장음표시 사용
11쪽
De Febribus intermittentibus . i
12쪽
De Febribus in genere . Elerior sanguinis motus cum laesione lanctionis febris audit. Quae cordis contractionem auis gent, ut functio inde laedatur, se-brim producunt. Talia sunt innumera : aer nimis calidus , frigidus ; alimenta , & quantitate & qualitate peccantia; animi pathemata, &c. Nonnunquam, ut in constitutionibus epidemicis , ignotum febrim faciens aeri inhaeret, quod Hippocrates sub nomine το Θε- comprehendit . Abit febris in sanitatem, in morbum alium, M
Laetus sebris in sanitatem exitus est , si illud irritans febrim producens ita subigatur, vel demulceatur , ut cum bumoribus sanis per vasa --
13쪽
veatur, vel denique, dum solvitur, evaeuetur aut via insensbli, nempe per transpirationem , aut per evacuationes sensibilas , alvum , urinam .. sudorem, haemorrhagiam, dcc. quae criticae dicuntur. In alium morbum transir, si sebris non adeo valida sit, ut partes Vitales , aut admodum obstruantur , aut destruantur . materies tamen morbi non satis evacuatur; quare ad alias partes transsertur ς & obstructiones , inflammationes
suppurationes , pbi essus, h dropes , cacherias
generat. 'Morte terminatur sebris , si validissimo ejus
motu , aut acrimonia humorum inducta vasa enia
cephali , vel pulmonum , hepatis , e. valde ob
struantur, aut destruantur . , .
Febre omnia moventur , propelluntur , subtilissima exprimuntur , crassa inspissantur, cruda coquuntur, cocta evacuantur; quare sebris non solum ut morbus est confideranda, Verum etiam :prout Sydenhamus notavit, ut naturae instrumentum, quo impura a puris separat Hinc nonnunquam mitiganda , nonnunquam augenda, nonnunquam sbi relinquenda . Noscitur, ut monui , sanguinis auctus motus
ex pulsu , qui in viris potissimum tardior est , sed major ac in seminis . Gravidae celeriorem pulsum, & primis mensibus variabilem habent. Celerior quoque pulsus in hominibus minoris staturae, & in infantibus notatur; his simul mollior , senibus durior est . In pHegmaticis omni minuto secundo pulsus ae k-
14쪽
serit. In cholericis Io, & plures ictus minuti spa
Ad vesperas semper frequentior pulsus, & post
Pastum io, aut II. Vicibus intra minsitum atteria crebrius serit, ac ante resectionem . Prognosis est diversa : quo gravior causa irritans , eo graVior morbus. symptomatum vehementia, aetas, temperamentum, Vires aegri, constitutio epidemica diversam
faciunt prognosim. Sic phthisici, fravidae accedente febre plus periclitantur. Indicationes vitales in omnibus febribus primae
sunt, de omni febris tempore considerandae; sici vires langueant, erigendae sunt, si excedant, minuendae , denique obstructuin est xesolvendum , acre irritans demulcendum , crudum coquendum, coctum evacuandum, symptomata mitiganda. Ridenda , Sc damnanda versipellis illa medicina , quae mox capiti, mox pectori aut alvo medens non modo nihil medotur, sed plurimum
Neque monente bene Gaubio, sngulis, sed urgentibus symptomatibus medelam opponere oportet , effecta enim morbi hoc, hujulve causa succisis sponte cessant, quae nonnunquam adeo di-Versa sunt, opposita, ut contraria omnino indicent. De febribus agam frequentius occurrentibus slicet plurimae aliae apud Auctores , ut celeberrim . Sauvages , fibrium divisiones legantur . Recte asserit Freindius . quod multi maximi ingenii viri, non juste attendentes , lympi ma- Λ a
15쪽
ta pro ipsis morbis curare tentent, adeoque pla , res fingant quam natura morbos , & Tisibi si, notat . quod enormis ille sebrium catalogus me dicinae progressibus obstiterit quidem, nullatenui .
vero favente coelo numerum morborum qu erit.
Febres sunt epidemicae , seu populo communes; endemicae, regioni propriae ; sporadicae, hune vel illum invadentes ; topitae , fixam aliquam par
Sunt febres acutae, quae cito terminantur , &Ientae , quae tarde admodum decurrunt I febres Continuae, quae nullam apyrexiam habent, & febres intermittentes, ubi tempus est inter Paroxysmos . quo aegri a febre liberi sunt . . Continuae aliquae , quae continentes dicuntur. nullam rentissionem regularem habent, ut Ephemera, Synochus non putris, febris putrida; sebres remittentos , licet nunquam cessent, mrto tamen tempore exacerbantur, ut febris prdens. Sunt & febres benignae, consueta habentes sycoriplomata, usitatisque obtemperantes remediis; malignae, quas prava, & insolita comitantur symptomata. Conspiciuntur & sobros exanthematibus stiparitae, in quibus vel pustulae ultra superficiem cutis prominente. , aut papulae eandem eXasperantes, aut maculae glieno eam ipsam colore defae
Febres intermittentes, seu persectam apyrexiam habentes, dividuntur in quotidianam, tertianam, quartanam, quintanam, quam semel mihi vide-
16쪽
re licuit. Sunt & tertianae simplices , duplicata; ,' quartanae quoque duplicatae , & triplicatae. Denique sunt sebres haemitritaeae, seu semitertianae ; quo nomine Celsus illas sebres tertianas . seu simplices , scu duplicatas Vocat, quae productis admodum paroxysmis continuas remittentes referunt Galenus Vero Haemitritaeam appe lat sebrim ex quotidiana protracta , & tertiana Intermittente factam Denique febris continua cum tertiana sociata quibusciam ad haemitritaeas resertur , quam vero alii rectius Tritaeum, seu Tritaeophiam nominant.
EPhemera in No comio vix occurrit, cum spatio 1 . horarum rerminetur, unde nomen obtinuit. Causa levis est, ut: major ventriculi repletio, transpiratio impedita . Morbus hic diaeta, quiete, potu tenui, largiori , Curatur . Ephemera per plures dies protracta Synochus non putris audit vCausae sunt ac ephemerae , sed graviores ut potus spirituosi, consuetae evacuationes intermissae, & haemorrhagiae suppressae , &c. Ad debellandam Synochum non putridam en- ficaciora requiruntur auxilia. Si pulsus plenior .
17쪽
dutior, major faciei , oculorumque rubor ve hementior calor , & pectoris oppressio notetur . maxime si morbus ab laemorrhagiis consuetis sup- pressis originem ducat, sanguis mittendus , d nec pulsus fiat mollior , calorque minuatur . Sanguinis detrahendi copiam, aut numerum
venae sectionum determinant aetas, temperame tum , Vires , consuet9do .
Iuvenes , fethorici& seminae communiter largiorem ferunt phlebotomiam . Ubi alia copiola evacuatio , ut diareticea febri junta est . minori copia sanguis mittendus. Parcior quoque venae sectio instituenda in hystericis , hypochondriacis . male nutritis. in insantibus , & aetate admodum provectis ; sed &in his non tam annos numerare , quam Vires aegrotantis aestimare debet Medicus. Macilentis potissimum sus sanguinis detrahendum a cum his sanguis , plenioribus Vero magis
saro abundet . . ' . . . . . ' r
Morbi vernales , hinc & hae febres multo fac;lius venae sectionem admittunt, quam Rutuu nates, dum priores plus de instammatorio , vitimae de putrido particip/nt..i Notante H hamo amplior convenit venae ctio sicco coelo, quam humido . Cavendum tamen a nimia venae sectione In morbis acutis , ne febris nimis cito juguletur; cum haec requiratur. ut impura a puris secer
nantur , & e co ore excernantur .
Tistot exempla χο , & plurium venae sectionum intra duos dies institutarum refert: monet
18쪽
autem, quod, licet narura quandoque restite itictui huic lethali, ignorantiam tamen Chirurgo - , iuri & Medieorum probaVerit. - - , . Ubi magnam copiam sanguinis detrahendi ne cessitas est , ca per parvum vulnus fieri potest, hoc modo longe largiorem sanguinis missionem,
ructus ova putrida redolentes oppressio ad krq-biculum cordis notentur, maxime ubi morb sex nimia ventriculi repletione , quod. ex relatione aegri noscitur , originem duxit, acida. aquosa, mitrata exhibeoda ad materiem actam corrigendam, his mox non pro lentibus , vomitorium necessarium . Haud alio utique modo expurganda est , notante Huinamo , colluvies stomachi biliosa multorum tape morborum origo dc mes ; dc Illustr. Van Soleten docet, quod si nausea a quovis assumpto, quantumVis grato augeatur , nihil supersit , quam ut vomitorio dato sursum expellatur . . Neque tardandum esse in vomitorio exhibendo vult Valcarenglii si) , dum ait: confert maxime , ut cito dc affatim noxia e ventriculo eliminetur materies , quae cum paulatim exit, maiorem diuturnioremque molestiam aegris adser-
Scrupulus I cacuanhae cum grano tartari emerici optime utisfacit. Multi a paucis Ipecacuan-
c ii De praecipuis sebribus specuum practicam .
19쪽
hae granis eundem effectum, ac a maxima dosi exspectant, sed id a cortice praecipue sperandum, cujus granis vj. majorem Virtutem inesse, ac xxx aliis Parisini notant: hinc Zimmermannus monet , quod parva Uecacumhae desis non semper sufficiat. Tartarus emeticus additur ad viseidum bilio se serie junctum attenuandum, ejiciendumque , cum, ut supra laudatus Zimmermann. observat. la I cacuantia in pituita repleto, hinc minus
sensibili , ac difficilius irritabili stomacho suffi
cientem essectum non praestet. Pessimus mos est, sela aqua calida vomitum excitare, ingens hujus requiritur quantitas, hinc saepe ventriculus grave pondus excutere nequit,
sicque ejus debilitas, & pessima mala oriuntur. Post quemlibet vomitum aqua tepida tauri da , facilius sic vomunt aegri, & ficilius materia ad vomitum disponitur. Ubi venae sectio indicatur , vomitorio prae
mittenda . 'In herniosis, gibbosis, gravidis, haemoptoicis
phthisicis, admodum cacochymicis , inflammatione , obstruetione, suppuratione cuiusdam Viasceris laborantibus vomitorii loco purgantia antiphlogistica ex tamar dis , cassia, cremore rar- rari propinanda; Nro. r. a. 3. in ab omnibus fortioribus purgantibus abstinendum , quiae illa , quae copiosas evacuationes faciunt, perspirationem impediunt , quod a levioribus non timen . dum
ci De disienteria populari p. 8 L.
20쪽
Aun P quae corpus vix inutant obse te sanis .
- Aqua laxativa Dispensatorii Viennensis ad uniscias quinque vel sex egregium est purpans anti phlogisticum , sed non nimis diu asservata etiadebet , cum acescat.
. ν' Dum in Synocho non putrida alvus pauca , magnus dolor capitis , abdominis & lumborum aegrum vexat, clysma convenit, Nro. . in quod nec nimis calidum aut frigidum applicandum, nec fudanti admodum aegro injiciendum . t. Si vomitorii necessitas, & aeger diuturna antea laboravit alvi obstructione, clysma prius dandum. 4e emollito abdomine corpus simul ad alvi excretionem disponitur, & minus periculum est , ut humores tanta vi ad superiora serantur. Evacuatis primis viis remedia conveniunt, quae Er sanguinem attenuant', & absque augmento ve locitatis solvunt , simulque putredini resistunt, eum humores aut spissitudine, aut acrimonia peccent , hine diluentia aquosa, acida, nitrata eonducunt , unde plurimae formulae ex decocto hordei , aceto , succo citri , o melle , Syrupis ex - fructibus horreis paratis cum sale polychresto,iareano duplicato , nitro conveniunt. Nro. 3. 6. λι Hordeum aliquid glutinosi lentoris aquὰ ad dit ne nimis cito per urinam aut sudores dii batur ; oxymel , & succi ex fructibus horaeis, .& strupi nimium sanguinis lentorem dividunt, .sapcinacea sua vi oleum aquae miscibile reddunt, α dum spontanea degeneratione in acidum abeunt , putredini resistunt, suisque tollunt.