장음표시 사용
41쪽
surditas post febres ardentes remanens audsponte cedit, aut emplastro ex galbano cum Camphora nuchae imposito tollitur .
Da Febre putrida .FEbrim putridam nonnunquam per aliquot dies praecedit languor , somnus inquietus , appetitus prostratus, dolor capitis, lumborum . spiritus istens, & urina pessime olens , sequutur febris, quae remittit, iterum exacerbatur Sine typo , pulsus ab initio celer , parvus , dein mutatur in sortiorem, & si inflammatorii quidquam junctum est, in duriorem , lingua est alisba , anima foetens , os amarum , crebriuS nausea, vomendi conatus , aut ipse vomitus aegros
vexat. Urina est pauca , cutis interdum sicca , alvus constipata, quandoque sudor copiosus , Crebriores dejectiones, sed sine levamine notanrur, Naseitur febris putrida ab abusu carnium, pustium maxime non recentium, contagio , constututione epidemica , inundationibus , aquisque eL fusis putrescentibus , retento perspirabili ; hoc enim putreicentis indolis est , & ad intestina plerumque refluens; quare maxime pluviosa & impida tempestate febris putrida occurrit, licet Diagida admodum hyeme quoque grassetur .
A solo victu malo putrida epidemia pessima
42쪽
oriri potest, dum in obsidione Bredana semepressi incole impuro victu uterentur , saevissima pestis grassabatur , interim regius exercitus , qui hanc urbem obsidebat , omnibus ad vitam n cessariis instructus a dira hac lue immunis erat, putridissimae febris quoque causa est atmospha xa stagnans frequentia hominum polluta, quae mox valde rancet , hinc in carceribus & noso-eomiis , ubi plurimi homines congesti sunt, aer longiore mora pestiserus fieri poteu; sic in ultimo bello, dum turba militum noviter lenorum cubiculis arctioribus includebatur, pessima febris putrida plurimos e medio tollens oriebatur . Diversae indolis febres putridae occurrunt; nonnunquam sebri putridae inflammatorii quidquam iunctum est , quod ex pulsu duriore, secie magis rubra , & venis plus inflatis noscitur ; sanguineis , laute admodum pastis , bibulis non raro id accidit , vel ubi in initio febris ventriculum aut vires languentes per vinum aut aromatica erigere student aegri. Non raro putrida materia solummodo in primis viis iueret, maxime in principio morbi, aut ubi hic a nimia repletione ventriculi per carnes vel pisces semiputridos ortum duxit; his pulsus non admodum debilis , vires non ade6 fractae, color faciei minus luridus, os vero amarum, oppressi ad scrobiculum cordis , ructus foetentes sunt. Sed & haerente adhuc fomite in primis viis putridum jam in massam sanguinis duci potest , tunc pulsus celer, inaequalis, debilis, cum oppressione ad scrobiculum cordis, iudor, re urina ad-
43쪽
modum foetens deprehenduntur. Febris putrida ex contagio , constitutione epi-demica L usu aquarum putrescentium non raro primo languinem assicit, dein pntridum exinde secernitur , dc ad primas vias sertur . Sic Holnsmannus monet. quod febres ipsae bilem generent. Noscitur hic morbus ex causis nunc dictis praegressis ; pulsus in initio admodum debilis de valde celer est, vires plurimum prostratae, sudor copiosus, alvus crebra , serosa , morbum non levans . petechiae brevi erumpunt sine levamine , lingua plumbei coloris , facies lurida , deliria, tremores subito se jungunt, oculi sunt turbidi,& licet aegri non appetant, nausea tamen, &vomendi conatus minores observantur , ac ubi sordes in ventriculo collecta haerent. Quandoque morbo putrido jam adulto status inflammatorius accedit, maxime, ubi primae viae initio morbi evacuatae non fuerunt ; hinc bilis putrida febre acrior reddita partes erodit, dc inflammat .
Noscitur hic status pulsu celeri, parvo, subduro, ac si tenue filum ferreum per arteriam ductum esset; thngua est summe arida , genae ruisbent, deliria, meteorismus, singultus & convulsiones accedunt , aegri aut potum respuunt, aut ab eodem plurimum anguntur, & non raro medicamenta , & potulenta vomitu rejiciunt, ut plurimum diarinora ichorosa aegros e medio tollit a
Prognosis in febre putrida est Varia ; quandoque , ubi fomes mali in primis viis havet, eme-
44쪽
tho dato cito terminatur morbus; sic Tisset si dicit: Emesis febrim saepe omnino jugulat. Nonnunquam per sex septimanas durat mo bus , maxime, si ab initio primae viae non satis
Purgatae fuerunt. Transeunt hae sebres in intermittentes, obstructiones viscerum, & icterum; saepe in ipsis febribus biliosis aegri ut in ictero flavescunt, quod nec bonum , nec malum signum . Pringle cadaver aperuit similis defuncti , & nihil calculos,
nihil obstructi in cystide, aut ductibus biliosis
invenit. Post evacuationes primarum viarum morbus
per aliquot dies in eodem statu manet; si decuin, bitus sanorum sit similis , respiratio facilis. pochondria mollia, aequalia, non dolentia, pulsus aequalis , mens conma, salutis signum: si deliria accedant, pulsus in celerem, parVum , inaequalem mutetur abdomen infletur , subsultus tendinum , convulsiones , singultus , qui tamen nimiae ingurgitationi quandoque originem debet accedant, si aegri floccos carpant , excrementa inscie deponant; si pustulta purpureae vel lividae corpus deturpent, hypochondria tensa,& inflata sint, aeger fere moritur. Status inflammatorius principio febris putridae iunctus , quem Vita lauta pnegressa, pulsus plenior & durior notat, venae sectionem postulat, minori tamen quantitate sanguis detrahendus, ac in febre ardente.
45쪽
In putrida sine statu inflammatorio venae semet non convenit , imo ab hac instituta morbus aut lethalis . evadit. , aut in longum protrahitur, languor diuturnus, cachexia 3 c. sequuntur. Indicationes sunt , materiam putridam corrigere , & evacuare. Ubi iamra morbi in primis viis latet, mixtura ex salibus mediis, cum succo
citri danda , Nro. 3. quia materies haec saepe instar glutinis spissa est , ita ut subito ejici non
possit, '. Illustr. van Muieten notat post servidissimam a statem febres biliosas epidemicas cum molesta inausea, Sc vomitu fuisse, in quibus statim vomitorium propinatum non levabat, ubi gutemper unum , alterumve diem diluentia & solvenatia data fuerant, sponte saepe vomitu excutiebatur corrupta bilis instar glutinis fere spissa , vel leni vomitorio secunda vice exhibito facile e pellebatur Die una aut altera adhibitis frustra diluentibus di solventibns . vel ubi ingens nausea, aut Vomi tus spontanei , subito Ipecacuanta sum tartaro
metico propinanda . . . ia i ,
Sola Ipecaςuantia minus satissicit, tum quia, ut jam in capite de febribus continuis monui, glutinosum bilioso junctum ejicere non valet, tum quia alvum adstrictam potissimum relinquit, quae tamen in hoc morbo perpetuo appria servanda. Noununquam necessitas urget, repetendi vota torium , maxime ubi digestiva exhibita non fuerunt , Impossibile fere est , diluentibus solis &acidis putridam hanc materiam corrigere,
46쪽
Vidi aegros febre putrida decumbentes immaniter sitiisse, potum tamen respuisse omnem , quia M a gratissimis acidiusculis nausea augebatur. Metus quoque est , ne sordes putride, dum intestina transeunt, per vasa bibula absorbeantur, in massam humorum seranrur, & eam malignitate sua imbuant, hinc Illustr. van Suvieten docet , quod in continuis autumnalibus post servidissimas aestates ab accensa bile natis in initio purgans aut emeticum conveniat, quia alias haec materia mora & calore sebrili ipso acrior reddita dein vomitum, vel putridissimam diarrhoeam causat, funestam saepe , dum morbi progressu fra chis viribus validas tales evacuationes aegri ferre nequeunt; addit, quod a vomitorio illico magnum percipiant levamen , febris dein placide pergat, ct sine molestis symptomatibus cursum suum absolvat. Tota difficultas in eo consistit , ut bene distinguatur, an causa inflammatoria adsit, necne, pulsus durities, dolor acutus in regione Ventri culi ad assumta quaelibet auctus , tempus anni, vita praegressa, & constitutio epidemica lucem dant. Monet optime clariss Unger i) inflammaticianem ventriculi rariorem esse , ac creditur, &dolorem ad scrobiculum cordis , anxietates ζ dcc. subito evanescere post vomitorium . Cavendum , ne Medici a russi stomachali thhoc morbo frequentius oecurrente terrefacti, vo- . . C 2 mia 1ὶ In solio hebdoma)atio medicinali, qaod inscribitur 1 Medicus, tom. I. pag. ιλλ
47쪽
mitorium negligant, timentes inflammationem In pectore haerere. Noscitur haec tussis sat sicile ex ore amaro , anxietate ad praecordia, nausea , lingua spurca. vita praegressa , constitu tone epidemica ; abest magna durities pulsus , nec inspirando dolorem in pectore animadvertum aegri ; Verum oppressionem in regione ventriculi , & irritationem in eodem loco, quam tussis sequitur , sentiunt. Mire certe corpus nostrum a bile circa pra cordia haerente turbari potest; Galenus jam notavit convulsiones inde nasci subito cessantes bile per vomitum ejecta , resert saepius laudatus Ilia Iastr. van Suvieten se ab optimo Merbavio edo chum fuisse, frequentem latis delirii in febribus causam esse sordes circa praecordia collectas, invenit id verissimum, dum unico vomitorio dato excussa hac saburra plures illico resipuerunt . Per vomitum praeterea concutiantur viscera abdominalia ; hinc materies impacta solvitur , evacuationibus apta redditur, & obstructiones s bribus autumnalibus communes impediuntur.
Ex dictis patebit pessime errare illos Medicos , qui febrem putridam solis diluentibus , Macidis debellare student , saburra in primis viis
In gravibus putridis bene notante Zimmermai no si in evacuatio nunquam soli naturae est resin quenda , & longe melius evacuat ars, quam
1ὶ De dissenteria epidemica pag. 26.
48쪽
purgantia antiphlogistica non ejusdem sunt efficaciae , ac vomitorium . Sic Plsolus ob servavit unicam emesim sepissime praestitisse , quod non attigerant tepetitae alvi dejectiones. 'Si autem vomitorium ob rationes in capite de synocho non putrida adductas exhibere non luceat, puIgantia antiphlogistica locum habent, ut
Nonnulli Medici finita operatione emeties p regoricum exhibent, ad tumultus inde natos compescendos a sed testante Geothoi nocet optum, ubi natura evacuatione eget, in hac febre etiam post vomitum alvus liberior requiritur, tum ut putridum in intestinis jam forte haerens evacuetur , tum ut materies impacta per actionem em lici mota, soluta, & ad intestina lata eliminetur. opio sumpto febris augetur, sudor excitatur nocivus in initio morbi , corpus ad putredinem magis disponitur; ab opio enim assumpto mortui citiIsime putrescebant. Neque optum in decursu morbi ad quietem aegris conciliandam convenit, damnavit ejus usum
in febre biliosa Pringle & Tralles iij in pessimae indolis epsdemia simili sebri putridae epid
micae nune nostras terras debellanti , quae post pluvias diuturnas, fluviorum & piscinarum exundationes , aeremque inde squalidis emuuiis inquinatum , annonaeque caritatem oriebatur , 3c in illa , quam e castris & praeliis reduces milites attulerant , omnia remedia optum habentia reli-
49쪽
quit , vinum aqua dilutum cum spiritu vitrioin insusum rutae , vi decoctum corticis peruviani felicissime exh buit. Purgatis primis viis medicamenta diluenria, putredini tesistentia , alvum apertam servantia largiter exh: n , hinc mixtura Nro. s. ὶ omni horto aut trihorio propinanda. Si vero crebriores sint dejectiones, a talibus a sinendum , alvum enim ita moderari oporter,
ut ex altera parte virium ruina, ex altera, maligni humoris intra corpus retentio i impediatur no-
ante Thoma Clus. Multi Medici in initio omnium sebrium aeuiatarum mixturam sic dictam Hostamnianam praescribunt ; sumunt communiter aquae uncias jvis vel v , aceti destillati unc. semis , lapidum can-ςrorum d ch. i. vel drachmam unam semis, s rupi unc. simis . Portio haec aceti non sussicit ad saturandam, sive solvendam totam lapidis camcrorum quantitatem, ut inde fiat sil medius terreus ; solvet ergo acetum inde partem reliquo intacto manente ; hinc mixtura est ex lapidibus
cancrorum partim aceto saturatis , partim crudis minime in hoc morbo conVeniens ; portio lapiadum cancrorum aceto non saturata putredinem magis promoVeret, ut Prinoiana obiervata docent, partem lapidum cancrorum, quae aceto saturatur , diaphoresin & diuresin excitare credunt. Verum Galetius jam monuit, in. principio mombi crisim non seri . Forte adeo frequenter haec mixtuta praescribitur, quod Medici aliquid agere velint, ne nihil videantur egisse, interim maXi:
50쪽
mo eum aegrorum detrimento id fit , dum eo tempore, quo haec mixtura propinatur , remedia inieaeia negliguntur . .
Ubi alvus adstricta , tensio abdominis &e clynina Nro. 3 iij injiciendum. Si status inflammatorius sebr; putridae junetits si , pro potu limonada , lac inutyratum ab omni pinguedine orbatum convinit. Serum lactis in febre putrida graviore non satefieri videtur notavit Timot , quod eo assumptoaec ris post aliquot horas ructus nidorosi moti fuerint. Hinc ubi magna dispositio ad putredinem, Mida mineratu. aqua ad gratam aciditatem di luta , largissima copia exhibenda sunt , haec enim
putredini potenter resistunt , & atoniam , perpetuam fere putredinis eomitem, semper noxiam s
- Dum icterus febri putridae accedebat , sierum lactis cum spiritu vitrioli ad fortiorem aciditatem
Si, debitis evacuationibus praegressis , diluentibus acidis exhibitis febris pergat, vires minuantur; ad corticem peruvianum confiigiendum, cum putredini adeo adversetur . Pringle foetorem in carne jam putrida abegit , & ei iterum firmitatem eortice concisi it - i. Neque exspectandum est, donec aeger per aliquot horas sine notabili febre sit, calor enim in putrida non ex attritu , ut in febribus inflammatoriis de intermittentibus quod pullus monstrat, sed potius a dispositione in putredinem pendere videtur. Obsevata certe nos docent , sterni om