장음표시 사용
2쪽
cati de iure Conubiorum Liber .
singularis. OLLEMNEs nuptiarum ritus ita sunt a me proprio libro expositi, Ut Vix quicquam ad plena de persectam
eius argumenti cognitionem iure ac merito desiderari posse videatur. Huic consequens duxi. α lacrum de iustis iniustisque Quiritium nuptiis librum adiungere. Superiori enim tractati, hoc veluti cumulo addito, iuris ciuilis N antiquitatis Romanae studiosis, hac in parte satisfactum iri arbitror: quibus non modo, quo ritu, sed Minter quas personas olim iust ac legitimae nuptiae contraherentur, utriusque libri coniunctione planum fiet. Atque ut Via de arte procedat oratio, a qua aetato iustae nuptiae contraherentur,primum dispiciendum esse censeo. Nam cum nuptiis habile aetatem constituerimus,ad alias inspectiones veniemus: dc ad certa veluti capita omnia nuptiarum impedimenta reuocantes, facilem,ni fallor,lectoribus eius quaestio nis quam tractandam suscepim', cognitione Telinquemus. . Igitur, ut ab aetate ordiamur, in matrimoniis contrahendis aetatem contrahentium definitam esse. Modcstinus lib. iiii. differentiam scribit. Ea vero definita aetas pubertas est, Vel ipso Iustiniano teste, qui iustas nuptias inter se ciues Romanos contraxisse tradit, qui secundum praecepta legum coi- μ ibant masculos quide puberes,stmiuas aute viri potete . Cui b
3쪽
accedore Dinium velim, qui lib. iiiii. ita scribit.
ri duodecimo squidem anno pubertatem seminas auspicari prudentibus placuit: ex eoque tempore Romae puellae nuptum dabanturAd quod ea ratione factum Plutarchus interpretatur, 3 ut celerius coniugum mores tenella adhuc aetate
imbiberent, & ad obsequium virorum facilius ilecti fingiq;
possent. Aliter atque Spartae seruabatur in qua adultiores demum virgines,&plenis ntibiles annis,yiris in matrimoniucollocabantur. Verba Plutarchi, quae hac institutorti utriuiaque gentis diuersitatem declarant,haec sunt. Tου αδδε λωρο- ρυ
pubertatem in inminis legibus definitam, quod generationi
essent ab eo anno aptat, Macrobius lib.vij. Saturnalium ita scribit. Nec hoc tacebo , ait, quod cum calor sempergenerationi sit eminae ideo, celeraim quam pueri sunt idoneae ad gener an Gm, quia calent amplius. Nam secundum iura publica duodeciam M annus in faeminis, quaptus, decimus in puero defutunt pibertatis
αtatem. Idemque auctor lib. j. Commentarior. in Somn. Scipionis. Post annos bis septόm generationis vim in masculis moueri scribit. Ideoque de tutelam pueris quasi virileiam robur adsit, absolui: ab ea tamen foeminas, propter Vo torum festinationem, maturius biennio , legibus liberari. Aristoteles quoque his consentiens lib. vii. ζύων meum, i ta ' λια , ἰον AT niνων χθω νεότητα ηὐ-λα aceimra ibi. n. l. tradit. Indeque icitamenta feminis citius quam masculis 'μm nt. faccrc licet. . Caeterum si minor xij. annis domum pro Uxore deducta esset, non ante iusta 8c legitima uxor fictato quam apud virum duodecimum annum implesset. 3 Sed necra ilia m. prius a viro dos eius nomine promitia peti poterat. Nam cuomnis dotis promisso tacita futuri matrimoni j conditione
4쪽
suspendatur,4 ante duodecim annorum ae tem po u tiliter secuto matrimonio dotis petitio Viro non cornpete it. A m.
Quapropter si ante impletum duodecimum annui repudiata conditione discessisset, pecuniae in causam dotis numerat quae dos fieri nuptiis mininie secutis *on potuerat, exemplo dotis codictio ei dabatur,cum iisdem tamen priuilegiis, quae actioni de dote concedebantur. A t cum apud yirum maior xij. annis esse corpera it Π, matrim mo ubs entς, in do- rem pucunia numerata v GHiatur. Interimi vero dii puber-xo Coniugis expectabatur siquidem sponsalis intercessissent, quamuis uxorem putaret csse qui duxerat, sponsae tamen vi- cς ea hil batun j eique vitium oblatum maritus pontiloco i
casset,auctorque ei factus esse; ad contrahendum,actio in M. Oh ctum ex edito, Quod falso tu;bre auctore gestum est,non ea batur, ν Ign scendum enim patri pr' gentea consuer si filia, i. m.usuam matursus in viri familiam perducere voluerit. Praesum- D ptu est quippe propensiori potius in filiam affectu quam visio'
in fraudem illiciendi causa, huiusmodi nuptias cu cociliasse. Quam coiectura capi paterna pieta & naturalis erga liberos caritas suadet.No modo aute in matrimonio,sed ne in cocubinatu quide minor annis duodecim puellatiaberi iure licito . poterat. io Post clatis vero inspectione ad iustam matrimoni- ,. , Q. orum coniunctione status ac coditionis eoru qui matrimo D.δε ιι,. b. mo iungeretur ratio habenda erat. Ac primum inter liberas , i πac t ruites personas, nuptias olim non costitisse certo certius n.a, cis3 est. Quinimo libera mulier quaecum alieno seruo post tri ' D. nam domini denuntiationem in consuetudine perseuerasset Senatusconsulto Claudiano, quod a Iustiniano sublatui est,ri. libertatem amittebat,ser cutior vindicabatur, quemadmodum Vlpianus in fragmetis Titylorum Sc Tertullianus si- c. snificant. Quamobrem si ancilla libero nupsisset doti ut nomine Pecuniam numerassici siue scisset ancillam se esse, si '' '
5쪽
ue' norasset nec matrimoniu erat, nec viri ea pecunia priuisebat,quam tum pore legibus statuto penes se pio suo habitam ac possessam eam Viu cepisset.Plane si apud virum ad libertatem peruenisset, conciliabatur, contialescebatque m trimonium exindeque dotis nomen,si necdum usucapio im- s. t W,t-- pleta esset,sortiebatur,matrimonidque soluto eius ut dotalis repetitio competebat. iusta vero matrimonia non inter Ib' beras quascumque passim personas,sed inter solos ciues Ro-ε φλε timanos contranc bantur.' Nam cum Latmis peregrinisque aevi. npraa conubium,nisi ut cis concessum esset, non erat. Testes sunt τ .m Vlpiasius in Titulorum fragmentis dc Boeth. in commen tar.ad Topica Ciceronis. Non omnibus, inquit, erat con ' bium cum Ro manis, nec erant maptiae iure contractae quae . , non aut inter ciucm Romanum ciuemque Romanum iniban-
tur. Hinc Papinia. insta mentis tit. . Ciuis, inquit, Roma nusqui sine conubio sibi peregrinam in matrimonio habuit, iure quidem mariti eam adulteram non postulat.& Quintil. declam. 6.ubi quidam petit nuptias erus quam matrem dicebat, Non omnibus, inquit, praemium debetur, non petet. seruus non petet peregrinus. Ex quo Seneca lib. iiij. de benefie. yramisi tib Mait Am in matrimonium epostea peregrinus apparui b. Non ψὶmihi co exire eo conubium. Macrob. lib. j. Saturnal. cap. vi. Libertinis vero nuta iure uti praetextis licebat: aemulto mi u peregrinis , quib- nulla eset cum It cminis necessitudo.
Itaque maximam apud populum inuidiam Antonio conflauit, ab eo contra leges ac patriς instituta contractum cum Cleopatra coniugium.Cuius facti indignitatem Plutarchus absque nota prςtereun tam non censuit.Sic enim in eius cum Demetrio collatione scribit. Ea α ἀυθέι αν εἴ κλω , - ξ η in mi νομυρις συνο -- si 'gie etiam tulisse populum Romanum Xiphilinus a narrat, quod Titus Berenicen.AEgyptiacam in palatio uxoris loco habebat ut proinde repudiare eam sit coactus. Itaque qui ciues Romani non erant, conubi; ius, nisi ciuitate impetrata non habebant. Memoriaeque adeo proditum est, Campanos ciuitate Romana donatos de ά Cen tibus Romae censeri coactos, ut sibi ciues Romanas uxores ducere liceret,petiisse,
di si qui prius duxissent, ut habere eas sibi liceret utque ante
6쪽
eam diem nati iusti sibi liberi heredesque essent. Quprum
utrumque eis indultum esse Liuius refert lib. xxvij. Ex per grino autem xciue Romana qui nascebantur, peregrini nascebantur quoniam lex Mensia,quae in hac parte legi naturae deroeabat, et ex alterutro peregrido natum,detarioris p rei' 'acia. M.tis cotiditionem sequi iubebat.' At eiusmodi peregrinitatis tu is n. Lobseruationem tandem exoleuisse,una nimirum Roma muni: patria diceretur, significare videtur Prudentius lib. h. f. Contra Symmachum his versibus, WD's ni uetito egione plag diuisi e pomo
Atque huius quidem moris non lia ratio suisse videtur nisi quod Romanae ciuitatis honorem passam sordescere M ulgari noluerunt, ut ait Suςtonius in Octavio. cap. q*.A prouincialibus cuiuscumq; ordinis , ut loci essent,in Barbaris coniugia contrahi Valentin, dc V-lςΠ, prQbi ibi. - Δbuere. quorum de ea re extat in Co L Theod. constitutio. - Nλrrat Cedronus illeophobum Persica regione ortum so 'ri Theoptuli imperatoris murimonio copulatum ruisse,iςgς Quam lata quae Persis conubiorum cum Romanis ii n-xum cρncederet. Enimuero patribus cum plebe conubium nς inet xij. Tabulis lancitum erat quemadmodum Dion PsVβ H icarn . Aritiquit .cum Liuio lib.iiij ab V. C. nar-x x N-m tum auspicia micbeij non haberent, eaque apud sor il patricio. subsideront detreo ne incerta prole auspiciorutur xurbarentulanter eo, conubium Decemum dire me ut QR04 ςn eorum lesti, eaput non multum post tempori , a xkb Qxum plebis cae enitone ac conuitio abrogatum R iidem doceot.Attamen ideri ipse Livius lib. x V mδ Aulis 3'm P tm-mplebhio nuptam L Vc niuit,
quo probari pusse videtur 4 ab .in usum reuocata hiisse. Senatores eti-M Senasorumue filij libertinas uxores
ducere prolii dantur. Quae probabitio, quoniam ex lege
7쪽
Iulia de maritandis ordinibus descendit, necesArid nobis
eius legis sententia,breuiter tamen, quoad eius fieri poterit, explicanda est.Nam ab altis dicta,nec repetere, nec interpolare libet. Primitin autem admonebo Iulium Octauium Caesarem Augustum compos;tis intestinis taternisque bellis, cu& orbi pacem &sibi bona populi gratia, imperium conciliasset,ingrauescente iam male ciuitati reformandae legibusque scribtodis animum adiecisse. Quam rem iam factam, ut futuram Ouidius lib. vltimo Metamorph. assentatorie ita canit,
Pace data terris,animum ad ciuilia veriet .i
Legum autem earum quasdam ipsemet Consulatum gerens tulit, quasdam per Coss. ordinarios, suffectosue rogari,& ad populum ferri cutauit.Etenim ne antiquum Reipublicae statum pessumdare , subuertereque videretur, Legem in conclutoSenatu& cuius patres auctores prius facti non esset, protinus serendam sibi csse, non censuit. Quemadmodum Zonaras ita scribit ου tu i, 'ν
ω υαν, εὐ-αν. Sic per Coussuffectos Papiam Popeam le-iem de praemiis parentum tutior quae propter armesentiadnitatem Iuliae conrungi solet. Quae leges fama se supra ceteras,quarum ille princeps auctor iuit,extulerunt .ota enim pars iuris earum legum commemoratione vaeuiuut quς frequentiores occurrunt quam ex Iur osultoriam ad eas leges commentariis,inscriptione constat namquenon ex catalogo mod ui Pandectis Pisapi 4 praefigitur, sed α ex capitum v. criptionibus leges has Iunium Mauritianum tibiis sex,
ati acienter certe tanta liprorum crurum iaciura fereda est.
8쪽
earum quae tamquam ex vasto incendio saluae ad nos perue- 1ierunt reliquiarum intuitu,amissorum desideri u leniamus, ' veteremque tam celebrium legum memoriam eorum qiti; in manibuέ habemus ope ab obliuionis iniitria qua fieri poterit' diligentia,vindicemus. Qua in parte sicubi se fcllero, veniam me ab aequis iudicibus exoraturum facile confido, eo quod in tenebris,quod aiunt, micantes de solis picrumque codiecturis res ignotas inuestigantes, labi atque errare humanum est. Ceterum lex Iulia huius capita aliquot explicare institui, proprium differentiae ergo, de maritandis ordinibus nomen inuenit ad cuius praecepta Apuleius Apologia ij. ita alludit.
Lex Iulia,ι niaritandis ordinibus numquam in func modum ιnterdicit. Uxorem in villa ne ducito. Hanc etiam legem Horatius ibgnat,in Carmine seculari, cum ait. Diua producas sobolem, patrumque Proster es decreta per iustanssFeminis, roli que nouae feraci Lege marita.
Eadem lex apud Vlpianum. In Institui. tit. xiij. xxiiij. Sctit.xv. dc apud Iuvenale Saty.vi. Legis Iuliae appellatione ex- , audienda est. Sed de ad eam reserendum est, quod Tertullianus lib. aduersus Valentinia. ita scribit. Credas enim τbi
loco in locum tra migratur, te res quoque Iubas interuenire. Complura autem capita habuisse eam legem non est obscurum. Nam dctricesimumquintum a Martiano memoratur. O . i. ctissimum autem illud fuit, quo Senatores liberique eorum, d . I scrtinas,&quae ipsae, quarumve parentes artem ludicram fecissent, dueere prohibebantur: quod in haec verba conceptum fuisse Paulus testis est. V I SENATOR. EsT, QUI O
9쪽
sAM v x OREMvE E A M H AB E T O: Quibus legis verbis ex iurecos ultorii comentariis congrua interpretatio aptanda est. Ait lens EN ATOR Is Fi Livs. Senatoris Filium, quemadmodum Ulpian. lib I. ad. L. Iuliam exponit, iaccipere dcbemus, non tantiim naturalem,Vcrumetia adoptiuum. Staiato . Nec interest a quo vel qualiter adoptatus sit . quod idcirco Vlpia. addidit,quia cum per adoptionem dignitas no minua tur,sed augeatur,etiam natalium splendorem Sena toris filias
inferioris dignitatis homini, veluti plebeio in adoptionem . t datus,retinet. Cuius rei exemptu ex Publio Claudio Appi jri ἡ.m. D. filio sumi potest,quem etia si se plebeio homini in adoptio- em dedisset, Senatorem tamen mansisse dubium non est. Aenec ius originis in honoribus suscipi edis, adoptione mur. CH Npra tari verum est. Nec illud quidem interest, iam in Senatoria
dignitate constitutus ita sceperit filium quis, an ante dignit
-.D-πι- tem Senatoriam. AccedenS quippe,dc superueniens paxri di-W- gnitas, in libellos quoque iam ante procreatos transfundii , iatur'. Et ideo decurionis quoque filius non is dumtaxat habe Fri, D. .. tur,qui ex patre decurione conceptus, & natus est , sed & is b, L, qui an te natus est,qua decurionis honor patri accessisset. Nee
. . .: nescius superiori sententiae vi duri quibusdam refragari
Constantini constitutionem, . quae propter hyperbaton Obscuritate aliqua labora aliud tamen nihil significat, quam D. Ahis filios ac filias, qui quaeue ante suscepti, susceptaeve fuerunt,
D Oi t L quam in Senatoru ordine cooptati vel alias, citra Senatoria . L sinis, dignitatem clarissmorum titulo patre Scorum, earum taede-- C. ιιιῶ-corati essent . clarassii tu nihilomi pus dignitate fruituros:
Γ μψ M hi quae posuimus mirifice consentit. Atque haec quaestio ab interpretibus ad filios ante regnum a patre adeptum conceptos,ac genitos producta est. Quae controuersia priscis teporibus inter Xerxem 5 Artabaetanem Darij filios incidit: cum hic,ut pote natu maximus claris priuilegio regnum sibi Vindicaret,quod ius ordo nascendi & natura ipsa gentibus dedit:ille vero n5 ordine, 'd nascedi se licitate niterctur, regique se primum natum, fratre,qui ante priuato natus essed
10쪽
superiorem contenderet. Quam tamen litem , arbiter ab his 'addictus Artaphernes,secundu Xerxem dedit. Sed hoc exe si plum in simili deinde contentione Perst secuti noti sunt. Nacum Parysatis minorem natu filium Cyru Arsicae,qui postea Artoxerxcs nominatus est,praeseredum csi tenderet,coqubdhuc priuato,illum regnati Dario peperisset, explosa hac lubtilitate, regnu ad Arsicam delatum esse Plutarchus auctor . uest.Sed enim ne logius a re proposita aberre,quod ad adopti uu filiu attinet,landiu eum Senatoris filium habedum, Paulus lib. ij.ad L. Iulia& Pap. bene monet'quadiu in familia ina . net,patrisque adoptiui potestate continetur.Emancipatus enim tam ius quam nomen filij emancipatione amittit, ado- ptioneque quaesita adgnatio, e potestate dimisso eo in totum perit. Ciuile quippe hoc Vinculum,c6trario ciuili ac legitimo actu id est emancipatione penitus dissoluitur.' IdcO-, ι .ue t
que in omni iure finita patris adoptiui potestate, Nullum ex decv. min. pristino iure vestigium retinctur. ' Proinde per adoptionem
quaelita dignitas emancipatione extinguitur. At naturalibuS ritu ori t. L.
liberis honorem natalibus partum .emancipatio non adimit. V nec minuit. Quς enim a genere, a sanguine,ab ipso ortue ma- L '''cipatis tribueretur,ea manere cis incolumia costat. proinde u. D--ο-que emancipatum a patre Senatore, Senatoris nihilominus
filium haberi, Ulpianus lib.3. ad L. Iulia scribit. Idcadiicit,eu missis. . h. qui post morte patris Sc natoris natus sit, quasi senatoris filiu ' csse. Aliam vero eius causam esse, qui postquam pater eius e senatu motus est, eonceptus de natus fuerit. Nam quae patri morti sic inpore in haesit dignitas, ea veluti hereditario iure ad posteros transmittitur: At quae vivo patre vitio eius amissa est,ad liberos postea conceptos manarc nequaqua potest. 3 Plane iam procreatis liberis patris casum non obesie placuit. s. s. finis
Similique modo,qui decurione patre editus est, licet postea patcr eius decurio esse deserit, quasi decurionis tamen filius nec in metalludari nec aliis picbeiis suppliciis assici poterit. vQuod si ante eius conceptione dignitate pater exutus sit, Vt M.
plebeii filius inhonoribus erit intuendus. Sed nec libcrti in- ris potiri.
grati delictu, propter quod in seruitute reuocatur, filiis ab co D dum liberiate potiretur, coceptis, nocet Ita quod ad statuna L,