Fontes rerum Austriacarum. Österreichische Geschichtsquellen. Zweite Abtheilung, Diplomataria et acta

31쪽

XXVIII

32쪽

Fontas. H. Abib. d. XLVI. I

34쪽

Beries Cardinat Bessarion's an Pups Pius Mer die deuischen Angelegerihelten. Orig. in cod. arch. Vntic sec. Omaθ arm. XXXIX. lo, sol. 5.

Beatissime pater et clementissimo domine Applicuit ultimus eursor vestre beatitudinis 5 presentis cum brevibus apostolicis ad principes convocatoriis, que maiestati imperiali et domino Gur-eensi dirigebantur. Illemet presentavit. Que domino Saltetburgensi seribebatur, ego misi per alium nuntium cum litoris meis, quibus eum multis precibus Oro, ut attenta propinquitate mallet venire personaliter. Cursor vadit ad alios Breve autem mihi scriptum et cum debita reverentia suscepi et cum magna ocunditate legi, quod viderim, quam tanta ementia tantaque suavitate verborum vestra erga servulum suum utatur Ag Summa gratias et , quod dignata fuerit, mihi aperire commiSsionem factam venerabili viro Francisco de Tolledo. Sed parcat vestra ementia presumptioni mee Ilo ut optimus et fidelis vir fecit me vero nil aliud movit, nisi cupiditas consormandi me piis desideriis vestris, ut, si quid scilicet esset, quod meam tangeret curam, scirem adaptare me ' a , voluntati, quam in omnibus cupiosequi. Ipso magister Franciscus, i, ' p., qui prudens, a X, Rutus et Optimus vir est, quique mecum Sopius sui apud cesaream maestatem et de omnibus informatissimus est v ' λη'' de cunetis reddet certiorem. Ideo non ero longius in scribendo. Dignetur ergo vestra ementia pensatis omnibus, que rosero circa negotia iam Ungari quam fidei cogitare, quid mihi mandanduti sit, in tempore ut iaciam. Nam absque expresso mandato, beat ' hinc me non movebo etiam desperutis quod absit rebus, et quidquid mihi v. p. mandaverit, tamquam divinum oraculum amplectar. Pax facta est sive subjectio intor dominum Maguntinum et Palatinum cum honor Palatini, quemadmodum illa alia. Ideo Scripsi oratoribus nostris, ut revertantur. Restat adhuc dis-eordia comitum do triobercti et do eident eum alatino; speratur, quod etiam illa cito pacabitur Deus et otiam rei Ungari bonum finem. Disserenti terrigenarum iam maestato imperiali pro maiori parte composito sunt. Do acto domini ducis Modiolani nondum habui in totum unimum domini impera-

35쪽

toris. Hoc cura cuiusvis impedit eum. Mo humiliter commendo sacris pedibus vestre sanctitatis. Vienne. Post scripta, beat' pater, negotium terrigenarum cum domino imperatore ruptum est totaliter opera episcopi tomucensis, prout magister Franciscus reseret. Dignetur sanctitas vestra digne eum punire, cum pro rei justitia tam pro exemplo aliorum, quia, si iste evadet per suam rivolam apellationem, actum erit de sententiis meis etiam in maioribus rebus. Sanctitatis vestre humilis actura Bessarion Cardinalis Nicenus manu Prop. Sanctissimo dom nOSuo.

Beatissimo pater Rediit amiliaris meus, quem miseram ad ' beat' ' cum novis comitiorum principum Germanorum. Vidi, que mihi per eum scribit v. b. Licet nulla mentio fiat descripturis, quas per eum ad ' beat ' misi, satis tamen ad rem ipsarunt respondetur Usus sum qua potui celeritato. Nam postridie eius diei, quo visamenta illa acceperam, expedivi repente nuntium, ita ut per dei gratiam ea, que ad sanctitatem

vestrum ex Suevia recto itinere transmisa sunt, Octo dies non precesserint eaque ex Suevia Viennam et ex Vienna Romam sunt allata offendit enim nuntius meus in Bulsen Oratores vestre beatitudinis Sanci' is humanissimo et clementissimo ad me seribit illos excusatio noui in peccatis querente dicere, commotos se suisse propter utinas meas de decimis imponendis Et ita se habet veritas, b p. Excusationes huiusmodi sunt et inanes

vel potius occasiones ad male agendum. Nichil enim a me dedecimis dictum est preter id, quod . . habet in scriptis in

36쪽

responsione mea, ubi narrans maximos sumptus, quos . . secit et facit pro fide, infero, ' neque vello neque obsiderare ab eis decimas sed promissum exercitum. Verum est, quod aliquando paterno cum eis querelam faciens, aliquando etiam admonens, quo dicenda erant, in calice dicebam et suadebam, que suadenda videbantur ab nomine presertim rei, de qua tractabatur, cupidissimo. Sed nichil preter Verba actum est, nullum unquam de decima imponenda a me emanavit mandatum, quod iuxta jussa sanctitatis vestre revocare debeam. Scitis vestra, quam semper timidus in hac re suerim, sentiens moditatem istorum, et ut sanctitatem vestram a mense augusti pervenerabilem virum magistrum Franciscum de Olodo de hac meonsules, timens, ne aliquod scandalum inde oriretur, si ultra procederem. Cuius rei auctor vel causa esse magis horrebam quam mortem ob eam rem nichil unquam soci nec mandavi. Iniuste igitur de me querelam faciunt in hac parte. Sed si quid est, in quo eos offendi, hoc solum est, quia voluissent, me

ad excusationem eorum et ad iustificandam causam suam accusare illustrissimum dominum imperatorem et totum onus huius rei rejicor in maiestatem suam, contra quam secreto jam moliri ceperant, ut postea apparuit. Et quoniam hoc nolui facere, cum nullam iustam causam haberem, conceperunt adversus me odium, existimantes me maro maiestati nimis assectum. In qua re certe non falluntur. Colo enim et summe veneror maiestatem

suam, cum quia intelligo, quam affecta sit ei b. v. o ille vicissim sanctitatem vestram colat, tum propter mirificas virtutes et summam bonitatem, fidem ac religionem maiestatis sue, tum quia ita expedire rei, de qua agebatur, mihi videbatur. Ob hanc eandem causam et amicitiam mutuam otiam de sanctitate vestra homines isti non bens contenti sunt et hoc publico dicunt. Quod ex multis aliis argumentis s. v. intelligere potest o ex olim- mentis impudentis et insulsi viri, immo oro perfidi horoliet 0regorii, que nuper redacta in scriptis ubique sparsit, quas eg vix passus sum semel audire postea abjeci nec mittor ads volui. Quod nisi seironi, A ' optime nosse causa huiusmodi comotionum alias esso, quam sit hec decimarum rumperer dolore. Sod multa ad hoc simul occurerunt, beat ' pater Primo

37쪽

summa ingratitudo Maguntini. Nunc enim apertius de eo loquar, in cuius domo publico, ut mihi retulit dominus Rodulsus, decanus Ormaciensis, dum Maguntiam ex Ormacia redirem, aperto oro omnia male dicebantur contra curiam v beat' ior illum vesanum episcopum ordinis predicatorum, qui pro Onfirmatione eius Mantu filii. Et ceteros domosticos allego; V. testem poterit eum rogare, cum placuerit. Accessit deinde excommunicatio eius propter annatam. Qua re ita comotus est, ut velit colum terramque miscere, et

tanti facit excommunicationem tam ipse quam ceteri, quanti eam saceret nescio quis Ad hoc cupit imitari vestigia prodecessoris sui, qui semper parum devotus fuit apostolice sedi. Quis ius machinationes melius novit, quam ' v qui malis tunc, quantum in se suit, restitit. Apparet otiam o minuta appellationis eorum, ipsos non conqueri de decimis dumtaxat, sed de annatis ot indulgentiis et pecuniarum multimoda ut aiunt exactione. Ad hec accedit Francorum continua insostatio: Sigismundi Austrie continuus clamor et importunitas postremo pavor niterius principis ob non restitam nec restandam ut video pollicitam obedientiam ut exemplum Sigismundi, ne ipse quoque in talem laqueum incidat, et vastus animus atque appetitus m narum rerum. He Sunt beatissime pator, ut optime novit v , precipue cause huiusmodi turbationum Spem meam in cohabo o sedis vestro justitia a summa sapienti s j v quod omnia evanescont. Quoad timorem decimarum spectabant, ego satis providi, quemadmodum binis litori s 'is' significavi quoad colora, optime seeit ' vestra, mittere oratore suos, quo Spero omnia bono composituros. Et quoniam prorogata est dicta usqueat festum sancte Trinitatis 3 l. Mai in Francosordia celebranda, optimum esset, ut proximo by V Scripsi, ut s. v. mandaret oratoribus suis, sicuti otiam ipse ad eos scribo, ut usque id tempus visitent principes ad partem et tractent cum is privatim. Hoc nim molius extra dictam quam in diota componuntur. Et in-Veniant media oportuna, quo M v. melius Scit, cum noverit infirmitatem eorum.

38쪽

Blustrissimus dominus Albertus Brandonburgensis nuper me rogavit, ut supplicarem instantissimo ' ut dignaretur domino Moguntino totam annatam remittere quo medio speraret omnia bene componi. liter dicit se scandalum timere. Si antea id scivissem, significassem sq,' ut, si ei videretur, in hoc gratificari posset, non quod ille mereatur, sed ad vitanda scandala. Postea cum tempore omnia possent aptari Partem meam, quem Meepi ego libenter redderem Scribo oratoribus f i Q, ut in easu, quod vel requirantur vel necessitatem Videant, dent aures, eo tent super hoc, non desperent eum et consulant sanctitateme quod agendum judicaverit, iaciet. Sed de his satis. Intellexi, beatissimo pater, diversis ex locis multa de creatione novorum cardinalium agitari, multos principes pro suis supplicare, inter ecteros ill ' dominum ducommodiolani pro honore proprie sue instare. Quod fieri poterit, ut s. v. habita vel temporis vel supplicantium ratione ad aliquos creandos inclinetur, visum est in summis procibus exorare sanci' ut

prohabeat rationem et dignitatis, no nimia multitudine vilescat, et neris, o nimis vos ipsam gravetis, deinde sui ipsius et status sui, et conetur ita satisfacere, quibus satisfaciendum est, ut unam curet creationem propriam et inter paucos, qui

primo vocandi sunt, aliquem de suis fidelibus, qui etiam ad hanc dignitatem sussiciens sit, honoraro. Audi ill ' ducem Mediolani instare ut dixi pro aliquibus. Si deliberabit ei gratificari, conari debet dare ei unum, qui et ei carus sit et v s fidelis sit, ad tantum honorem et dignitatem idoneus et

ecclesie utilis futurus Acerrimum judicium Vestrum, pater, uno intuitu discemere potest inter homines, quod alter alteri prestet. Audeo etiam de me affirmaro quod sit sine arrogantia dictum), non longe me in hujusmodi judiciis a veritato abduci. Rarissimi sunt hac elate viri restantes ut semper sucrunt. Ex his semper judicavi esse rev μ' patrem dominum episcopum papiensem. Testis est mihi deus, o quod sentio dicere. Ingenium viri et industria et quodam nature extoritas mirum in modum me semper oblectavit Preter peritiam remi et doctrinam singularem est bonus, prudens, fidelis, caritatis plenus, ornatus,eeler ingenio, facilis ad inveniendum, que dicere oporteat, et, que invenerit, eloquendum. Quam vero pauci et quam rari sint huiusmodi homines, optime novit ' M'. Pro quibus scribat excellentia ducis, nescio. Omnes tamen, pro quibus veresimile

39쪽

ost eum scribere debere credo nosse. Omnes optimi sunt, neminem perno, neminem contemno. Sed conscientiam 'is in

hoc tostor et judicem invoco. Non dubito, quod dominationi suo gratissimus esset dominus apiensis, pro eoque supplicaret, si roquireretur, non minus libenter, quam pro ceteris, nec minus carum habebit, si fuerit promotus, quam alium quemcunque. Videt preterea 'μ' ' malam temporum conditionem. Undique scandala parantur. Nescimus, quem finem ros sint habiture. Notum est, quantum momentum rebus pontificis maximi ad quamvis partem cardinales afferre possint, quam conducat, tales habere cardinales, qui et velint et sciant et possint principi suo fideliter servire. Si quid horum trium desit, manca aes est. Omnes revφ patres presentes sunt fideles debitum enim eorum ita requirit. Inter ceteros meam fidem vobis spopondi, vobis tradidi, et nunc in perpetuum et sponde et trado. Si in novis creandis et quam paucissimos non enim in magna multitudine possint non esse etiam aliqui non ita devoti), deinde oos vobis parabitis, qui etiam si velint, non possint osse non

fidi bono eum sant ' ' actum erit, resertim in hac temporum turbulentia. Dignetur itaque, Supplico, vestra sanctitas flectere parumper nure ad prece Servitoris sui, que ex intimis cordis et animo fideli prodeunt. Dignetur respicere ad honorem suum, ad statum suum, ad utilitatem ecclesie, et hunc virum, quo non multos similes reperietis, commendatum habere. Hoc modo domino duci reclare satisfactum erit Merita domini Papiensis

hoc exigunt, dumtaxat ob suam orga sanet' incerrimam fidem. Me etiam preces, p. non immerito apud φ aliquid posse deberent pro mea erga eandem Summa devotione,

neque dubito, si essem apud pedes beatitudinis vostro et in creatione cardinalium pro liquo supplicarem resertim dign0,

quod dignaretur . . Pr Sua erga me summa ementia preces

mons non in postremis habere. unc dilexi a juventute sua, diligo nunc propter reverentiam Sanctitati Vestre, propter singulares eius Virtutes, propter eius erga me caritatem. Nunc summa cum humilitate pro hoc oro, pro hoc precor, pro Oesupplico, pro hoc onmetu animi mei affectum effundo, sitque certa ' quod licet eum ex corde diligam non tamen propterea moveor ad eum laudandum neque enim auderem apuds' , M suo homine sanctitati notissimo talia dicere), nisi crederem etiam citra oritato dicere. In summa ipsum ac me Diyitia i Corale

40쪽

eum omni, qua possum, humilitate comendo b' ,' Archiepiscopum etiam Sypontinum, devotissimum servulum b'i',' comendo, clementie quam meatius o humilius possum, ut dignetur ei'' aliquid pietatis in dictum, maxime in ro, quam optat, in eum ostendero. Si dignabitur e b' o in aliquibus quantumcumque etiam magnis et arduis uti, reperiet ingenium, quod diliget et summa omentia habobit Comendo me humiliter sacris podibus

sanctitatis Vestre.

Datum Vienno 29. Marti 1461.

Vestre clementio humilima factura ossario cardinalis Niconus manu propria. Post scripta, beatissime pater, habui hac hora a fratro Gabriele, vicari Austrie, homine prudenti et practico, quem Surumbergam misi avisamenta eorum, qui ibidem actitata sunt; quo mitto si v his interclusa, quamquam credam, eadem Orn-t0res vestre sanctitatis jam misisse. Apud Aeronissimum Imperatorem instabo quoad potero, ut, si non iret personaliter, mittat aliquos idoneos optinerem facilius, si haberem modum et formam. Sanctissimo domin nostro PRPe.1462, ohruar O iamberg).

Item de mense augusti preteriti Albertus marchio Bran-denburgensis diffidavit duco Ludovicum avario tanquam imperialis capitaneus Speravit, civitates imperiales propter requisitionem imperatoris confluere debero sub voxillo imperiali sibi commisso. Propterea confidebat, principes sederatos duci

Ludovico contra imperatorem auxilium non laturos. Et sic processit cum exercitu in castra vocavit nomino imperatoris multos, et pauci comparuerunt.

Ex adverso Ludovicus dux et sui consederati, videlicet Bambergensis et Herbipotensis episcopi Palatinus Reni et duxinis Bavari nec non primogenitus regis BOhemio, cum gentibus suis exercitum fecerunt longe maiorem, quam marchio habebat,