장음표시 사용
101쪽
3 De colligendi stirpibus ex prasitione
Dioscoridu.NTE omnia curandum est, ut tempestiu8 legantur & seruentur omnia. Ex hac si quidem obseruatione efficacia sunt aut euaisnekunt medicamenta omnia. Serena itaque tempestate colligi debent. Refert enim magnopere ne a sic cit te aut imbribus legantur : M ut ἡ montanis, ventosiis, frigidis, nec uliginosiis locis, potius quam contrarijs petamur. Nam quae in campestribus, uligino sis , umbrosiis nec vento perflatis proueniun t, plerunque ignauiorasunt: Multoq; magisquet non sua tempestate & importunὸ lecta fuerint,aut infirmitate distabuerint.Nec ignorandum illud etiam, is penumero haec ipsa loci proprietate &anni temperamen to,o us aut serius in integram aetatem abissolui.
102쪽
DE COLLEc Tlo NE Tu quo ad fieri potest, nobis montanas
maximὸ &in altis collibus nascentes herbas radicitus reseca. Sunt enim aquosior bus solidiores & acriores, propter terret densitatem & aeris tenuitatem. Nam quod attrahunt frigidius est. Conare tamen ut etiam
de his quae circa stagna nascuntur,& de palustribus, fluviatilibus aut fontanis, flores colligas : quas san E debiles, & exolutas, ac dulcis succi esse scio. Et inferius. Sed & herbis multa reptilia
venenum immittunt, Sc hiatu suo internae iapiarum teneritudini ad Bictionem pro auxilio inspirant. id quod latet, nisi sanε nota aliqua aut macula, aut odor ferus de grauis, rei factae indicationem fecerit.
DE c OLLIGENDIS HERBIS, ET Db. i. pba/oaco. Iac.SIlvij. Ex herbis plurimae solum virides in vissum recipiuntur, dum hae vel harum succi in syrupos coquuntur,&in apo Zem ta, clysteres, fotus , cataplasmata,& alia id genus. in quos usus postremos quouis tempore leguntur. In strupos autem, vel formam aliam toro anno seruanda,sunt legendae quando sunt efficacissimae, cum scilicet florent,
103쪽
aut etiam semine iam plenae sunt, Ut fumari ria, calaminthe, Maliae ex sequentibus in syrupos vel alia composita diu seruanda re cipi solitae. Nam fumariam florentem veris initio, semine autem plenam veris fine legit MelaeS. Quod si herbae nec caulem, nec florem nec semem edunt,ut adiantum Omne, asplenium,legantur in foliorum vigore : quando scilicet maxima &virentissima sunt. Quaedam dum florent aut sementescunt quia lignosce sunt 8c exuccae, ante id tempus
in usum trahuntur, ut beta, brassica, cichorium, chondrilla,eupatorium,lapatha,planta. gines,verbascum,Uerbenaca. In quo virium vigore etiam sunt colligendae quae siccantur, Sc in usus medicorum Varios anno etiam toto seruantur, ut absinthium omne. adiantum omne nobis quibus enim abundat, virens Sc vigens Usurpa tur) anethi coma, betonica, carduus benedictus, cichorium, centaurium paruum, cataminthe, menta, chamae drys, chamaepiUs. eupatorium, eufragia, sumaria, hysopi coma, marrubium , maiorana, origanum, po
itum, pulegium, ruta,rosmaris, saluta, licet hae duce etianus ne floribus sint effica ces scordium,splenium,thymum,thymbra,
104쪽
verbascum. Aut saltem cum vi hent solita ma- nitudine, odore, colore, praesertim quae cacumini sunt propiora. Absinthium vere legit Me sues ad succum & aquam inde stillandam, flores eius dem aestatis ini tio, hic autem testatis fine vel etiam autumno. Eupatorium quoq; legitur Sc ex eo succus eXprimitur in fine veris, Me suae. Siccantur autem in Vmbra magis, nisi quae sunt caule crassiore, aut folio humidiore,& ob id apto putrescere. Vbi probe sunt
siccatae reponuntur, Ut radice S, sed minus
diu seruari possunt, ob id quotannis mutan . dae, Haec Sylvius.
teria medica. Demetendi tempus, recondendi locus. perdurandi terminus obseruandus est, tuna in stirpium,tum etiam animalium partibus. ut in hirci sanguineaupi iocinere, intestino, ac etiam stercore, vulpis pulmone,apri ves. ca, λnguium senecta, alijsque consimilibus. Assumantur igitur haec omnia eo demum anni tempora, quo magis suis viribus sunt prae
105쪽
ditae. nullo planε modo neglecto temporum ratione, quibus singula decerpi postulant. Neq; enim damnandi sunt, qui in qu bula in plantis colligendis quaedam ecreta rempora, nonnullo sq: errantium syderia spectus obseruant: quippe quod apud graues auctores scriptum inuenerint,poeoniae radices contra comitiales non esse euellan das,nisi decrescente luna. Osae quidem Opinio non prorsus reprobanda vigetur,nec ad ineptas incantationum, aliarumque Uanliatum , quas stultE ut ait Galenus ) prodidit
Pamphilus, comparanda. Nam cum inferiora terrestria a supesus coelestibus gubernentur, A regantur, fieri maxim E p oteit. ut luna, ut quae caeteris errantibus 11deri bus est nobis magis proxima, motuque Ue locissima, maximam cum planti S Omnibus, ac rebus quibusvis alijs habeat rationem, tum cum augetur, tum etiam cum minuitur singulis mensibus. Quamobrem non te merE a Galeno proditum eth, alyssum herisbam tantum Sirio ardente ad canum rabio sorum morsus esse euellendam, sicuti etiam fluviatiles cancros ad idem peridoneos. Quo etiam tempore captamus scorpiones, atque anchusa radice constat sanguineo fucco madente. emadmodum & stirpes,
106쪽
quibus facultas excalfaciens inst. perpetuo in locis calidis ac siccis demetere conuenit. Ouocirca Hippocrates ad Crate-uam scribens : Adnitere inquit, quantum potes, ut nobis montanas maxim8, 3c in altis collibus nascentes herbas a radicibus reseces : quandoquidem hae firmiores, atque acriores sunt ijs, quae aquosioribus nais scuntur locis idque quod in montibus teris rasit densior . Maer tenuior, nam quod attrahunt, frigidius est. Ouin etiam dabis Operam, ut flores ex his herbis etiamnum decerpas, quae clysa stagnante S aquas, paludes,iluuios & sontes prodeunt, quas sanε debiles & exolutas, ac dulcis succi esse scio. Haec Hippocrates. Herbae similiter atque radices, legendinsunt,siccandae ac asseruandae, his tamen demptis, quae tum in medicinae usu,tum in cibis. tum etiam in obsonioru condinientis quo tidie virentes usurpantur,veluti lactuca, in tubus tam domestica, quam agrestis cicho rium appellant)portulaca, bu glossum, beta, atriplex, blitum, brassica, viola nigra, malua,helxine lino rostis, ocimum,apium, hyosciamus,sedum, plantago, asparagus, acanthus, M aliae complures. Atq; non solum refrigerantibus herbis, verum etiam ex calfacient
107쪽
eientibus recentibus utimur: plerumque enim ex calida potestate praeditis,uirides siccis praeponimus , praesertim ubi minus cata facere sit opus: si quidem humor in virentibus eXuberans earum calorificam facult tem haud parum demulcet. Cuius quidem
classis habentur, amaracus, eruca, nasturci inum, ment absinthium thymus,satureia, ruistia calamintha sisymbrium,pulegium, abro tonum,& id genus permulta. Sunt praeterea & alia, quae demetiri expetunt, cum primum floribus ornantur, ut centauriu minus, viola purpurea, Origanu.
symphytu petraeum, pulegiu, serpyllum,a marao cus,polium,thymus, chamedrys,chλmae pusis, anthemis, chrysanthemum, sto uchas. hyopum,fumaria, aliaeq; consimile planti, quas ne longior, qua par stiesse vido
ari ex industria praetereo. Haec igitur omnia serena coeli constitutione, non nubibus,non imbribus infestis imprimis colligantur oportet. Deinde terra e Xpurgata, atque alijs aduentit ijs excrementis amotis diligenter in umbra siccentur Nisi ex eo genere habe fitur, quae caulis crassitudine, ut in acantho: vel foliorum lentore, crassitie, Sc humoris exuberantia,ut in portulaca,& crithamo, omnino insolari expetant, quandoquidem si
108쪽
eiusmodi herbae in umbra siccandae reponantur, dubio procul situ obducentur. putrescent. Caeterum ut recte exiccat fuerint, decuta puluere , in sacculis ex corio, vel ligneis capsulis, recondantur, ac diligenter
claudantur, ne earium vires evanescant. Qua
in re errant seplasi ari orum pleriq;, qui herbas iam siccatas in fasciculos digerentes ad officinaria laquearia suspendunt, ubi non solam breui viribus destituuntur, aeris ambientis exuctione, ac ventorum perflatu, sed etiam puluere, M aranearum telis obsiduntur, quin etiam muscarum stercore, quq illis die noctuq: insident, labefaetatae nig c nx. Neque ver ὀ planε laudibus efferens sunt ij, qui in linteis sacculis ipsisque textura admodum raris eas trabibus appendere consueuerunt: quippe isti aut aer in ipsos penetrans, quicquid boni inest , absumit & abolet, quin etiam puluere obsitae corrumpuntur,& contabescunt. Idcirco Ut tam herbae. quam radices suas integras asseruent facultates,nihil qui de pr stantius, qua eas capsulis tiliaceis,vel piceis, vel fictilibus, diligenter clausis reponere, ut docet Hipp. ad Cra- leuam his verbis scribens. Omnia medica menta, quae succi & liquoris fluidi sunt, in vitreis vasis ferantur: quae vero folia, aut nO
109쪽
res aut radices sunt in fictilibus nouis probe obturatis, Ut ne VentiS perstata,medic
menti vigorem , veluti in animi deliquium collapsa,amittant. Quod si Hippo crates mrecentibus obseruandum pr cipit,rd maX m E in siccis fieri operaeprecium erit .Hactenus Matthiolus. . Sunt quae in mensis alicum S mitio aut nisne potissimum florent aut frui hificant, quae nos tamen in tabulis duodecim mensium simpliciter enumerauimus. Itaq; co filiandum est: non raro fieri ut quae in mentis ali cuius initio florere solent, circas nem aut medium etiam mensis praecedentis appa reant : & rursus ut quaedam a praecedentis
mensis siue ad principium aut medium te quentis differantur- .Pulmonaria tota aestate in quercu arbo re M saxosis locis inuenitur. Succus ex herbis collige dus in noua caulium productione,eodemq; modo exsolus: liquores laci, maeque sectis integra petuo caulibus excipiendi,Diosco.
repositione ex eodem Mutthiolo. Flores non secus atque reliquarum Plan
110쪽
tarum partes, eo tempore colligendi sunt. quo magis suo in vigore consistunt,non autem cumia m fixecescentes decidui evanescunt.At capparum flores muria asseruandi antea quam se explicent,decerpuntur rosa' rum ver ὀ cum non plan ' exciccati visun tutacaeteri deinde cum omnino eaeparasis folijs patent. Uerum cum maiori ex parte o mnes flores serε sint herbis fragiliores, molliores Se tenuiores,idcirco tantum abest, ut
in sole siccandi sint,ut ne quidem in umbra. si calida vel eminentia fuerint loca: quippe,
ut solis λruore, sic&aeris calore nimio exolvuntur. Siccentur igitur in locis tempe ratis, quo tempore saepius reuoluantur , ne situm contrahant,adhibita etiam cura,ne sicci natiuum colorem perdant, quandoquidecertum est flores, qui inter siccandum a proprio colore degenerant,nullius esse in medicina usus. Siccantur autem probε ubi substratis linteaminibus sparguntur , Schsdem lenibus operiuntur. Flores itaque in uniuersum sicci ad annum duntaxat edurant, etsi anthemidis, centauri j, chrysanthemi, millefolij.sparti j,&rosarum flores etiam longiorias eruentur tempore, si ligneis arculis opti-mὶ inclusi diligenter recondantur. Matth.