Quaestiones literariae, ex bonarum artium historiae potissimum vniuersae, rhetorices, poetices, antiquitatis graecae, & romanae, item critices latifundiis selectae, & in vsum colloquiis dialecticis certatntium viae et rationis quadam formula digestae

51쪽

Pag. so

AESTIONES LITERARIAE' cIIJ QVAESTIONES RHETORICAE

LIidem olim Rhetores, qui Philosophi fuerunt.

II. Is solus recte tenuit vim oratoriam, qui Eloque)Dtiam censuit Dialecticam esse ilatata .

Sensu rhetorico aliud est loqui, & fari, aliud disserere, aliud dicere : inde hominis fac i vel diserti, & eloquentis nascitur discrimen.

Tria duntaxat causarum genera sunt 'Eiriδειξα, Deliberatio, & Fudicium, sive genus Demonstrati- m, Deliberativum & Iudiciale: quartum aliquod sive Didascalicum, sive Mixtum comminisci nec op est, nec licet. Illarum hodie causarum nullum superesse in male vulgo existimant.

52쪽

VI. Non aliud proprie orationis argumentum quaeddebet, quam cuius causa dicitur.

Saltem orationis hodie argumentum esse debet res opinabilis, cuius in utramque partem vis esse solet.

Oratoris est dicere ad persuadend- accommo daae.

Ideoque orator non docere solum, sed eosiliarst quoque, & mouere debet. Istud enim scholae dun taxat est: haec duo ad concionem pertinent.

Primarius eloquentiae sons est in Loco Magnitu inis.

qui tamen non augere rem vitra, quam veritas patitur, hoc est, mentiri, sed in omnes partes unam eandemque rem versve iubet, ut in clarissima luce collocetur.

53쪽

sa QVAESTIONES LlΤERARIAE do RHETORICAE

XIII. In verborum brevitate, sive interpunctorum se quentia etiam summa loquacitas esse potest.

Difficillimum pariter atque venustissimum genus Epistolarum hoc est, quo alteri amorem, beniv lentam, gratum animum, similiaque significamus.

Ineptissimi sunt Rhetores, qui tirones suos vel epistolam vel orationem scitiare hibent absque singulari hominum, i corum, & temporum designa

tione.

XVI. Maxima oratoris vinus & dos est in Elocutione.

Nec minor orationis pulchritudo est in simplicit, te, verborumque propriorum dilectu. XVIII. Maius dissiciliusque est latina . quam grammatice scribere, saepeque qui hoc possunt, illud non γγ siint. XUIIII. Ut lauae scribas, latine cogites necesse est. XX.

54쪽

QVAESTIONES LITERARIAE sa

XX In vernaculis sermonibus popularis usus, & αλε- plus interdum efficit, quam solers Grammatica. Latinus contra sermo non aliter nisi legendo, obfemando , imitando , tenetur.

Stilus est optimus dicendi artifex. XXII. ονοματοποῖι. verborum latinorum licuerit fortas. sis Ciceroni , II. Acad. Qvies. 7. & passim alibi, item Hora io , Art. Poet. 48-72. nobis hodie latune scribentibus non licet. XXIII.

Aeque vitiosus est orationis Κοινισμου, atque Σι λοθ-μος generi, numeri, casus, temporum iunctura aberranuussi.

Asperaci subrustica verborum compositorum velut conligare, conpescere, conmentari, inluminatus , assam ιilitas, adfrus , inpetus, obcurrit & centum id genuit aliorum, scriptura, toties hodie salso pulchritudinis aucupio usitata, latinas aures & oculos offendit. XXV. Tropi & Flauras sunt indices animi vel leniter, vel graviter commoti.

55쪽

ει QUAESTIONES LITERARIAE

Reilai verborum latinorum collocatio & consor mado nullo vernaculi oris sensu regitur, sed philo. sophica quadam causarum & temporum velut serie consecutione metienda est.

Periodus non est in sola duntaxat&bruta verborum hircumdumone, sed in ambitu & Orbe sententiae, quem rei causae, conditiones, adiuncta, pariunt.

XXVIIII. Quaedam eum ragligem est diligeritia. XXX SDonymis ad orationis varietatem & copiam opus ae XXXI. Neque tamen haec subtilitate quadam Dialem aestimari debent e TXXXII. Quot oratoris ossicia. tot etiam dictionis genera, initis videlicet sive Temae, Mediocre, & Subsime.

56쪽

QVAESTIONES LITERARIAE m

XXXIII. ceteris, quas vulgo Rhetores laetant, dicendi scribendique formis, veluti silo ut aiunt,lico, viatico, Rhodio, Philosophico , resorico, Di--stilico, Lapidari, & nescio quibus aliis, opus eae XXXIIII. Inprimis vanae sunt vulgares de stilo Laconica

scholae. XXXV. Uersus latinos pro concione recitare fini oratorio repugnat. XXXVI. Item a soluta ad vinctam numeris orationem, aut vicissim, desilire, optimorum oratorum exemplo caret, scholasticamque labentis aevi, tanquam Sidonii Apollinaris, Martiani Capellae, Severini Boethii, &aliorum , consuetudinem sepit. XXXVII. Aeque ineptae sunt Inscriptiones , quas Vocant, arorae, atque Anagrammatum , Eteos horum, orichidum nugae dissiciles. '

57쪽

AESTIONES LITERARIAS

cIIM QUAESTIONES POETICAE

Sunt quidam, qui me dicunt non esse poetam , Sed Fi me uendit Bibliopola putat. ii. is solus tam eximio Poetae nomine dignus est, qui verisimiliter aliquid creat.

IncOmlptum carminis Epici exemplar est Hum ri ias cum Odassea, ct Virgilii Aeneis.

Carminis Epici argumentum princeps aut fabula esse debet, aut obscurior rei fama.

Falluntur ergo cum nasitum 'staerio, qui rem. testium fide certam, in fabulam commutare, quam ex fabula aliquid e gere malunt, quod rei gestae simile videri pollit.

58쪽

Aliud in carmine Epico argumentum, vel id , quod creatur, est, aliud Episodion.

Unde poetae Epici haud spernendi sit e rerum gestarum testes esse possunt & debent.

- - - Pictoribus atque λδ is

auidlibet audendi semper frit ae a potesar non Haratu iudicium est, sed ponasbi praemunitio. Uetius & Carmina scribere potest qui minime

Poeta: contra talis esse potest, etiamsi Oratione, metri legibus adstricta, non Utatur.

Fabularum Tragicarum , micarum*ae Usus aeque late patet, atque Carminum Epicorum , & Saty-

rarum. ἄ

Inepta descriptio eorum est, quibus Tragoedia lugubrei, Comoedia laetos exitus habere videtur.

xii.

Tragoediis remm & principum virorum, Como diis priuatorum hominum stultitia reprehendi d

59쪽

s8 QUAESTIONES LITERARIAE

XIII. Quae legibus divinis & humanis coercentur, ea in theatrum proferri, & sibilo explodi nesti.

Ideoque nec impietatem, nec simulatam pietatem, nec ullius generis crimen, nec scelus, nec delictum sale comico perfricare licet. Fabularum theatralium materia esse debet actio quidem indifferens, s fatua tamen :veluti hominis omnia ridicule paventis, cristro res alienas semper, aut nihil cogitantis, Disraio stolide gloriosi, aut doctoris umbratici, Glorieux, Adam) rerum novarum intemperanter studiosi, Curieux inepte loquacis, Babiliata scurrae, &subsolani hominis, cpetit Mastra feminae, eruditionis gloriationem & timulacra appetentis, oem- vante) aliorumque id genus animi & corporis' altectionum, quae risum magis, quam stomachum -- vere solent. XVI. Praeclare Simonides apud Platarchum, de gloria Athemensum p. aQ. F. cauit, , πό-ιν

cturam, tacitum poema, poma contra loquentem picturam esse.

60쪽

XUII. Quam in tabulis pictis veritatem dignitatemque

colorum temperatio eandem in carminibus oppo tuna, nec fiigide redundans, adiunctorum vis etaciti

XUIII. Poetae alia quadam lingua loqui solent, ut recte imescat Cicera H. de Orap. I

Christianae pietati non inimicus est Gentilisini in carminibus latae scribendis usus. XX. . Fabulare enim Deorum, heroumque, ministerium ita cum sermonis latini causis saepe aptum & nexum est, ut si illud Mythologiae genus damnes, poetici quoque Latinorum oris divitias, varietatem, & copiam tollas. In .