In D. Remberti Dodonaei praxim artis medicae / ... Sebastiani Egberti Cos. scholia, cum auctario annotationum Nicolai Fontani ...

251쪽

.f. I. problem. I 3I.

. Leviolem Graeci solum δί- vocant. Dissertitem hic morbus sola magnitudine ab epilepsia hicnim perturbantur ibi prorsus impediuntur spi

antur autem vel per arterias quae circa aures vellas quae interius ad Reti formem adscendunt plexu. de caus sympi Gai Alienus autem bicipiritus ternum cum sumoribus in giruria pellitur simile uid fiat ac si quis caput in girum vertisset nihil num interest, aut quod movet intus, aut foris sit. sheophrast. de vertigine. 6. Quod non solum pituitosos sed: biliosos hu-

rores evacuet.

. Quosdam vertiginosos ac jam convellendos itque ad epilepsiam pronos cauterium liberavit, mecunquam fefellit, inquit Dodon. 8. Nam quae cum febre sit cris eos per haemorrha- giam futurae praenuncia. o. Si in ventriculos fluat humor.

NICO L. FONTANI.

notatio XIIII ad caput XIIII.

In hac imaginatio est primario depravata, visival facultas quandoque aqua saepe Verti sumit origi

nem.

Diiffert ab Epilepsia, materia dc Symplomate. In hac materia est aporosa, eaque maligni atrox In illa, materia est crassa, turbida. caliginosa, Asensim sit,ic nulla est convulsio. Hic morbus senibus familiaris est, teste Hippocrate aphar apbor ultimo : Certigo mortem comminatur Ve,3raesertim Adiuturnasii.

252쪽

DE A POPLETI A.

APoplexi est sensus motus universi cortris privati subit derepente superi nien ser lata tamen aliqua ex parte respiratione . tamen difficulter admodum 3 procedit, ex qua e culi magnitudinem intelligimus quando enim spiratio adeo est exigua ut nulla esse videatur fontissima ac vehementissima est poplexia , ubi vero vel liberior vel minus impedita est respiratio miti fortis poplexi habetur quamHipp. debilem voca

Lect. 29. Octob. 28.

Causae autem poplexio sunt humores crudi ac, tuitosi, quandoque bii, sed frequenter cum sanguit ne S permixti,in ventriculos cerebri subito incidei 'tes eosdemque implentes ac obstruentes, sic ut nustus aut vix ullus , spiritus animalis nervos tibi

quear.

Affligitur autem in hac assectione cerebrum pria metrio sive perissentiam, non rhodo ventricia ipsius, scd substantia ejus superfluo humore in buitur,citra autem febrem humorum putredinc; in quo a lethargo differt. Cessante autem apopleXiae vigore, excitati Utrumque aegroto, facultatibusque animalibus alia quo modo repararis,succedit paralysis sive resolutio vel dimidi corporis, vel alicujus unius partis, Unaaxillo cynico spasmo, vellii suae, vel vocis in strumentorum vel asterius membri , mens etiam ini

253쪽

nullislsesamanet, praesertim post fortissimam: plexiam.

Fiunt autem poplexiae ut Hipp. ait maxime' a . usque ad O. annum.Supervenit ver, non ra- senioribus ac majorem aetatem habentibus. Sed

is potissimum ex solo pituitoso humore illis verbi, pituitos humore cum sanguine permixto nam Gai apoplexia senili aetati familiaris quoniam in cerebrum pituitosis repletur superfluitatibus. Quum itaque alicui mediae aetatis apopleXiAsUervenerit sive illa fortis,sive debilis sit, a sanguinis uisione curatio incipienda est, quae etiam repeten- , si repletio magna est,morbus vehemens, vires onstant. Enemata deinde acria injicienda, aut landes similes subjicienda . neque cessandum sit eri potuerit donec aeger excitetur frictionibus Scsigaturis etiam adhibitis, alijsque diversionibus ut iacurbitulis cum scarificatione a dorso admotis. Senioribus vero iraesertim macilentis non i temere sanguis detrahendus erit, sed enemata inji-icienda vel glandes subjicienda ,diversionesque qua's jam dicium est faciendae. Restituti aliquo modo aegroti silve juniores, silvei seniores, mox purgandi sunt si ii res ferant, medica mentis quo pituitosum humorem subducant ut sunt diaphoenic elect indum, diat arbith, pili aureae, pili cochiae, vel similes vel ex sena Magarico de

cocta.

Praemissis autem generalibus vacuationibus acli articularia veniendum, ut sunt apophleῖmatismi, iternutatoria, odoramenta, unctiones limilia.

Exbibenda quoque sunt quae cerebrum resiccent

254쪽

etas Pst xi s MEDICI N. ac roborent ut conser.majoranae Ons florum ros rini, elect pleris archonticon, liambra cube. bo cardamomum,paeoniae radix,aut semen ex qui

bus cum syr de stoechade permixtis, conditum efformari potest, ex quo mane jejuno corpψre aliquid laibendum. Proden vero Gipsum et plerisarconi. vel diambrasi in tabulis formatum sumatur.

Apophlegmatismi ieri poterunt ex radicibus i pyretri rad. impinellae, saxifragae,thymo,origano hyssopo,semine crucae,ii aqua decochis,addita terti aceti parte, vel ejus loco o melite simplici, aut, quod fortius est, o melit scyllitico, quo saepius gargarizandum is collueladum est. Lac quoque ex amygdalis amaris,aut ex nucleis persicorum cui

aqua pulegiis actum non inutiliter apophlegmatis in loco usurpabitur: nam pituitam detrahit lin

suam expedit frequenter in ore detentum, praeser tim erucae aut sinapezs semine addito Possunt vero rad pyretri e lae manducari vel cum sena erucae sic cubebis,tritae in nodulo colligari. Sternutatoria is facienda ex si pipere Sc verat albi radicibus,quibus addi poterit nonnihil castorei. atque his etiam in ipsa. anorbi accessione uti licet. ad ipsos videlicet poplecticos excitandos, sed tamen post purgationem tutissimus horum usus. Semei melanth . . nigellae per se vel cumna foranae folijs in nodulo colligatum , saepiusque natibus admotum, & odoratum, ad cerirum resiccandum etiam Confert.

Quod si vero post sanguinis missionem vel ne-mata adhibita poplecticus excitari nequeat&pituita

255쪽

REM PERTI DODONA I. a sita vel sola, vel plurima causa morbi fuerit, Calia entia etiam capiti Opportune admoventur qualiauratione lethargi dicta. Membris aute ac partibus exterioribus resolutis iusmodi remedia adhibenda sint in curation pa-ilyseos dicendum. Ad lingua autem resolutionemonveniunt gargarismi jam dicti , tum venaeeetie in fronte sectio, priemissis generalibus. Os- an vero xcirca collum superiore partes proxi- ad ' capitis sit,inungi oleo aliquo calfaciente, ut castoreo, te cuphorbio costino quod describitur Rhagi non ad Almang. quae ad lingua expedi.io-m etiam conducUnt.

Victus ratio in poplexio initio ' tenuis ossi dei postea priato plenior, sed attenuans, ad caliduc siccum inclinans, Veluti in curatione comitialis orbi Ab omni vino tot curationi tempore abstinendum ab omni Orione inebriante hydro melite utendum aut pom lito in quo si iiii Ociui uetit nonnihil salviae vel betonicae, utilius erit. neque etiam exhibenda est aqua vi aut aqua la- vendulae, vel cum ipsis composita, iis in v lde seni bus nam usu illorum humore funduntur caput magis impletur. In valde inna senibus quibus venae sectio aut purgatio non OnVenit Vires debit Siunt ciniversum corpus perfrigCractam, convenire poteth ex aqua' lavendus e vel sola vel addita aqua cum theriaca mithridatio ac exiguo croci, mi Xtiara e qua mane lante cccnum dimidi, O - sicaris inita exhibendum.

Vterum superveniens poplectico ebris, sis mili malum hi nificat humorum in O e-

256쪽

aere nequit.

r. Dic tu morbus attonitus. ideratio quod pars aliqua fere siderata relinquatur. a. Una cum principalium actionum laesione Ae tius estque, ut idem ait, morbus toto genere acutus, 3. Laesis instrumentis voluntari motus a quibus

respirationem quodammodo perfici certum. . Non interficit Apoplexi , nisi quum respira

tionem laedit.

s. poplexi fit multo sanguine in principium

animalis incurrente. Gal. lethlebot. c. s. Sic Verus

Antoninus dum cum fratre in Vehiculo veheretur subito sanguine letus est casu morbi quem Graeci Apoplexi vocant Eutrop. l. 8. S. Aurel. Vietor Valentinianus dum Quadorum legationi responderet. subiro effusione sanguinis quae Graece Apoplexi voca ur voce amussia, sensu integer exspiravit. Paul.

6. Primum oportet ut sint humores in substantia C rebri ex qua inventriculos subito influant. Vidi Palladi. seci Lepid. com . . . Quando materia non est copiosa. 8. Non est convulsio, sed est resolutio unde oppo itus musculus ad principium suum retrahitur. Quod in nobili foemina clarissime advertimus ex eo quod qui oculum claudit musculo uno cum alijs facie resoluto palpebras arcte conducere non posset. 9. Quo humoribus a me tunc abundantibus, dominari calor nativus non amplius phtest. utpote qui jam declinare incipiat. Videtur autem Gal. in comm . hujus aph. sui oblitus referre ad melancholiam quit alibi semperi tui tam causam ejus statuat. Eo Detractio fiat e dextra manu: copia ejus qui detra

257쪽

REM BERTI I. 229 trahitur dividatur commovere enim portet, in exolvere vires, calorem extinguere. i vel pedibus ut in Iohanne Imperatore Coni ut morol. factum narrat Georg. Logoth et Scari- rationibus autem inditum Epholbion sorte i λαιὸν Diu poeta ν addit ut major fieret attractio.

ai. Obstat temperamentumin virium debilitas. a. Quod valde commodum praesertim si in pul- redari polliat. 143. Quae sim gularia inarsectibus capitis.

q. Ulcbamur veteres etiam ra id staphidis agri aeua abstinemus quod strangulationem arserat.1 s. Quod educant humores excitent aegroS.r6. Struthio seu condysii utebantur olim, nunc in-ognitum cst. i . Si cuidam cui sensus odoratus perierat ex sumorum de cubitu ad nervos odoratus sensum re-ltitia una memini mela thi odore. 18. Quod ortuito fuit observa tu et enim quantam mihi cognatam ex a poplexi a balbutientem cu-

bam quam delapiam per gradus quum e vulnereronti vena rupta multus sanguis effluxisset potis edit loqui animadvertit. R. Dodon. a 9, Quod 7 par nervorum ibi ex calvariae Y ciat quod linguamin labia movet. 2 od morbus acinus & quod fames morbum

umidum luvaret 'tetit sic cardo.

at Pro quo e xymelite uti nil prohibet. 2 T .ntum quantum additum saporem non red- dit ingrarum.

λ3 Mithridati j &th riacae veteris an aio. croci g. quae lavendulae s ij vel aquae laven, oc

258쪽

In inplexi aliiquando servatur respiratio', at quando non in inde ortae sunt differentiae Apoplexi a Galeno, tradit e, a. lib. aph. com. 2.sa sanguinis mi pione curatio incipienda j Fiat semper copiosa angui is missio, in magna solutio, ne anguis te huis, relicto crasso,effluat. Ego sequor doctrinam Galeni semper secando Cephalicam merito, quia hac ratione ex loco affecto, cito, multum vacuo. Secundo averto a capite mali originem acribus Clysteribus pituitam vacuantibus, ut

se Salviae,

Rosmarini, Rutae,

Centaure Minoris, ana, M.j- Furfuris ping. Summit Anethi ana M. S Coquantur e X f. q. aquae mulsae ad Uix. l. sorexpressae admisce

El. Hiera Logodionis j.

Benedictae lax US. Massae pii Cocchiarum,. pii faetidarum. Da I S. Ole Rutacei j ij. Salis geminae et ij. bi Et fiat Clyster. Cur fortiter stertit in hac aeger quia ad ost major malitia norbi, scilicet major obstructio. Cur non acile curaturin perfecte Quia multa crassa ejus est materia dc virtutes debiles sunt ad eam ex pel radam. Cur cito interficitῖ propter subitam caloris suffo

259쪽

CAP. XVI.

Aralysiis est potenti e voluntariae motus privatio&qu indeque simul sensus tactus. talis quiem paralysis exquisitis macie di: acillima, sed rarcicidenS. req: sentius siquidem non nisi voluntarbolus deperditur. Contingit autem resolvi quandoque dimidiam Orpori partem, ut in hemiplexm alia inferiorem: liquando unam solam partem , clut mantam, pC- cm,Vcssicam anum c. Causae autem resolutionis uplices sunt, quaedam externae silve procatarchicae, i antecedentes sive internae. t Externa causae sunt,ut fortis alicujus membri liga tura, diuturna, fortis,praesertim primis annis, quan-l do corpus adhuc incrementum sumit item nerVIi aut principi ejus attritio, contuliO,vulneratio, 'ra - cisto,durities refrigeratio 3 vel veterebrae alicujus limatio Inseriores causae sunt humoreS; NerVO- rum principium,aut ipsos nervos nimia , humidita- te imbuentes atque relaXantes , i subinde quO- que obstruentes; tunc videlicet quando sensius tactus Olitus est hun ores autem qui nervos ipso hume-ciant,pituitosita tenues sunt vel tenuis nituitOsus sanguis Succe'

260쪽

za PRAXO MEDICINA

Succedit autem para sis quae non ab externcausa acciditi requentissime opteriae. O natandi vero quandoque citra interiorum sensuum cultatum principum offensa, nulliusque partis

ad faciem caput pertinent actione amissa, servata etiam resipiratione, omnes tamen partes inferiores resolvi. Fit verba paralysis critica quadam permutatione ex alio morbo, mequentius per colicinii dolorem.

Sunt vero 'ut diuturnis ebribus .uter suffocationi nervorum resolutionem quando, succedere affirment. r. indo igitur propter causam aliquam exter nam aliqua corporis pars resoluta fuerit parti pri mario laesa&arfectauit, unde resoluta ruri, par tium nervi dimittuntur , praemissis generalibus, opus fuerit,iopica erunt remedia adhibenda,ut Gai a. de loc affect docet. Dodo talis sit affectus, qui curationis spem admittat nam ex inus externas

quaedari resolutiones orinino sunt incurabiles, ut a praecisione nervi saepe' etiam a vertebrarum

luxatione.

Resolutis autem ab poplexia partibus factis uia versalibus , observata victus idonea ratione , non praetermissis his quae cerebrum resiccant ac robo rant,localia erunt adhibenda remedia ut sunt olea, unguenta, adipes nervos calfacientia ,rcsiccantia, ac confortantia veluti leuia lumbricorura Lot. Ulpinum, Cl. terebinthinae, quae his sortiora ac pollentiora sunt Ol. de castoreo ol de euphorbio, es costinum Rhazis, ol laurinum, ol juniperinum, fi benedietum quibus addi possunt a libes vel eo nis, et ursi,vel taχi. Possunt