Dissertatio inauguralis medico-chemica de principiis ac viribus substantiarum animalium ...

21쪽

Nune agendum de variis substantiis salinis, quae in hisce animalibus occurrunt. Dictum antea, praesentiam salis anan Ο- Elaealis in carnibus eorum evinci sale allia lino

volatili. quod per destillationem cum oleo tartari per deliquium e balneo maris institutam obtinetur. Di Xi insuper, copiam salis hujus methodo hac determinari quidem non posse, exiguam tamen valde videri . in primis iureptilibus, in amphibiis & piscibus.

Expo11ta itaque antea ratione, qua pro extractione salis fixi ex carnibus usus fui obtinui materiam salinam peculiarem , cujus dolis in quadrupedibus herbivoris major multo mihi visa uit, quam in aliis, ubi etiam intricata magis deprehenditur. Tentamina omnia, cum sale hoc animali mediante menstruorum actione instituta monstrarunt, indolis illud esse periectae neutrius, basi dotari a thalina fixa , eidem, quae ex tartaro adquiritur, aut sale vegetabilium ebsentiali A analoga ; acidum demum princi- Pium in quadrupedibus herbivoris salis micro cosmici , in reptilibus carnivoris autem acidi muriatici characterem nunifestius exhi

bere.

Sal volatile confretum, nunquam non empyreumaticum eX substantiis hisce varite animalibus per destillationem analyticam ob tinendum, dosi valde inaequali gaudet; e pri mis major, quam eX aliis proditi Residuum siccum decoctionis bovillae carnis & vitulinae, an quo mucositas eXtractiva & gelatinosa inqua i iero copia continetur, Flua quin a

22쪽

ponderis salis volatilis exhibet; dum in vi peris , ranis , crustaceis ac testaceis I non

Dictum antea, materiem salinam fixam in prioribus animantibus copiosiorem esse, quam in posterioribus. Autumare hinc quis posset, sal volatile cum detrimento salis fixi sub destillatione formari, uti plerumque satis,

ast incassum, phaenomenon hoc mechanismo animalis attonis adtribuitur. Praeter rationestamen antea adlatas , obpositum demon- nrantes sequentes duae experientiae aperte idem indicant. Friina eo absolvitur, quod eXtrahature carbone substantiarum animalium decompositarum eadem copia salis fiXi non mutati: altera autem, quod educatur eX iisdem substantiis, sale omni fiXo antea eXhaustis aequalis copia salis volatilis. Posterius itaque hocce productum est destillationis animalis, uti decompositionis vegetabilium. Subpeditant quidem haecce reipsa plerumque acidum volatile , illa vero Allialivolatile ; in utroque tamen casu sal hocce posterius enascitur CX alteratione, quam subit acidum principium constitutivum substantiarum mucosarum & eXtractivarum, ab actione ignis ci a reactione olei, altero substantiarum earum leni principio. Id tamen non nisi intercedit discriminis, sub decompositione vegetabilium maXimam partem acidi mutationi huic resistere, obpositum autem contingere in substantiis animali natura dona.

tis. In ipso hoc Postremo casu Pars salis

23쪽

O ar

iis alliatini, quod superiora petit, acido

unitur, atque cum eo speciem efformat salis ammoniacalis peculiarem. Variis operationibus phaenomeni me certiorem reddidi, atque deprehendi, acidum hocce volatile maximam adfinitatem colere cum acido salis fiXi animalium; tum&- hujus adinstar, differre ab acidis tribus mineralibus, magis tamen accedere ad acidum muriaticum.

Portio denique ultima nunc dicti acidi, oriens eX decompositione corporis mucosi,& extra stivi, nexa manet terrae hypostaticae& phlogisto olei substantiaruin harum, ut

carbonem constituat. Antea jam observavi, ab hoc, antequam in cineres deducatur, sal extrahi neutrum , sali materierum animalium non mutatarum simile: sub hac vero Operatione circa carbones substantiarum ge- Iatinosarum & albuminosarum longiori ac di Lficiliori multo, quam dum materieS eXtracti va eadem methodo disquiritur, materies salis hujus in alkalinam indolem vertitur, altera autem nullam subit metamorphorsin. Invenimus etiam in cineribus iisdem partem terrae Purae, & liberae, aliamque acido ne

Terra haec per combustionem substin tiarum mucosarum, & extractivo - animalium obtenta aliquantum diversa est ratione conjunctionis suae cum acidis a terra partium durarum & terrae vegetabili magis accedit.

Ratio

24쪽

Ratio quant teretis diverse mαferiae solabills .

mediante aqua extractae.

Uix non aeque dissidite est, ut variarum sibstantiarum, in quovis animali natur oli lege contentarum, eXacie Ieterminentur quantitates, quam, quae eX enalysi inde obtinentur In siinili casu tamen susscere circiter pote-Tunt. . En earum elenchum lI. Caro bovilla tres fore quartas partes ponueris sui aquae, &-eXtracti si1cci continet; hinc, si1 aqua haec, quae in censum non deducenda , a reliquo de tueatur pro- Portio materiae e Xtractivae , & spongiae pa Ten phymatosae uti I: 4. Tenendum tamen est . calculum hunc non obtineri integrum, nisi caro saepe repetitis decoctionibus eγhau sta fuerit; sub praeparatione enim vulgari jus uiorum dimidia fotum productorum hortim

Pars adquiritur, qCum aqua resolvat m no- rem quantitatem misteriae mucosae pareno hymatis; adeo ut libra una cZrnis per ψ. 2 5. horas cum unciis Ist. aquae clepoetae. Plerumque 5. aut 6. drachmas gros rolinquat residui sieci; tantum nempe eXsiccati, quantus seri poterat mediante calore leni & deconi positionem non eXcitZnte. 2. Caro vitulina aquosa magis est, ma- gis inue Osa carne bovilla. MAXima quant ias residui , quod decoctu ni evaporationi commissum iubpeditat, inde ma Xime repetenda ἡ quod paren chyma ejus in aqua sit solubilius. Idem obi servatur in omnibus animal,

bus junioribus. Pullus g llinaceus plus eA

25쪽

tracti largitur, quam gallus ; eX ambobus vero major denuo dosis habetur, quarta cricarne bovilla & vitulina; id vero inde partim deduci debet, quod illas decoctiones ori, pulli, aut galli ingrediantur, notumque est,

ex substantiis his majorem quantitatem mat2riae mucosae per aquam eXtrahi, quam e cpartibus fibrolis; cornu cervi ultra quartam ponderis sui, ossa bovilla autem nonnihil minorem copiam dimittunt, quum antiquiora sint, magis compacta, ct terrae osseae majorem proportionem foveant.

3. Testudo terrestris & aquae dulcis, illi

plurimum analoga, aliquanto plus materiae in aqua solubilis dimittunt, quam carnes bovillae, es vitulinae, id tamen denuo inde eN- ponendum, quod in praeparationibus vulgaribus jusculorum testudinum partes quoque adsumantur osseae, cartilagineae & ligamentosae A quod eXperimento didici dum nonnis1 carnem solam recipiebam. Libra testudinis cum omnibus adhaerentiis animalis recepta ultra IO. drachmas residui caro autem sola nec unciam integram pro libra praebet; per decoctionem autem in balneo maris per quadrili orium productam . uti vulgo fieri solet , denuo minorem quantitatem educit adeo ut jusculum eX uneijs 8. testudinis, omnibus additis, mediantibus unciis sto. aquae factum, carne decocta eXpressa, uncia S ad. jusculi, ae evaporationis ope unciam dimidiam extracti sicci reliquerit. Hinc juscula medicata vulgaria, quae ad summum non nisi

ad dimidium aestimanda Parinis saltem,

26쪽

aliisque in terris ubi testudines earo veniun8 pretio & quodvis jusculum eX unciis 4. materiae parandum , '. IO. quin & I 2. livr. constat) duas solummodo drachmas ressidui

mucosi continent; quum carnes vitulinae, e gallinaceae, vervecinae, si dosin communem nempe libram circiter materiae pro unctis I . aut 12. aquae, recipiamus, ad minimum drachmas 5. aut 6. residui contineant.

Cochleae, ope tepidae a domunculis suis sejunctae per decoAionem vulgarem in balneo maris cum aequali quantitate aquae binis circiter drachmis minorem dos in ad singulas libras eXhibent, quam testudo ; unde

es eamdam vix non proportionis seriem occupant, respectu ad quantitatem materiae solubilis sumpto . carnem bovillam & vitulinam inter mediam. Eissi residuum siccumjusculi cochlearum multum aco dat ad justestudinum, disserent tamen utraque ab invicem sapore, consistentia & colore. Primum altero ingratum multo magis hoc lainen non obstante coeliteis juscula testudinum saepius adtitierantur; aut ad imitationem eorum studio cochleae aliquot jusculo carnis vitulinae committuntur, vel & in mortario cum edito jusculo omnino teruntur. 5. Ranae , cancri, & viperae, ablatis integumentis , intestinis, & eΣtremitatibvs grossus discissae. eam circiter, si repetitis decoctiorubus exhauriantur quantitatem. diniatiunt materiae eXtractivae , uti animalia reliqua, i, nempe ponderis sui partem

Haec tamen proportio jam differt, si juscul

27쪽

methodo communi in balneo maris decoquantur tum enim tres hae animantium species pro libra quavis non nisi drachmaS q. , aut 4. cum dimidia residui dimittunt. Quuin textura carnis Piscium tenerior, . nec adeo fibrosa sit, quuam apud animalia terrestria deprehenditur, videri posset, illos hisce etiam majorem copiam materiae solubilis subpeditandos esse interim eXperientia testatur possitum. saltem si de piscibus

aquae dulcis agatur e marinis namque major do sis adquiritur. Videtur tamen differentia haec praesertim oriri a magis minusve concrescibili ratione muci , in animalibus aquatilibus omnibus contenti, unde paren-chyma eorum decoetionibus dissicilius exhauritur contentis tum eΣtractum etiam in hisce dissicilius eXsiccatur. S glutinosum magis viscidumque est praeterea demum gluten hoc ipsum exsiccatum dissicilius in aqua sol

vitur.

Examen varium medicarum substantiarum mucosarum animalium. Vires generales omnium jusculorum si corpore tepido ac in lecto adhuc luna adsumantur , primum eo absolvebantur , quod Potuum calidorum omnium aequali doli adsumptorum adinstar , calorem naturalem augerent , numerunaque pulsationum tum &cutim leviori transspirationis rore humectarent. Effectus nunc dicti non ultra horani

28쪽

perdurarunt; ct omnino hoc sub respectu nul.

lam observavi diversitatem inter juscula caronium vulgarium, ct ranarum , aut testudinum , quorum sub usu augmentum caloris duos circiter gradus Pulsationum vero 9. IO. aequabat. Iuscula cochlearum numerum pulsationum I. & .3. au Xerunt, quin tamen augeretur calor. Juscula cancrorum pariter, cluplici sub respectu, parvum effecerunt augmentum. Juscula demum vipera una calo. rem tribus gradibus, numerum pulsationum vero I 5. pulsationibus auXerunt; mador cutis proportionatus fuit. Quum rescire vellem, quantum horum phaenomenorum calori jusculorum & lecti tri. bui posset, easdem decoctiones ad una si frigidas in lecto , & calidas eXtra lectum degens. Observavi sum, in primo casu calorem non fuisse auctum ratione pulsatjonum, eontrarium autem accidisse in socundo. Observatio haec ipsa facit, ut credamus, augmentum caloris animalis inprimis analogum

esse calori jusculorum , & medii, in quo versamur; dum interim frequentia eXpsi catio pulsus praecipue dependent a laboro digestionis , & a specie illa impedimenti

quod nunquam non plus, minu Suo EXcitant decoctiones copiosae, substantiis animalibus praesertim cochleis, cancris, & testudinibus gravidae. Quod adtinet effectunt augendi CXcretiones culaneas , ik vesicae urinariae visum mihi semper fuit, eum se habere in ratione directa quantitatis potus, ae in ratione inversa temperaturae e traueae; adeo,

29쪽

u si circumstantiae faverent perspirationi,

lotium minori copia eXcerneretur, es Diceve fa. Haec vero omnia eadem ratione te habuerunt quoad aquam sacharatam, quam pro termino comparationi S adhibui . . Hactenus nil adhuc notatu cligni satis occurrit niti paulo majorem actionem jusculorum cancrorum , & viperarum supra omnia reliqua in computum ducere velis. Ast notandum est, ad ea juscula, quae vulgo in usum medicum adhibentur, multo majorem copiam materiae fuisse receptam, quam alias fieri solet, contrarium circa diaetetica tenebatur. Dosis communis aequabat mediam libram pro quovis jusculo habetur haec valde mediocris ratione carnium vulgarium ; ast enormis est ratione animalium plerorumque aliorum; sic redipi debebant pro quovis jus culo 3O. cochleae, 26. ranae, & g2. cancri magnitudinis mediocris, ae modo antea descripto praeparari, quum passim non ni si 7. vel 8. horum animalium recipiantur. Opus etiam .rat 7. magnis viperis , quum ali unica pro binis jusculis adhibeatur : doses vulgλres testudinum duas aut quatuor aequant

De praedicari solet, virtutem sortificantem diaphoreticam & depuratoriam Prae- dominari in jusculis viperarum; virtutes ro- solventes, aut ut vulgo Munt, incidentes, aperientes , diu reticas in jusculis cancro

Tum; Virtutes restaurantes, analoptizas. incrassantes, & balsamicas, uti pastini adpellari solent, in jusculis testudinum, es coch-

30쪽

learum. demulcentes demum, temperantes ac refrigerantes in jusculiS ranarum

Juscula Testudinum. Casus, in quibus adhibui , & potissimum maximo inde sequente emolumento

adhiberi vidi juscula testudinum sunt status

exhaustus sumplex, ab aliquo eXcessu oriundus , macies spontanea, aut ab causa quadam manifesta ; convalescentia eX morbis acutis, qui nullam laesionem gravem cujusdam organi, aliudve malum post se reliquerunt ; casus demum omnes, ubi nil obstabat negotio nutritionis , aut restitutioni virium. Ultra viginti observationes adducere possem hujUs generis, pro jusculis testudinum militantes verum tamen & adducere possem numerum multo majorem, ubi eosdem effectus productos vidi, ratione saltem aeque manifesta , ope ciborum variorum co OmmeSI aut jusculorum meraeorum e variis Carnium vulgarium speciebus eXcoctorum , queis inhaerebant bona legumina ἡ radices, farinacea &c. aut gelatinarum carnium, vel cornu cervi, cum multo saccharo, adjectis substantiis emulsivis, aut omni modo per vegetabilia corpora mutatarum, tum saporis gratia, tum pro scopo vario morborum aegros infe-i stantium. Vix non semper observavi juscula testudinum scopo suo non satisfacere in casibus complicatis cum aliqua adfectione, quae apta foret impediendo aut destruendo eorum effectui,