장음표시 사용
41쪽
aqua hujus decoctionis non nihil opalina sit. 2 quod fit tratione 6 evaporatione praemissa parvum quoddam subpeditet residuum flave.icens materiae mucoso - unctuosae, & amarae major hujus obtinetur quantitas. si iisdem tentaminibus subjiciatur aliud corpus pingue, inprimis oleum vegetabile ; quo prima nostra denuo roboratur conclusio.
Decoctione sperina ceti solidius , ac in piritu vini solubilius evasit. Distblutio haec insuper redditur facilior si adfundatur spiritui vini sperna a ceti, antea in aethere vitrioli solutum. Illico evenit separatio tanto minus notabilis, quo calidior fuerat vini spiritus. Dum autem misceta eXponitur balneo arenae, ut abigatur aether, redit diaphaneitas, atque abacto omni aethere eodem in statu remanet. Facta refrigeratione copiosa evenit praecipitatio , seu potius species crystallisationis seminiaphanae spermatis ceti. Partem quamdam ab allioliole tamen retineri, siliratione 9 evaporatione demonstratur. Aether multo manifestiorem actionem eX- serit in materias pingues , ac in specie insperina ceti , quam quidem vini spiritus. Solutio abs caloris interventu perficitur, ast celerius & majori copia, dum levis admovetur calor , v. c. 1lianus hominis. Refrigeratio & evaporatio menstrui producunt cry stallisationem magis minusve regularem, Re pro ratione diversa corporum pinguium eOncretorum diversimode efformatam. Crysta ilispermatis ceti exhibent more solito squammas diaphanas crystallis sedativi salis sat
42쪽
similes. Crystallisatio butyri cacao ac sebi
format papillas opacas , conjunetas , salis acetosi calcaret crystallis multum analogas Major quantitas aetheris materiae pinqui , crystalli satae in primo casu unita ira 3net, quam in secundo; quod majorem adfinitatem menstrui hujus cum spermate ceti, quam cum aliis substantiis pinguibus denotat. Olea essentialia eadem fere rZtione, uti aether, se habent, si de solutione & crystallisatione spermatis ceti fiat quaestio. Unio solum eXactior harum substantiarum in hocce casu est. Multo etiam fortior est cum oleis unguinosis, quae tamen simul requirunt accessum caloris, ut resolvant sperina ceti. Abssuccessu plures tentavi methodos , ut binas hasce substantias ab invicem sejungerem. Probabile indo redditur. , Oleum ani-naale inconcrescibile, quod uti novimus, in animali vivo cum spermate ceti junctum
est, ct post mortem illius refrigerio simplici,& pressione mechanica b eo secedit ejusdem cum oleis unguinosis vegetabilius haud esse indoliS. Phaenomena ct producta, quae obtinentur, si sperma ceti immediate & igne adhibito nudo jungatur cum sulphure notatu &adtentione Chemicorum omnino digna sunt: quum tamen mihi visum sit, ea haud differrea phaenomenis, quae eXhibent materiae aliae pingues, iisdem tentaminibus eXpositae, hine& iisdem exponendis hic non immorabor. Videamus nunc relationem spermatis
peti ad salia acida & aikalina. Acidum ni-
43쪽
trosum, & muriaticum nullam in illud exserit actionem. Abacido vitriolico concentrato resolvitur, mutatio sit coloris pristini es ab addita aqua jejunctio corporis soluti a menstruo; uti idem fieri videmus si1 solutio camphorae eodem modo eXaminetur.
Athali sal, aqua dilutum & cum spermate ceti digestioni cXpositum, nec mutatur ipsuin, nec ullam spermati adfert mutationem. Alliali causticum, aut lixivium saponariorum, cum illo antea liquato subit unionem, ac substantiam constituit saponaceam utut obpositum adseruerint qui hac de rescripserunt Chenaidi. Sapo hic successu temporis consistentiam valde firmam adquirit, adeo , ut friabilis demum evadat. Unius ejus minus exaeta, i & solutio in aqua minus homogenea esse videtur, quam aliorum saponum , cum oleis unguinosis VC-getabilius confectorum. Caeterum posteriores hi quamdam inter se se, hoc sub respectu exhibent diversitatem; sic sapo constans oleo amygdala Ium dulcium solidior est eo, qui paratur eX s leo Olivarum. Dependet id, uti probabile videtur, eX eo, quod oleum olivarum pinguius, aut unguinosum magis sit , majoremque quantitatem mucilaginis contineat, Cleum amygdalarum autem tenuius sit siccius, seu
magis erisiccans siccative) atque hac ratione ad sperina ceti magis accedat. Conjeciuralizec innititur etiam observationi, quod spe cies illa saponis, quam butyrum caca O sub 'peditat, ratione soliditatis suae, I homoge'
44쪽
neitatis medium teneat locum inter saponem oleorum unguinosorum vegetabilium non concretorum , & saponem spermatis ceti. Quodsi demum decoquatur diu spermaceti cum minio in aqua, obtinebitur massa emplastica durissima ct fragilissima, quae tamen mollior reddi valet, si dosis quaedam olei unguinosi addatur. Oleum rectificatum spermatis ceti cum alliali caustico pariter sormam saponaceam induit , atque hac in conjunctione eodem modo se habet, uti pinguedines reliquae, pariter rectificatae. Ideni valet de solutione mediante spiritu vini facta, quae nunquam non proportionata est gradui rectificationis, quam destillationibus repetitis experta fuit. Conclusio anal eos Chemicae. Sequitur ex enarratis antea tentaminibus omnibus, spernia ceti vere substantiam esse indolis pinguedinosae, quae tamen vario sub respectu disserat a materiis aliis pinguibus animalibus 9 vegetabilibus. Analogiae ac disserentiae quas observare licet circa qualitates ejus adgregativas, relationes ad
menstrua varia chemica, decompositionem violentam, seu mediante igne factam, verbo, circa omnes operationes analyticas comparatas spermatis ceti ct aliorum corporum pinguium, fluidorum & concretorum . indi- eant in illo majorem tenuitatem, homogeneitatem persectiorem, miscelam simpliciorem,
magisque intrinsecam. Caeterum designare
45쪽
haud licet eXactius disserentias majoris minorisve recessus, aut harmonias simplices, quae in constitutione interna substantiarum harum congenerum, uti omnium omnino aliorurn corporum naturalium obtinent. Ultra hunc terminum Chemiae experimentali non licet progredi, & cedere debet observationi jus explorandi ulterius qualitates materiarum, quas Chemia haec ipsa illi reddidit cognitas. Conclusio valde naturalis. quam notio Cheinica de spermate ceti nobis suppeditat,& quae deo firma mihi videtur, ac res hujus ordinis esse queunt, eo absolvitur, quod, si remedium hocce vere possideat virtutes quasdam peculiares & ab aliis corporibus pinguibus passim in usum vocari solitis diversas. non nisi levissimae hae esse debeant parum eminentes, effectum, qui inde sper, batur, non producentes, atque hinc adeo, ut nullus dubio supersit locus, dissiculter detegendas,
Examen virtutwm medicarum Jermatis
Haud mihi proposui, ut remedium hoc
eo magis decantaturus, evincerem hic veritatem virtutum generalium, aut passim ad sumptarum, ob quas aliarum substantiarum Pinguium innotuit nomen , demulcendi nem-Pe , emolliendi, lubrefaciendi, relaXandi,
46쪽
e. s. p. quum, si scopus sit, satisfaciondi indieationibus trivialibus, & si nobis videatur,
oleos a pura praeferenda esse aquosis, inuco sis, aut emulsivis remediis, quod vero raro convenit) quum , inquam , tune temporis non sperina ceti, sed potius olea vegetabilia, inprimis oleum amVgdalarum dulcium, Inonnunquam butyrum cacao , vocentur in auxilium. Mos hic medendi, ut verum fateamur , tantum innitur rationi, qua fieri autumamus virtutes quasi mechanicas, & saepissime topicas , harum substantiarum , ac observationi demonstrativae effeciuum, quas eAserunt. EXtra controversiam praeterea ponitur, si adtendamus ad qualitates sensibiles, aut EXternas oleorum vegetabilium recentium, &nondum corruptorum, quas in spermate ceti non deprehendere licet easdem. Sed nec volui instituere experimenta circa ostieaciam remedii hujus in morbis gravissimis, adversus quos magniS encomitS propositum fuit ; v. c. in vulneribus , abscessibus , eXulcerationibus internis Pulmonum, renum intestinorum &c. quum aliunde, quodsi essi adia haec observationibus eXtra Controversiam positis, vel & solummodo vero simillimis, unquam foret ovieta, observationes hae publici non factae fuerunt juris. Hinc, si quis indulgere vellet ejusmodi tentaminibus cir a eneomia adeo prevaria, objicere saltem sibi posset, perdidisse tempus, in curatione horum morborum h ud raro pretiosum.
47쪽
Disquirendae adeoque in sperinate ceti nonnullae erant illarum proprietatum generalium seu primitivarum, quae, dum alia re.. media, qualitatibus his revera instructa, apta reddunt, ut in organis, aut humoribus animalibus mutationes producant magiS minusve
manifestas, jure etiam merito & in morbis gravibus de quibus hic serino est es in aliis, iisdem adfinibus, curatu facilioribus, nam analogiae & calculi nunquam non semitam mons tiare debent Medico, qui jugum empiris mi excutere nititur easdem etiam reddunt commendatione dignas. In adfectionibus quibusdam levioribus pectoris & renum spermatis ceti usum sub EXamen revocandum duXi. Anni 1775. &1776. copiosas suppeditarunt occasiones, duplici huic scopo satisfaciendi. Constitutio
aeris, ac inpriinis regnantes venti boreales hyeme ac vere utriuSque anni eXcitarunt fluxionis catarrhales epidemicas , viX non Nniversales. Frequentes simul fuerunt insultus rheumatismi sic dicti podagrici , cujus sedes in vicinia renum est, ct maXimam Partem per haec organa fit solutio. Observationes, quas feci , omnes demonstratum mihi reddiderunt, quodsi spermati ceti competat actio quaedam vere medicainentosa , ea aut insensilis sit aut saltem ex effectibus proXimis , e quibus tamen in tali casu unice judicium ferri valet, non detegenda. MCrbi decursus post exhibitum ceti spernaa diversus non fuit, nec solutio illius facilior, vel celerior, ac tu aliis casibus similibus naturae soli
48쪽
soli unice relictis, aut in quibus exhibitae
solum portiones nonnullae oleis compositae ac syrupis, vel demum in quibus aegri ussi fuerunt quibusdam looch simplicibus. Notum est, remedia hacce Omnia, quae unice ob vires suas inviscantes, lubricantes, ct relaXantes topicas, ct magis adhuc, quod excitent secretionem copiosiorem humorum mucosorumoris, oesophagi & partium vicinarum, pro pectoralibus venditari solent , alios effectus haud producere A quam quod mitiorem reddant tussim, inprimis si1 gutturalis sit, & expectorationem faciliorem ; sed & hi effectus
plerumquo non nisi momentanei sunt. Nec melius satisfecit exspectationi substantia haec in non nullis levioribus colicis nephriticis, & in adfectionibus illis rheumaticis, aut podagricis, quae seu ratione commercii,& viciniae partium, seu ratione causae ea. rum humoralis multum referunt m enesin. Nunquam vidi mox post exhibitum repetitis vicibus hocce remedium , mutationem ullam accidisse notabilem, nec in natura, aut vehementia dolorum, nec in eXcretione, qualitatibus externis, & sedimento lotii; ut adeo, etsi decursus morbi plerumque arythmus satis sit, non absque ratione tamen Credere possim, stadium decursus eorum hoc modo haud redditum fuisse brevius. Rescire etiam lubuit, quo fundamento niterentur laudes dudum jam decantatae virium egregiarum Uermatis eeti in colicis, queis vulgo subjectae sunt puerperae. TbeO-
49쪽
Theoria vero multum accedens malum hoc deducit ab irritatione, aut labore uteri sub partu, cujus commercium cum omnibns intestinis bene adeo habetur demonstratum
Exhibui quinque feminis sperina ceti, sed in
unica solum levamen sal notabile, atque sanitatis restitutio sat cita fuit, ut vero similiter a remedio deduci potuerit. In reliquis quatuor dolorum decursus & finis eodem fere terminabantur temporis intervallo, uti in illis casibus , ubi, medicamine nullo in usum vocato, natum soli committitur, negotium ' hinc dubia saltem aut incerta manet emcacia spermatis ceti. Sed & anne demonstratum est, in momentis adeo aperte criticis naturae praestari beneficium, parturientes torminibus hujuscemodi liberando, praesertim si non adeo magna fuerint 8 Observandum demum adhuc venit, etsi perma ceti non ediderit effectum proficuum, sensibilem in morbis illis, adversus quos illud exhibui, actionem tamen ejus nonnunquam sese manifestam fecisse methodo eX-tra controversiam posita. Pulsus celerio & excretio culanea major inprimis sub initium rheumatum stipatorum febribus , plerumque illius erant indices. Effeetiis hi, quos & in me ipso. It in pluribus aliis Observavi , insigni potius dispositioni subjectorum ad bina haecce phaenomena, quam energiae ipsius remedii adtribui experimenta magis decisivis fuerunt confirmati.
50쪽
Adsumsi ad finem duorum magnorumetheumatum , febri eX integro jam ablata, tum sanitate eX integro restituta, closes spermatis ceti fere decuplo majores, ac more solito praescribuntur. En analecta mearum observationum l . Augmentum caloris ac celeritatis pulsuum sensibiliter minus , quam quidem in casu febris, analogum erat doli medicamimis , quam a drachma una, uti in praXI communi ad summum praescribi solet, adunciam unam pro unica vise ProduXi, atque hanc dolin saepius per diem repetii. Hum1-clitatem cutis non nisi ultima hacce clo11 au-fumta , 9 inhaerens ieeto , eXpertus fui. Quantitas lotii non augebatur, dum nil omnino potulenti adsumebam. Optima ratio adiumendi sperna a ceti est, si in speciem cremoris redigitur; hunc in finem in pauca quantitate olei cujusdam pressi calore leni funditur, tum cum vitellIs ovorum, & syrupo quodam teritur.
Examen pro rietatum chemicarum, S meis
dicarum oleorum animalium enim eumaticorum.
Olea haec in usum internum non adhibentur nec jure merito adhiberi merentur, nisi dum rectificata fuerint, sed uncta nempe ab aliis pro luetis decompolitionis iubitantiae mucoso - anima Iis. Ratus fuerat