Dissertatio inauguralis medico-chemica de principiis ac viribus substantiarum animalium ...

71쪽

Μatories flava cantharidum in organo externo etsi cloi1 decuplo majori quam pars viridis adhiberetur nullam operationem irritantem vel causticam produxit. Idem valet de materie pingui millepedum. Hinc, ut cognosceretur, an insecta nunc dieta stimulantis in cantharidibus contento similis quid revera recluderent . uti quidem passim adseritur, apta reddenda erant, ut inmediate agere possent in organa interna, ratione actionis materierum acrium & irritantium multo magis sensiliora, quam quidem

organa sunt eXterna.

Perimenta ac obseruata peculiaria circa mille edeS.

Ne fors actions caloris aut menstruorum dissaretur, vel aliter mutaretur. Principium eorum medicamentosum praetulit AUCTOR millepedes recentes omnibus eorum Praeparationibus. Quum tamen millepedes eXsie

eati ct in pulverem redacti in Pharmaciis adhuc notabile constituant objectum, quum que hac sub forma saepissime praescribantur, Esse ictus eorum cum effectibus millepedum

non omnino mutatorum comparandos duXit: CXcretionem culaneam ct lotii potissimum observavit.

Per octi duum singulis diebus. matutino tempore, ventriculo jejuno, pulverem mille 'Pedum, cyatho aquae purae, aut aquae mellitae dilutum ingessit, ct a drachma I. 3d 5. sensim adscendit. Calor culaneus, frequen-

72쪽

tia, ac intensitas pulsationum sub actione remedii, maXimis licet dosibus adsumtis parumper non nisi augebantur ad s. drachmas

pulveris requiruntur fere 7OO. millepedes quum qOO. vivi magnitudinis vulgaris , nonnis1 unciam 1. ad ponderent, atque circiter per eXsiccationem deperdant. Observavit etiam, cutim nonnis1 tum levisti ine fuisse humidam, quum persisteret in

lecto, & vehiculum pulveris foret calidum. Fere semper eXpertus fuit per horam, aut sesquihoram dolores quosdam capiti S cum cardialgia borboryginos, nonnulla tormina, expulsionem ructuu in & flatuum verbo, omnia illa sumptomata, quae actionem purgantis plerumque concomitari solent; saepius etiam sedem unam , aut binas di arrhaei cashabuit. EXcretio lotii non regulariter aucta pro ratione auctae doseos remedii; quin subinde minor, quam dum ingerebat nihil, aut cyathum unice aquae purae, aut aquae mellitae. EXpertus tamen est in universum, maXimis ingestis dosibus . et si copia lotii, intra

8. horas eXCreti, foret minor nisum tamen ad mingendum fuisse frequentiorem , & Uvacuationem nonnunquam stipatam sensu quadam ardoris. quo demonstratur, diure sn nones e analogam actioni remedii in vias urOphoras, quisa se habere nonnunquam ratione in

versa.

Tum & didicit, eXcretionem Curanoam,& por renes factam sese mutuo subplere, adeo, ut circumstantiae accessoriae, aptae natae uni

73쪽

uni alterive harum functionum promovendae, alterutram semper retardarent; ac ut, hoe

sub respectu, aer frigidus, ct aqua adsumta frigida haberi possent pro diuretidis maxime actuosis & Dice versa pro diaphoreticis validissilinis. Ut jam detegeret peculiaris quid circa

actionem millepedum in organa urinaria, ingessit eadem insecta recentia, solummodo contrita cum pauca aqua, vel & succum eorum expressum, dosin a 5O. ad 3CO. augendo Manifestius expertus fuit effectus omnes ante dictos ast nunquam res eo processit ut notabilibus adficeretur incommodis , uti quidem a remedio parumper nonnis1 actuoso, ad magnam adeo dossin producto, erat spe

randum.

Multis etiam in aliis hominibus institii-tis tentaminibus patuit, millepedes diureticam singularem actionem non OXsorore: concludit hinc, quodsi tamen virtute hae gaudeant, eam sane parum sensibilem & in illis tantummodo observandam subjectis, in quibuS organa urinaria maXime sunt irritabilia. Usus fuit caeterum millepedibns saepissime, ct majori cum successu in ictero, & Iactis effusionibus post partum; adhibuit eos

insuper in morbis a serosa colluvie eXortis. Observat autem , in omni ictero, quem produxerat, aut foverat laesio quaedam major hepatis, vel aliorum organorum mesentericorum, aut ubi icterus complicares erat cum nonnullis adfectionibus gravioribus sy-

74쪽

stematis nervet aut glandulosi ; verbo , in omnibus illis casibus ubi non sufficiebat,

produXisse unice effectum evacuantem, aut leviter e Xcitantem , mille pedes solos votis non respondere, vel dimidium nonnisi successuria ab illorum usu evenire; quod es circa morbos serosos & laete os clietum sit. Experimenta b observata peculiaria de cantharidibus. Tinctura cantharidum, usu eX terno adhibita, celeriter valde penotrat, inprimis si frictio manu instituatur , in cujus volam pauca simul & semel dosis infundenda, ne, si major sit, reliquum effundatur. Pristio

ad siccitatem usque producenda, ut imp diatur bullarum ortus, quod tamen, etiam hae neglec a cautela, nonnisi in iis partibus aut apud eas personas accidit, quarum Cutis tenuis , tenera & subtilis est; aft in genere tinctura eXcitat in parte frieata levem ardorem, sensu in caloris es motum majorem humorum. Nascitur hinc species febris topicae evolutio autem caloris & augmentum motuum circulatoriorum I oscillatoriorum moX per totum sustema propagantur magis minu ve manifeste pro ratione nempe do suos tincturae, & mobilitatis ipsius subjecti sequuntur inde ct sensus energiae magi S notabilis & secretiones magis auctae, per cutim saepius, quam per vias urinarias; status demum relaXationis, praegressae eXcitationi analogus. Esse.

75쪽

Effectus hi generales discrepant se eundum varias partes, que is remedium adplicatur , harmoniam internam magis earumdem partium.

Ena inprimis objici solent vituperia

cantharidibus quacunque demum ratione in corpus introductis: 1. Quod excitent in humoribus fermentationem putridam aikalescentem, aut acrimoniosam.

z. Quod speciali sua determinatione in organa urinae es generationis, quin & in cerebrum irritat ones enormes, inflammationes, haemorrhagias, ulcerationeS, gangraenam Croent.

Respondet AUCTOR ad imum; etsi cantharides , seu per augmentum vitae, actionisque reciprocae solidorum & fluidorum, seu per actionem alterantem , aut septicam immediatam dotem haberent, augendi ultimam humorum coctionem , seu fermentationem hanc animalem evolvendi, hoc ipsum non semper fore inconveniens quum multi occurrant casus, ubi Practicus, veris artis suae principiis instructus, naturam deprehendens j anguentem & incapacem , ut per se ipsam superet statum cruditatis humorum, eo nitatur, ut adcommodata subpeditet auxilia. Praeterea adjungit, sibi videri, demonstrationes illas, que is nonnulli evincere voluerunt septicam cantharidum actionem in corpus humanum, ess se illusorias: foetidum U. C. indolem quarumdam eXcretionum sub earumula, quam pro fundamento ad sorti adsumserant, deberi potius evacuationi matratae cu-

76쪽

jusdam putridae praeeXistentis, quam degenerationi septicae , remedio hoc eXcitatae. Nunquam sub usu tincturae ini frictionibus lotium , faeces , halitus pulmonaris &c. vel minimum exhibuerunt indicium mutationis recentis, ac ubi phaenomenon illud occurrebat, genio potius morborum, inprimis febrilium quam quidem actioni remedii tribui poterat. Vidit dia hetes, usu interno tincturae canti aridum curatas, ubi lotium, antea acre es foetidum , naturali simile reddebatur, nisi quod saporem parum saccharae

tum obtinustrat, .

Deprehendit etiam serum, bullis illis magnis antea dictis, inclusum, & post r.

vel 8. horas primum emissum , prorsum fuissse sanae indolis. ac sero sanguinis nunc eX- tracti omnino analogum. Eadem illi relatiochemica ct concrescibilitas per calorem Uariaque menstrua quam concrescibilitatem aliuminosam humoris serosi ac lymphatici cliein quo simul evincitur. actionem resolventem, seu adtenuantem cantharidum non eo usque extendi, ut crasin etiam horum humorum mutet. Aliter se res habet ratione

concrescibilitatis , quam nomine plasicae , IPontane e , aut vitalis insignivit, & a qua dependet formatio grumorum sanguinis, Crusae pleuriticae metastasium inflammatoriarum &c. Vidit revera saepius sanguinem subula tincturae cantharidum, aequae ac aliarum substantiarum stimulantium & maXime penetrantium , minus , quam in statu naturali suisse coagulabilem. Deducit phaenomenon

77쪽

hoc, notatu omnino dignum, aeque vi eYcitanti a cantharidibus in systemate lymphatico more purgantium in organa digestoria agentium) productae, quam cute unque alteri actioni alteranti directae, sed non ad calcu-ltim reducendae remedii hujus in principium concrescibilitatis , aut vitalitatis humorum. Non obstantibus autem omnibus adlatis ad hoc, ut remedium hoc defenderetur ab imputatione , evolvi ab illo putrescentiam in corpore animali ; AUCTOR concedit lubenter, ab eo, dosi magna nimis eXhibito, es-fectum hunc sequi pos ad instar aliorum

ca inmediata , sed operationibus secundariis quae, si ad ea quae nunc fuerunt dicta ἡ faciaS adtentionem , facile poterunt praescrri. F tet Ur Auctor meliori fundamentoniti inputationem alteram, quoad virtutem cantharidum specialem in quaedam organa. Addit autem , non eam esse ἡ illisque adeo Propriam A ut nunquam effectu destituatur. Vidit, tincturam cantharidum interne adhibitam, in hydrope praecipue egisse per alvum , & in asthmate humorali per sputa. In aliis cassibus pro iuvit sputum sanguinis,

aestus, irritationes, inflammationes in abdo mine, pruritum cutis . calorem auctum Per universum corpus &c., quin tamen, ulla ratione, renes adfecerit, aut ent ephalon. Ha ctenus etiam non eXpertus est, medicamen tum hoc, externe adplicatum, peculiari quo dam modo , & noXio . agere in viaS urinarias , Partesve genitales , aut alias male adficere

78쪽

ficere vel destruere partes quamobrem &ratus est , principium venenosum canthari. dum in praeparato hoc partim fugatum esse,

aut mutatum.

Ultra biennium, quo A cΤOR tincturam canthariclum usu eXterno diversis in casibus adhibuit, nonnunquam quidem demonstrativi nil indes observavit A maXimam autem partem eXspectationi plurimum satisfecit; seu solventis actuosi, aut tonici, seu stimulantis aut revuls1vi medicamenti in locum adplicaretur : adducit hic inprimis dolores rheumaticos , sciaticos, podagrae vagae per OmΠes corporis partes oberrantis , dolores laterissiXOs aut vagos , acutos aut Chronicos, inflammatorios aut spasmodicos , aliosve analogos, varias trunci partes & extremitates adficientes ; casum metastasium subitarum, quaS revellere erat necessum. colicam spas- modico - ventralem, valde dolentem; debilitatem ventriculi cum prostrato adpetitu , subpressiones urinae, inprimis per inertiam, aut obstrin tionem mucosam organorum uri nariorum productas ; binos casus paralyseos, casum unum asthmatis convulsivi.

79쪽

tantiis odoriferis, aut aromaticissanimalibuS.

onet sub initium Capitis hujus AUCTOR,

eXcludendum esse ab hac classe illud, quod in animalibus, de quibus GP. I. agebatur, magnoque numero aliorum adfinium , constituit odorem magis minusve fortem, quo commode ab invicem distinguuntur, quum principium hoc volatile non nisi emanatio aut est uvium sit partis subtilissimae substantiae eorum integrae, non autem Verum ac genuinum principium aromaticum. Quodsi insuper, addit, huc revocetur principium odoriferum secretionum quarumdam pinguedinosarum , de quibus actuna Cap. II. inprimis spermatis ceti & principium volatile, magis liberum, quod indicavimus in insectis, de quibus Occurrebat quaestio Cap. III., valde paucae in rct pno animali remanebunt substantiae , quae sensu stricto adpellari queant aromaticae. Tres sunt, quae nomen hoc per eXcellentiam & magis fere, quam omnia Vegetabilia) merentur, ac jure merito remediorum in classem fuerunt receptae : cestoreum, mo-schus , Zibethum. Quum citoreum inter hasce maXime communis sit : in usum praecipue vocata, . ci cujus virtutes contradi

80쪽

ctronibus plurimis eXpositae , hanc etiam pinpeculiari scopo disquisitionis suae elegit.

SECTIO I.

Maius; comparata castorei S moschi Castoreum, eX animali recens deprom. pium , instructum est liquiditate quadam sy-ruposa quam vetustius factum, una cum parte odoris es virtutum deperdit. Soliditas, quam adquirit, non solum debetur dissipationi partium volatilium, sed es resin icationi cuidam, in quam substantia ejus eX natura balsamica transit. Quodsi mutationi huic

eXponatur castoreum in adparatu destillato-torio cum aqua, prodit quantitas valde eXigua olei volatilis A plurimum aromatici. Urivatur simul maXima parte spiritus sui reetoris. Dum autem aquae in locu in substituitur spiritus vini, is, qui in eXcipulum tranS-scendit , vix retinet levem odorem quo evincitur , principium aromaticum castorei instructum esse quadam fixitate. Analysis per bina haecce menstrua, a quosum scilicet, & spirituosum , demonstrat in castoreo Praeter parenchyma membranaceum,& cellulos uin folliculi, materiem solubilem in utroque menstruo: spiritus vini Imo loco adhibitus, omnem fere partem colorantem ct aromaticam eripit : aquae tum mucositatem luscipit parum coloratam subamaram, refrigerio , praegressa sussicienti evaporatione,

iub qua sal iecedit neutrum, sali ex aliis

seere