Th. Bartholini ... Dissertatio prima secunda de theriaca in officina Christophori Heerford ... 1. Febr. 1671 dispensata

21쪽

natam, & de simplicibus ex Regno ejus Daniae provenientibus siWharetur. utinam,iquias pius optavi, universa - Antidorus ex piareus domique nascentibus aliquando conficra exur , ad mixtis iis vae morbis nostris Endemiis convenientia laete & large in Septentrione proventare. Tentavi hoc vadum timido pede in Medicina, feliciorem posthac successum sperans,

nec des1nam Medicos nostros Sc Pharmacopoeos, quos amor patriae trahit , ad has cogitationes ferio flectere. fidem paucissima desiderari quae cum misticis paria facere non queant De quo argumento alia occasione plenius disseram. Interea acquiescimus peregrinis, donec dom stica adoli erin usu roborata. In quibus fidem,

industriam & peritiam Heerfiirdii senis nusquari in hujus Antidoti Dispensatione desideravimus,q vi in succedaneis quam parcissimus fuit, Medicorum arbitrio & consilio singula' subjiciens. Quid mutatum subinde sit communiCollegarum

nostrorum consensu, breviter annotabo, ut ratiosacti omnibus eoinet, de caeteris alibi acturus quae alms pro irrepserunt. . iIn Classe Quarta scillam in trochistos redactam non vidimus , sed pyramidali fulgentem fisura,

22쪽

mei, , cujus sol lunatis auspiciis haec sacra peraguntur , praeferentem. Scilicet auspicato fiunt, quae tali augurio geruntur. ' Continere se non votuit Μusa mea, etiam in censendis aromatis herbisque occupatissima, quin Pyramidi inscriberet versiculos in aeternam rei tantae memo

Oramidi inscriptum parvae, Rex - tame, nomen , aeternum Iblendens , dira Oenena fugat. Morborum hic medicina latet, qPascita refulget, Et eertam tanto nomine Dondet

23쪽

Dictai i albi seu Fraxinellae pulvere massa ista compacta est, de qua dubitabatur in

pro trochiscis, qui cum ervi vel orobi, vel cice-xum rubeorum farina ab alii, sonfici solent, eonveniret. . Et ne penuriam quis camsaretur , suc*us scillae melle conditus in fidelia praesens aderat, & recentes scillis in ossicitia & succi plenae prostabant, ut penes nos esset eligeῶ4i lubri,unti rana ipia solliciti non sumus, sive orbiculari live: pyramidali, quanquam ad majestatem Antidoti pomposae & Augustae, PDrnmis Regio nomiste sulgens, propius accederet, de succedaneo vero ervi, cujus farinam Andromachus, Galenus& alii pro juvanda squillae aes versus venena virtute laudarunt, ancipites non nihil haesimus , praesertim cum ciceres rubet in Dispensatorio Hasiliensi nobis. olim, placuerint. Ovia succi scyllitici recentis copia est, non dubitaremus hunc sine comite adsciscere; caeterum succedaneum erui addendum erat, in gratiam antiquitatis, ut quai non P unt singula, multa juvent. Ervum suos patitur manes. Damnatura Pansa, quia farina clui crassioris est substantiae,

venas Diuitigod by Coosl

24쪽

venas obstruit, vimque Theriacalem impedit, de dicitur Orobus Dioscoridi lib. E. x. in & ab hoc semine homines prorsus abstinere iubet Galenus l. i. de Alim. Facula. c. 29. boribus proprio Αt tamen si illius copia apud nos esset

venalis , sicut olim Μantuae vulgarem narrat Iacobus Ferrarius in Idea Theriacae cap. a damnari non deberet, cum viperarum morsibus medeatur, & eo modo, quem tradit Dioscorides i. c. in serinam redaeus Orobus non tantum amarore suo, si mi censet Rondesetius, a putredine conservaret squillam, sed vi incidendi venenis resistens efficaciam Antidoti augeret,

ut taceam Danielis Beckheri commentum Cap et,

de Theriac. g. 3. figi volatile quod in scylla est,

Erui crassitie. Ciceres rubeos Dispensatorium , 'misiense adoptavit,inter facile parabilia nume eandos, quos cum Eruo in decoctione jungit Dioscorides L. a. c. 116. Quod si Ervum siccitate non aeqvent, sicile cum torrentur ad pollinein redigendi, majorem siccandi vim acquirent. Sed quia imbecillior illorum Contrae venena Cen fetur virtus, passi sumus Dici amni alia radicem in hac, quam prae manibus habemus, Disipenntione vicarias cum Ervo in scyllae massa operas partiri

25쪽

22 TM. BAR Tuo LINI Qvo consilio nonnullae Germanorum , ossicinae eandem Fraxinellam advocanto Tantam quippe &Tucci dictamni & herbae im depraedicat

Dioscorides l. 3. cap. 3 . ut saevientes bestias i venenato, solo contactu perimat. Cum quo consentit Dodonaeus. Ita quidem hactenus ex veterum traditione credidimus, quanquam propria experientia tapius nuper Florentiae 'depraehenderit Vir curiosissimus Franciscus Redus, quod non solum folia fraxini, betonicae, sagi, quercus , conyZae, dictamni, calamenthar &'aliarum gravist foetido odore praeditarum herbarum a Ni- candro mentitarum non vitaverint viperae, sed quod intra illas frondes tam siccas quam virides non selum libenter se contegant, sed d luben, tissime ibi commorentur. Nos tamen, qui veterum vestigia in Compositione Theriaces premere cogimur, veterum quoque de herbarum virtutibus sequimur experientias tot seculis confirmatas, cum minima observationum circumsta

tia rem variare possit. Si foret ex patriae sinu depromendum squillae. Hispanicae succedaneum ad Theriacam Danicam , succum allii sativi eommendaremus ivem illius defectu in Theria-

26쪽

em Regromontariae Compositicme quoque laudavia Io. Loeselius, amicus olim noster. . - . . In eadem classe. Quarta, semen Petroselini uexandrimim pro Μacedonico repositum seir. Alexandrinum Macedonico gustu acrius, am rius, colore est candidum,longiusculum,parvum tamen & lanuginossim, quale fere Μacedonscimi praedicant qui lanuginem abstergere jubent. Macedonidum vero, quod eo nomine in ossici-.nis vendiratur, majus est, nigricans, crusta dura,

si de granis Heliotropii, haemisphaericum. sed

angui usa. striisque quamor distifictum sapore acri aromatico. De odore judicare non possum quem laudat Dioscorides et co r. quia aridum ad nos desertur , dc crusta durior sensum obtunditi Hipposelinon alii voc-' XIV. speciem Mii QBauhino in Phytopinace, cujus semina accurate deseribit Lobelius in Advers p. 3is. In oris nostris non provenit. Ante paucos annos cis de citra Alpes seri in hortis coepit. Mangonio facile commutantur aliis similia , quanquam gustus discrimen faciat. Cauci tamen haec filii quod Alexandrinum minus illud, Apio peregrino non nihil simile, si lanuginem excipias, libenter ira 'usum nostrum traxerimus, traud nescii iniec .

Botae

27쪽

ct momenti. Ioannes Ruellius lib. 3. de Nar. Stirp. Cap. d. subjungit, quod & ferrum Balsamo illitum accendatur, Vimmersen lsamum aquae sidat: quas notas si conjungas legitimo Balsamo judicari, disjunc stas enim fallere,cum dc caphure- laeum admotum igni conflagret, & alia olea in aquis pessu na eant. Nolo me in istis dubiis &communibus fatigare. Certum tamen est, Omnium signorum concursum a falso vel vitiato verum Balsamum discernere. Quid huic Baliamo subsit, quod pro vero opobalsamo Beckerus accepit pretio non levi coemi per experimenta, quae in ossicina ejus secimus, erit manifestum . odor gratus illi, non validus. In aqua calida per guttas immissum, petit fundum, ibique velut clavo afixum manet, aliquae tamen particulae supernatant, olei instar. Sapor est amariusculus, cario-phyllis persimilis, color inter flavum candidumque medius, substantia laevis. In lacte mergitur, sed singulis guttis in lando residentibus, totidem guttae supernatantes respondent,flavae, pellucidar, nonnihil dilatatae, sine lactis coagulatione. Inpetia lanea coccinea adhaerer, & lente eximitur, macula relicta. Adhaerere quidem potest sine

dispendio famae, sed iterum elui monet Λlpinus,

28쪽

sera insecta, ex Melita insulta AEgyptum navigas sem. Varias quidem particulas opobalsami habuimus, quae pro veris veniebant , sed rarὁ versimiles eosdemve effectus edidere, vel notis omnibus accurare responderunt, ut valde dubitemfincerum unquam ad officinas nostras pervenire. Vix enim Magnatibus sufficiens quantitas mittitur, vix Turcarum invidia tantum concedit, qui ipsi tanto thesauro inhiant, suoque Monarchae destinant. Quantum hodie in Arabia colligatur supra cum Alpino diximus. Liberalitatis Turcbcae dingulari documento Busbecqvius legatione praeclare defunctus, a Bassa Haly donatus est va-iculo vitreo pleno Balsamo, Epistol. sine dubio

non adeo magno, quod donum, quia pecunia comparari non posset, rarum Bassa existimavit, quo Dominus ejus nullum majus amico aut con. foederato Principi donare valeret. Si pecunia nulla emi potest, cur nos spe vana lactamur tarbores in Palaestina perierunt. AEgyptiaci horti parum subministrant, dc quicquid vel AEgyptus

vel Arabia fundit , Bassis cedit. Nec olim ubirior proventus fuit si memoriam ad priora secula revocemus, ut mirum non sit quod de mangonio conquerantur Dioscorides,Galenus, Plinius. Vix C a toto

29쪽

toto die concham aetate Alexandri e duobus laestinae hortis colligi solitam Theophrastus autor est. Plinius senos congios, Dioscorides septenos annotat, qui septem conchi conficiunt sex ginta tria pondo Balsami, quod unum esse rin. δυνατων censet Cl. Salmasius. Quomodo vero deinde creverit copia ex largiore vena singularum arborum ter omnibus aestatibus percussa ,

ut loquitur Plinus, eleganter explicat laudatus Salmasius Polyhist. scilicet ante victoriam Romanorum in Iudaea, arborum Balsamo sudantium duo tantum erant horti, iiq; Regii Sc pauc uum jugerum. Sub Romanis spatium ampliatum est,& arbores propagatae. Nec propagatione tantum numerosiores, sed etiam cultura & cura proceriores singulae iactae. Hinc duplici modo uberius Balsamum a Romanis colligi coeptum ,

quam antea , ex numero arborum quae plures

erant, & ex proceritate singularum, quia longior vena, h. e. ramus qui percuteretur, eoq; saepius percuti poterat. Traxit hinc originem luxus Romanorum, ut Balsamus per theatri gradus dispersus, in lucernis etiam adhiberetur tempore

Heliogabali Lampridio teste, & semina in hortis eo rigarentur, apud Palladium lib. q. R. R. tit. 9.

30쪽

Tandem tamen Romanorum imperio collapso studium arboris Balsamicae dc cultura exolevit, defecitque ccus odoratus, ut rarus fuerit deinceps gentium Dominis, rarissimus in Theriaces consectione. Qyanquam particulas hinc inde curiosi circumserant, ad vastam tamen illam Di- .spensationem, quae opobalsami unciam unam cum media in simplo, Uncias decem & octo in duodecuplo requirit, si illam partem excipias quam poscunt Trochisci Hedychroi, non suffciunt pro tot officinis in Dania,multo minus pro reliquis in Europa. Hinc annalibus decantatur ea selicitas quasi occupati a Colchis aurei velleris, si opobalsamum Theriacam ingrediatur, quod rarissime eveniat. Nostro & superrori seculo rari numerantur, qui de his gloriari possunt,

inter quos fuere Ferrantes Imperatus Neapoli, Bernardinus cicata Brixiae, Antonius Berthiolus Mantua , Io. Pona & Calceolarius Veronae,Campi Lucenses. Nuper quoque Antonius Mansredus& Vincentius Panutius Anno seculi currentis quadragesimo idem tentantes, tantas turbas Romae concitarunt, ut ad eas sedandas omnes Rei Herbariae periti in Italia suerint convocati. Nova enim res de sere incredibilis videbatur tantum