Th. Bartholini ... Dissertatio prima secunda de theriaca in officina Christophori Heerford ... 1. Febr. 1671 dispensata

31쪽

; opobalsami superesse in Europa, quod Dispen-

. sationi non adeo operosiae, inservuet. Desectum

igitur opobalsami veri aliis modis supplere coeperunt seplasiarii honesti, aliis Impostores. Hi tegere mangonio Inopiam , & factima olea vel, Balsama valiora pro legitimo vendere, isti pro vero aperta fide idonea substituere. Illi necessitate, hi lucro illecti, cum manisesta sit Theophrasti confessio lib. 9. Hist. Plant. cap. 6. sincerum ad se nullum advehi,sed quod mistum colligitur, pluribus enim mistionibus vitiari, quodque in Graecia venditur, tape adulterari. .id nobis siperandum, qui Syriae vicini non sumus t inid de nostris seculis dicendum i ino modo vitietur, ut etiam peritissimos quosque fallat, silentio involvere maluit Galenus l. i. de Antid. c.' quam propalare, ne improbi fraudes discant. Non tacuit tamen Dioscorides, non Plinius, non Aben-

fina: Adulterari enim cum oleo de pino, de mastiche,&cera dissolutis in oleo de Ligustro. Vitiari etiam oleo rota, cyperi, lentisci, balani, terebinthi, myrti, resina, galbano, cera cyprivi, nequissime autem gummi. Cum haec chartis committerem incidi in Itinerarium inter Musati

rejectamenta disjectum, Bernhardi Breytenbach

32쪽

Decani Mogintini, qui ex itinere Hierosolymitano 1483. cum Comitibus suis redux, Germanica lingva posteritati consignavit ea quae in poeregrinatione religiosa observaverat. Inter alia ad hortum balsami prope Alcairum AEgypti perveniens narrat vidisse se ex fracto ramusculo exstillantem guttulam pellucidam pinguemque olei instar, qua ambiens aer statim suavissimo odore perfundebatur. Eandem volat manus inunctam imbibitamque ad exteriora manus penetrasse ut dc visu & odore sentiretur. ina suavitate odoris etiam solia praedita esse , si filaentur manibus. Ter mense Decembri cortices Balsami incidi,appensis lagenulis quae stillantes guttulas ex vulnere excipiant. inicquid vero primum vulnus fuderit Sullano soli reservari,ut sine capitis vitaeq, pinriculo nemo ausit vel tantillum inde suffuram. Ex quo liquore potentissimis Regibus vicinis particulam mittere Sullanum, nempe magno Chamo, dc Presbytero Iohanni, Saneasan o Domino Tartarorum, & Turcarum Imperatori. Sed quod ex secundo tertioque vulnere colligitur,vilius priori, vendi in urbe Cayro, rarb purum i& sincrrum, sed vitiatum cum oleo vel aqua rosarum, Sc. Id

quod ea Brettenbachii relatione' fida oc oculari

33쪽

testimonio repetere placuit, quia paucis lecta illius peregrinationis historia certos nos reddit vel verum opobalsamum ad nos, et Sullano remo.tiores,nullum deserri, vel adulteratum esse si forsan ex vilissimo liquore aliquid nobis concedat aegyptiorum mercatorum avaritia. Igitur seplasiarii honestati & veritati litantes cum vel nullum vel perpaucum offeratur ex oriente quod vitio de adulterio careat, similia alia Balsama &Olea , Medicorum consilio, substituerunt. Oleum nucis moschatae plerisque hactenus placuit, dc oleum Cariophyllorum, de quibus Oddus disputat eru

dith Quid in istis desideretur, & quantum ab

opobalsamo recedant, in Prima Dissertatione

monuimus. Patrum nostrorum memoria, cum America mercatoribus pateret,Balsamus ex Peruasserri coepit niger, & alius albus, Orientali non absimilis. Illum nonnulli Medici opobalsami

vicarium sit bstituerunt in Theriaca. Nec nos dubitavimus in Dispensatione utraque Ileersordiana dc Beckeriana nuperrima, Peruvianum Balsamum in Trochiscis Hedycroi surrogaretas, propter rationes in dissertatione Prima productas. Quae ut majus pondus haberent, secimus apud Beckerum experimenta. Utrumq; nigrum

34쪽

Classis Qrinta Calamum. Momatieum n serum servat, Acori nempe radicem, quam pistinae nostrae prosemini. - Bonitate vero calamo nihil cedit, nec aromatica amaritudine, quanqua

specie dis rat. Iridis enim habet solia, sive gladioli ut Bontio placuit in Med. Ind. Vererum

calamias, canna erat, eaq; cava secundum Di storidem, Plinium aliosque. . . Neq; illorum OPL .nioni accedimus, qui eundem esse Acorum n frum credunt, dc calamum aromaticum v

Terum. Rationibus eos convincit Matthiolus iaDiosc.' quibus pondus inest, quicquid in contra- rium conetur Ferrarius cap. 34. Noster nec in India nascitur, nec saevus probatur, nec fistulam habet araneam, quibus notis a Dioscoride describitur. -Vocat idem lib. r. p. t . quasi telis aranearum limilis sit medulla. . Plinius lib. I a. Eist. Nat. cap. ati araneum illud, florem appellat, quem Gaud. Salmasius HSolin. minus intellexisse , Dioscoridis mentem existimat, quia Circa exte- xiorem similae iaciem aranea illa involuta videtur agnoscere, cum membranulae potius sint interio

res Hoc. quidem Viro summo mihique dum utat, addictissimo, concesserim ex Dioscor, dis mente , sed Plinium de exterioribus canae D Parti-

35쪽

M T L B ΑχTa ira f pallibus locutum esse, conjicere nequeo. miorem dissicultatem movens Garcias ab Orto, L f. Arom. cap. 32..ex fragmentis calami aromatici edoctus negat quod in eo est spongiosum aliquain. re simile esse aranearum telis. Frustula eiusdem calami, quem pro vero aromatico officinae

servant , diligenti oculo inspexi, invenique medullani, sed renuissimis filamentis investitam , ut suspicari liceat recentem calamum similes mei branulas araneas medulla: sipongiosae praetend

re es quae explicata medulla disparent vel huic arcte conjunguntur. ut dist ni nequeant. Si milia senui fragmenta mea illis quae Clusius a P, Didano & Colino accepit in Not. ad Garciatis , ex Syria & AEgypto advecta, qualia quoq; ex AEgypto secum asportavit Prosper Alpinus lib. 4. Med. fgypt. veterum descriptiona consor ais, quorum copia cum sis in aegypto, in compone da, Theriaca uti aegyptios idem testatur. inanquam vero Arabicuς aliis, aliis Alexandrinus Calamus appelletur, omnis tamen ex India venit. Male quoque distinguunt alii ab odorato calamo, cum idem sit. Odoratum vertit Plinius, quamqvam vox aliuo innuere videatur, ut recte advertit Saracenus. Noster calamus ar

36쪽

maticus seu Acori radix, eadem cum polleat virtute ad urinam ciendam, dc venena exstinguenda, eodem sapore aromatico acri de subamaro,

in Theriaces Compositione adhibetur, si quidem hortis nostris coeloq patrio assuevit, & musteus

eruitur.

In Classe Nona siiccus Acaciae AEpyptiacae

placuit quia recens erat, colore ex nigro subrubescens, atq; sapore adIhringens. Atram lacrimam vocat Andromachus ex spina Nili. Talis autem est color succi exsiccati, recentis enim liqvidi candidus est, ut animadvertit P. Castellus in uort. Farnesiano Aldini. Hinc dicitur Paretonius liqvor alibi, - quem de candido explicat Plinius i a c. s.&post eum Agricola l. a. de Nat. Fossit. Ferrantes Imperatus lib. 4. Μusta II. FlO- rentini in Receptorio substituunt succum lentisci. . At succum inspissatum prunorum nostrorum syb. vestrium ad manus habuit Ileersordius , quem pro appropriato succedaneo antehac in Theriaces Dispensationibus indici Haseienses receperunt, & Flor. sed quia verae Acaciae siiccus praeiens erat, noluimus ab antiquitate recedere . Aliis cum dubia ejus est fides, domesticus succus Praesertur, certus pro incerto.

37쪽

In eadem Classe Chalcitidis vicem supplet

Caleanthum seu Vitriolum ustum ad cineritium colorem. Alias in Dispensationibus aliis Haseimi sibus vitriolum ad rubedinem ustum admiserunt Medici nostri. Carrerum cum propius color ille ad veterum, & Galeni descriptionem accedat, & proxime ad colorem Chalcitidis nativum, maluimus in illo subsistere. Andromachus in carmine assam Chalcitidem vocat, sed colorem non addit Certum tamen est, quo vicinius est Chalcantum Chalcitidi, colore & tinctura nigra inducenda, cujus gratia Theriacam ingreditur,

o faciliorem hensuram mereri. Hujus causa

spiritum Virrioli alii adjiciunt.- Ad nativam Chabesti ni suceedit Chalcitis illa quae ex Chalcantho

commutata est, quam in Theriaca praefert Cane-- parius Securid. Descript. Atram. CAP. 14. quia i nuioris est substantiae, virtutis & penetrationis. Dealbe it vero Chalcantum cum ex aetate in Chalcitim transit. inam optime referre existi-inavimus Vitriolum ustum non ad rubedinem , , sed candorem. An sermentationem magis cal-

cinati' ad rubedinem promoveat, judicent Chymici. Hic certe principe instituto Theriaces nigrorem spectamus, praeeunte Galeno lib. r. de

38쪽

antid. e. rs. In Theriaca sua Chymica Sal vitrioli ad rubedinem purificatione deductum reponit tr. Io. Faber t. q. myroph. Spag. C. . & parum interesse censet Z-lserus, quovitam ex istis as-

' In Trochiscis Hedychroi Balsamus Peruvianus niger,locum opobalsami occupare jussus est, quia ejus copia sussiciens extat & omnia Indiae Orientalis Balsama proximius ad opobalsamum accedere creduntur, magnis virtutibus eantata , Orientale saepius odoris suavitate &eoloris similitudine mentientia,ut pro eo non raro a mercatoribus magno Pretio vendantur. Tradit hoc loco operas mutu's opobalsamoi aliis arte consectis balsamis, quae alii operoso studio surrogant, praeferendum , si quidem adulterio caret. Non soli nos nec primi hoc sumus usi. Intrepide id pro opobalsamo substituerunt ex Germanis & Gallis iv Italis non pauci,inprimis Florentini & Romani. Autoritates affert Michael Doringius de Opobalc Sect. a. C. 4. qui Ecipse profitetur, si sincerum Balsamum Peruvianuinancisci contingat, quod id pro oleo nucis musca-ltae ad Theriacam & Mithridatium rectius reci-

Diatur. . Praeterquam enim quod oleum nudis

39쪽

Moseatae dc gario phyllorum, quo ad. vires moopobalsiamo multo est inserius: accedit & illud, quod per id Opii vis Narcotica insigni gradu exialtetur, adeoque tota Antidotus sicut essi ci0r in hac facultate , ita qubad alias, quas adjectionuopobalsami possidere debebat, ignavior erit. Rationibus aliis valide idem astruit Olliasius. Balsami enim Indici substantia lenta est, viscida& satis crassa, instar Balsami Iudaici, qualis in

oleis Garyophyllorum, aut nucis moschatae non deprehenditur. Praeterea, sicut Balsamum SPriapum ex Galeno, aetio, Oribasio, Averrhoe, es cundo calefacientium &siccantium est ordine: ita dc Balsamum Indicum, Monardo autor Adhaec Balsamum AEgyptiacum intermedium quendam inter Thus ac Terebinthi folium odo- . rem satis gratum exhibet. Id Balsamo Indico. verius quam oleis praenominatis comperit. Sapor Balsamo amarus est, subacris Sc subastringens. Talis etiam Indico inest. Olea autem illa valde acri, sunt dc urentia , amaroris dc adstrictionis omnis expertia. Ita quidem olhasio Persuasum, amarore tamen nux myristica sapore prodit, di adstrictionem in juvando ventriculo.

Sed si alias vires Balsamorum Indici dc aegyptiaci

40쪽

cum liis oleis conseramus , praesertim in vulneru bus perspectas, causa haec cadent , locumque suum m Theriam, quem assignavimus cum dignitate tuebitur Balsamum, quod ex divite filo penu

Peru mittit ex arbore Punica Malo majore .

Amplum Balsami hujus Peruviani nigri texit Hogium Nicolaus Monardus in inst. Sinipl. Med. ΚΘP. 9. quem audire placet I Licet nihil aliud nobis intulissent Indiae Occidentales quam hoc mirabile Balsamum, Hispanorum tamen labor in illis investigandis non inutiIis existimandus est etenim jam multis annis perlit id Balcimum quod in aegypto nasci solebat, nec usquam gentium amplius invenitur : idcirco nobis Deus Opti , Nax. illius loco Balsamum n duae Hispaniae dedit quod meo judicio inserius non ost aegyptiaco,

u mirabiles ejus Hectus. & utilitates consideremus. ovibus virtutibus , in medicina polleat pluribus verbis ibidem Monardus persequitur 'dqvem. curiosum Lectorem. a mandamus. inae 'vero liquoris notae sint legitimae tradui Florentini Μedici in Receptario pax m. quod aquae insultis Kndum petat, Ic dautius tractatus acquirar colo- :xem album, non se 'misceri patiatur Ia vis patuetibus cum omni alio livor &mistus ita ebinth,