장음표시 사용
61쪽
DE VENETORUM imparia deberi recte statuunt. In eo uero quod paritate priores numero tan tum,ac posteriores imparitatem solum diuitijs metiantur, hi nimirum utri. Ogregie saliunt . Etenim qui numero pares Irunt, aliqua in parte pares stat, n5 omnino pares. Et qui diuitiis impares,
non omnino impares cesendi sunt, sed aliqua tantu ratione impares. Verum cum ciuilis societas ad bene uiuendusit instituta, uirtus sola discrimen hoc efficit. his ergo qui uirtute praestanti
tanquam imparibus ac potioribus su/premi etiam honores in republica d hentur: aequalibus uero uirtute ac ciuili industria, aequales etia honores. hic modus, haec norma optimatium est.Sicuti ergo populare est, uti sorte in es
cstoribus constituendis :ita est optimatium, ut is qui uirtute praestare iudiciocosilii existimatus fuerit, potior habeatur,ac reliqui repulsam serant,qui indigniores habiti sint. Qua ex re facile perspici reor, in hac comitioru haben
dorum ratione comixtam esse cum p
pulari specie optimatium forma: eo ta-
62쪽
REPVB. LIB. I Fτrieri temperamento, ut id quod est op imatium superet ratione popularem. 1am sors in electoribus tantum constiraedis dominatur: cuius potestatis ne/quam etiam homines reipublicae absq;ctetrimento copotes esse queunt, Par xus habere cum optimis ciuibus .at in
adipiscendis honoribus nil sortis est, totum in electione 6c existimatione posmtum est. Quo in loco non omittendum censeo illud institutu, in comitijs magistratuum, qui exigunt uiros praecipua quadam bonitate ac solertia praeditos,
quatuor ordinibus electorum, de quihus supra memini,senatum uelut quintum ordinem explere . nam dum ordi/nes illi in conclauibus ad hoc munus destinatis eos pronunciat, quOS uolue rint copetitores, si fiant comitia cuiuspiam horum, quos dixi, magistratu cogitur senatus in minus atrium: ibiq; unicuique senatori licet eum quem uo/luerit in certis illis magistratibus nomi nare, pro quibus in suffragia itur at is qui plura attulerit, pronunciatur ei ctus senatus scrutinio, fitq; quintus co
63쪽
3s DE RE P. VENET.petitor . quamobrem euidentissimum est, praestantiorem esse in nostra repi hlica legem reipublicae optimatium, ea quae est populatis status. Caeterum hu/iuscemodi comitiorum modus ac ratio satis hactenus diligenter a nobis exposita est. Accedamus ad eam reipublics partem ,quae ueluti in fidibus ad constituendam istoc ποι rubi consonantia Uoπgrauis acutae proportione quadam re
spondet, sic etiam specie quadam regia parti populari respodeat, ac demum in
unum concentum Optimae reipublicae iniectis mediis magi stratibus coale stati
64쪽
TARE NI PATRICII VENDti, De magistratibus,&reputa .diica Venetorum, liber i secunduS. VLLVs est,qui ignoret principe in. Urbe Veneta pera
N sonam regis ac speciem regiae guber nationis prae se serre . ideo non abstratione postquam is a nobis conuen tus ciuium est descriptus, qui populi formam habeat, ec si non satis pro rei ipsius dignitate, pro tenuitate tamenostra non indiligenter: nunc a nobis agis grediendum est, qua ratione ducti ma/iores optimi ato sapietissimi homines Principem unum reipublicae praeesse
uoluerunt: necnon etiam dicendum,
quibus temporibus ac qualis fuerit hu/ius principis praeficiendi origo. Nemi/ne puto latere, id quod a nobis saepius
65쪽
so DE VENETORVM hoc opusculo est repetendu, ciuitatem ciuilem quandam societatem esse, quae per se susticiat ad bene beate4 uiuen
dum. Omnem uero societatem unitate quadam contineri,quis ambigati' contra aute distractione dissolui. 4ro effectum est, ut discordia ciuilii dissidio,
maximae dic opuletissimae ciuitates breui corruerint, funditust euersae sint. unitas uero commode contineri non
potest, nisi ab uno, qui multitudini ei,
uium ac uniuersis magistratibus, qui hus priuatae quaedam functiones lintdemandatae, praesit,ati multitudinem quodammodo dissiuentem colligat, ac in unu conciliet.quod philosophi sum mi ac praecipui naturae indagatores, cuin uniuersi constitutione,tum etiam in microcosmo, id esst animathanimaduertere. Nam prospexerunt in hac rerum uniuersitate multos ac ditarmes, pro ut scilicet uniuscuiusque natura seri,
motus ab uno,coelesti inquam,contineri, ac diuturno:omnes etiam causas ab una prima omnium causa:demum invi
66쪽
REPUB. LIB. II si Ta, quorum functiones uariae dissior oeso sint: una tamen anima & unico membro, corde scilicet, comprehendi, atq; in unitatem quandam colligi. pari propemodum ratione ni multitudo ei, Uium ita fuerit legibus instituta,ut una quempiam praesidem uelit, cui bonum
commune omnium ac unionis ciuilis Coseruandae cura praecipue incumbat,
quo uniuscuiust ciuis tum priuati tum magistratu fungentis actiones tanquaad ultimum finem 5c prscipuum finem
referri debent: nimirum diutius no potest colaruari,sed in diuersas partes distracta decidet . quod ut nullius ciuis culpa aut iniuria contingat, ex sing lorum quidem sedulitate circa proprium priuatuo munus accidere necessarium erit, quum comuneb onum nulli
praecipue sit demandatu. Cape rei fi mentariae praefectos, hi potissimum in
hanc curam incumbent, ut eorum o pera magna frumenti copia ex omnia
hus partibus inuehatur in urbem, sitq; tritici annona uilis. At hoc fortasse publicis uectigalib. officiet.Naualis quoque
67쪽
62 DE VENETORVM que rei praesides, quod pulcherrim utilhabemus, non dissimili ratione maxi me studebunt, ut quamplurimas triremes sdificent, octibus bellicis ec nauticis instrumetis exornet egregie, at. pecunias publicas undit coactas in um usum expendant: ex qua forsitan sedulitate reliqui reditus publici, &reficiendis arcium N oppidorum moenia hus N custodibus regionum latis esse
non poterui. quamobrem solutis compagibus respublica distracta dilabitur. non culpa, sed studio ciuius, dum quis pperquam egregie munus suum obire Hudet. quod si hisce incommodis estici uidetur, ut opera pretium sit boni communis curam alicui praecipue deman dare, cuius officium nullum priuatum sit, sed solum moderetur & dirigat cu tuso functionem ad comune bonum, ec ad reipublicae unionem: pluribus ae que hoc negotium comitti non reor θre ciuitatis es Ie . Etenim id quod pari
ter plures curant, omnes pariter ne se
gdi quod inquit Aristoteles ) du nul liprs alijs fraudi dari po test,si quid per
68쪽
eiam agatur: ut interim omitta aemu
itionem ac simultates, quae inter pa- es pleruno esse solent. tinuero unus Mic rei praeficiatur,qui temporaneum iunc magistratu gerat, utputa annua hut semestrem, non autem qudad uixe
it: hic nimirum bene secum agi puta bit, si tantisper respublica seliciter a gat, donec defunctus fuerit magistra tu, securus quid postmodum sit eue
turum, ac quo res casura sit. Quare cotingit, ut male plerunque res cedat ad quod certissimo experimento compert0m esse potest, a pleris 3 rebvspubli/cis sumpto, quae hoc gubernationis genere nostris temporibus usae sunt. Ideo a nostra ciuitate sapientissime institu/tum fuit, ut in hac republica constitue retur quaedam species regiae gubernationis,adeo legibus temperata,ut quo uis incomodo ac periculo, quae reipu/hlicae imminere possent, amotis, utilitate uero Sc comodo, quod regia gubera natio habere solet accito, nihil relictu esse uideretur, quod sit desiderandum,
ac simul rempublicam liberrimam, re
69쪽
64 DE VENETORVM regem praesidem haberemus. Vnus ergo princeps eligitur, qui etiam habeat
ducis nomen. is quoad uixerit, reipublicae praeest, praecipue curam boni comunis habet,quo maxime ciuitates cotineri superius a nobis efficaci ratione probatu esse reor. Huiuὲ nulla est pro uata functio, nulla etia est in uniuersa republica, cuius expers esse debeat. hie
cum unumquensp priuatu, tum etiam
quoscunt magistratus ita debet in ossicio continere, ato ea ratione moder
ri, ut ueluti quadam harmonia omnia consonent comuni bono, at* ad unionem ciuilem reserantur: ne qua sciliaeet fundito siue nimia sedulitate magis quam opus sit intenta, aut negligentia remissa utilitati communi ossiciat. hoc igitur est principis munus,ut tanquam in quadam reipublicae specula positus conspicetur, quid unusquisl rerum a gat, eorum praesertim qui fuerint prae
diti publica authoritate: ac si quem perspiciat qui officio suo desit, accersitum
coram uniuerso collegio uerbis primu
70쪽
REPVB. Li B. it duocatoribus, seu Nuirum praese his, mandet culpa eius dignosci, ac deonsilii sentetia puniri. Ipse quoq; duxi uelit, cu Advocatoris tum praefecti uir sim auctoritate uti potest, ait de uiusq3 crimine di de mulcta infligenia ad consilium referre. Id quod more ieri soleat, infra docebimus, quum de
udiciis criminum agemus. Eam enim 3rinceps obtinet potestatem, ut in quo ais ciuium collegio sese adiungere col/legam magistratui praesidi, parch cuni alijs praefectis ius habeatrui hac potissimum ratione omnibu' costulere queat. veru potestas haec adeo est legibus contradia, ut nihil solus possit, alijs magistratibus adiunctis non amplius authoritatis obtineat, quam quiuis unus eo
rum, qui eo magistratu fun8unt. Quinetiam magistratuu ius adeo modicum est, ut nullus tametsi summus quidquastatuere possit, quod alicuius momen ii haberi debeat, nisi de consilii sententia. sed de his suo loco luculenter dictatur. In quovis praeterea consilio prin/ceps tanquam illorum unus unius tane tum