장음표시 사용
11쪽
' IbispUTATIO JURiDICA INAUGURALIs cepit. Ουια Metam. lib. II. fab. 3. Idque est quod Pridentes veteres inculcare hoc involucro hominibus auri adeo sitientibus voluerunt. . I 3. Hoc precium naturale secuta est lex Aquulia, & mMoris aestimavit damnum pecudis & oviculae occisae quam gemmarum similiumque rerum pretio sissimarum; illius enim quam harum gravior repa ratio suit , &, qui vel oviculam occidisset, quanti rotro res plurimi in anno fuit: qui gemmas &c. tanti m. quanti fuit in mense, restituere; ille ex primo , hic ex
tertio capite tenetur. Cujus rei causa alia non est, quam precium rei naturale: vix enim res aliae mobiles sunt, quae tantum utilitatem ad communem hominum vitam afferunt quam pecudes: Moves, quae ad usum, potum, vestitum, necessaria sunt, producunt, ct ad stercorandia in agrum, aliae vero etiam ad onera ferenda, quae res in vita humana maxj mi momenti est) agrumque colendum pro fiunt: Unde 'peciades servis in illo capite aequiparantur, per quos, tanquam organa ct instrumenta rationalia , maxime omnium rebus gerendis idonea , plurimum inprimis praesidii ac commodi dominis ali uit. f. I . Caeterum hoc naturale pretjum solum invita civili non attenditur, ut Seneca is. ιδ. ος. Jam docuit: Ex opinione, non ex naturia pretia relus imponi:
idque duabus inprimis ex causis. Nam I.) precium augetur difficultatem ut adeo etsi par eademque duarum rerum in Remp. sit utilitas, illa tamen pluris valeat, quae dissicilior est comparatu; uti aquae summa est utilitas 5c tamen nullius illa precii, propter copiam,&cum passirm obvia sit, ejus percipiendae facilitatem:
12쪽
m Vino RERUM PRETIO. snim is minimi precii dixit. Cum e contrario vini pre. tium majus sit, etsi usus minor; quippe cujus multo difficilior est comparatio quam auuae. g. is II Hisce porro,quae ad nominum necessitates natura condidit, non contenti homines, avidius adhuc cupiverunt ea, quorum ad ambitionem,luxum, elegantiam, superbiam, usus est, eaq; cupiditate pretium fecὰ-re iis quoque rebus, quibus facile carere societas hominum posset. Ut adeo vere dixerit Plin. lib.s. Hs. gr. Margarit, spretium luxtiria fecit. Quod per singulas gemmarum species exponit idem Plin.t labratque uberius
Cicero M. i. de O sic. oer Fundamensum. Delectant. ait, magnifici apparatus vitaeque euous cum elegantia ta copia. Quibus rebus effectiam es, tit ins nita pectiniae cupiditas esset. Et Curti Lib. I. cap. p. 2Estimantur ptirgamenta σstiantis
freti pretio , quoa libido conin tiit. Hinc factum ut sensim pretium rerum supervacuarum, dc quae luxum
alunt, aestimatio tanto intervallo rerum necessariarum pretia exsuperaverit, ut quaedam gemmae extra pretia opum humanarum visae fiterint. Plin. d. l. V. in pro-aem. is cap. r. Refert item Plutarch. in caton. Mai. cap 3 admiratumfuisse Aristonem, eospotius beatos Uulgo Dideri: diuisuper cuia , quam qui necessaria ad usum vita possit
. 16. Cum igitur adeo varient rerum pretia lin' cis, temporibus,assectu,&c.LO. F. ad L. Taleiae qinaeritur, quae sit in tanta varietate & incerto rei valore naturalis 3c vera rerum ac pretii mensurar Aristo teles indigentiam secit rerum mensuram, lib. s. ad Ni
aliquod cuncta metiri: hocatilem reo ia/s INDIGENTIA,
13쪽
enim indigerent, vel non pariter indigerent , aut plane non fieret commutatio, aut non haec fieret.
. 17. Nihil equidem verius, si recte intelligatur:
etsi Grotius de P. B.ci P. lib. 2. cap. Ia. T. I . existimet, -- bigentiam esse quidem rerum mensuram naturalem, sed non solam, nudu hominum voluntas multas res metu desideret
fiam simi necessariae. D. Pusendo vero lib. s. cap. L . . . id quoq; improbat, dc eadem tamen utitur ratione, quod ita pretium luxuriae non esset: Ipse vero d. c. I. T. S. substituit vagos & arbitrio filios, nihilque cohaerentes,neque ratione probatos discursus, pestes luris Naturalis. Neque vero assecutos eos fuisse sententiam Philosophi,neque ad rationem, qua ille utitur, animum satis advertisse, facile apparebit. 18. Inprimis igitur negandum est, quod D. Pussendoris, cap. r. ponit , indigere non nisi
itas rebus nos dici, quibus sine gravi incommodo ca rere nequimus: Nam e contrario voce πιψας ac indi
gentiae dc Philosopho ct aliis bonis autoribus intelligitur in genere carentia ejus quod cupimus: & quicquid volumus ac desideramus, si ad manus non sit, eo indigere nos recte dicimur. Fidem rei facit Cicero Bb. r. TU L quas. cap. u. tibi ait: carere hoc significat, gere eo quod habere velis, deinde mox addit, ear τι eo quod non indiget. id est, quod non cupit: uti ex iis, quae praecedunt, apparet. Et iam dixeratrat, requirit, in stet. Sic regno indiget, qui eius cupidus qui iis ornari discupit; nec habet. i etsi homines eis carere facile possint. Atque hoc levi momento vocis & defenditur Philosophus, dc evane
cunt scrupuli Grotii & Puliendorta.
14쪽
DE 'no MauM PRETIO. II . I9. Hoc igitur sensu χρή , seu indigentiam . publicam scit esse unicam, veram, ac naturalem rerum, earumq; pretii mensuram, & ratione constat &experientia. Ut vero evidentior res fiat, videndum ante, quibus modis augeatur aut remittat indigentia.
Fit hoc duplici maxime ratione: i.) Usus frequentia,& et o comparandi difficultate. Quo enim frequentior est usus & dissicilior comparatio, eo major est rei indigentia, eoque adeo majus pretium quod indigentia metitur.
s. eo. Hinc est, quod annorum sterilitate crescat illico fructuum pretium, cum eorum usus sit omnium communis, de minus jam sufficiant, difficiliusq; adeo
acquirantur. Ut econtrario annorum ubertate, aucta
fritiquum eosq; acquirendi copia, pretium sensim e vilescit. Hine Jc in locis, ubi rari sunt fontes dc fluvii, aqua ipsa jam venalis esse incipit. l. r . F ast Alim. leg. Hinc maximum beneficium visum suit, quod M. Manlio, cum Capitolium obsessum a Gallis servasset, obsesii Romani se libras farris & quartarios vini coim
cesserint, cum obsidio earum rerum procurandarum facultatem intercluderet: dictvparvam, inquit i- vius lib. s. cap. . carterum inopia fecerat eam argumentum ingens caritatis. Ita & Diodor. Sicul. lib. 3. cap. .r. insin.
tradit: In Arabia felici cum penuria sit aeris & ferri, auri autem copia, aequali ea pondere permutari a mercatoribus. Et Belgae, ne vilesceret pretium piperis acquirendi facilitate & copia, ingentes terrarum, quae piper produxerunt, tractus vastasse dicuntur. Ita &de biblo traditur, non permitti id multis in locis naici, ut penuria pretium augeatur. Ba
15쪽
ra DispuTATIO JuRIDICA IMAusuRALIS g. aΙ. Hinc igitur sequitur, si in Civitate duae res lsint diversissimae, sed quarum aeque communis est usiis & par comparandi difficultas, atq; ita par indigentia, par quoq; omnino utriusq; rei pretium esse. Si vero alterius rei vel frequentior usus, vel major parandidissicultas fuerit, hoc ipso ejus quoq; precium majuS . . ierit. Nec dices posse Emtorem alteram rem majoris, emere. Non enim de pretio voluntario. quod consensu& arbitrio suo partes constituunt, sed de pretio rerum publico agimus : pars enim rebus suis abuti Sc prolii bitu pretium majus solvere potest; verum si emtor . ille, cum eodem pretio in civitate rem comparare pOS- set, multo pluriS emat, venditor ex stultitia emtoris id pretium habere dicitur in t y r. f. M.L. Halc. terra. Atq; haec fuit antiquissima res ab invicem.
acquirendi ratio, permutando scit. merces, quorum. 2.par esset utrinq; indigentia. Ita Germanos olim non pecunia, sed fimplicisu ta antiquius permutatione mercium Vos, testatur Tacitus de A Dr. German. eap. r. Et antiquissimum id genus contrahendi fuisse ait Imperator in T. a. Ins. de Emt. ta Venae indeq; emtionis originem carpisse JCtus in L. r.pra.de Contrab Eme. g. 23. Anxie autem quaesitum inter Ueteres fuit, potueritne emtio venditio inter gentes tum quoq; sitisse cum nondum nummis uterentur. Id enim Pro- .culus di Nerva negabant, & secuti eos sunt Paulus JCr9 in ae L t. dc Imperat. in P. F. a. amrmabant vero Sabinus l& Cassius d. l. utrinq; Homeri autoritate usi. Dicen; dum omnino videtur, emtionestum quoq; inter Veteres fuisse a permutationibus distinctas ; cum distincta horum contractuum nomina, & ab omni memoria Diiud fuerit permutatio , aliud Val ιοῦν σις, πρῆσις '
16쪽
. DA VERO RE uM PRUrro. 13 emis vrmittis; quae ita Homerus di antiquissimi Au. tores distinxere 1, prout latius id defendunt Hottona
s. a . Quanquam autem discrimen utriusq; coibtractus potistimum ab animo contrahentium sumtum,dc, cum una tantum pars re indigeret, eamq; ab alio peteret emtio; si uterq; invicem indigerent, permutatio visa magis fuerit ', non dubito tamen tum, quo mcum nondum nummi usus esset, aliquam distinctionem precii dc mercis fuisse, dc regulariter pro me cibus habuisse res utiles, quibus ad usum vitae carere
commode non poterant; pro pretio autem res super vacuaS, uti aurum, argentum, di similia, quae, cum alius cere usus eorum tum nondum esset, seposuere ad sup
plendas, si res possceret, indigentias. His itaq; super vacuisrebus usi sunt ad comparanda sibi necessaria vitae, eo magis, quod appendi commode potuerint; dc sic appenso argento, ceu pretio, emtiones facte Gen. c.
' Tas. Saepe tame res utileso uoq; uti pecudes vel coci , 'vel pelles d s. pro precio hanuere: cum enim non sem, per, nec omnibus, inprimis pauperioribus & gregariis militibus, in promtu esset aurum argentu mq;, & tamen indigerent rebus magis necessariis, res aliaS, natura quidem utiles quoque, sed quibus ipsi tum vel abum dabant vel minus indigebant, in pretium obtulerunt, habitu mq; id pro emtione ab animo contrahentium fuit; qui si aurum vel argentum non haberent, vesnon satis haberent. alias res, quarum definitior aestim, tio erat, quaeq; sacilius in commercium accipi solebant, sibi seposueruntdcreservarunt, ut iis in eventum, sicu-hi rebus aliis, egerent uri non possimi non quotidie
re egere comparare eas quasi pretio pollent. Quo
17쪽
et4 DispuTATIO JuRIDICA INAusust ALIs, in genere maxime fuere pecudes, adeo ut res majoris pretii bobus aestimatae, &-ἐπιατομβοι,, vem bobra, emttim bobus dignae dictae fuerint, uti de ammis Glauci re Diomedis docuit Homerus lib. OEad. vers. 23M. quod dc probat Plin. lib. 33. His . cap. r. Fa6. Illi autem non videntur probandi Autores,
ut exiitimant, hodieq; emtionem ita, si partes id agant, eri posse ; inter quos est Hottom. ad 3 a. Neque vero id sensisse Sabinum &Cassium exiitimo, sui de
antiquissimorum temporum moribus ac Trajani aevo disputant. Ex quo enim usus nummorum magis frequentari caepit, sensim inter gentes obtinuit, ut emtiovenditio videretur, quae pecunia numerata fieret aliaruvero rerum omnium permutatio esset. Idq; JCrorum equidem Romanorum temporibus obtinuisse indubium est l. r. priis. C. de Rer. perm. Neq; vero hodie videri potest aurum S argentum ad alios usus quam ad permutationes, Vel comparationes mercium pertinere, ex quo in vulgus quoq; poculorum, pelvium, Vasorii, quin mensarum,& suppellectilis quoq; usum praebent: I. I. . 3.F. de Suppest. leg. quod apud Romanos quoque antiquioris seculi severitas nondum admiserat. d. l. I. F. U. . r. f. eoaetit. Ut adeo nunc non minus mercium loco, quam vina ac Vestes, haberi debeant, non vero amplius pretii vices obtinere possint. g. a7. Neq; movet textus in L I. de Dr.perm. quem Hottom. adducit, ubi Gordianus videtur voluisse, hodieq; emtionem esse, si quis venalem possessionem pro alia possessione emtam velit. Nam Resp. cum idi possessio venalis fuerit, venditor vero pretio& pecunia numerata venditam voluerit, pretium ipse quidem definitum habuit, sed, cum emtor nummos
18쪽
. DE VERO RERuM PRErio non haberet, aliam possessionem tanquam in solutum accepit, quod o mnino instar emtionis est.pre l. s. C. de I
V 28. Caeterum haec permutandi ratio juxta mei suram indigentiae in tanta contractuum frequentia cum maximis dissicultatibus lumbatur: cum enim haud
facile contingeret, ut, cum egerem re quam tu habebas, invicem rem haberem quam tu accipere velles, rarissime convenire inter partes permutandis rebus potuit, cum tamen singulis prope momentis permutationes essent necessariae, uti hic hominum status recensetur in L i. pr. F. de contr. Emt. Quibus permutationum dissicultatibus ut subveniretur, quaeuta fuit materia, quae tam certae esset quantitatis, ut omnium rerum valorem, licet infinite varium, dc consequenter ipsam rerum mensuram, indigentiam quoq; metireturi
Talis itaq; materia si inveniretur,esset ea plane mensura mensurae rerum, ipsius scit indigentiae, quae satis quidem accurate res metitur, at dissiciliter adhiberi αexitum invenire potest, quia is, qui re indiget, non omnes res quibus di alter pariter indigeat, habet. Unde talis materia requiritur , quae universalis essecrerum menstra, omneSq: res & omnem adeo indigentiam metiretur. Eo enim fieret, ut talem materiam
mihi in omnem eventum facile reponere possem, &, si qua re indigerem quam tu habes, non opus esset e quirere, an vidissim haberem quam tu desiderares, eum in promptu esset res, qua , quicquid desideras quod ejusdem sit indigentiae ac valoris , comparare semper possis. Hinc talis materia non vices tantum indigentiae in praesens obtinet, sed in futurum qu quasi pro UOnsore est, qtua veluti nobis cavetur, eri
19쪽
16 DispUTATio JURIDICA INAuGuRALissi indigentia aliquando inciderit, permutationem fieri posse: quemadmodum praeclare sane, si quicquam, id
expresut Aristot. Lib. r. Ethic. Nicom. c δ. . q. 29. Cum ergo in hoc nummus electus sit ii, tergentes, videamus, ut appareat, an ille rerum omnium mensuram & indigentiam suppleas quid naturaliter ad talem rerum menturam universalem requbratur. Dicimus igitur ad eam requiri i.) Ut materia dissicilis comparatu sit : cum enim comparandi dissicultas plurimum augeat, facilitas autem habendi extinguat pretium seu indigentiam sui. F. io. non posset res pretiosas ct comparationis dissicillimur aequare ac peti- . iare materia,quae passim obvia & cujus facilis eger cuimacquisitio Ja Ut partes ejus singulae sint homogeneae. seu ejusdem inter se valoris; quo infinitis pretii rerum ac indigentiae varietatibus per partes respondere&aequuparari possit. Gemmae igitur mensurae rerum esse bnequeunt; cum integrae immensi sint pretii, fractae pro- 'pEnullius: non potest autem innumeros pretii gradus res partibus suis metiri, si partes inter se aequales non
sunt. 3 Ut alium usum non habeat: cum enim quaeratur materia, quae esset constans S perpetua rerum mensura, d. l. prisc. Uerb. perpetua aestimatio. UsUS vero
Dequentia variet indigentiam & rerum pretia ,s . F δ. non esset certa & constans rerum mensura . quae Prausus modo variaret. 4. Ut quantitas aestimationis publica fide dc autoritate impolita sit; HL r. Vinc. vers. publica aestimatio. forma publica cum maximunx, commerciis impedimentum λret, si in quovis nego tio prius excutienda esset auri amentiq; sinceritas. Pondus, aestimatio; quae non nisi a peritis excuti possulit.
Atq; hinc v. nu talis formae suscipiendae idonea sit ma
20쪽
rino REMM PRETIO. I l. go. Facile jam apparet, haec requisita in auro dc argento, vel in nulla re concurrere: adeoque auream argenteamque monetam probam, esse posse universalem rerum omnium menuiram, & indigentiae vices ubique supplere, eiq; surrogari. Ea igitur inter gentes huic rei optime electi videtur juxta d. l. I. prine. Equidem aeneae quoque monetae usus esse potest, sed vilioribus tantum rebus aestimandis, cum enim ars copiosius, dc comparatu facilius sit, quam aurum & argentum, eoque minoris precii, non potest illud res preciosiores imetiri, etsi enim sorte congesta magna aeneo rum nummorum summa vel pondere aequaret valorem rei, propter incommoda tamen tantae molis ac ponderis, eique conjunctam custodiendi, transferendique de loco in locum difficultatem, & plurimum valori nummorum decedet, nec facile venditor ad permutandum adducetur. Unde & in Edicto Monetario
Imperii de anno Ir s. s. ir. cautum est, ne quV teneatur majorem summam quam a r. florenorum in moneta aerea etsi aliquid
argenti admixtum M , recipere. Quod & aliis in regnis cavetur, de regno Scotiar testatur Buchan. R . Scol.
q. Videntur tamen in auro quoque dc argento non omnia, quae recensuimus, requisita accurate concurrere : sed deficere quod tertio loco allatum est, ne materia, quae rerum sit mensura, alium usum habeat : cum econtrario multifarius praeterea sit auri argentique usus. Verum, etsi fatendum sit, nec auri argentiq; mensuram esse omnibus modis perseelam ac immutabilem, sed eorum quoque pretium quandoque. Variare, inprimis, quia dc aliis usibus plurimum impenduntur; certum tamen est, hoc metallum talem,
qualis equidem in hoc orbe inveniri potest, ct ad vitae C huma.