장음표시 사용
21쪽
DispuTATIO JuRiDICA INAu RALIshurnanaeusus sussicit, rerum mensuram, saltem si ah- usus caveatur, & debita ei rei cura publice adhibeatur, praebere posse, di prae aliis materiis huic rei cum modissimum esse g. 32. Nec vero antiquissimis temporibus usus auri argentique permissus in vulgus adeo promiscue fuit, sed Regibus ac Magnatibus magis lolennis. Et in ipla Asila Jonathani, Judaeorum Duci, rebusque ge- sis claro, maximi beneficii loco permissum fultab Antiocho, ut auro ad mensam, & aureo cingulo uti liceret. a lacchab. I. e Ir. o. Et lagibus Imperii vestiariis interdicius est plebi usus auri in vestibus: E plitibus
uero , Docioribus 5c Nobilibus, non niti ad certum
modum concessi S. Orae Pol. Is V. tit. M. Q uanquam &Romanos, victa Asia, luxus, inprimis auri, jam invaserat. Et Aurelianus Imp. dixit, aurum per vario hi ac earum, filorum S liquationum usus perire; &hinc faculta em dedit aureis vasis S poculis utendi,
ut minus saltem periret. Flav. Vopisc. in Aurelian. cap. - Quicq. id vero hujus sit, aliis rebus accuratiorem mensuram rerum fieri non posse constat. F. N. Quemadmodum vero rerum, ut insigentia, sic aestimatio, plurimum & difficultate comparancti pugetur, &facilitate ac copia remittitur; ita issem eadem ratione accidere in auro & argento neceste est , iit copia vilescat, eoque in immensum rerum precia e crescant. Atque hinc ante inter requisita mensurae r rum universalis recensuimus, ut materia ejus dis Zeblis sit comparatu: quippe quae alias non posset aequa re S i et ri valore tuo res preeiosissimas , & compa, ram di si illimas. Et osten 'um jam cst, nimia rerum, i tilissim: rium quoq;, copia evanescere earum pretium, Perinde ut aquae.
22쪽
tur , ut argenti nustumpretium tum fuerit ι I. I . Io. Uersa r. cujus mox vers. V. subjungitur ratio, quod tanta argenti copia eo tempore fuerit, ut lapides inquaret. Ecrefert Sueton. in Augus8. cap. I. nummos dimidia pretii parte imminutos fuisse ex copia gazae regiae gypti tum Romam advectae. Ino a. ait, 'mae ab Augusto regia AEgypti tantam e cis copiam rei nummariae, ut diminuto faenore plurimum agrorum precias acceserit. Pariter Josephus, de Best. Dd. si es.
p. pen. testati , captis Hierosol mss auri et alorem dimidia parte decrevise ex copia auri capti: tantum auri , quod cnrea as. Atticos luerit, tum 12. Attis is comparari potus-μ. Et jam ante allegavimuS eX Diodor. lib. 3. cap. - . in Arabia felici magnam et im auri, quod Adrum vocant, onte S issico purum nasci, eamque causam esse. cur aris es
ferri pori pondere id permutetur. . as. Unde judicium ferri poterit, an Europa, vel Germania nostra , ex quo, inventis novis terris auri feracibus, tanta moles auri argentique in eam inde invecta est, ea re locupletior tacta fuerit; cuna proni o copiae, quae advehitur, ejus decrescat precium ac valor; atque adeo una auri libra ante duo secula nondum inventa utraque India, ac terris illis auriferis tantundem fuerit, ac nunc sunt et o librae, si decuplo major jam iit auri copia ; quia hoc facto decuplo remissior atque imminutior fiet indigentia, adeoq; S pretium , quod illa metitur; cui consequens est, decuplum accessisse preciis agrorum, mercium, Operarum uanquam mOX Ostensuri simus, non decuplum , sed prope bis decuplo dc auri argentique molem, & pariter rerum pretia aucta fuisse. f. 36. Tantundem igitur in bonis vel reditu tunc
23쪽
uo DIspuTATIO JuRIDICA INAusuRALIs habuit, qui auri libram, quam nunc , qui IO. Vel ao. libras habet: tantumque tunc comparari ea libra potu- Pir, quantum nunc IO. Velao. ut mox apparebit. Q iiii 4 in antiquo illo modo plus adhuc commodi videtur fu- rime, quam in hodierno: cum enim exigua portio fa- .cilius ad omnes pervenire, & exigua portione multum mercium comparari potuerit; nunc, cum pluri-
bus opus eii, dc dimcilius id acquiritur, & minus eo
permutatur.3 . Ut vero ei, quod hactenus demonstratum est, ab experientia quoq; praesidium Quaeratur, accepi ab Illust. Dia. Praelide,oculato teste,cum aliquando in summo . Consilio Status Pal.eo praesente exhibitae essent antiquissimae legationum rationes, relatos in eas fuisse sumtus legati Electoralis,l quod impenderat in itinere in hospitium; notatumque ibi, ipsum cum toto suo Comitatu sexta parte thaleri Imperialis, ut vocant, dimissum fuisse. Aliorum vero Principum legatis quae honoris data essent mnnera, tam fuisse exilia, &, ut nunc sunt,utilia, ur incredibile id dictu videatur. 6. 38. Mirifice autem confirmat eam rem scheduisla, quam inter vetustas chartas ab illustri Dia. Praeside olim inventam, & antiqua manu, sed quam sibi familiarem, & non minus, quam propria est, perspectissimam testatur, inspexi, ubi comparantur pretia rerum, qualia in prima exstructione Curiae Brementis An. I Io. fuere, quo tempore coeperant explorari novi orbis terrae earumque divitiae, sed quae nondum in Germanam effusi tum fuerant; & qualia fuerint in altera Curiae illius reparatione, quae anno 16i I. accidit. Quanquam vero admirabilis sit narc preciorum discrepant aper duo ista secula, id tamen ne comparandum
quidem est cum pretiis nostri temporis cujus causas
24쪽
Da Vrno REnuM PRETIoe a Iclainde expendemus. Cum ero schedula illa nomina habeat monetae Bremensis, Sobivare I Orotei non innibus obvia, reducta ea ad partes nummi Uncialis argentei, vulgo Imperialis thaleri, exhibebo. Ibi igutur, sed vernacule, refertur. . q9 Anno 14s O. Curiam Bremensem, consule
Friderico 2Biggergi & Consule Henrico vati dexpcn I triennio extructam, & tum persoluta haec ha-isse: Singulis operariis proprio sum tu victum sibi
Parantibus. pro mercede operae diurnae in universum cata est unius thaleri pars Mille lapides cocti, eo modo eaque quantitate, quae adhuc apparet in antiquissimis aedificiis tumi exstructis, emti sunt parte thaleri a i & unius .tertiae sev
Vehiculum calcis parte thaleri 9''. Absoluto opere praemium & pro munere Opermo iis datae sunt duae pernae si estphalicae , emta Iamathaleri parte. in panes pars thaleri octava decima. Pro dolio cerevisiae pleno, quod tonnam Vocant,
ct latis capax ibi est, data est pars thaleri ; & sic
T. 4o. Anno deinde i6Ir. singulis operariis in me cedem, ut ante, data est thaleri pars 6ta. Mille lapides cocti, qui ne aequant quidem molem lapidum antiquasti morum, de quibus . v. sunt thaleris Imperialibus PVehiculum calcis thaleris Imp. q. Dolium cere visae vilioris thaleris Imp. a. melioris thaleris Libra una pernae V estph. parte thaleri ao
25쪽
Frumenti quoq; dc hordei aliorumq; similis pro
S. 4 I. Unde mirum videri non debet, quod tanta & tam vastae molis opera innumera, quibus exstruendis nunc vix ullum precium lassiceret, tum in tanta penurja auri & argenti potuerint tam facile exstrui& perfici. Causa enim pCecipua ruit operarum Vile tum precium, quippe cum auri argentique magnatum indigentia difficilisque comparatio fuerit, operarum verb& earum quibus operarii indigent rerum multa copia, unde parum auri metiri potuit plurimum operarum & mercium. Materia enim ipsa alaificiorum facile patuit, ita ex sylvis&lapicidinis taedi absq; precio prope potuit, sed γmnis sumtus aedificiorum impenditur in operas ligna& lapides
credendi, parandi, advehendi, ornandi, jungendi Sc. quae U-mnes operie tum vilis limo precio, ut vidimus com duci poterant, hodie viij si imae quoque operat non nisi maximo: cum auri & argenti jam Deilior per copiam lit comparatio, operarum autem propter rerum, quibus illae utunt uno, caritatem & quaerendi djssicultatem, seu indigentiam perquam dissicilis. Crevit igitur mirum in mi dum operarum , quarum in ..edibilis milititudo & varietas in pedis eando adhibearida elt, indigentia, quam n nili aes copiolius pro modo praesenti metitu f. a. Ex iisdem, quas praemisimus, caulis porro conluditur, plurjmum quoque dCcedere preeio nummorum ex admixtione aeris vilioris: cum enim facilius illud comparatu sit, illico laxatur indigentia, ct pro ejus mensura precium nummorum fit vilius, acceditque id precio rerum seu mercium is, quarum eo minor iam indigentia est, quam nummorurn, quo plus hisee admiscetur materiae, quae facile haberi pore it f. 3. At irilia comnino praecipue causa esse videtur cur elapsi . novissime noculo, ct inprimis a 3o. retro annis & quod EX
dit, tantopere excreverjnt rerum precla ; quod Qe firmat uno.
commercien: cum enim tum magna aerusorum nummotui
26쪽
D 'no R1nu 11 Pumici Is iis inundaret prope Germaniam, e re visum Ibit pluribus Imperii Statibus vel circulis, ut frenum abusui illi injiceretur , ct litteretur ille aerosam monetam cudendi torrens, conVinire inter se in certas leges, quibus admitteretur pro temporum rationibus paulo lilberalior aeris admixtio, quam edicto Imperii Edila tali definitum luenat, verum intra certum modu certosq; fisus e quemadmodum ita dudum inter se conveneres. Status Circuli Rhenensis; ct in Circulo Saxonico superiore. iteratae sunt tales conventiones, novissimeq; Lipliae modus praescriptus est, vulgo der reipueiget potu jt igitur, quin, quod ita decesiit nummorum precio, id rerum preciis
accreverit., g, 44. Hinc erg0 patet, id plane consequens et mi Iegibus regni inducitur moneta, qua quarta saltem sui parte deficiat a bonitate sua intrinseca, hoc ipso perire omnibus, se Principibus inprimis, dimidiam tutius sortis suae partum: primum enim & sors ipsa uaria tarte minus valet, & omnis reditus sive ex usuris . sive proventibus publicis ae regalibus, percipiatur, uti veliti palla, census, colle lae 6 s. quarta
pretii parte imminudnt tir ; econtrario vero, cum id rerum, e mercium preciis accesserit, ad eas comparandas quarta
parte amplius quotannis erogandum est. Duplicis igitur quartae detrimentum Principibus maxime insertur ta is nauenetae cisti ; unlus en j in quartae jacturam facit in reditibus almnui S, qu0s quarta parte minores percipiunt; alterius in ero gationibus, quae filiaria parte pluris sint neces le est eoq; necessario duarum quartarum damnum patiuntur, integrim que adeo semissem omnium cum sortium, omnisq; ruditus Pecuniarum perillant. f. 4 . Et hoc ipsum, quis itineredibile damnum inue redundet in Imperium ejusq; membra toties clamant leges
27쪽
M DISP. IuR. INΑucuRA L. DE VERO RERUM PRETI . quae tamen non multum distabant ab imperiali. Quod si er-Lo eX eorum usu creditum fuit ineffabile damnum oriri, quid dicendum, si quarta parte aut amplius imminuatur ejus bonitas intrinseca admixta materia viliore. Verum est ea saepe irei p. conditio& temporum necessitas, ut cum haec evitari ac tolli nequeant, restringi saltem consultum videatur. f. 6. Caeterum nihil aeque omne auro argentoq; pretium aufferret, quam ii Alclij mistica arte fundi ac fieri posset. Cessaret insignis illa comparandi dissicultas, quae omnem men suram pretiumq; ac indigentiam facit ; atq; ita jam iptis, qui tantis sumtibus tantoq; labore artem invenissent, nihil profuturum esset. Ut adeo, sit verendum foret, ne arte quoq; fieri aurum posset, quod tamen verendum non videtur) nihil magis rei p. interellet, quam ut & arte &inqui litione ejus rei omnibus interdiceretur. 6. 47. Atq: ita ex hactenus dictis constat, quae sit vera rerum mensura, Verumq; adeo pretium. Verum,cum inter nummi requisita sit, ut de ejus quantitate publica fide & forma constet, sequitur, proportionem materiae & aettimationis, seu, ut loquuntur, bonitatis intrinsecae & extrinsecae relinqui Judicio Principis. Unde, et ii forte tam accurate non conVeniat iveram tamen de justam mensii ram esse, uti Praetorjus dicjt, et liiniuria dicat. l.pen.f.ωψ. oe jur. cum ejus judicio commissum, et i, proinde standum iit. Atq; ita in edi to Monetali cum lege certa quantitas nummo imponeretur, lex praemissa est, ut, prout illa edicto determinaretur, id pro julto valore esset, solle at
si tam manifesta ct notabilis lit inaequalitas. ut publice jam nummi pretium deficia rerumq; inde pretium surgat atq; adeo parti damnum inde immineat, Jam non tenetur eam quali pro tam reci pere. Lρρ. f. de Solui. . 48. Unde sequitur, in nummis regulariter non inspici bonitatem intrinsecam, quae arbitrio & judicio Principis definitur, de quo privati disputare nequeunt, sed sussidere, ii restituatur vel solvatur in eadem bonitate extrinseca; modo ne tanta lit disparitas, ut iam damnum nars passuta sit d. l. ρν. aod latius hic&multa alia, deduri possent; vertim pro temporis di instituti modo haec uam Iussiciaut
28쪽
i: T a Ti precium est mensura de aestimatio rei, ita
V merces nudiusus aut operae in locatione. a. Usura in genere est mensura dc aestimatio usus, excepto usu rei locari solitae, cujus aesti. matio merces dicitur.3. ΙJinc sequitur, uti precium debet esse ceditum , ita & mercedem & usuram : non enim potest esse mensura & alias res metiri, quod bpsium in se ccrtam mensuram non habet. . blinc, ut precium & merces, ita usura consistit in pecunia numerata; quippe quae inter gentes Uecta est rerum omnium mensura ac a stimatio. s. Res fungibiles, quae in quantitate consistunt. non producunt fructum qui scorsim a rebus stastimari possit, cum usta consumantur: per commercia hominum tamen utilitas earum, U. g. P cuniae numeratae, esse, & lucra inde percipi possunt, vilius scit. emendo & carius vendendo &α6. Verum haec lucra & magis ex negotiatione quam re oriuntur, & adeo Varia ac incerta fiant, ut quandoque immensi inde quaestus, aliquam do nulli, quin damna potiUS Oriantur. 7. Et tamen hoc ipsum, quod ex rerum harum fungibilium permutatione possit lucrum
capi , cst utilitas quaedam, quae ex ipsis quodam: D modo
29쪽
modo rebus quoque ruid aestimabile, sed incertum
Fiet autem aestimatio pro di mporis, quia quo diutius quis ea re injus lucri inde percepit, vel percipere '9. Cum autem nihil appareat; quis ri & statui certa quantitas & aestimatio Ahinc totum hoc relictum est arbitrio magistratus, ut hic probabiliter & ex
modo ac rationibus id definiat. IO. Frequentius autem Obtinuit,
annorum aequare ipsam sortem intelliga ut i iiii Iedicitur ut unius anni usus aestimetur inii i
sngula centena: quae in sorte pecutatae sunt usurae quincunces. Haec cη- praeterenda omnibus videtur: cummaxi e cujusque anni lucra, tum in lucris, tum in fundorum rediiit proinde per naturam non possit incerta aestimatio eorum fieri, annorum seriem jungi, qixeles juxta ac uberes, de varios casus
in bas vicissitudinesquoque uicii , --
30쪽
v. Uti jam sertis ioci nummorum usus an
nuus aestimatur s. nummiS , ita eadem ratione i tis Ioo. amphorarum usus, s. amphoris; atque ita caeterorum, quae pondere & mensura constant, Perinde ac eorum, quae numero, usuS annuus
vigesima parte sertis aestimatur, eaeque legitimae
Unde constat, cur his casibus, quotiestas est rerum quae numero, Pondere, dc men- sitra constant, usurae quoque in eodem genere, dc non tantum in pecunia numerata constitui po sint: lay. e linquontri stil. certior est mensura ejusdem quantitatis quam alterius: utie. nim s. aurei annui metiuntur usem Qrtis icio. aureorum, ita consequens est, ut p. amphorae vesmodii annui metiantur lartem vel modiorum -e 13. Eademque ratione sequitur, si fundus I, cetur. cujus fructus constat pondere vel mensura, mercedem Quoque in rebus ejusdem generis constitui posse. l. t. N. C. de Ac. conae Et luntur, qui putant, proprie eam locationem non
eta Hi enim sitiat casus singularissimi , qui