장음표시 사용
121쪽
A De terregib-. Post Romulum anno uno interreges rei p. praefuisse, multis costat auctoribus: de quo anno ita Liuius, Mortuo Romulo rem inter se centum patres,decen, decuriis factis,singulisque in singulas decurias creatis, qui summae rerum praeessent, onsociant: decem impcritabant , unus cum insignibus imperii & lictoribus erat. quinque dierum spatio siniebatur imperium, ac per omnes in orbem ibat, annuumque interuallii regni suit. id ab re, quod nunc quoque tenet nomen, Interre-Bgnu appellatii. Eade Dionysius & Plutarch' in Numa.
Patrem Numae rcgis Plutarchus S is qui De viris iI- lustribus scripsit vocant Pomponium, at Dionysius lib. 2, 'temqtie Liuius lib. o, Pomponem. Hunc Numam, quod aequitate & prudentia inter omnes excellera,Curibiis urbe Sabinorum post intcrreges in regnum Romam vocatu esse,Romana monumenta omnia loquuntur. Regnasse aute annos xxii I, Omnes ite conueni ut
praeter Eutropiis, qui xvi, prodit. De uxoribus & liberis eius magna quaestio est. Alii uxorem eius unam tradunt Tatiam T. Tatii Sabini, qui cum Romulo regnauit, filiam:alii alteram adiungiit Lucretiam, quam post Tatiae mortem rex sibi desponderit. eadem ratione alii Pompilia filiam ex Tatia , alii praeter Pompiliam filios etiam quatuor ex Lucretia reliquisse tradiderunt Pomponem Calpum, Pinum & t lamercum. Haec Plutarchus in Numa. Rex hic nulla belli laude insignis fuit: pacis autem ac religionis studiis floruit. Is enim sacra& ceremonias omnemque deorum cultu docuit. idemi pontifices, augures,flamines, salios, vestales,aliosque sacerdotes primus creauit.
De Tulli Hostilii genere haec accepimus. Dionysius lib. , Vir inquit nobilis ac sortis Hostilius ex urbe
Medullia Romam commigrans regnate Romulo, Er-stiae filiam sibi despodit. Besso Sabino quum cecidisset,
122쪽
stium reliquit, ex quo Tullus Hostilius rex natus cst. ALiuius autem lib. i, Tullum regem Hostilii illius nepotem vocat, cuius bello Sabino in infima arce clara pugna fuerat: quo de viro Plinius lib.16 ita, Romulus frodea coronauit Hostum Hostilium , quod Fidenas primus irrii pisset. auus Tulli Hostilii regis hic fuit. Item Macrobius libro primo Saturnat. Vetustatis peritissimi
referunt,in raptu Sabinarii, unam mulierum nomine Ersilia, dum adhaereret filiae, simul raptam: quam quum Romulus Hosto cuida ex agro Latino, qui in asylum eius confugerat, virtute conspicuo uxorem dedisset,na- Bium ex ea puerum, antequam ulla aliarum Sabinarum partum ederet, eumque,qubd primus esset in hostico procreatus, Hostum Hostilium a matre vocitatu,& eundem a Romulo bulla aurca ac praetexta insignibus de coratum. Ex his locis satis intelligi potest,& patre &auum regis huius praenomen Hosti tulisse. Hunc posro post Numam annos xxxii regnasse constantissime Di mes scriptores tradunt, regem non Elum Numae dissimilem , sed etiam Romulo serociorem. Triasiquidem hic bella gessit, Albanum, Fidenas ac Sabi- Ciuim:Albanum & Sabinum res utrinque raptae, ac nequicquam repetitae excitauerum: Fidenas verb, suspicio insidiarum, quas a Fidenatibus Romanis atque Alba- Dis paratas rox animaduertit. Albanos autem primum virtute Horatiorum tergeminorum , quibus singularis pugna cum Curatiis Albanis mandata erat, in potestatem adduxit: deinde fraude ac perfidia eorum Fidenati bello comperta, urbe eorum deleta, Roma omnes traduxit. Idem omnibus his bellis re bene gesta, ter ut ait Dionysius)triumphauit: primum de Albanis, iterum de DFidenatibus,quorum auxilio Veientes etiam venerant, tertium de Sabinis. Itaque parum scito Macrobius qui libro primo, Tullum bis de Albanis triumphasse, scripsit, tertium de Sabinis. Horum triumphorum meminit se in sexto Virgilius, reside que mouebit τι inuria arma Viros, ct iam desueta triumphista minis. Hoc autem ait, quia Numa rex,
123쪽
δε nec triumphauerat,nec bellum gesserat.
De patre &auo Aiaci Marcii regis haec scripta sitne apud Plutarchum in Numa, Marcius inquit Sabinus, quum Numam Pompilium ad regnum suscipiendunt
hortatus esset,cum eo Romam commigrauit, & in s natum lecti is est. Post obitum autem Numae in regni certaminea Tullo Hostilio superatus sibi mortem conscivit. Ex eo natus est Marcius, cui Pompilia Numae re B gis filia collocata est: ex quibus genitus est Ancus Marcius rex quartus. ae verb scribit Plutarchiis eadem sunt apud Liuium & Dionysium. Pater autem regis huius, Numae praenomine usus est. Nam scribit Tacitus lib. Numam Marcium ab Tullo Hostilio rege urbi praefectum fuisse. nemo autem regnante Tullo , nisi Anci pater,Romae vixisse videtur e gente Marcia, cui ille tantii muneris mandare potuerit. Aut Numae Marcii meminit Liuius lib.i, que a Numa Pompilio rege pontificem primum creatum esse tradit, ut in scitoliis
C Livianis ostendimus. Reliquit hic rex filios duos, qui pbst, quum L. Tarquinium Pristum regem interfecis ient, a Ser.Tullio rege in exilium acti sunt, auctoribus Livio Dionysio & Plutarcho. Atque huic quidem etiaannos regni omnes ascribunt x x IIII. Huius porrb re
iis insignis in re bellica virtus fuit. Etenim septem bella gessit. primum cum Latinis, secundum cum Fidenatibus,tertium cum Sabinis , quartum & quintum cum Veientibus, sextum cum Volscis, septimii itcrum cumri Sabinis. Horum omnium bellorum comunis via aca
Usa fuit, vi fines suos ab finitimorum incursionibus & latrociniis defenderet, ac praedas abactas, quas illi iure
non reddebant, armis repeteret. Hostibus ubique pudisis ac re ex sententia gesta, de Veientibus tamen priore bello victis tantum triumphauit,ut Dionysius tradit. neque enim alius triumphi meminit. Vereor tamen ne aut de Latineis aut de Sabineis praeterea triumphaues
rit.Me enim mouet syllaba quaeda N Ers, quae est in tabulis triumphalibus Capitolinis proxime ante tritipho-
124쪽
Iaarquinii Prisci, quae sine dubio ad huc regem per- Αtinet, atque extrema syllaba est vocis vel LATINE is, vel f AB INEIs. Latineis probarem magis , quia illud bellum est illustrius: at quia Sabinum Veieti posterius . fuit, Sabineis scripsi. alii iudicabunt. Est autem intelli gendum ne omnes quidem quotquot habemus Romanae historiae scriptores eorum qui haec marmora exar runt,quod infra etiam apertius ostendetur, fidem ac diligentiam adaequare.
rege,& III triumphis eius. BL. Tarquinii regis haud difficilis est generis explicatio, praesertim omnibus in eo tradendo consentientibus annalibus. Nam ut Dionysius, Liuius & Strabo scribunt) Damaratus quum Corintho patria per sedi tionem pulsus in Italiam commigrasset, Tarquiniis Etruri urbe omnium fortunaru suarum sedem collocauit, ibique filios procreauit Aruntem & Lucumonem. Damarato autem & Arunte mortuis,Lucumo , negi Tarquiniis,cum magna clientum manu Romam vcniens, seque pro Lucumone Lucium & Tarquiniit a CTarquiniis, ubi educatus erat, appellans, ab Anco rege in ciuiu & in patriciorum ac senatorum numerum ascitus,pbst eo mortuo dignus qui ei in regni administratione succederet, habit' est. Hic filias duas reliquit, quariam una Ser. Tullio regi nupsit, altera M.tunio Brutil)atri:itemque filium, qui vivente patre mortuus est,reiciis filiis duobus Arunte & Lucio. Ex quibus Lucius post Superbi cognomine in ueto Romae regnauit. Atq;naec quidem Dionysius. na ab eo dissentit Liuius ut post dic Cmus. Regnasse hunc annos x x x viii Dionysius & DLiuius tradunt: Rufus, Messalla, Eutropius & Solinus x m x v II. Quibus potissimum nos in his tabulis perta cicindis ob eas caussas quas postea recitabimus, assent, mear. P RisCI hic cognomen inuenit, auctore Diony- sio, quod natu maior quam L. Tarquinius qui Superbos dictus est, filii. Idem pluribus proeliis Latinos, E- tria scos ac Sabinos rebellantes ac populationibus inse- liam Romanum agrum reddentcs,stegi ac triumphos
125쪽
A egit. Hunc enim primum Romae trium pliasse Messalla, Eutropius & Florus scribunt: ut supra in Romulo diximus. ter autem triumphasse consentientibus Capit linis tabulis auctor est Dionysius : primum de Latinis, iterum de Etruscis, tertium de Sabinis.Quanqu.am qui librum De viris illustribus scripsit, de Sabinis eum tantum ,& priscis Latinis ait triumphasse. Macrobius autem de Liuius triumphi solum quem de Sabinis egit,
B S i ii triumphi eius Degenere Ser. Tullii regis non omnes scribunt no modo. Tullius enim inquit Dionysius Corniculanus vir nobilis,quum pro patria quae tum a Tarquinio rege oppugnabatur, dimicans cecidissset, Ocrisiam uxorem praegnantem reliquit, quam captiuam rex ux ri Tanaquili donauit. Ea quum puerum peperilsci,que a patris nomine Tullium, a sortuna Seruiuin nominauit,libertati restituta est .Puer aute ubi corroborat. a aetate fuit, gener regi ascitus est. pbst autem socero ipso r Cpe a filiis Anci occiso, hortatu socrus regnum Romae suscepit. Haec Dionysius. Liuius patrem huius Ser. Tullium nominat ita ut potius rex a patre Servii praenomesumpsisse videatur, quam ut ait Dionysus a seruitute. quanquam ut adiicit Liuius sortuna matris, qubd capta patria in hostium manus venerat,vi serua natus vi deretur,effecerat. Qui aute Capitolinos triumphos inciderunt, p.riris praenomen reticuerimi, credo qir bd euspurium & incerto patre ortum opinarentur. quam opinionem multorum fuisse Plutarchus in libro De sor-Dtuna Romanorum ostendit. Quo in loco scribit alios putasse Ocrisiam domi Tarquinii ex quod a regis cliente,alios ex lare aliquo,cilios ex Vulcano ipse deo Seruium procreasse. de Vulcano autem rumorem percrebuisse maxime tum quum repentina flamma Seruit pueri caput flagrauit. Sed haec atque alia eiusmodi fabulis smilia sunt. Hic filias duas reliquit, quarum altera δε-runti, altera Lucio Tarquiniis collocata est, Liuio auctore & Dionysio. quorum etiam testimonio apparet
126쪽
iruncatinos regnasse xtrui. Idem cum Etruscis diu-Λturnum bellum per annos xx gessit. Eius belli auctores Veientes, Caeretes& Tarquinienses si ierunt, qui reliqua solicitata Etruria, ictae pacis cum Prisco rege conditionibus stare noluerunt. Magna igitur & huius regis in hoc bello virtus enituit. quippe qui hostes ita contuderit , ut etiam de iis ter triumpharit. Hoc enim cum apud Dionysium scriptum, tum in Capitolinis triumphalibus tabulis est incisum. Messalla eum etiam de vetentibus & Etruscis nobilem victoria ait retulisse.
De lostro instituto. Quia qui Capitolinas tabulas descripteriit , lustra innia,etia antequa a ce ribus coderentur, adscribunt, faciendii esse mihi putaui ut initiu lustroru omni u notaxe. quod Ser. Tullio regi, scriptoru omni u cosensu d firtur. Lustri aute ratio haec suit; quantum ego exDionysio & Liuio intelligere possum. Cives omnes bona aestimare rex iussit, atq; eoru aestimatione iureiurando osstrictos ad se deserre: praeterea nomina & aetate uxo .ru,liberoru,libertorii,seruorumq: profiteri, quique vr Cbis in regione habitaret, indicare: qui secus fecisset, ona ei' publicari,ipsum verberatu venire, & ciuitate Mmittere voluit. Prout aute varius erat cuiusq; cesus,ita, varias etia descripsit ciuiu classes,ita ut in prima classet ii ditis limit,in sexta tenuissimum queque coiiceret. Ditissimos aute, quos militarib' munerib' oc bellicis sumptibus, eosde domesticis etia ornametis atq; insignibus affecit. in suffragiis enim serendis maxima praerogatiui primae classis che, tu secundae, tum tertiae deinceps usq; ad sextam voluit. Quit aute ciues omnes in campo con Duonire iussisset, atque ibi cesium egisset , exercitu omne eo uetaurilib' tuurauit. Cesa sunt ciuiu capita Lxxx M Id lastru Romae primu coditu est. cuius condedi inuit qucadmodu pbst a legibus ad costiles a consulibus adcensbres peruenerit,infra ostendam.Nunc quia lustrii a cera soribus quinto quoque anno plerianque est condituro, hine lustrum pro quinquennali spatio sumptuni
127쪽
A esse, ἰdque a luendo dictum scribit Varro lib. ue De Γ:n-
Latina, quὀd quinto quoque anno vectigalia & a- .lui tributa per censores pers luerentur. Puto aute non unum tantuni, sed q tuor lustra a Ser. Tullio interpo sitis temporibus esse condita. Me verδ,ut ita sentiam,co
sunt rationes quas insia in viii lustro exponam.
bo rege, & o triumphis.L.Tarquinium Superbum filium L. Tarquinii Priasti rinis tradit cum ceteris omnibus Liuius. Dionysus A s mimis certissimisque rationibus errorem illorii coarguit,idque haud seri potuisse ex certa annorum ratione ostendit, nepotem autem Prisci filisse, ex filio qui Prisco ipse vivente obiit, at vero adoptione filium probat. quae res ceteris erroris causam tribuerit. Vtrocun-ze autem modo sentiamus,haud incommoda illa nora descriptio est,quii eum L. F. Damarati N. esse scribimus,quae est tabularum etiam Capitolinarum. Filios hic reliquit Π es, Sextum,Aruntem,& Tuum. Sextum natu maximum vocat Dionysus, at Liuius de Ouidius in Fastis minimumalic quii stuprum Lucretiae intulis. ω, caussam L. Bruto & sociis eius praebuit ut pater eius
cum tota regia stirpe Roma exigeretur. Qi qua Se uius Aruntem.non Sextum, qui Lucretiae vim secerit, . nominat. Titus a patre ad oraculum comite L. Bruto dato minus, Aruns pbst ab ipso Bruto C o s. in acie -- eisus est. reliquit & Tarquinia filiam quae Octauo Mamilio Tusculano duci nupsi. Idem Superbus ex mor bus nominatus. Regnauit annos x x v,ut Liuio & Dionyso placet. Qui verb Ser. Tullio annos xxx IIIIo assignant,iidem Superbo x x x v ascribui. Ne hic quidem rex expers gloriae bellicae suit, quippe qui Sabin
rum opes qui parere recusabanx, duobus bellis comminuerit,ac Volscos populantes primus bello aggrestius deuicerit. quam autem nullos auctores h eo qui triumphos ullos actos a Superbo rege scribant, tamen quonia bis eum triumphasle ex Capitolinoria trium phorum fragmentis intelligebam, sitspicatus sum triu-phos duos accipiendos esciunum, quem de Volscis μ
128쪽
t timi quem de Sabinis egerit. praesertim verδ quum Alios populos ab eo victos Liuius, Dionysius, Messalla,sque qui scripsit de viris illustribus constantissimὰ tra. Zant,neque enim nomina ipsesum populorum in sc timento Capitolino extant.
tis,& quo urbis anno ac quo die utierint. Haec est iacunda mutatio reip.qua Superbo r e cuni propter regis impotentiam, tum propter stuprum L cretiae a regis filio illatum exacto, & libertate recuperata, imperium duobus viris annuum mandatum est, qui Bqubd consulereiit reip consules ut in lib. De legibus ait Cicero nominati sint Cretii autem sunt a Sp. L cretio Lucretiae patre,vel urbis praesecto, vel interrege comitiis centuriatis ei comentariis ser. Tullii regis. Omnia iura, omnia ius hia regum primi consules h buere id modb cautum est, ite si ambo fasces .haberεt, duplicatus terror videretur. Pat lati autem ambo sint creati. quod iccirco ascribo ut progressiis resp. cognoscatur, quit sest etiam ex plebe sint creari coepti. Nam hoc tempore uniuersa in patricioru potestate resp. Lit. C Ceterdiri annum quo primi conciles inierunt, toti e dem modo numerari ab omnib' inuenio. Liuius ei iniae Dionysius post Romam conditam ccxLv appellantialii verὁ quorum opinionem nos sequuti simus)c ς π I. II ra. Huius autem varietatis causa est quδd itu Prisco regi annos x x x vi Ir tribuerunt, hi x x x vir. nos autem ab iis dissidere coacti stilius, ut sim ma an norum Capitolinorum coueniret. annus enim quo P. Valerius Cos. de Veientibus triumphauit,in Capitolinis fragmetis CCL x x viii appellatur. is verbquos p. DCasinus de Sabinis, ccxi: quo P. Postumius, Agrippa Menenius de Sabinis, ccx. Quaesiverε scripta sint, prosect5 si regredientes usque ia annii quo reges pulsi
sunt perueniemus,eum C C T LIII, no CCx LIIII,
esse reperiemus. Quod autem dico a Capitolinis stris pro obias obseruatum esse , idem aliorum etiam auctoritate comprobatur. Messalla enim anno abvr . he condita ccxviiii, pulsis regibus,siib consulibus
129쪽
A annuo imperio iura Romana fuisse tradit. Orolius anno ipso C extitit Brutum cosulem de filiis sumpsi . se supplicium,Rufus, Eutropius , Iomandes, it inque Solinus,in emendatis praesertim libris , Romae regnatum esse annos ccxxiii scribunt. Adde quod quum
Rufiis dicat regnatum esse annos C C x xiii, a Roma condita ad Hirtium&Pansam consules annos numerat DC cx, ab expulsis r gibus annos CDI. xv II. qua
summa nihil cum Capitolina esse potest congruentius. Est autem illud admonendum, magna in annis ab ur- . d be condita numerandis ac digerendis inter antiquos scriptores dissensionem fuisse. Quod & Cicero tradit in Bruto,& nos ita esse ex variarum supputationii ob- . seruatione ac comparatione deprehendimus. Omnis autem huius controuersiae causa inde oritur qubd quos alii consules & sine consulibus dictatores saepe inters runt, eos omnino alii praetereunt. Quod & infra stocuiusque in anno ostendam,& in supputatione etia L uiana alio loco demonstraui. Est autem varia & inconstans annorum apud omnes ratio usque ad quingeni C simum fermὸ annum ab urbe condita: ab eo vero hanc constantem inter eos esse controuersia inuenio, qubdalii alios uno, alii duobus, alii tribus, alii quatuor annis antecedunt aut subsequutur. exempli causa hoc modo,
Vt autem de anno, sic de die quo primi cosules inierint, incertum diuersi auctores faciunt. Plutarchus in Problematis primos c o s K. Ianuariis inisse scribit. Ouidius in Iasiis duos dies festos Romae regiffugii tradit,unum VII Kal Mart. alterum Ix. Kal. luia. Ego ve'rb Plutarchum errare cum multis rationibus arbitror, tum vero quὁd anno tantum sexcentesimo ab urbe cond.ta, consilies K. Ian. primu inire coepisse inuenio. Ne-
130쪽
de vero Brutus Cos. primu consititum inire vii K. Abi in potuit. quippe qui auctore Plutarcho in Poplicola prid. K..Mart. obierit.Quid est enim absurdius quam tantas res quantas ille in consulatu gessit, ab eo quinque dierum spatio gestas diceres Neque etiam Brutum vii K. Mart. magistratu cepisse, eumq; usque ad Irid. . . Mart. sequentis anni, id est ad extremit anni die o tinuisse dicere possumus. nam si ita res cecidisset, nullum in Bruti mortui locum subrogari opus suisset, qua tamen duo sint ei deinceps suffecti, Sp. Lucretius & Μ. Eor. alius: M. autem Horatius diu etiam ,ex rebus eius B gesti in magistratu sitisse videatur. Quod quum ita sit, sane CCicitur vi ix K. Iim. reges ex 'si sint. siquidem scribit Macrobius libro primo Saturn. Nonnulli putauerunt Iunium mensem a Iunio Bruto, qui primus Romae consul factus est, nominatu,qu5d hoc mese, id est K Iuniis, pulso Tarquinio sacrum Carnae deae in Coelio monte voti reus fecerit. sic autem efficitur ut Bruto post nouem menses in acie intersecto,in reliquum anni Sp. Lucretius ac eo mortuo Μ. Horatius fuerint sus secti. Confirmant hanc opinionem ea quae de segete ematura messi,& de Tiberi leti fluenti aqua, ut mediis citoribus solet, affert Liuius,quum de bonis regi re
dendis paulo post regis expulsionem loquitur. Ex iis Gnim Iunii potius aut Quinctilis, quam Martii aut Aprilis tempus describitur. Adde qu5d Dionysius ait pri mos consules inisse quatuor mesibus illi anno deficientibus Quod ita ego interpretor: consueuisse eos tum a Kal.Octob. annum ordiri quum autem primi Cos. circa K Iun. inierint, menses quatuor ante solennem e ordiendi noui anni diem inisse. Fuisse autem videtur Dannus ille libertatis primus non duodecim mensunt
sed exdecim, quδd primi consules,Valerius, Horatisis que,quorum ille Tarquinio, hic Bruto in eundem an ira sitffectus est,de templo Capitolino dedicando i ter se contenderunt, quod ab Horatio consule Idibus Septembris, id est extremo mense consulatus consecratum est, Plutarcho in Poplicola, & Liuio lib. δε audio xibus. .dd autem circa K. ob tum annum exorsi