Caeremoniale episcoporum. Iussu Clementis 8. pontificis maximi nouissimè reformatum. ..

191쪽

Caeremonialis Episcoporum. det.Interim Canonici oes in locis suis stantes, seu in Sacristia, si prope est, accipiunt sacra paramenta eis c5uenientia, prout superius declaratu sui eo excepto, quod Diaconi, aut Subdiaconi no quidedalmaticis, & tunicellis, sed planetis ante pectus plicatis in huiusmodi officio utu tur, cu sit seriale;& si comode parameta haberi nequeant procibus Canonicis, quatuor, aut sex digniores salte induatur pluuialibus, ut ibide dictu fuit. Quibus paratis,sal tatisque Canonicis modica capitis inclinatione, Eps indicta sua sede stas benedictione candelaru faciet, cappellano, qui de eo seruit,libru s stinete, manibus exte sis hinc inde,incipiens copetenti voce in tono feriali benedictionem dicens Diis vobiscu. Jcta orationibus prout in omdinario: & respicies aliquantulu versus candelas, cu incipit quinta orationem, videlicet Dne Iesu Christe, qui hodierna die, &c. J Acced ut

ad eu duo Acoliti,unus cum thuribulo, & nauicula, alter Vero cum vase aquae benedi- aspersorio. Finita benedictione, Episcopus, ministrante nauiculam presbytero assistente parato, imponit incensiim in thuribulum, de benedicit more seli to: deinde accepto aspersorio de manu eiusdem assistentis, aspergit in medio a dextris,& a sinistris ter candelas; & ab eodem accipiens thuribulum, simili modo ter illas thurificat. Tu sedet, accepta mitra,& dignior Canonicus paratus, accipit de manu Sacristo siue Cameratij candelam pulchre ornatam, & cum debita reueretia illam osculatam dat in manu Episcopi, quam pariter osculatur; Episcopus vero illa tradit alicui ex suis cappellanis tenendam prope altare. Tum eleuatis hinc inde fimbrijs pluuialis Episcopi per Diaconos assistentes, ponitur super eius gremio P duos cappellanos mappa prqdicta, & statim per cappella-

192쪽

Liber Secundus. nos, siue Acolitos capiuntur de mea, siue de manu Camerarij, aut Sacrist aut alterius ad ea cura deputati candelae gradiores pro Canonicis, &porriguntur ad manus Diaconi assistetis ad sinistra Epi, qui illas continuo ministrat Epoue eodeque tepore dignior ille Canonicus pluuiali indutus facit reuerentia, primo altari, deinde Epo ; ascendit adeu, & accipit ab eo cadelam osculando illam, & manum Epi reuereter, & tuccatores incipiut cantare Antiphonas Lumen, &c.J Similiter &alij Canonici parati ordine

suo accipiut cadelas, post eos Magistratus,& officiales maiores ciuitatis,deinde alij Presbyteri, Acoliti, & clerici de gremio Ecclesiae, & cappellani Episcopi cottis induti, de , mu alij nobiles ciuitatis, &familiares ipsius Episcopi, &alij depopulo, quib'," Epo placuerit dare. Sed Canonici parati no genuflectutante Episcopum, quado cupiui candelas.sed tantu prosunde inclinant: laici ver &alij Ecclesiastici cu cottis genuflexi capiunt,& manu Episcopi cu cadela osculatur. Interim aliquis de Capitulo,adque spectat, si Episcopo placet,& sit cosuetudo Ecclesio seorsum distribuit candelas minutiores populo utriusq; sexus. Finita distributione, Episcopus, portante lances nobili, vel scutifexo, lauat manus more solito, prout supra in Missa dictum festi& amouetur de eius gremio mappa

praedicta; ipse verbsurgit, &deposita mitra, versus altare

pus infra SeptuaFesima, Diaconus assistens a dexteris dicit alta voce Flectamus genua. J & omnes genuflectu si alter vero a sinistris i Leuate. J & omnes surgunt, & Episcopus cantat orationemi

clusione, prout in ordinurio , accedentibus A colitis cum candelabris , ut alias .

Qua finita, sedet, & accipit

mitram ,& iterum imponit

193쪽

Caeremonialis Episcoporum. incensum in thuribulum, ministrantibus Presbytero assiste te & Acolito, ut supra Interim acceditur candela Episcopi, quam tenet eius cubicularius, seu cappellanus, ut supra,& pariter omni u aliorum, maxime de clero, nisi a

principio fuissent accenta, prout in Missali ι& ordinatur per caeremoniarum prΟ- cessio circum circa Ecclesia, vel alias iuxta ritum Ecclesiarum, in qua ante crucem praecedit thuriserarius,& am te thuriserarium cantores;

post thuriferarium duo Acoliti cum cadelabris, & cereis

ardentibus, dc inter eos medius Subdiaconus paratus planeta ante pectus plicata portas crucem ue post crucem

beneficiati,& alij de clero cucottis bini, & post eos Canonici parati pariter bini, dc

mox Episcopus medius inter duos Diaconos assistentes paratos, pluuialis latera

eleuantes, omnesque suas candelas accensas manibus proprijs deserentes , Episcopus suam cadelam sinistra gerit,& dextera benedicit. od si

Archiepiscopus erit, crux portabitur solummodo ante Canonicos tantu. Interea,dum

fit processio, Canonicus,aut alius Missam celebraturus cum Diacono, & Subdiac no capiunt sua paramenta conuenientia, idest, albi colo

conus accipi ut dalmaticam, dc tunicellamuepariter mutantur paramenta altaris,&sedis Episcopalis, & amouetur abacus,&loco illius poniturparua mensula, ut supra suo loco dictum fuit esse faciendum, non celebrante Episcopo. Sed si huiusmodi festum

veniret in Dominica Septuagesimae, vel Sexagesimae, nomutantur parameta altaris,

nec Episcopi, sed remanent eade violacea ue & Diaconus,& Subdiaconus utuntur dat matica, & tunicella, quia fit Missa de Dominica, secundum regula in rubricis MiL

salis, sub hoc festo positam, nisi festum huiusmodi age

retur

194쪽

Liber Secundus. retur in aliqua Ecclesia Be Virgini dicata: quia tuc fieret Missa de sesto cum

Commemoratione Domin, G& paramenta essent alba. Finita processione, Canonici chorum ingressi depon ut paramenta, & candelas extinguunt, quq conseruantur accendedae, ut infra: Episcopus vero, cum peruenerit ad altare ante infimum gradum, si

Missa sit de festo , deponit

pluuiale, & paramenta violacra, & accipit alba, quod docentius esset, vel cappam, &incipit confessionem stans a dexteris celebrantis. Missa verb continuatur, prout in capitulo de Missa, quae coram Episcopo celebratur : excepto , quod dum inchoatur Euangelium, Episcopus, &Omnes capiunt suas candelas accensas in manibus usque

ad finem Euaget ij.& iterum ad eleuationem S inctissimi Sacramenti cas tcnent accensas usque post Communionem . Sed si Episcopus vellet etia Missam celebrare, quod conuenit, si festum Purificationis sit titulus Ecclesiae, n5 remouetur abacus: & Episcopus stans incipit Tertiam, ut alias, deinde accipit caligas,

nes orationes sequetes: tum

lauat manus, & deposito pluuiali, cingulum & stolam abbam accipit, depositis viola-

is, tum crucem pectorale, dalmaticam, tunicellam, clibrothecas, planetam, mitramannulum,& baculum pastorale, ut alias. Canonici etiam in reditu a processione debet eo casu, depositis paramemtis violaceis, accipere alba, & illa retinere ad totam Miosam . In reliquis, ut supra, &Missa celebratur cum caer

monijs, &. lemnitatibus, prou i in capi tuto de Missa solemni, celebrante Episcopo.

195쪽

Caeremonialis Episcoporum.

cationis in Cathedralibus, absente Episcopo, dc in Collegiatis. Cap. XVII. Bsente Episcopo, & in Collegiatis

paretur altare, Ut

supra praecedenti capitulo dictum est: candelae vero benedicendae collocentur in cornu Epistolae super aliqua parua mensa, &ibidem ponatur vas cu aqua

benedicta, & aspersorio, &thuribulum cum nauicula, ct incenso: & hora competenti, idest, dicta Tertia C nonicus hebdomadarius, siue dignitas, vel alius, ad que de consuetudine Ecclesiae celebrare spectat, paretur in sacristia amictu, alba, cingulo, stola, & pluuiali violaceo, una cum duobus alijs Canonicis habitu Di conati, &Subdiaconali eiusdem coloris indutis, excepto manipulo; videlicet, cum planetis plicatis ante pectus: & cosidentibus omnibus alijs Canon, cis eorum habitu Canonic

si indutis hinc inde in locis

suis, una cu beneficiatis, seu mansionarijs,& clericis,accedet dictus Canonicus celebraturus cum ministris,& facta reuerentia altari cum genuflexione, si ibi aderit Sanctissimum Sacrametum, sin minus, cum profunda capitis inclinatione, & deinde s lutatis hinc inde CanoniCis , ascendet ad altare, dc ibidem in cornu Epistolae stans benedicet candefas , prout in

Missali, & finita ultima oratione videlicet Domine I su Christe celebrans, ministrante Diacono, imponit thus in thuribulum; quo imposito, accipiet de manu eiusdem Diaconi aspersoriucum aqua benedicta, & candelas asperget ue & mΟX accepto thurabulo, triplici ductu illas thurificabit. Quo facto,

stabit medius inter Diac num, θ: Subdiaconum. Tuc primus Sacerdos de choro, siue

196쪽

Liber Secundus Ssiue Vicarius, siue Dignitas, processione, quae fiat per E

vel Canonicus, accepta una clesiam, ut praecedenti capi- candelis benedictis ex illa cu tuto dictum est: & interim, debita reuerentia deosculata dum fit processio, remouea- dabit in manu celebrantis, tur paramentum violaceum

qui illam tradet alicui cap- ab altari, dc remaneat albu, pellano tenendam; & statim nisi huiusmodi festum veneministrante Diacono,ipse ce rit in Dominica Septuageilebrans incipiet distribuere mae, vel Sexagesimae, quo in candelas, primo eidem di- su fiat, ut dictum est in praegniori, deinde Diacono, & cedenti capitulo. Finita pr Subdiacono paratis, si sunt cessione, Canonici chorum Canonici, mox alijs omni- ingressi extinguent candelas, bus Canonicis per ordinem dc celebras, deposito pluuia- habitu Canonicali indutis, li, capiet planetam albam, qui bini accedet ad celebran seu violacea, iuxta regulam tem,&inclinati ab eo cande- superius traditam, similiterias accipient, quas acceptas & ministri dalmaticam , &deosculabuntur. Beneficiati tunicellam eiusdem coloris, vero, seu mansionatij,& clo & inchoabitur Missa, quae iurici, & caeteri omnes simili- xta solitu perficietur, in quater bini accedent,&genufle- hoc tu erit speciale, quod xi candelas accipient, illas, ac Canonici, & c teri de cho-

etiam manus celebrantis de- ro, dum cantatur Euan osculantes. Cum inchoatur lium, accendent candelas,dc distributio candelarum, cam illas accesas tenent usque ad

tores incipient Antiphonam finem Euangelij, & iterum Rume ad reuelatione &c. J ad eleuationem usque post

Circa fine distributionis ma communionem.

gister caeremoniarum curet, ut accendantur candelae pro it ita Aa D Ε

197쪽

Caeremonialis Episcoporum.

Epi copo cclcbrate, vel noni res . nedictis anni praeteriti com- celebrante, scd praetcnte. , δε- ου r- - Viri im hultis. Item paramenta pro Cap. XVIII. se in V a- '- Episcopo tuo ordine, coloris

Varia seria ante violaces, prout in die Purifi- primam Domi- cationis,ita ut dictu vas non nica Quadragesi cooperiant, nec impediant. mae, quae a cine- In Ecclesijs,ubi viget conscierum aspersione cinerum ain ludo reconciliandi solemni . pellatur, quia ossiciu,& Misi ter pqnitentes, seruetur sos se est de feria,altare, & tribu- ma in Pontificali posita,praena, & omnia simplicius pa- sertim in casibus grauioriarantur, quam in festis solem- bus.Hora competenti Canonioribus. Et,si Episcopus no nicus celebraturus Missam sit Missam celebraturus, nul- cum Diacono, & Subdiaco- Ia paratur mensa,sive abacus no capiunt paramenta viola a cornu Epistol , ut alias,sed cra. Diaconus,& Subdiaco- tantum parua mensula a late nus utuntur planetis ante pere Euangelij, via ponuntur eius plicatis, quas induunt vasa pro abluendis manibus, finita distributione cineru, cum mica panis, mappa pro expectantes aduentum Epi- abstersione manuum, & alte scopi, sedentesque in aliquora poneda super genibus Epi scamno pro ipsis parato, ac scopi in distributione cino viridi panno cooperto a laterum; vas autem aquae benedi re Epistola: ue & Episcopo ad- stae cum aspersorio,& thur, uenienti assurgunt, &faciut

bulum cum nauicula pote- reuerentiam: Canonicus c runt poni super angulo est, lebran videlicet, caput proris , dc super eodem altari in funde inclinando , ministri

198쪽

Liber secundus. 9 verb genuflectentes, si non minus vobiscum. J& Ore sunt Canonici. Epist usas mus J ac orationes benedi-

sociatus more solito ad EG ctionis cinerum, quae sunt desiam, satasque consuetis quatuor,prout in Missali otiorationibus, stans apud sua dinario . Quibus finitis, &sedem accipit paramenta em iam ante eum stantibus, Prodem ordine, quo in die Puri- sbytero assistente parato, &ficationis dictum suit; & pa- Acolitis cum thuribulo, nuriter omnes Canonici capiui uicula, & aspersorio cum

sua, prout ibi dictum it . qua benedicta,imponit inceQuibus paratis, Subdiaco- sum in thuribulum, more sonus qui est cantaturus Epi- isto aspergit,& thurificat custolam in Missa, siue alius ex neres. Tum sedet sine mitra, beneficiatis Ecclesiae para- & sine bireto ι & Canonicustus,planeta violacea ante pe- celebraturus Missam selus ctus plicata, accedit adaltam accedit ad eu, facta altari re- cum debitis reuerenUjs;& uerentia, & imponit cineres pii vas illud cum cineribus in caput ipsus sedentis dices ambabus manibus,quod se I Memento homo quia pul- uatum portat ante Episcin uis&c. ino facto, Episcopum, ubi genuflexus illud re pus accipit mitram,& extemtinet usque in finem distribu ditur super eius gremio maptionis ad dexteram Episcopi, pa muda per duos Acolitos, Tum Episcopus, accedente & imponi t cineres eidem Cacappellano cum libro, & al- nonico celebranti ante se intero cum candela, assistenti- clinato dicens s Memento bus Diaconis hinc inde, Io, &c. J ut supra. Celebrans, a git sedens Antiphonam En ceptis cineribus sine osculo

audi nos, Domine&c.4 Qua manus Episcopi, reuertitur cum Psalmo repetita, deposi ad suum locum. Tunc incita mitra, surgit,&dicitiDo- piunt venire omnes Cano-

199쪽

Caeremotualis Episcoporum. nici parati ad capiendos cineres, eodem modo incipiemdo a dignioribus cum debitis reuerentijs altari, & Episcopo; & chorus incipiis Immutemur habitu &cd cum sequetibus . Si quis Praelatus adesset, qui alias supra Canonicos stare, vel sedere soleat ei dabit Episcopus cineres stanti: si aliquis Princeps, vel Oratores Regum, vel princi

publicarum liberarum laici adessent, capiunt hac die cuneres post Canonicos par tos: Magistratus ver & ossiciales, ac alij laici post omnes de clero. Quod sic obseruatur hac die, & seria sexta in Parasceve in adoratione crucis ue ut ibi dicetur, ex antiqua laudabili Ecclesiastica dii i-plina pler humilitate, quae in hoc actu repraesentatur ijs diebus. Idcoque promptius, libentiusque laici in his cedere debent omnino Ecclesiasticis, prout etiam respective obseruatur per Imperatores,

Reges, & Principes, quando sint praesentes in cappella Sactissimi Domini nostri Pam. Praelati, & Canonici parati

capiunt cineres inclinati: reliqui vero tam clerici, quam laici genu flexi, & omnes sine Osculo manus,cu commodEosculum: exhiberi nequeat in hoc actu. Datis cineribus, Episcopus sedens in eodem lisco lauat manus more solito; mox deposita mitra, surgi t,& cantat i Dominus vobiscum Oremusa & orationet Concede nobis Domine&cd ad quam, more solito, veni ut duo Acoliti cum camdelabris, & cereis accensis,&finita oratione discedunU.

Quibus expeditis, si Episcopus no est celebraturus Micum , prout regulariter hac die non solet, Canonici omnes deponunt sua paramemta; Episcopus retinebit sua paramenta, vel illa deponet,&accipiet cappam, prout magis libuerit, obseruans tameregulam superius traditam ;&descendens de sua sede faciet consessionem cum celebrante,

200쪽

. Liber Secundus brante qua sinit reuertis'rad suam ledem,ubi statim cuministris,& caeremonijs soli tis imponit incensiim in thuribulum, & thurificatur altare per celebrantem. Et mox ipse celebrans. Tum Episcopus legit Introitum ex libro,

Canonicis in circulo stantibus. Et celebrans in Missa dicit tres orationes, prout in

Missali in quali cantu seria- Ii, & cum dicitur Dominus

vobiscunes ante prima orationem , Episcopus descedet

E solio ad faldistoria, in quo,

simul ac eo peruenerit,gen flecte omnibus pariter cum eo genuflectetibus, exceptis celebrante, Diacono, & Suta

diacono, qui in hac Missa nogenuflectunt, nisi ad Versiculum Adiuva nos Deus &cqvi infra dicetur. Dicta vimma oratione, Epus surgens redit ad sedem sua,& iterum antequa inchoetur Versiculus Adiuva nos Deus&c. ldescedet ad seldistorium, &genuflectit, ut prius, sic ma-

hias usque ad finem Versus:

genuflectentibus etiam cel brante, ac ministris altaris.

Quo Versu dicto , & non prius Diaconus cum selitis ministris,deposita iam planeta plicata, & eadem, vel alia iam inuoluta, & complicata super sinistriam humerum,& super stolam posita,& sub eius brachio stricte cordulis colligata, ne decidat,accedit ante ultimum gradum sedis Episcopi, & ab ipso sedente petit benedictionem pro Ε-uangelio recitando ue quo sinito, Episcopus deosculatur textum Euangelij sibi a Subdiacono delatum, & adhuc

stans sine mitra a Presbytero assistente thurificatur. Tunc accedit, qui sermonem, vel concionem habiturus est, &petit benedictionem, & Indulgentias ab Episcopo ι &alia fiunt , & prosequitur Missa, prout in capitulo de

concionibus , & sermon bus, & alijs locis opportunis explicatum fuit . Finita praesitione, & dicto per Epist