Io. Bapt. Ferrarii ... De florum cultura libri 4

31쪽

i Liber Primis. J

morando videamus. Verum ne Romae laudum omnium fertilissima in urbe,externa decora demia remur, omitto plausibili inuento hortensia rura ciuitate donantem, interque flores suauiter philosophax docentem Epicurum praetereo Reges Ado Pira' vat. Anidem, o Alcinoum regalium inter curarum spina, ' vi hortorum florido studio beatos, nec tam aculeato in solicitas punctiones auro, quam explicato in a ridens blandimentum flore coronandos taceo Reginam Semiramidem in pensilis viridari praecelso miraculo,quam in regiae sellae humiliore fastigio magis suspiciendamu parco narrare Persarum Re-Entiere r. Sum aedibus hortos, quos illi Paradiso vocabant, xuisse coniunctos,ut Regibus ipsis florum cura seni e per haereret:non dico pretiosis ima texturae autho xem Attalum a Regni administratione ad hortuli liptransisse culturam,quod floream purpuram decen-ritu's quam Attalicam vestem elaboraret non repe- A centies auditam Cyri vocem apud Lacedaemonium legatum Lysandrum inter infinita regiae ga- spectacula sese consitorem esse unice gloriantis: relinquo denique aureum Hesperidum pomarium, ne videar aurum illinere mendacio. Una miraculorum omnium theatrum, Roma olim adolescens Pii'. m. hi habuit, qui moderationi populorum horto- cultu proluderent: ex quorum numero Tadi quinius non tam superbus fuit, quin ad hortensia papauera educanda sese demitteret. Quanquam,

A s illa

32쪽

6 Apparatus Hortensis illa messe tyrannice demessa, innocenti horto indignum,hoc est sanguinarium filio nuntium remisit. Quid regno deflorescente nobilitas Consularis' nonne in hortensi area, quam in forensi arena diutius effloruita Certe, si quid Respublica detrimentipateretur, auxiliarios Duces Imperatoresque petebat e villa, quam duodecim etiam tabula hortum, appellarunt, quod ibi qui capere arma possent, orirentur.Vt mirandum nemini sit illam diu Rempublicam stetisse florentissimam,quae cultissimis homtis, quae fortissimis cultoribus abundarit quorum aliquis Oratorum flos, ut amoenitatem omnem etiam nomine complecteretur, ab horto dictus est Hortensius.Sed unus instar omnium praedicetur colonus, alterum belli fulmen, Scipio Africanus, qui summam triumphali gloriae manum a se tum addi existimabat, cum domitricem Africa dexteram in subigendo Linterni hortulo exercebat. Qiud sit veteres Sallus ij, Luculli, Mecornatis, a Caesarum hortos memoria repetamus num dubitabimus amoenislsimae indolis patritio Quirites super florum studio cumvernante natura specioso certamine collusissea Quare Domitiano Caesari praeter aulicum,ta poeticum morem vera sic cecinit gratulatio. Navita derisit Pharios Memphiticus hortos Urbis, ut intrauit limina prima tuae.

Quod igitur semel voce,Lesbium oraculum,Theophrastus

leol

arre

33쪽

- ui

i in si

Liber Primm .

phrastus, hoc pius re ipsa docuit gentium Regina

Roma dignam esse homine libero agriculturam Verum adeo non modo summos, sed infimos quoque homines amor tangebat hortorum divi paupercula urbana plebecula Babyloniae amoenitatis pensile sumptuosumque miraculum aemulata de fenestris olimi quod nostra etiam aetatis vulgus surpat lortensia rura suspenderet . Vrbem orbis epiromen , ut nobilis ait Graecus author , phii a decora complectentem , quam Dae possent unico nomine conchidi, triplici quondam insignitam fuisse accepimus: peruulgato scilicet Romae, robur graece sonantis: qrcano, ut quidam putant,Amaryllidis, vel ab amo re latina origine, vel ab incilibus, quibus Argei ampi Romana palus siccata est, graeca signification deductae sacro demum atque in sacrificiis usurpato Anthus, hoc est Florae,sive Florentiae , unde sacra Floralia nominantur. Vt videlicet urbs, rerum Sestarum gloria, forum studio florentis ima ipso etiam nomine floreret: vique floribus Operam dare Romanum esse gloriemur . Digredere iam empestiue a Romana urbanitate ad Africananta barbariem liberrima narratio: ibi pande Regi Generi penetrales hortos ostende nobilitate , sapien-xta, integritate spectabilem Antistitem Paulinunta In praeclare liberum , cum vendibili seruitut dii ae libertatis redemptor humum fodit, ut olen uum herbarum florumque munuscula metat, quo- rum

Florum cultor Paulinus.

34쪽

8 Apparatus Hortensis irum suauissimo nexu clarbarum Genserici ty tranni animum sibi deuinciato se suosque captiuos ii Diocletianui ciues simul ab luat. Quod si Diocletianum, tra et beatum illud monstrum, ac sceytrigeram furianta, cabdicato demum, quod nimium diu impotenter, Lac tyrannice tenuisset, imperio , culta innocenter lolera sic nobilitarunt: ut tam ipsi gloriosum futurum fuerit, si columnarum inscripta monumenta ex Imperator olitorem praedicassent , quam fuit ei Imr.n a ut dem probrosum, quod Christiani nominis euerso urena appellarint quanto pluvi gloriae cum lectistima e forum esse metere credenda est in hortorum ur

bano rure colendo splendide rusticata nobilitas Sed pquid ego mortales hortensi culturae deditos admi pChristus re ror Deus ipse triumphata morte rediuiuus atque

et viri etae immortalis non in triumphali Regis paludamento sed in subrustica hortorum cultoris effigie amantis psimae se Magdalenae videndum praebuit. Et sane ad sempiternet voluptatis colendos hortos reducem spe ricies decuit coloni . Nec equidem miror subagrestis tahominis imagine sese induisse rediuiuum mortis titriumphatorem , caelique Imperatorem Deum, qui sic agrestes florum delicias adamauit,ut ardua Caeli pitum felicitas facili mortalium labore praecerpenda , palassiorem campi, iliumque convallium humili ap te pellatione transierit. Quod si Deo decorum fuit te nostrum se florem facere, lappellare quidni nos pulcherrimas eius imagines, flores videlicet ambi utiose

35쪽

tiose colamus 3 Iam non est mihi' i Treladum, cur rubet flere,

b, idem suauis imus planeque floridus Legislator agris lili a citra ullum ipsorum laborem Salomonis regio

cultu ornatiora considerari iusserit. Eorundem e-r, de unicus, prouidus cultor voluit agnoscier Deus . Vt flores colere maius humano decus esset ii ii telligamus Fas igitur mihi sit absque leuitati no glorum est x docere, quod grauis imis viris, atque adeo ipsi I. ti l eo pulchrum tuit usurpare . Huc accedit non e i V m o florum culturae non exercendae blum, verum eta a Vxiam tradenda incitamentismi seuerioris nemp 'ββi- - - r hientiae erga geniale hoc ingenuumque studium d plausus de praeconia. Sed numquam illa gloriosius is plausit , quam cum eruditissimi ore Lipsi locuta , .c ant. j i,mbiguo reliquit, an flores hortus elegantiores ' i' o, Underet , quam ipsius loqueretur Duo hicis praestari a me post e penitus dissido,ac pernego Al- xerum est, ut omnia colendorum praecepta horto- ,e xum persequar suis enim unquam primus inten- is xdti operis magister uniuersa pervidit, ac posteristis tradendum doctoribus reliquit nihil Non fueritui igitur minimae opportunitatis, S laudis pleraque,ac praecipua praemonstrasse . Alterum, ut omnibus placeam. Nam quis, nisi delirus dissimilium m- ip ingeniorum, atque etiam dissidentium est uit tentiarum infinitis mortalibus unum argumenti,arios que adeo scriptionis genus sapidum esse posse arbibi xxetur Satis igitur habeo, si paucis,ijsque sapienti-

36쪽

io Apparatus Hortensis bus non displiceam . Non hic opus mihi est more si poetarum e Parnassi viridario eruditam auram im gi plorare, ut percupida mens amabiles sensus a fertili hi aspiratione concipiam idem enim Zephyrus , qui ac odorato halitu floream terrae, ingeniosam inspirat ni animo foecunditatem. Neque Aganippe lymphati iecam lympham sitio, ut aridum ad nobiles partus in rigenium irrigetur eadem enim hortensis unda,quae hi

teneros terrae filios achac inter floreos fratres pudi te cam hanc meam Floram educit 3 educat. a rileant Musae, mera nomina, non vera numina cano sitrae superstitionis Musirum instar omnium una mihi Floriam cui est , una placete ingenuae ingeniosa colendi floris

decentius 1 me, quam deflorata pudiciti Ilaude quondam famosa muliercula, Flora nomina lutur. Haec igitur , dum caelo non inuida, sed aemula

duodecim siderum illustri diademate coronatum annum subinde nascentium florum perpetuo Vere mirabilius coronat, floreum mihi serrum poetica q

lauro pulchrius intexit ipsius decora, ipsius leges,

hominum iucundisi imam exercitationem promul fylorum cui Vanti. Eiusdem ego admonitu floridum argumen

ia, non car tum suauitate carnanal alloqui condiendum carmi-

' ni proxima atque interiores decenter efflorescente Soratione pertracto quod recentium florum nomina Dpleraque peregrina sine obscura verborum ambage versu dicere non est. Haec me M Catonis, M.Varronis columelis , Palla iij, Constantini Pogonali 'sapien-

37쪽

Liber Primus.

- ae

iti sapientissim Imperatoris, aliorumq compluriunta grauissi morum authorum de re tum rustica, tum , hortensi solute scribentium nobilissimis exemplis ad hoc idem scribendi genus impellit.Et Constantinum quidem satis luculenter docuisse monet, e maiestate Imperatoria esse non hominibus modo, verum etiam floribus leges de iura praescribere . Vt hortos colere Cyri exemplo regium,hortensem artem praecipere Constantini documento imperatorium, utriusque authoritate aureum sceptrum, floriferum bipalium tractare perinde splendidum esse fateamur Ualeat iam tandem Apollo, calor capitum fanaticus in fabulose collis Heliconi sol apricantium. Tu mihi splendide ficto Apolline it Fraeiis Cara lustrio , FRANCISCE CARDINALIS BAR- , ira i L RINI, qua sapientiar, qua gloriae purpurea luce ''si' - V M suauiter incendis animum, ut flores loquar V RBANIS APIBVS tuis, ut spero, gratistimos . Et quanquam exceta indolis natiuis cultissimiq.hor-x domesticis floribus abundas:non tamen dedignaberis tibi nascentes Flora mea agrestes flosculos liberali Urbanitate donare. Neque sane dedecet regiam istam morum facilitatem a summorum Regum colloquio, trauissimarum legationum negotio reducem inter horridulos hortos meos breue per otium rusticari. Iam vero adueneror, atque in Aspiratio diis uoco praepotentem Diuinitatis auram,quae sicut in tuo uta xer caelestis felicitatis aeterna vireta florentisictima Caeli-

38쪽

i, Apparatus Hortensiae Caelitum gaudia semper euentilat, ut perennent: sic hortensibus curis hisce meis aspiret, ut felici

exitu hilarentur. I ouae culturae nouum magicterium.

ouam perutilem florum culturam inculte scribenti mihi , ad impetrandum operis nouitate veniam, utilitate beneuolentiam conciliandam pretium operae foret ostendere , a compluribus ijsque eruditissimis rei storeae scriptoribus, florum tantummodo aut historiam , aut certe vim medicam fuisse traditana quarum illa mortalium voluptati prodesset, hiaec vitae accuratis mum vero cultum, quo de humana tum voluptate, tum vita optime promeriti flores viverent, ac perennarent, ut diutius prodesssent, adhuc intactum indictumque latuisse. Quare hoc equidem loco recentis ad operis certissimam fidem,onmium,qui de floribus ad hanc usque artatem conscripsere, catalogum cum ipsarum seri-

Uerbariae rei ptionum argumentis producerem, nisi numero-

:si h . . iam recensioiaem istam authores aliqui Transelpio, ni elementario ad expeditam cognitionem ordine numerantes occupassent, hoc et partes meas implessent. Ex his est , qui ducentos circiter numeret

39쪽

Liber Primus is herbariae, adeoque rei soreae scriptores, quorum , nemo unus de uniuersa absolutaque, ut nunc viget, florum cultione praecepit. Fuere quidem perpauci ex ijs, quos legerim legi autem complures)qui remota quaedam aut mutila praecepta hac si per re cum attigerint, integram mihi ac peramplam tradendi cultus hortensis materiam relique-xunt . Ego igitur nouis in praeceptis praescribendis utilius occupatus longissimos indices ab alijs describere saperuacaneum puto . Neque tamen eos ingrato silentio disiimulabo, qui nuper ingeniosa oridaque scriptione ipsis decus floribus addideriint. Sic enim, ut par est, in latinis hisce mei ho his non una modo breuissimorum flosculorum fodite florentisin morum quoque ingeniorum ima vernabit. Prior in hortensibus meis novalibus floridissimum nomen flerat, qui sitas pridenapqgma florum scriptione gloriae cocundissima

consevit, Fabius nobilitatis excelsitate Columna , Praeter hos

eruditionis amoenitate flos, seu potius familia suae uet intraculum quia Columnam florere facit, seueriorem videlicet philosophiae, mathematicae se-gumque disciplinam blandissimo florum studio Pronat . Floreae sapientiae praecones argutissimi' in pridem uulgati, breuique vulgandi codices,m quibus, quam in hortis, pulchrius flores nitent, V suauius olent: quia illos oculatissima, plane

Lyncea sevit eruditio, ac veritatem opacantes er

40쪽

paratus Hortensirantium opinionum malos frutices extirpauit Testis est e libris iam editis cum prior, qui nota, civminus re, quam nomine QTTOBATANO Theo at phrasti, aliorumque veterum herbariorum descri luptionibus respondentes plantas graecae latinaeque

eruditionis momentis prudenter examinates tun ipi posterior LX yy Aa i , qua praeter superiores aliae alccomplures minus cognitae, rarioresque stirpes nostrate sub caelo nascentes, a priscis olim herbarum Sc peritis medicis descriptae recognoscuntur, S decla norantur Testis herbariae rei naEarbeum oracinium,Dioscorides o profuturis,3 mansuris Colum mnae notis explicatus, nondum tamen in publicum tu iudicium typorum opera productus Testes deni &ique sunt, quae iam eduntur in lucem ad exica iurnarum plantarum animalium,in metallicarum Iaifodularum historiam notae appendicesque operi ri peregrino, ac perutili pares. Et eum quidem no Fouae Hispaniae thesaurum, siue opportunam medi re Francis Her cinae historiam Franciscus Hernandus nouo in Or hio te primarius medicus congessit Nardus Anto illunt i, Resi brumi nius Recchus, Hispani Regis itidem medicus di ceti'ann.Tcress gessit Ioannes Terentius,pridem inter medicos ad oci

corporum,nunc autem inter Iesu socios ad animo tos rum pervestigandam salutem apud Sina Lynceus sto doctissimis notis locupletavit uniuersi vero Lyn rihcet, atque ipse praecipue Lynceorum princeps Fe ad dericus Caesius e diuturnis tenebris erutam meru rei ditis