Oratio de vtilitate ex Varsaviensi bonarum artium et scientiarum Academia in Polonia redundatura ad nouos accademicos in ipsis Academiae auspiciis a. d. 7. Decembr. a. c. 1753 dicta a Antonio Wisniewski ..

11쪽

stimonium adducebanti Causidici vero, administratoresque iustitiae, commune Ius Gentium, Iusque Patrium, ne a limine quidem salutarant, piis duntaxat ascetarum monitis sententias suas

confirmabant Nulla in Eloquentia puritas, nubia in Poesi gratia, veritas nulla in Historia, in Philosbphia nulla utilitas. Summa tamen in omnibus studiis fiducia, audacia, temeritas: summa in ignorantia voluptas: tantoque se quis que doctiorem existimabat, quanto magis a Musis foret alienus. Quid hic commemorem, Regnum istiud opibus edaustium, neruis et vir, hus destitutum , intestinis, iisque continuis, agitatum discordiis 3 Quid, inquam, comminmorem, aerarium publicum exhaustum, discipi, nam militarem pessumdatam, legum auctoritatem diminutam, iura maiestatis auolata, omnia denique humana diuina susque deque permixta, confusia, et conturbata. Quae porro ratiis , quae medela, inueteram huic, multoque anninrum tractu inolito occurrit malo 3 Repetite, repetite memoria, quae dixi, SAPIENTISSIMI ACADEMICI. Ab institutione Academi, rum, mutata rerum facie, Galliam euasisse do- morem, reperietis: postquam scilicet lemis viarorum grauissimorum senatus falia detexisset, vera stabilisset, ignorata docuisset, occulta de- clarasset. Academicis certissime ubivis gentium, suum

12쪽

XIII

suum nitorem cum patria , tum latina lingua, Distoria veritatem , Mathesis inuenta noua, Theologia auctoritatem , Philosophia euiden tiam, debet.

Quamuis autem non iam in omnibus his, quae antiquis exprobrantur Gallis, certe in pluribus adhuc, iis persimiles esse putamur ab exteris Poloni: ast sperandum est, faxintque Superi ) nos exemplo illorum, ceterarumque doe hirum gentium, instituta hac Academia, sanientiam gloriamque illarum assequuturos esta

Demus tantum Operam, Vt, quod felicibus ain *iciis incepimus, non minori alacritate et studio prosequamur. Consulamus Patriae, quantum debemus : debemus Vero, quantum possum .

Et fiet olim, ut postliminio Omnes bonas artes ac scientias, quiuus sub Sigismundo I. sub Sugismundo Augusto, et sub Stephano Bathoreo nospitium concessit Polonia, sub feliciter nobis regnante rediuiuo Romanorum AUGUSTO, propediem reductas esse gaudeamus: quae viique apud nos minime interrupta colonia duras sent, si illarum florem et iura similes Academici coetus conseruassenti Fiet, inquam, ut haec nostra Societas Politicem illustret, Mathesin et

Philosophiam stabiliat, a Theologia superuac, B 3 neta

13쪽

XIIII

Iaeas amputet quaestiones , Criticen legibus iustis citcumscribat, ipsam quoque, quam cum lacte

materno suximus, Polunam linguam suae restituat puritati. Haec sit euenerint quae, non exaruspicum extis, neque ex vano auium garritu, sed e v EsTRIS 1tudiis, atque eximio boni communis amore, certe futura auguror modicumne Patriae commodis prospexisse' vid bimur Iam quanta Patriae nostrae utilitas, ex hoc Instituto , vel ideo speranda est, quod sub Patrocinio MAGNAE DEI MATRIs hanc

nostram rationem agendi ordimur 3 Quemadmodum enim varii in Italia Academici, variis sese insigniunt nominibus, Senensesque Vocamtur Intronati, Florentini drila o inca, Romani Humorisae, Uncei, Fangstici, Bononiens Otiosi , Genuenses Abdormentati , Patauini aeri, eo orati et Orditi , Vincentini Obmpici , Parmenses Iunominati, Mediolanenses Nascosi Nevpolitani Ardenti, Mantuani In agniti, Papienses dati , Anconitani Culiginosi . Perusini Insmiati , Viterbini Ostinatir ita nos profecto D uoti aut Mariani. Vocabimur, idque tanto maiorem nobis comparabit gloriam, quanto spectabiliores sunt literae iunciae Pietata

14쪽

11 I c Il Si Patria nihil nobis est carius, si scientiis nihil ilicundius: sectemur, sectemur hanc accommodatissimam, cum exercendis ingeniis, tum illustrandae Patriae, denique bene merendi de literis , rationem. Aemulemur, quae me liora sunt: sed simul sedatos geramus animos, ne subito damnemus in caeteris, quod non eX animi nostri processit sententia. Laudabilis enim aemulatio, si ita discas, ita doceas, Vt aduersurium conuiciis neutiquam appetas. Ego qui in hoc vestro florentissimo coetu me omnium imfimum profiteor, D E V M immortalem precabor, ut sub Auspiciis Deiparae, cuius intemeratiS nutalibus primum hunc Academicum Actum lacratum esse Voluistis, omnia prospera, omnia digna Vestris studiis et consiliis, eueniant.