장음표시 사용
1쪽
Uodio laguinimam eximium Ecclesiis Pa trem de Legibus Q olim dimeren S. Thc-
mas aflirmavit, ad Legem videliset bum a uno pertinere, quod omnis vitia cohibeat, eaque propter inter Legumlatores, & eo
qui Mosalem profitenturi disiciplinam tamquam utrique pari quidem studio sibi proponant, ut
num adjiciant criminibus, quo ea compesicamur, maximum tamen discrimen intercedere, di plurimum utrorumque officia differre inter se, disparique apud utrosque exitu rem proc de re, id mihi, A. A., quidquid nonnulli obloquamur, non solum veritati consonum visum est, notatuque dignum, sed ad hanc , quam aggredior, scienti Praelectionem breviter instituendam Di ii ipso by Orale
2쪽
regula pandurAt leges tu lanant, duum crimina persequuntur, ea non
tim ut inhonesta, atque turpia, quam ut publicis, vel priuvatis commod noxia vetant, & puniunt contra vero, dum rectum jubent, non ut directo pertinens ad virtutem, sed totius ut civica qu1 et , bonoque regiminis consentaneum 1 1uentur, rerumque magis utilitati, quam decori, laudique prospiciunt. Quid enim obsit publica tranqu ilitati, quae Legislatoris: scopus praecipuu est, amore ne virtutis, a paenae formidine Regiae Potestatis aut horitati pareamus, iustae ne habeamus, an iniustas criminemur sancita Leges, rationis ne ductu era votivitatis consensione obser emus, an belluarum more, qua sola violentia vincit Z dum Imperanti obtemperes, nos admodum Legislator curaverit, utrum ponte, an invitus hedias, animumque serves vel in tu studiosum recti, vel specie plam didum is sucosium ossicii simulatione Quid, quod multa Legi ςl ito ficulo a ci,gitur inulta re linquere, multa etiam permittere satius ducit, vel quod' jusmodi sint, ut constetudine invalescente probentur, vel quod cunctos 1 te mortales insecerint, vel quod adeo vhtialia sint, tantisque abdita calliditatum insto lucris, ut si ea elatebris eruere imperii potestate contendas, perlaulos, plenum alea susceperis opis M urgii , litibus, ac tumuli Ο bem compleveris universium ex quo factum est, ut humanae
Leges, si quid atrocius paeleatum fuerit, in illud caeviant, si quid Di iij o b GOrale
3쪽
a m nus grave , conniveant , cum contra disciplinamio ratem saIubri dogmata eontinentem nulli vitio, ne levio ri quidem , aercere videamus. Ad hoc Leced i aliqua ab ipsis humanis Legibus eri
mina consulto impunita dimitti propter miseram nimis e citi ditionem hominum, qui, cum longe absint a persectione,
multis carerent vitae civilis utilitatibns, si omnia eorum pec-e,ta districte paenis adhibiti plecterentur. Neque illud silentio praetereundum est, Leg ς latorem, iunarum semper in terroris voce homines a noxa retrahere,,
vocare ad ossi tum vim autem parum, aut nihil prodesse adprobos honestosque Cives sormandos, violentia quippe ho minis extim vix concutit, ad intimam rem mentis, ac voluntatis arcem numquam pervenito quod non soli1 in Le- bus Civilibus aecidere comperimus, sed in ipsa olim Moy xor , aut minis, sed rationis interius lenitet illabentis auth
ritate, qua voluntas jucunde vertitur, firmetur animorum con
cordia, mira hinc sese tollat omnium moles, cohorsque Virtutum, pietas in terrigitore1 4 innocent in drini Uritas. Uno verbo qui Lege serunt aut lioritate publica reti vix aliqua circa mores vel dirigendo , vel corrigendos delibani, latosque deinde campo destrinae hominum vitam instituenti longo, maximo qne labore obeundos oralem profitenti disti sinam relinquunt. Huius profecto munus est illorum supplere desectus , remque universiam & complecti penitus, tissime pertractare me se alia ut d ratio distriniim est, Di iij sum Orale
4쪽
tam quod Lex Civilis hominem dirigat ad tempora Iem selliata talem, morum vero disciplina ad consequendam aeternam. Quae cum ita sint, qui non videt, Theologum moris Imnesti a sertorem,& vindicem non aliam profiteri debere phi losiopitiam , quam quae omnem ius itiae , atque equitati com plectatur ambitum, tutissimoque praeterea, ubi lumina natu re deficiunt, undamento aeternae Legis. Revelationis divi At si sibi sat non potant homines illi consulere, a tisque cavere, qui probitatem , ω nimi vix ossis angusti humanarum Legum sinibus comprehendunt vir bonus enim esse nequit, qui Consiuit Patrum, qui Leges, juraque servat, sed videt hunc omnis domus, Qvicinia tota introrsum tu pem, speciosum pelle decora quod 1 judicium serendum est de quibusdam ditaplinae moralis sontibu , in quibus neque ratiora natura enim pro et a & ad reste faciendum impellens, a delicto revockn hauritur pura, sed turbida, Mi tulenta, neque divinae Revelationis integritas, simplicita fidissime retinetur, sed potius terrena seditate contaminatur Hos ego fonte Civilibus Legibus utinam saltem comparandos esse, isque nihilo magis fidendum amrmare possem intquam illi periculosiores hi atque perniciosiores apparent ALeg bus enim nemo apiens id tibi vindicat, ut omne a mori tor mandi normam arripiat, quum sciat, quam angusti limitibus innocent a contineatur, si sola probitate civili contenta sit ab illi vem sontibus corruptis regulas, vitae praecepta tradentibus perperam Magendi certitudinem pollicentibus temere
longe majus exoritur voluntatis a rectitudine avertendae per culum, cum humana fragilitas plus aequo sibi blandiens in id constentia libentius, quod magis favet imbecillitati naturae, & illi sententiae minus dissidant homines, quae dum vitiis indulget temporum, tamquam oraculum panditur. Di iij mm GOos e
5쪽
Sed haec mittamus, ne quis putet retentiorem de mori hus doctrinam hae me vexari disputatione praestat enim rc mmostri persequi, quam alienam inutiliter insectari. Ut autem brevitati prospiciam p notandam existimo, qui post antiquos Patres Moraelem illustrarunt doctrinam , ac illorum vestigiis insistentes excoluerunt, eos profecto S in assidux Sacra scripturae lectione sese occupasse, Win veterum Philosophorum libris incubuisse, scillae ut, quae scii digna densis vetustatis tenebris obsidebantur, in lucem hominum eorum labore, atque industria revocarentur. Hoc autem inter
caeteras Thomas uuinas optime praestitit , viamque stravit tutissimam, & expeditam ad rationem bene , pieque vivendi naturalis juris principia, & salubriora philosophiae dogmata non eorsim a divinis oraculis, sed coniunctim provide ccn-SIend Comperit enim sapientissimus Doctor, morum disciplinam, sive regulae, quas ad agendum suppeditat sve vires,
quae intra nos sunt, pensentur, nimis imparem esse oneri imposito sustinendo sine revelationis ope debilem esse nimis. imbecillam.
Inficiat certe non possumus , plurimum incrementi di-ha nostra aetate presertim exculta fuit, ad sublimius fastigium non irrito conatu perducta. Scientiae enim ampli Matio illiu , qua per itur nobilissima intellectus humana facultas, quae verum sibi proponit inquirendum, pernoscendumque, semitam quoque sterni non imperviam ad expoliendam, excolendamque alteram non minus nobilem facultatem mentignostrae , voluntatem videlicet, qua boni inquisitioni inniat, & in Uentione, quam 11s me delectatur. Quis non laboret admiretur laudabicles illorum Sapientum, qui rationales scientias, irecipue Iuri naturali cogni-Dj iij o Orale
6쪽
6tionem amplificantes,4 exornantes segetem etiam aliquam
eamque non modicam, quin & satis uberem, ut vires unianae
sustinent, ac pretio dignam a diieiplina Moralis Prosessori
nus ratione iistinetur, nullum aliud fundamentum rationalibus o se plinis firmui; aes sidius agnos atq cimae tactu ratiocinationis leges pie litera Neotericis ex vigilatae adicum percipiendis ad aliquam usique partem ingenuae probitatis officiis, ne dum includant, aperiunt, neque sapientia pulchritudini scientiae amplitudo adversiatur, imo alieni alter ade obsequitur, ut a siidua, atque attentae revolutio I brorum, quibus di plurimis. praestantissimi r
tiocinandi faculta oti ius naturae expolitur, non parum
utilitatis, Metiam nec stilitati habere videam r. Quarum rerum studium, atque examen perdiligens in magis est ad hi hendum qu ab ipsis Religione vehementius exposcitur, nobisque proponitur clamat enim Religio, d ri non posse invincibilem naturalium praeceptorum ignotati nem in illis, qui sui compotes sunt quod saetis demonstrat illorum p ceptorum bases in natura ratione primum eia se inquirendax hinc S. Prosper his verbis impios alloqueb tur rate ipsi in vestrae penetralia mentis,is intus incita Dpices, scripta volumina Legis adspicit , d natam vobiscum advertite Legem
Negligi itaque sine piaculo minime potest naturae in instigatio, rectusque rationis usius, siquedum humanis viri Susquam hujusimodi inquisitione de nimis arctis nostrarum notionum limitibus admoneamur , animumque necessitate. 9mpuls convertamus ad ope , quae nobis in subisidium a divinxRevelatione parantur, ut ea vitemus damna, quibus in Scie tia morum invectis non nas, quam eligio, ratio ipsa, natura senius offenditur. A
7쪽
Αttamen tum eadem Rcientia, qua emis de supernaturali citur, ad virtutum cognitionem accuratam tam impar sit, ut, nisi Caelesti lumine collustretur humana ratio, propria infirmitu variis implicetur erroribus, fatendum est, Philo bphia nLturalis industriam, utcumque mirabilem, flammis extollendae laudibus, tanti non esse, neque eme posse, ut sola sine comite inqu rendo S investigando veras percipiat virium tes, earum & or ranes L progre lux, fines Ut tam n tura hominis rite exercendae virtuti, ita Philoibphia ita ditus cognoscendae minus idone est. Jam vero homines piget retri, aere serio pedem a caeno plerique enim cum spe praecepta, atque accensi cupiditate suturae gloriae humanarum rerum studia miscent, rationemque
petunt, si fieri possit, penetrandi ad superos per ima, &putrida te , Hinc si consulant tantum natum jura . notiones Philosophiae, quae semper aliquid humanum virtuti, tanquam signum, proponit, nihil aliud sibi constituunt, quὲm tranquillitatem, voluptatem, pacem reipublicae, conservationem libertatis, rei familiaris incrementum, imperium, gloriam, suturam post interitum famam Iustitia quoque si, eciem sibi formantes, eamque putari te optimam juris rationem in assiduo vita Cistilis sit, L consuetudine constitutam, quae docet malum pro malo reddere, quamque limis pia bene fundata respublica . ipsi insigniore Philosopli prohaverunt, sola Lege naturae innixi propriam defensionem quaerunt, & damnorum δε injuriatum
At si principiis Naturalibus QPhilosophorum scriptis
umbram tantum, ut ita dicam, virtutum exhibentibus studium doctrinae conjugant Evangelicat, in qua Christu ipsam virtutum lucem effert, discunt bonum pro malo reddere, quod Di iij so Orale
8쪽
quod omnem vinulam inest,in superae, discunt contem.
piditxtes essecare, depo ere odium, coadonare vindictam Atiactu ex hac utriusque studii conjunctione illud demum utilia talis percipiunt, ut intelligant, natura Iuminibuς,- hum ni philosiophiae institutis pravas aristione Uiquatenus me dari, flecti, regique posse extingui vero non posse, doctrina. autem Uangelica conteri, evellique radicitus.. Qua disputationes, ouae litterae quorumlibet philosoph rum, quae Leges quarumlibet civitatum, ait Augustinus Epist. I 37. lias . ad Volusianum, ullo modo sunt comparandae duobu , ex quibus Christus dicit totam Legem Prophetas quae pendere, praeceptis Phisi a quoniam omnes omnium creaturarum cinia in Deo sunt hic Ethica, quoniam vi Limna, di honesia non aliunde formatur, quam cum ea, quae diligenda sunt, quemadmodum diligenda sunt, diliguntur; hi Logica , quoniam veritas , lumenque animae rationalis, nonnisi Deus est 'le etiam laudabilis rei publicae salus, , que enim condituro cui aditur optime Civitas nisi se damento, vinculo fidei. Oculi por nostris uave et perspicere, quousque Uire protendantur natura in ubi deficiant, videres, quid aliud tio, sed abolitio quoque pravatum a Seitionum per ab aegati nem sui ipsi ut Christiano homini necessaria sit, quod e summum, ac tutuin vi tutum culmea, quo numquam acies ne acutissimorum quidem Philosophorum pervenit. Illi enim sola natura duce vel honestaetis vocabulo sestum, &4mbitionem circumplicaeni, ut toici, vel nutantia hominum pectora in quamdam agendi dubietaten, ne dicam stuporem, aediuiui1t, ut Socratici, qui tamen minu in ' e ter quam caeteri, de animae immordalitate, suturatur vitae
9쪽
sedissem ni ve nihiI veri, atque Isi, nihil boni, maliqueti,
tantes esse, intel Iectum Ataraxiae, intriopathiae voIumatem regendae committunt, ut scepties, vel humanas frictione sui entant,4 provehunt cupiditates cum Epicuri discipulis, vel eum Aristotelicis sterilem, ac sine sit ccci citatem sectantur innumeris pene virtutum distinctionibus invoIutam, vel dentisque me te in turbinem opinionum convolvunt, in vasti simum probabilitati Oceanum demergunt cum cademicis,
quoetum stem xt seducti misere Theologi quidam post illarii
vere auream aetatem, qua Bonaventura presertim Oh
mis Aquin, omni ianctitatis, litterarum gloria orna hant Ecclesiam, Meo tum divina prae vox in auribus hominum resonabat, modum minandi invexerunt, ut Alexandri VII. verbis utar, omnis alienum ab Evangelis simplieitate, in Horamque Patrem doctrina, noviique voluminibus suis naturaIta
principia sejunctim a Di .in coraculis perpendentes Christo
Apostolis insultate caeperunt, nimiaque sententiarum lubertate animos opprimere, Conficientia1que corrumpere. Apud hos acet wangelium, silent antiqui Patre , squalore, ac situ Canone obfdentur; re quidem vera si ex eorum principiis dimetienda res foret, morumque essent pn cepi ab illorum piaesti repetendL, irrito prorsias conatu h nestatem vitae, solidimque virtutem quererea Moralis Proseis res doctrinae, quemadmodum inani olim studio Geometra citaculi quadraturam, Astronomi suas longitudines, Chem ci I pidem philosophicum, motumque perpetuum Mechaenici quγSed ad Thomam Aquinatem redeamuς, qui, quae duci sunt necessaria ad saluberrimam vivendi regulaem, mirifice est per siequutus. Nam ille morum Nimen, artemque vitae & ab authoritate divinae, Mab humana ratione traexit divinis p
ce tis rationes naturales intexens, nostraeque Religionis cum naturali honestate constenlam deduxit, ac desaravis.
10쪽
, unum tamen ante sipientissime cavit, ut statueret, tam de Lege naturili acres inter Philosophos contentiones excia tarentur, aliis ipsam appetitionem ponentibus pro lege n xstrae, aliti eam rationi subiugantibus, statueret, inquam, L gem naturalem esse illam , quae semotis erroribus confluetudia dinis, pravisque motibu animi segregatis ipsa per se tendit ad honestatem, quae lex ita constituta , si studiis deinde tavangelicis adiuvetur, Womnes evolat laqueos, homines p itis nita erraentium turba filiciter, ac tutillime detrahit. Cur enim ille mores hominum dirigens primaevi juris
cogallionem negligeret Cur secerneret a conii 3 eratione a Iu morum regulas, quarum aliqua notio humam quoque
tacuitati patet At cur non etiam natura legem vindicaret ab illorum perverso sensi , qui fas nefasque propriis cupiditatibus extimant, & sua sibi vitia pro natura legibus h bent Aut ut non, contrae vitia pro virtute pugnaeret altius honestatem natum praes dio religionis attollen δOuod ille ut alia multa ejus exempla praeteream, pin sertim in uicidio manifeste demonstrat Quaerens enim a utrum liceat alicui se ipsum occidere,, considerans hum ni praesidiis subitantiam quamlibet sensi pmd tam natura amare se ipsam is ad sui diuturniorem conservationem coria
ruptioni, quantum fieti potest, resisti te lann inem vero esse papiatem communitatis, omniar nil ti clue, i in cipium interimat, iniuriam sacere, responcla elle illita 1 1 ipsium occidere. Sed quid si quis vel ad eliciorem vitam credat se migraturum, vel sit evasiurii vitae hujus disierimina, S intoleranda mi itarias, vel pumturu aliquod a se patratum crimen, vel metuat ne in peccatum consentiat, si vitam diutiu producat, tuti ductu putasse licet tibi e mundo, tamquam e Theatro,