장음표시 사용
591쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. III.
uere, δί ab administratione, ita tex. in C.
in singulis, & seq. de stat. monach. ubi
Zabar. ind. p. seq. f. si vero, not.7. no
rat, quod visitatores non habent super Abbates exuptos potestatem super depositione, facit elo. in Clem. attendentes, verb.compelli, cod. tit. nisi sint deputati visitatores, S iudices ad corrigendum, cu ita procedat rex. inca. dilectus, de rescr. i. . per inquisitionem, leclech. de iudic.c. l .de accusa.c.qualiter, I .& 2.
Quod ex forma potet tam sibi commisse 1ae apparebit, de priuil. c. porro, de Cisc. deleg ccii in iure, vel nisi talis potestas sibi specifice fuerit data,&coccisa. Henric. in i .cap. lilectus.
Sed quid si visitatores Abbate ab administratione suspenderint, quis alium adminii tratorem deputabit Z dic quod visitatores, vel per praesilentem, s suerit a praesidente suspensus. Vci inter imadministrabit prior, quieti post Abbatem, ita colligitur in cap.ra tu ae, j. si ue- To,dc sta. monach. nam dum dicit, quod
Abbate per visitatores, vel prodentem suspenso, deputetur monastcrio administrator, debent intelligi repetita illa verba per visitatores, vel praesidentem, F. de lega. 3. l. in repetendi s. rabar. In d. fi vero, quaest. 8. Qui administrator de bet esse talis, qui dΠgcter temporalium citram gerat, donec suerit de Abbate prouisum, d .c. ea quae, j. quod si Abbas
Iai Sextodecimo. Existens in uno M naflcrio visitator, non potest mittere pro monachis, vel fratribus alterius monasterit , ut in eos vis latinis ossicium erceat sine iusta,& rationabili causa, alioquin processiis visitationis est nutulus , tamquam factus contra formam mandati, ubi regulariter apponitur clausula, personaliter accedentes, te rescrip. c. cum dilecta,deoE.del .c. cum venerabili,& e ait cap. statuimus n glo. lib.6. Item nec posset mittere pro eis, ut denuncient alios, vel accusent,quia hiactus ad visitationem non pertinent.1m Sed cum visitat linuenerit aliquem diffamatum,& dignum correctione,incipiat specialem inquisitionem contra aliquem diffamatum, &si ad proba
dum veritatem criminis nominantur testes aliquorum monasteriorum, sculocorum,uel etiam alterius ordinis,
test compellere dictos testes,ut veniant perhibituri testimonium veritatis, sicut quilibet delegatus I 'apae,quia uno commisso, intelliguntur commissa omnia, sine quibus, cicc.de ossici deleg. cap. I. dcc. praeterea,& cap.suspitionis,& tenentur ire expensis ipsus monasterij, contra cuius Abbatem, vel monachum fit
ipsa inquisitio, quia de utilitate illius
monasteri j agitur,argum Me accus. cap.
ex parte, ita Fcdcr. de Senis, conli.
i 23 Decimo septimo. tristator existens extra sua ni legationem, si praecipit albquibus monachis, vel statribus in sua legatione, vel cxtra, praeceptum est nullum, de oss.lega.c. nouit. Si vero existat
in sua legatione, puta in Tuscia,& praecipiat aliquibus monachis, vel fratribus existentibus in Lombardia,quod com- reant coram eo, & prouincia Lom-ardia non sit de sua tenuion , non tenentur comparere coram i, nis eo;
vocaret causa testimoni j faciendi eo
ΙΣ Decimo uo. t Visitator deputatus ad visitandam Tusciae monasteria, non poterit visitare fratres, de Lombardia, qui non sunt de legatione ipsius, si mi sa peregrinationis,vel alia de causa trabs tum iaciunt, ut viatores. Quinimmo nec si delinquunt in Tuscia, luna transitum saciunt. Et non obstat,quod rhtione delicti quis forum sortitur, cap. tade rescrip. cum sua materia, quia illud procedit in iudicibus ordinariis,qui territorium habent,c. i. de const.lib.6. sed visitator est iudex delegatus, unde non potest visitare nisi statres dictorum i corum, siue praelatos, siue subditos. Immo nec ipsi transeuntes pol sunt sponte sacere se visitari per illos absque ullo delicto,c. di M. ledaiaoni. I .n 6.
592쪽
Postremo, videndum est de excessi-hus visitatorum, qui committi possunt in visitatione. Vnde habetur ex Concilio Lateran .in cap.cum Apostolus, lecensi. quod Praelati visitantes possimi Ias excedere in numero equorii. t Quid ergo si plures ducant, nunquid poterint in superfluo prohiberi dicit glossi quod sic, in d .cap. cum Apostolus, verbo contenti. Sed quid si rubditi excommunicentur, an teneat sententia, vide supra numero G.
x 26 Rursum, prohibet dictum t Concilium, ne cum canibus venatorijs,&auibus proficiscantur, hocide habetur in Clem. ad nostrum e .litu. tum dicit, dum procurationes recipiunt,canes v naticos, de sal cones,& accipitres secum
ponit poenam clericis in sacris existentibus, quod intellige, modo ex causa v luptatis , & sirequenter ins stant, ut ibi per Doct.
I 17 Rursum t solent Praelati excedere in
iumptuosis epulis.ita text. in d. p.cum Apostolus, ibi, nec sumptuosas epulasquarant. Quod idem habetur in ii. Cleinciat.ad noistina,eodem titu. ubi Clemens V. dicit, lolcntes reserimus, quod ecclesiarum praelati ad monasteria Ci- sterciei sis ordinis accedentes cibis tamen regularibus non contenti, contra priuilegia dicti ordinis carnes petunt, de si cis non ministrentur, auserunt violenter. Quare dicit illos. in verbo, si v
luerit, quod honeste faceret episcopus, quando de iure, vel ut delegatus visitat monasteria supradicta, declinaret ibidem sexta seria, vel Sabbato, vel die,
qua non comeduntur carnes,ut sic uta
tur eisdem cibarijs,quo & monachi, tamen si non vult eo die declinare, & uti cibis regularibus,non potest cogi. facit
Item excedunt visitatores, dum nisii 18 voluntati eorum t satisfiat, strangunt valvas monasteriorum, vel ecclesiarum verbi gratia ex causa, quia monast
sium non vult ei aperire valvas ad vis,
tationem, allegado exemptionem, nain ut diximus supra nil. s9. episcopus non debet venire ad fractionem. Sed bene potest cxcommunicare Abbatem, de interdicere conuentum; an vero licitum sit stangere valvas monasteri j habenti iustam causam,& possidenti, cui denegatur pensio, vel hospitium, vel procuratio, plene habetur per Abb. in cap. I. de immunitic les. Innocen.in c. Ven rabili, decensi.
procurationes una di Clementi ad nourum,eod.titu. quia visitans non debat trahere moram in uno loco ultra unam
diem, & sic unius diei procurationem ab una ecclesia recipiet, I O.quaest. i. c. inter caetera, cum visitatio sit principale,& procuratio accessorium, unde unius diei visitationi non debet accedere pr curatio plurium, ne accessorium sit -- ius quam principale, cap. accessorium , de reginiur. Si tamen necessitas aliud indicat, potest quis visitando esse pcrplures dies,& ita recipere procurationem,& ita procedat cap. placuit. lo. quaest. I. Quin immo, praeter necessitatem non licet visitanti recipere nisi unam procurationem,etiam s una die plura loca visitauerit,capitu. s*licis, te censi. in 6. alias enim posset totam ciuitatem una die visitare, & tot procurationes recipere,
uot ibi cssent ecclesiae, quod esset ab-urdum . Numerus ergo procuratio num non excedat numerum dierum, decens .capitu. procurationes.glo. in d. Cap.soelicis.
cipit procurationem, visitationis etiam ossicio non impenso, p. exigit, te cens. in 6. Clem.ad nostrum, eod. tit. nam duplum eius, quod receperit Ecclesiae, aqua id receptum suerit, infra mensem reddere tenetur,d.c.exigit. Fallit tamen in Legato, nam iura loquentia de visitantium procuratione, non vendicant sibi locum in legato, nam legatus recipit procurationem a locis non visitatis,c.Procurationes,de censi. Item ultra victualia
593쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. III.
ctualia potest recipere pecuniam pro vecturis,& equis,& mulis,& aliis cxpei sis in veniendo, & redeundo, ut notat Io. Andr.dc alij eo. ti.an 6. Fedcr.cons. 3.nu. in .v rs. Item quςritur. Archid. in d. cap. exigit,ubi dicit quod episcopus nec si indigeat, potest recipere expenias provectitiis,ut supra dixit in cap. I. verb.Victualium. Item si visitator virtute generalis inquisitionis vellet procedere cotra diffamatos de crimine, nam prius debet de nouo specialem inquisitionem sacere, ut supra diximus, nu.7.13i An vero i visitatores possint amouere quem ab officio,cum non possint, vide remissiue in cap.seq.num. 17.132 Item ex visitatione multiplices effectus producuntur sanctissimi, necessarii,& utiles. nam ex ea insurgit animarum salus, ecclesiae utilitas,nam ecclesia Dei sanctius regitur crimina purgantur, & virtutes inseruntur, & tandem producuntur fructus uberrimi, &saluti seri,qui nunquam pereunt, ut dicit tex.in ciprocurationes,decensi.
x Permissionis, O tolerantia materia ubi
1 Actuum humanorum tres sunt dise
3 Permitti aliquid dicitur multipliciter. Praecipimus quandoque ponitur pro per
Permissio rationis est permitti minus malum ad euuandum maius.1 Permissis secundum Ioan.An .potest triphciter accipi.
6 Concesso indulgens poenam ct testem im
Permissis prae iam iuvamen, quae. S ZIalam multipliciter toleratur . es nu-
Io Malum maius tripliciter Vitari potes. at μου ciuile non debet aduers o iuri cano
32 Uurap rmissa es a iure ciuio permisson imptici, nou πως do parram. i, Malum nunquam est permittendumpra
textu bonι.r Malam corporale non esse permittensim pro bono L irituali qualiter lx telis ligatur.
1 ue Malum non en ab aliquo permittendia,
16 Malis de duobus minus esse eligendum, qualiter intergatur.nu. 3 . II Malum corporale permittitur propter bo
I 8 Tolerantia Papa quando inducit is usationem remissiue . I9 Militare ex μι natura non en pecca
zo Legi permittenti actionem indisserentem, vel consilio nemo obedire astri ιtur. 2i Excusatio iussa polose sius Pendere obedietiam praecepti iniusti. 22 Transgressor Canonis qua poma pu
23 On um perfectionis, reueretia quid, num. seq.2 I Praeceptum licet omnino sit adimpleiasi, tamen fallit. 16 Clericus verberasse Uum,es excommunicatus ac si alium verberasset.
27 Vir vi dormiens cum uxore non miret ec
Ingressus ecclesia nec pro peccata mortali alicui proh betur,nisi in casibus. 28 Praceptum sicundo nubendι propter eritandam incontinentiam est consilii. 29 Ecclesia quataoque tolerat minus maia
3o Monitio debet incipi a nobilioribus, ct
3I Multitudini detrahitur de seueritate
32 A fultitudi non parcitur quo ad culpam. 3 3 Permisso comparativa non excusat a
34 De duobus malis minus est eligendum ,
qualiter intelligatur.3s Pracipitans se ad euadentam inimicύ ,
an peccet. 3 Meretrices quare ab ecclesia tolerentur.37 Ecclesia quandoque patitur atque Nin peccato, ut ciuetur maius malia.
594쪽
38 Causa rationabilis qua, remittitur ar&ιrio bsni viri. 3 9 Permissa est comparatis ut ecclesia non obstante volo castuatιs permutat con
εο Luramentum, quod non sit dandum ali . . cui, de cuius transgressione dubitatur, ecclesia ad euitandum maius malum
I Corriatio, que est de pracepto ut statim
non fiat, eadem ratione ecclesia toleras.
2 Correntio, quando sit facienda. ει Vendentes victuatia ultra pretium a le-- ge taxatum Peccant, lacet toleremur.
pura an possit permitti ahquo iure. Iuris ciuilis ct Poruscusnis. 4 s Uura nullo, etiam potistimo bono permittenda ect. 6 Malum quod incurrit usurarius , dici-- tur maximum peccatum propter quat
67 Vpura quandoque ex parte debitoris es
8 Actus unus , idem potest ex parte v-mus esse υitiosus, ct non ex parte alte
4' Inducere aliquem ad peccandum an tia
s o Iudaeorum ritus ticet tolerentur, non tamen aliorum insidetium. 3 I Paganorum rims aliquanda ecclesia ιο-urauit.
si Iudaei suos ritus obseruantes peccant mortaliter.
3 3 Fideles debent summam habere curam de his, quι pereunt 3 Pralati aliter tenemur ad corremonem, - ct aliter subditi. 3s Tolerandum non est malum spirituale
- ad euitandum corporale. 1 6 Excommunicatis euitatur ex minori cauta quam metu. 7T Olerans malum inuitus vi absoluta non peccat.1 3 Mulier per vim absolutam oppressa, non
' Mulier per vim corrupta an habeat -- Nolam
so Mulieri non licet se occidere, ne ab alis
6i Fornicatio veladulterium minus eccatum est, quam homictiuum. 62 Mulier an debeat permutem se ab alio tangi mala intentione. 63 Boni debent in nouem casibus tolerare in 'mos.
6 Tolerandi quare sint mali. 6 s Visitatoris o tum est ρrudenter se gerere in visitarionis o cio. 66 Iud cessemper sequi debent mediocritatem . m
De multiplici permissione, seu
s& in c.commessationes, distin. Item per Ioa.And.in regula peccatum,num. IT.de reg.l . in 6. per Doch.m c. quia circa, de consan.& affin.per Hos in c. .necletavel mona. de in nostris decis par. I .lib. I .c. I .de scienti conlesrnu me. t. Sed ut rem altius explic mus,
multa prius pro faciliori intelligentia praemittemus. Deinde ad decisiones deueniemus. Igitur prςmitto primo secundum D.Tho. t 2.2.q.92.M. 2 quod tres sunt disserentiae humanorum actum rnam quida sunt actus boni ex genere, ut pote actus virtutum,&circa hos lex praecipit, vel imperat,praecipit enim lex omnes actus virtutum, ut Deum colere, &αquidana vero sunt achiis mali ex genere, sicut sunt actus vitiosi, ut non adulterari,inon surari,& hos lex prohibet,&contras acientes punit. Quidam Vero ex genere suo sunt actus indiis rentes , & respectu horum lex permi tit. Hinc dicit tex.in c. fi .dist. 3 .quod omnis lex aut permittit aliquid, aut pcirci- pit,aut veta aut punit. Et sicet quadoquet
595쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. III.
que lex consulat,ut isde rei vendita l. is qui destinauit,&in Lage cum Geminia HO,C.de transac.tamen secundum glossam in L legis virtus, isde legi opus consulendi i us legis reducitur ad opus permittendi. Et ita permittere,& consulere lunt aequi pollentia, de id ,quod reducitur ad aliud censetur idem cum illo, pro quo est glossa in l. i. st. de stat. ho-3 minum. Secundo praemitto, quodi r- mitti aliquid dicitur multipliciter, uno modo, quod nullo iure prohibetur, ut
secundas numas contrahere, ut 3I.q. I.
c. hac ratione, Deus, ubi Apollotus praecepit, idcit permisit secundas nutias,ut vitaretur fornicatio. Et ita verum prςcipimus, in d. c. la ac ratione,capitur pro permittimus. Secundo modo dicitur permissio indulgentia contra constitutiones humanas,Vt contrahere in quinto gradu,Vt 3 s. q. 3. c.'uaedam,& haec est vera permisito, & dicitur absoluta permissio 3 ita glos. in d c.Omnis, distinc. Tertio modo dicitur permissesto indifferentis actionis,quae non praecipitur, nec proltibetur, ut clum vir sortis petit praemium, s.c.Omnis, ad quod
etiam facit tex.inc.militare,23. Iugst. I.
nam ut dicit ibi text. per hoc, quod militi assignatur stipe iidium,tollitur ei occasio, ne propter bellum ut praedo grassetur. Quarto modo dicitur permissio obligationis, ut cum uir permittit uxor aliquo uoto se altringere, quod post de necessitate est adimplendum,ut 3 3 -'s.c.manifestum. Quinto dicitur permisess sio rationis, i ut cum permittitur minus malum,& illicitum, ad cultandum
maius, ut comessationes die dominico, c. lenique,dist. & permittitur adulterium, ne fiat homicidiu P, ut 3 3 .q.2.c.siquid verius. Et haec dicitur comparatiua permissio,& melius dicitur tolerantia,quam permissi I. Et secundum hanc permissionem dicit canO,P ea,quq permittimus, non approbamus, Vt I. l. I. m. hac ratione, unde dicitur tolerantia
permissiua, & non approbatiua, & secundum hanc permissionem dicit D
cret.quod multa toleramus,quae si in iudicium deduceremus,cassarentur, Ut ex tr. de praeb.c.cum iam dudum. Tertios praemitto secundum Ioan. And. in resepeccatum,num. l3 .de reg. ivr.quem sequitur Praepos. in c. fin.diit. 3. nu. 7.quod
haec simplex permissio, quae alio modo dicitur tolerantia, potest accipi tribus modis, uno modo, prout est simplex permissio dimittens, vel indulgens rinam, N: de hac loquitur Grego. intadenique, dist. . ubi tolerat laicos, qui consiacu runt epulari solemnius diebus dominicis, & cum venia suo genio reliquit, neo sorte peiores existant, si a tali consuetu- ine prohibeantiir. Vnde ibi gl. in veri venia, licit, intelligas de venia poenς,&non culpae. Vnde tales peccant, sed eos non punit. Igitur prima est concessio dimittens,& indulsens poenam. SecuI 6 da est concessio t dimittens, & indulia gens poenam,atque tollens impedimentum, te qua loquitur tex. in c. qui syncera, lis L s. secundum quem modum Iudaei inter nos habitantes permittuntur ab ecclesia in obseruatione sivi ritus, ut colant suas selli vi tates, licto capi tu . qui
syncera,& cap. sicut,cl 2.exinde Iud. pa .riter perinittit ccclesia sine inquietudine ueteres habere synagogas, licet nouas non patiatur erigere.c. Iudaei, C. consuluit, eod. titu. Haec autem permissio quamuis glo. licat in d. p.qui linccra,
in verb. licentiam, quod sit similis pri- , tamen dissimilis est, ibi enim sola fit remissio poenς,sed ista secunda permissesio plus iacit, quia non solum permittit
dictuin malum, scilicet obseruantiam ritus Iudaeorum, subtrahendo comminationem, vel inflictionem poenae,sicut
prima, sea ctiam remouenda impediamenta Christianorum, qui vellent in pedire obseruantiam dicti ritus, dicto cap.qui syncera,& quo ad hoc, se habet per additionem ad illam. Tertio modo dicitur permissio t praestans iuvamen ,
siue adiutorium, secundum quem in dum ecclesia permittit quandoque clericum occidi a potestate saxulari Et licepermissio
596쪽
De multiplici permis&c. Cap. XXVIII. et 63
permisso includit prima,& secundam, quia indulget poenam, ut in prima, tollic impedimentum quod insurgebat ex clericam, ut in secunda. Propter quod occisio poterat impediri, & vltra haec prae Ilat adiutorium in ipsa occisione clerici,qui dignus est morte,quia ipsum de Padat ,& ponit eum in manibus pote-atis saecularis, ut crucietur, & Occidatur, ut patet de verb. si g. c. nouimus , &demcn.cap 2.li .f. patet ergo, quod tribus modis potest capi concessio, vel pers missio.Qparto praemitto quod malum
quandoquc toleratur, utpote quandcs timetur scandalaim, ut quia multitudo est in causa, i .R.7.cap. quoties, 23 q. . cap.non potest, tunc enIm ratione multitudinis non exercetur vindicta. 23. q. . cap. ipsa pietas. Vnde excommunica tionis sententia non est serenda,contra
multitudinem, ne multitudo parvipendens, percam cssiciatur magis periditiosa,& sacrilega, ut dicit Card in d capiti non potest. Pariter malum potest tot rari, & dissimulari propter scandalum, modo illud malum ex authoritate non defendatur, ut de tam t. list.6. p. fin. infin. glossa in cap. commessationes, d ist. Item toleratur malum propter peri culum schismatis. glOis in cap. lenique, 9 dist. . pariteri perinittitur malum duabus de causis, sciliret propter bonum, quod inde oritur,vel propter maius malum,quod inde vitatur. Exemplum erimi habes in c.qui sincera, dist. s. ubi ecclesia tolerat ritus Iud rum, propter bonum quod inde sequitur, quia nostr fidei veritas in libris ipsorum velata, de in ritibus figurata, nostris oculis lucide demonstratur, & sic fidei nostrae testimonium roboratur, ut dicit Aug. I 8.de ciuitate Dei. De secundo habetur exemplum In capitulo,denique, dis in.
quarta,scilicet, quod minus malum toleratur propter maius malum quod Ioinde timetur. Maius autem tmalum vitatur tribus modis, Primo,quando vitatur malum spirituale in anima, quod est maius,propter malu corporale,quod est minus. Secundo,quando vitatur maius malum spirituale propter minus mAlum spirituale,quod committitur, dist.
s. cap. nerui. Sicut saepe permittitur minuῖ peccatum, ut ouitetur maius. Tertio , quando vitatur maius malum corporale, propter aliud corporale, quod est minus, & de his not. in m. 3. nc cicta. vel monach. in gl. Quinto praemitto,Pii licet tius ciuile non debeat aduersari iuri canonico, quod si contrariaretur, nullius esset momenti, c.costitutiones, dist. io . tamen potest ius ciuile permittere simplici concessione per indulgentiam, no comminando tanam, id, quod esset sui natura vitiosum,& haberet malitiam conuolutam, quod tamen ius canonicum nullo modo posset. Exemptu.
Homicidium est sui natura vitiosum , quia est contra Decalogum legis, & tamen ius ciuile permittit homicidium in casu: nam impunitum relinqui t marita interficiente uxore in flagranti criminei ait ulteri j deprehensam, i Gracchus, C., ait taul de tui. permittit inqua per sina
plicem permissionem, non apponendo poenam occidenti, non autem illud li imicidium approbando. Sed lex pontii icia nullo pacto permittit,cap. ita teriecto, I 2 res, de cap. seq. 3 3.q. s. Sic t contractus usurarius in permissus a iure ciuili concessione accepta pro simplici permissi ne per indulgentiam poenae, nam nulla poenam comminatur, Vel infligit pro- , pter dictum comi actum. Sed non per-imittit permissione secunda, de qua sum pra diximus, quia non prohibet impedimenta fieri volentibus foenerari, nec s*nerantibus dat aliqua iuu.imenta. Sed ius canonicum nullo modo illas permittit, vel concedit, quia poenas comminatur, vel infligit usurarijs facientilius dictum contractum, ut extr. de usuri cap. quia in omnibus, ct capit. quamquam,cM.tit. in 6. Et nec mirum, ii non permittit , quia nec permittere posset contra vetus , & nouum in i lamentum, de Usur. p. luperco,& ita habes disserentiam inter ius Ciuile, re Canonicum. Sexto,
597쪽
Decis Aurearumipar. II. Lib. III.
13 Sexto,quod praetextu bonit nunquam malum est permittendum simpliciter,
de generaliter.prima quaest. prima, noncst putanda, I .quaest. quinta, cap. fore, 0.quaest secunda,cap. si tu abstines, 32.
inlaesaequarta,ca .ssicut sanctius, 22.quaemo. secunda, pitu. primum, dc capiti. ne quis arbitretur,& de usur.capitu. su-Pereo, nam sicut dicitur ibi, laci a scriptura prohibuit pro alterius vita mentiri,ut habetur in s.capitu. nequis, ergo multo magis sicut concluditur ibidem, prohibendum est, ne quilibet pro redimenda uita captiui usurarum crimine inuoluatur, cum tamen illud videatur potissimum bonum, quod possit ex usuris prouenire. Et haec intellige, sue sit malum de iure diuino. Exemplum in d. cap. super eo,& cap. non est putanda, siue sit ae iure positivo, nisi Uapa: authoritas hoc excuset, ut cap. gaudemus, p.
quanto, de diuortiuel alterius superi ris ad hoc potestatem habentis, potest enim tollere malum, qu od lex sua inducit, ad quod pertinet, quod lagitur, dc
qui posset in hoc dispensare, haberetur pro non facta, argum . in c. lilectus, de tempor.ord .de iudiciciat si clerici. Neca t etiam est permittendum malum corporale propter bonum spiritualtas i .dis. cap.si euangelica . Quod intelligas, ubi
damnum inducit mortem, uel detruncationem membrorum, ut ibi, secus si carrus macerationem, uel castigati nem,sicut est uigilare, orare, & ieiunare,quia talis admittitur, immo imponiatur,de poenit. dist. l. p. in actione,&c. agite poenitentiam de distriat. 3. cap. ille rex& distinet. . capit. nullus,& de ob- I s seria.iciun per totum. Sic neci quis debet permittere sacere malum, ut aliuscultet maius malum,uel uialius consequatur bonum spirituale,uel corporale, quia non debet quis ina pedere animam
suam commollis alienis,ad hoc vide gl. not. i .dist.ln summa.& cap. I .sacit, in. ne quis, G.q. 2. Vnde nullo modo debet quis peccare teccato quocumque mani mo & veniali, ut alius evitet maius, ita
art. . Cum secundum ordinem in ritatis teneatur magis diligere salutem animae suae,quam prOXimi.Matth.c. 22.
Diliges proximum tuli, sicut te ipsum . ergo nullus debet detrimentum sesutis animae suae pati, quod fit per peccatum propter salutem proximi tui. Nisi sup rioris authoritas ad hoc habeotis pol sta tem aliud indulgeat,ut dicit Io. And.
quod praedecessor, II .Q. 3- ubi permitti tur communio cum seductori b.propter charitatem,& ratio est: quia tunc re vera non potest dici malum perpetratum, cum per dispensationem eius,qui ha bat facultatem, reddatur illud licitum.
ita P raepos in c. 2. nu. . dist. I . Verum quando quis necessario esset commissu- 16 rus t aliquod malum, tunc minus esset cligedum,& ita permittitur minus malum, ad euitandum maius, cap. tuo, P. nerui, dist. i 3. SI cap. si quidem verius,
3 3. q. 2. sic constilens minus malum, ad euitandum maius, non peccaret, quod
intelli se, quando res tam maioris, qua minoris essent eiusdem domini, se illes ne illo consilio esset omnino facturus
maius furtum, ut diximus in I. par.li.2.17 cap. l 27.num. II . Rursum 'permittitur malum corporale propter bonum corporale, 3 3 . q. .c. tuc saluabitur. ubi permittitur virginitatis corruptio propter bonum prolis, ut dicit Henr.in d. p. ς. 18 necter.vel mon. num. 3. Septimo tesset premittendum, quado tolerantia Papa
induceret dispensationem, verum quia supra de hac materia diximus in I. par.
ad ea uos remitto. Octauo, non solum malum toleratur propter bonum maius assequendum, vel ad euitandum maius malum, sed etiam a bonis mali toleradi sunt,& infirmi, verum qualiter tolerandi ii n t, videbimus, apponendo more nostro
598쪽
sim Blito varias decisiones, ut res m os elucescat, & in praxim deducatur. quarum prima sit ista . . I9 Militare non est peccatum, timmo milites possiant stipendia petere, cum militant,cap.militare,23. quaest. i. Hoc enim inquit ibi text. provide a lege fuit permissum, ut militantibus sint rupendia constituta, ne dum sumptus quaeri tur,pta edo grassetur, idest impinguetur rapiendo,& spoliando homines. Grasesari enim est crudeliter agere, improbdin alios saeuire,& alicna inuadere. Vnde milites, qui non contenti suis stipen- dijs iniuste, dc per violentiam exigunt.& extorquent ab alijs, peccant, cum nomilitent ex causa iusta, ut causa acquirendi pacem. Sed militent principat ter ex avaritia,causa depraedandi,& concuricndi proximum propter praedam. Isitur praeda non debet esse causa militiae, sed pax, ct augmentum eccita ,& Reipublicae, unde s postea sequatur ut milites praedentur publicos hostes, hoc non prohibetur. Ita Archid. Hugo.& Card.
io Secuda. Licet nemo astringatur obedire legi perinittenti aliquam actionem
indifferentem, vel consilio, C. fi. I . q. I. l. 2. ff. mand. cum opus contulendi ipsius legis reducatur ad opus permittendi,ut dicit Prae Linc.vitidiit. 3. tamen secus
le, cui priicipitur,tenetur prFeptu adimplere, tiam ii sit iniustum, c. contra morem, i ist. I m. Vbi dicit tex.contra more
quippe ecclesiasticum est,s non patientissime toleratur, quod a vobis absit etiain iusta correctio. ubi dicit glo. est argu quod lices videatur iniustum, quod praecipit praelatus, patienter ferendum est iidest tolerandum, lill. 3 I. p. ante trie-2I nium, list. I9. in memoriam. t Iusta tame excusatio, quare hoc non debeat, vel nolit sacer non ausertur, etiam si 1. Papa priceptum emanauerit,C. ii quan
At quali poma puniatur transgressbrra canonis,t dic breuiter colligendo spar
sim dicta Doctorum,quod qui venit coria Canonem contemnendo potestare authoris, & illam negado, talis punitur ut haercticus, glo. super verbo inhibo-mus,in cap. generali, te clech. 6. Paul. in Clem. I . de aeta.& quai. & etiam talis est infamis, ut notist i a c. infames, 7.qq. Aut non contemnit potestatem authorris, sed obseruationem legis, tunc silex est consili persectionis, nullo modo peccat. Ita intelligitur glos. super verbo Inhibemuς,& iura, luς allegat. At si lex
est consili j reuerentiae , tunc veniens contra talem, peccat uenialiter, ut noti Arch.6.dis' testamentum,allegatfin. in c.ad aures, de temp.ordi. & idem 23 not.2s.q.l. c. violatores. Et dicitur iconsilium persectionis, quando quis potest
licite resistere actui,& ipse volens serua re costa uiri, ut ex eo magis placeat Deo, non resistit,ut patet ex cO. Si quis te percusserit in unam maxillam, praebe ei aliam, I . .L p.quisquis. & hoc vult gl. super verbo propter Deum, de malo. Sca ooed cisolitae consilium t vero reu rentiae est, quando superior consuluit in materia,quam ille dinet seruare, non tamen Vult Omnino praecipere, sed potius consulere, ut subditus abstineat, ut notabiliter sentit glo. fi .in d.c.ad aures, glo. in Clemen. i. de testi. Si vero lex est praecepti,quae recepta est per subditos, si ueniens contra lcgem non omnino ue nil contra fi nem legis praeceptiuae, tunc transgrediens non peccat mortaliter anam lex praecipit ieiunium, si tamen onus non seruat cx aliqua rationabili causa, & maxime tali, quam si sciuisset legislator, non dixisset illum seruare ieiunium, certe iste non peccat mortaliter, quia non repugnat omnino fini, & .atentioni legis, conclusio est Archid. 6.dist .c.utinam. Si uero ucit contra fine legis, tunc peccat mortaliter, transgrediens praeceptum Canonis, cap. perpetuae, te clech. in 6. etiam si in lcge praeceptiua sit aliqua pena apposita, ut probat ille text. quia dicit quod quo ad Deum punitur die, R etiam ab Apostolica Sedea
599쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. III
de,ex quo tunc secit a iure prohibita,licet non perfecerit, tamen quo ad Deum secit, vide optimum tex.in c.commissa, in fi . coetit.in 6.& ibi Franc. - I rtia. Licet praeceptum omnino sit adimplendum , ut supra nu.2O .ai nauimus, tamen fallit, quando uerbii pN- a s cipere t improprie apponeretur, prout apponitur in c. iii quis partem, lin. &
3I .q. I . p. hac ratione. Vnde insertur,
quod quamuis sibi abscindens sponte digiti partem,etiam si non reddatur impotens ad sacrificandum, ordinari non possit, cum sic puniatur seipsum muti- acuans, ac alium,& codem t modo puniatur excommunicationis pama verbe-- rans seipsum, ut alium, ut not. per Archid 23. litast. s.cap. non licet. Io. And. in c.i.de uita,& honest.cler. lib.6. Din. in c. contingit,de sent. excomm. tamen
qui catii aliquo dii operi rustico curam impenderet, sic non sponte percussit, huc canones pricipiunt, id est permittunt ad Ordines promoueri, & promotum non abi jci. ita tex. in cisi suis partem,distin. S.nam in primo casu voluntas est iudicata, quae tibi nusa suit sertum ini j ce-re,in secundo casus ueniam meruit, Mita sinplicitati,& ignorantiae venia tribuitur,dc consecr. dist. 2. . 3 .de rerum permut.cicum uniuersorum, gl.in d. c. si
quis partem. Et ita permissio iuris non cogit aliquid adimplere,sed relinquit iulud iudicio aliorum, quando indifferenter potest illud facere,uel dimittere sne
a propriat uxore dormiens nisi lotus aqua, etesiam intrare nodebet, sed ne-zue lotus statim intrare, sed secundum a d. ibi, in fine, transacta una die, tamen illud est consilit,cum talis commixtio sit peccatum ueniale, immo nec pro peccato mortali ingressus ecclesiae alliciti prohibetur,nisi sit excomunicatus, uel interdictus, uel ei hoc specialiter in te dicatur,ut fit cum quibusdam rini tentibus,& contumacibus, ut dicit gl. sing. in d .c.uir cum, tamen quando quis commiscetur uxori causa prolis, suo iudici
idest arbitrio relinquitur,utrum ex hu militate uelimbstinere, uel ex deuotione accedere, cum in igne concupiscentiae, uel in igne, idest in amplexu muli iis nesciat ardere, idest libidini deseruiare, ted uxorem cognouit uel ad necessi . tatem,quia exactus, uel debitum exegit Σῖ causa prolis. Pariter quamuist rex. in c. hac ratione. 3I .q. I .dicat,quod Apostoli praeceperu ni secudas adire nuptias pro pter incolinentiam hominum, idest ut uitaretur malum fornicationis, tamen
illud uerbum praecipimus accipitur improprie, idest pennittimus, ut loquitur
tex. in C. Deus, 3 I.q. I. simile in c. Domi
no Sancto, distinet. so. unde ibi relinquendus est uir mortua coniuge arbitrio suo, an alia uelit ducere: Lex enim 'permittit secundas nuptias, ne fiant peiora, non tamen praecipit proprie. Sed si uelit, test nubere, in dicit text.in cap. quomodo, in fine,3 I. quaest. I. Quarta. Ecclesia quandoque tolerat, 19 & t permittit minus malum, ut euitet maius, pbatur, in denique, dist. . ubi tolerat si culares, qui ipsa die Dominica carni spriuij plus solito teris diebus accuratius appetunt, quod quidem cst peccatum,c.quandoque,de consecta disi. φ . D relinquit eas suo genio, ne is te si a tali conuietudine arceret, peiora committerent. Ex quo quidem tex.iuncta gl. in uerb.uenia, nota,quod crimen toleratur ab ecclesia, & illud no punit, ac relinquitur alterius arbitrio, cum ti- metur scandalum, sicut cum multitudo est in culpa, siue in causa, ut ind. c. Deniue. Quod intellise, modo delicta non
iat nimis enormia, quia tunc nullo mo
do toleranda sunt, si compesci postum,
Quinta. Et si multitudini sit parcendum, ita ut propter illam detrahatur si ueritati, cummessationes,distin . .& ibi gl.c. ut constitueretur,dist. so. ubi in
messationes,quae sunt praelabitae, ratione multitudinis sunt tollenda: magis
600쪽
De multiplici permis &c. Cap. XXVIII. et 6 s
monendo, quam mina do, quae quidem
3 o monitio , debet incipi a nobilioribus,& maioribus, ut pNlatis, ut sic alij inseriores de populo, post facilius retrahant,
d. . in fi . tamen in multis casibus multitudini non est parcendum , quorum 3ilyremus, quia odi multitudinem detrahitur de reueritate poenae differendo, non ex toto tollendo poenam, sed eius seueritatem, ita glo.in d .c. Commes sationes. Secundus,quando aliquid niste fit, &quasi ex authoritate defendit, tunc enim non debet dormire seueristas, sed quando non delanditur, tunc
dissimulari potest propter scandalum,
ueritas tamen nunquam propter scandalum debet deleri, ut ex ita derekiur. cap. qui scandalizauerit, de temp.ordin. cap. sane, sed setieritas poenarum potest deseri, ut in d. cap.commessationes. Tertius. Non parcitur multitudini nec quoad poenam,quando committitur flagi tium nefandum,c. flagitia, 3 2.q.7. Quartus fallit in rcgularibus, quia sacientes conrra uotum sunt puniendi, non obstante multitudine argum .inc. quae, de sta. regii. de ibi not. Host. idem Arche. in c. ut constitueretur, diffso. Qui tuus. propter maius malum, quod posset ccclesiae inferri, quia tunc detrahitur letieritati, puta, quia, Rex aliquid disponit
de rebus ecclesiae, cui si contradiceretpKlatus, peius ecclesiae eueniret, Archi.
32 in d. c. commessationes. Sextus, i quoad culpam,quia licci multitudini parcatur quo ad poenalia, non tamen quo ad culpam, ita glo. sing. in c. denique, dist. .ucr. uenia,& in c.qui incera, list. s. ubi dicit glossa. quod licet Iudasi obseruando sua scita peccent mortaliter, non tamen ecclesia eos tolerando, dat liccntiam peccandi, sed tamen indulget, &tolerat quoad remissionem poenς. Quinta . Comparativa permissio , 33 t quiu permittit latinus malum,ad Cilitandum maius malum, non excusat a peccato, iuxta illud. Multa per patien-riam tolerantur, & c. ut in c.cum iamdudum, de ptaeben. Hoc enim casu lex humana dicitur aliquid permittere, non quasi approbans, sed quasi id dirigere non ualens, ut dicit S. 1 hom. in L2.q. 8 .art. 3. Exemplum in c. denique,
dist. . in c. si qui, 26.q. 2.ubi inquit text. quod optandum est potius, ut aliqui de paginis euangelicis sutura culligant, sicut facit quis, cum aperit euangelium, ut per illud quod primo occurrit, praeterita sciat uel sutura,quam ut ad daem nia consulenda conciirrat. Vnde uerbum illud. Etsi optandum sit, est potius comparativa permissio, quia permittitur minus malum,ut euitetur maius, ut 3 s .q.2.c. si quod uerius. Cardin. ind. c. si qui. ubi ind. p. si quod uerius, permittitur minus malum, idest adulterium,quod est minus illicitum,quam homicidium , hoc est effundere sanguinem hominum,utagio.ibi, in Uerta
Adulterium dicit. Quod hic dicitur, non est consilium, uel pricceptum, sed
est comparativa permissio,quae non eX-cusata peccato.
3 Sexta. De duobus t malis cui p. et minus eligendum est, & ita minus est tolerandum ad cultandum diatus, quod intellige, quando ille qui eligit minus, necessiario habet necesse incidere in alterum de duobus. is. dist. c. tuo.& capita seq. .q. . p. quod David,& cap. si aliquid ,cum duobus capitu. seq. Hinc qui 3 s murorum undiquet ambitu clauditurne sugiat, si ex honesta causa sic praecipitaret, ubi breuior murus inuenitur, nopeccat,d .c.nerui. Quod in tellige, quando sperarer, vel praesumeret euadere, a lias si se praecipitaret, etiam per breuiorem locum, non sperans euadem, VO lans propria morte perire, quam ab alio occidi. Sicut fecit Saul, reus esset mortis suae, potius enim deberet sericlitis ictu expci tare, quia sorte parceret ei, vel a lio modo contingeret eum euadere, vi de nullo modo debet sibi mortem ingerere, Vt 2 3.q. s.cap. non est vestrum. Si Vero nimis sit depressus, ita quod sperat euadere,quamuis aliter contingat, non est reus suae mortis,casus enim Vcniam Ll mc-