장음표시 사용
601쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. IlI. Ἱ
meruit,cap.qui partem ,distin. s s. videflosiain in d.cap.nerui, verb.praecipitat.)ariter Apostolus permisi minima, id est immoderatam exactionein debiti coniugalis, ad euitanda maiora, id est fornicationem, ut dicit gl. in d. cinerui,
Septima ad meretrices accedere 3 , t qua:nuis peccaturis sit mortale, texta Optimus, 3 2.q. .cap. meretrices, & cap. nemo sibi, tamen ecclesia illud peccatum tolerat, ad euitandum maius malum cap.inter opera, & ibi Panorm. despons . non enim illud peccatum approhat, sed dissimulando tolerat, ut sic adulteria, incestus,aliasque foedissimas coniunctiones compescat.Hinc D. August. dicit.Tolle meretrices de mundo,& Sodomia totus erit repletus. Igitur oeci
sa in tali casu centuram restringit, ne forsan deterius inde cotingat, quia suini ivis cinungit,elicit languinemq.dist. cap. lenique.
37 Octaua . Ecclesia non ' compellit quem precise ad punitentiam, sed patitur aliquem stare in peccato, ut euitetur maius malum suturum, ita notabiliter
probatur in c. requisiuit de sponsal ubi
ecclesia potius monitione, quam coamctione cogit iurantem contrahere cum aliqua,v t contrahat, si rationabilis causa matrimonium impcdiret, cum huiusmodi coactiones soleant habere periculosos, ct ins elices exitus, ut paret in c. praeterca, de sponsalib. cum matrimonia debeant esse libera. Hinc ecclesia tolerrat illud minus malum, de prasenti , ut euitetur maius malum sutima Quae 38 autem sit causa i rationabilis,remittenda est arbitrio boni viri, ut desponsal c. praeterea Σ. Quid enim si vir adeo persequi tur mulierem,uel econtra, uod ii micidium inde,vel bellum probabiliter sequeretur, si contrahendo compellatur . Dicendum eli quod ecclesia debet censiuram restringere in hoc casu,
alioquin lux.tex.in c. I. le sententia excommunic.in sexto, censura non esset
medicinalis,sed mOI ES,nec ad correctionem proferretur,sed ad destructi
nem,contra Apost.2.Corint. p. io. Et
ita habes casum, in quo aliquis existens
in peccato mortali poenitentiam agere non cogitur precise, & hoc tolerat e clesia, & dicitur comparativa permissio ad tollendum maius malum. Maius nim malum esset contrahere coacte, &vxorem interficere, vel ipsam relinquere, dc aliam ducere, & sic adulterium comittere,quam si violet iuramentum,& io hoc tolerar ecclesia, sed no placet , nec factum approbat.Qu .n. toleramus, dicunt iura, inuiti permittimus, 3 i.quaesLI .c. hac ratione,simile 3.q. 2.cisi quod verius,de praebenae. ciun iam
39 Nona. Licet uotum castitasside pretsenti impediat matrimonium contrahendum,ccclesia tamen ex causa matrimonium contrahi quandoque perinitu optimis tex.in cap. veniens, qui cier.
vel voti. & talis est comparativa permissio,vidicit,ibi glossac si dicat,quod illa
contrahendo, non cultat peccatum, ex quo venit cotra votum, sed ecclesia permittit ex causa, ut cultet maias malum,& periculum quia apparebat quod mulier erat iuue , dc continere non poterat,ita Host. & lyanor. in clop. veniesia Decima. Hac ratione quia ecclesia minus malum tolerat ad euitandum
o maius, fit, quod non sit alicui t aliquid
iniungendum per iuramentum, dec ius transgressione verisimiliter timem argum, textan Capit clerico decohab. mul ubi clerici suspecti, re tuu
nes, non sunt compellendi sornicarias abiurare,simile 22H. I. p.non est co tra praeceptum, & cap. nouo & cap. ita ergo.de praesumpticae. litteras. S. finia Hac etiam ratione non imponitur pa nitentia grauis iuuenibus. list so.c. poenitentes,dc hac ratione multa in patientia tolerantur,d.c.cum iamdudum-Vndecima. Hac pariter ratio ,qua i uis omnes ide praecepto teneantur ad corTectionem, piritua,cle cognat. spiriplossin exta. I .ne sed.vacam innen illa. scri
602쪽
De multiplici permis&c. Cap. X X VIII. 266
41 fieri ' debet, quando adest opportunitas temporis, & quando credit peccanti prodesse, ita D. Thom. 2.2. quaestio. 3 3. ct in dist. I9. quaestio. 1. Nam si uellet hominem recenti vulnere assectum corripere, nihil aliud faceret, quam igni adhibere ligna. Duodecima. Rursum, quia tolerantia est permissiua, & non approbatiua,& ideo a peccat mon excusat, ut diximus in nostris decisti b.2α.93 .num. 2 f. 3 peccant quidem t vendentes victualia vltra pretium 1 lege taxatum, quamuis sit consuetudo,quae praesumitur a Principe sciri,cum sit notoria, de per consequens illam princeps tolerat, Quia talis consuetudo cum sit irrationabilis, &contra legem naturalem, utibi probauimus,tanquam irrationabilis non ualet, capitu.quanto,deconluet. & multa tolerantur, quia in iudicium non deducuntur, vel non pmbantur, s.cap. cum iamduduIn.
Tertiadecima. Ex his,quae supra dixi mus, licet i uideatur posse concludi usuram posse permitti aliquo iure,tum ciuili, tum Canonico. Ciuili quidem, quia finis illius legis est conseruare quietem,& pacem Reipublicae,& ita intendit homines dirisere in bonum commune , sed finis L anonici est consulere
animabus, atque conscientiis hominum. Vnde cum percontractum usura tu multa mala vitentur, ut te damnum in rebus, & periculum in pers nis, item pauperum sustentatio, & salia uatio mercantiarii quae multum est utilis Reipublicae, uidetur in his terminis permissibilis, & per consequens quod
ad euitanda haec maiora mala possit ecclesialuinc tolerare contractum, Cum de duobus malis minus sit elisendum, d. du2.c. nerui, lillinct. I 3. Tamen opposirum constanto affirmamus . Scilicet nullo iure illam posse permitti, cumst prohibita usura,quia peccatum.NOncnim ideo peccatum est, quia prohibi-
sed prohibita, quia peccatum, tanquam sui natura uitiosa, habens malitiam inuolutam, & contra decalogum legis. Cum usura sit rapina. I . quaestio. q. C. si quis rapinam. Et licet uideatur ius ciuile illam concedere, T& C.dc usur.t me illam non approbat, sed totum permittit, non infligendo poenam. Verum ius Canonicum nullo modo illam permittit, quia iux.tex.in cap. quamquam, de usu.in 6.eos diuersinode punit. Sicut a simili. Iura cutilia impunitum relinquut maritum occi lcntem uxorciri deprehensam in adulterio, non tamen illud delictum approbat, scd ius Can nicum nullo modo, ut supra diximus.
Quod si quis obi jciat, quod propter s t multa bona,quae inde ex vi a sequii
tu esset permittenda,respon.quod nullo modo ius Canonicum illam permittit,cum sit contra uetus, ct nouum t stamentum , cap. supere cap. quia in omnibus,devsur. Immo nec illam permittit pro redimendis animabus captiuis ab infidelibus, quod est maximum bonum,& potissimum, quod posset ex usuris p uenire. Sic nec est toleranda propter maius malum euitandum. Cu si illud malia, t quod incurrit usurarius,dx maximum peccatu propter quamor. Primo,quia contemnit Desi audacius.
Secundo,quia conicinnit naturam expressius.Tertio, quia contemnit scripturam deterius. Quarto, quia contemnit iura diutius. Contemnit namque ipse usurarius Deum audacius,quia cum in omnibus peccatis,quae sunt expressae cotra diuina mandata, homo uerecundetur,re erubescat, in isto tamen peccato quatit mcunque sit expresse cotra Domitu mandatum,non uidetur uerecim
dari, sed potius gloriari, cum illam ran
quam licitam exercea cap.quia in Omnibus,de usuri Vltetius contemnit naturam expressius, quia non solum con temnit eam in uno genere rcrum, sed
etia in pluribus,scilicet in tribus . Vult enim contra naturam, quod numerabilia, sicut denarij, sueerualeant suo numero,& ponderabilia,sicut aurum, su- Ll x Perua
603쪽
Decis Aurearum. Par. II. Lib. III.
perualeant suo ponderi, & mensurabilia, sicut vinum,&oleum,superualeant suae mensuri. Vlterius contemnit scripturam deterius, quia videtur eam contemnere per infidelitatem, quae est opposita fidei quam in baptisino professus cst Nam si periecte crederet, impossibile esset quod contra Deum, & scripturam sic aperte, & inuerecunde procederet. Item contemnit iura diutius, quia non obstante prohibitione, cuiuscunque iuris in dicta usura continue perseuerat usque ad mortem, ita ut decedant usurari j sine restitutione, sine poenitenria,& sacramentis, unde saepe ipsis accidit,quod dicit August.in Seni de Innocentibus. Hac animaduersione percutitur peccator, ut moriens obliviscatur sui, qui dum viveret, oblitus est Dei. Quare ex his cum Ioan. And. in rcg. peccatum,concludendum est, nullo pacto ius Canonicum debere concedere, vel
permittere contractum usurarium, nec propter consecutionem boni, nec propter maius malum vitandum, cum regulariter loquendo, non appare at aliquod maius in ipso, quod per ipsum valeat vitari,quare cessat ratio tex. in c. lenique,disi . dc ratio text.in c.qui syn
rarii nullo modo sit permittenda usura tamen secus est ex parte debitoris, quia potest quandoque ecclesia permittere, ut duobus malis concurrenti balebitor, qui necesse habet unum de duobus incidere, eligat id,quod minus est, & ratio est, ad maius malum vita tum , quias ille vult esse homicida meus, mihi negando suos lium, possum ego illi suadere, ut mihi praestet ad usuras, ne famemoriar.Volenti enim peccare licet suadere,ut minus peccet,& volenti homicidium omnino committere in Petrii, possum consulere,ut uulneret, & volenta committere magnum furtum, ut minus committat, modo res surata tam magna,quam volebat iurari,quam minini sit unius Domini. Ita diximus in
nostris decis lib. 2.cap. I .num . 3c ca
istus potest esse vitiosus ex parte unius, qui tamen non est vitiosus ex parte alterius, unde quamuis contractus usur rius sit vitiolus respectu eius, qui mutuum praestat, non tamen respectu eius
qui mutuum accipit. Sicut potest poni exemplum in PassioneChrim,quia pernitiem attulit respectu Iudaeorum, qui
' cam intulerunt, non autem ex parte
Christi, immo ualde virtuosa. Sic&sanctissima Eucharistia respectu indigne sumentium maximam pernitiem affert, unde dicitur in c.& sancta , de cosecrat. listin. 1.quod sancta obsunt in iis, no illa,quia res illa mala sit, sed quia malus quod bonum cst male accipit. Vnde dicitur in prola. Mors est malis, vita bonis, vide paris sumptionis,quamst dispar exitus. Id vero etiam comprobari possit exemplo arri domini, multisque alijs, ut diximus in festo Corporis
Christi. Scr. . lib. 2. 49 Sextadecima. An vero alicuit liceat inducere aliquem ad peccatum, verbi gratia, petere pecuniam sub usuris. Dic quod sic,ut nu. . sv. g. ex causa rationabili, licitum esset mihi petere pecuniam mutuo, quod si quis nollet nisi sub foenore dare, utique illam possem rccipere absque peccato. Sic an liceat inducere improbum ministrum ad confitetvlum, vide lib. i.in nostris decis . . I 6.dc li. 2. de magii c. 6. mia,.& nu. I Vbi an liceat distatuere maleficium nuleficio per maleficos.so Decimascptima. Liceri Iudaei in suis
ritibus tolerentur,cap. tui lyncera,dist. S. propter aliquod bonum, qui ex eis prouenit, quia testimonium fidei nostrae habemus ab hostibus, & quasi in figura nobis reproentatur quoci credi mus, tamen aliorum infidelium ritus , quia nihil utilitatis, aut ueritatis asserunt, non sunt aliqualiter tolerandi,nibs sorte ad aliquod malum cultanduin,
scilicet ad euitandum scandalum, vel dissidium,
604쪽
De multiplici permis&c. Cap. XXVIII. 1 6
dissidium, quod ex hoc posset proueni-
ibi Archid.quod tacet quandoque Praelatus propter maius malum, quod se set ecclesiae prouenire. Vel etiam prb-pter impedimentum salutis eorum, qui paulatim sic tolerati conuertuntur ad fidem, propter hoc etiam haereticorum, si & paganorum ritus ecclesia aliquando toleravit,quando erat magna infidelium multitudo, ita Card. & Praepos and. 'qui syncera. Decimaoctaua. Licet ecclesia tot ret ritus Iudaeorum qui illos obseruando, peccat mortaliter,ut concludit Cardin. ind.c.qui I nccra, nu. I. non tam nsi consentit, Τ illos approbando. Et non
obstat tex. in c.error, dist. 83. ubi error, cui no resistitur, approbatur, & Veritas, quae minime defensatur,opprimitur.qares podetur: illud intelligi in delictis manlicitis, ubi tenetur ad correctionem eorum, qui sibi subij ciuntiir, hoc autuhic non habet locum in hac parte, cum Iudaei sint cxtra unitatem ecclesiae, &ideo non dicitur consensus, sed permissio tolcrantiae, ne deterius contingat,&ut aliquo modo bonum cliciatur.
S 3 Dccimanona. Et si oes fidei cs t summam debeant habere curam de his, qui
pereunt,quatenus eorum redarputione
aut corrigantur a peccatis, aut si incorrigibiles apparcat, ab eccicsia separentur, ut probatur in c. error, dist.8 3. in c. tu
que dissimulare, eu omittere correcti Item non solum non peccando, sed etia charitate, ut si propterea quis obium gandis, ct corripiendis irrate agentibus
parcit, quia oportunum tepus inquirit, uel cisdem ipsis metuit ne deteriores ex hoc es sciantur, ita D. Aug. in c. I. l. cI-uit. Dei. Plerumque etiam boni viri proptcrea sufferunt aliorum peccata, & tacent ; quia sςpς deleruntur publicis documentis,quibus ea, quae ipsi sciunt, ii dicibus probare non possunt. licci gl in Vcr. inccnt, dicat,quod tali casu dicat ei,
qui potest prodesse, S non obesse, D.q.
.ca. hoc videtur. Sed in publico no debet hoc dicere, ut 6.q. I .ca. si omnia. VC- .rum nota, quod licet omnes fideles teneatur corrigere peccata mortalia, alias tacendo videantur approbare,aliter ta- .
men ad hoc tenentur t praelati, & aliter fideles. Nam praelati quidem mente, lingua,& manu. Menae quidem improbando, lingua, reprehendendo,& increpando. Manu quidem coercendo. Inferiores vero mente, & lingua. Ita Card.& Praepos .ind.cap. error, dist.83.
Vigesima. Nullo pacto quis debet i
lcrare maius t malum scilicet spiritu te, ad euitandum minus malit, idest corporale,quamuis sit mortis . Ita textan cisacris,de his, quae vi. Vbi communicat tem excomunicato propter metu mortis, licet metus attenuet culpam, tamen excommunicationis labe credimus inquinari. Et ita nullo modo debet tolerare excommunicationem ad euitandum periculum mortis. Et non obstat illud,so quod excomunicatio cultaturi ex minori causa,quam cx metu. I l .Q. Τ .c.quod praedecessor.& c. antecessor, ubi participans excommunicato in his, quae ad salutem animae pcrtinent, non est excommunicatus: nam soluit gl. ind.c. lacris,
quod illud est indultum a iure, & id conon est trahendum ad consequentiam. regu.quae a iure, lib.6.
Visesi maprima. Toleras aliquod mas luminuitus t coactione absoluta, non peccat, verbi gratia qui trahitur inuitus
in ecclcsiam ad audacndam inissam excommunicati , uel cum incommunicatis ibi audientibus, vel si ibi existens detinetur i nutriis, ita ut nec permittatur exire, vel si haeretici Christianurninuitum uestibus Aulit, ad sontes portant,& rebaptizant, uel cogunt idolo thurificare aperiendo manum ipsius, impone-do suis, S demum ipsam reuoluendo super prunas, quae sunt ante idolum. distinet. s o. p. presbyteros, .disi .ca.de Iudaeis,quia tunc pati ma is, qua agere videtulic. testamentum, dist. S. Im ta
605쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. III.
lis inuitus dormienti comparatur, LI. in fi .ffide author. iii N. glo. in d. . sacri
I 8 verb. per coactionem. Pariter i mulier, quς per vim absolutam fuit oppressa, nopeccat, etiam si uirin fuerit stuprata,atque in ipsa corruptione sit iacta seminii
commixtio, cum peccatum in Voluptate nascatur, & talis mente non coni-tit, verum si virginitatem amiserit, inquit tex.quod licet nec adultera, nec sornicaria dici post capit. puto, 2.q. . ta men incontaminatis non debet te exa Iare virgini dus,cap. ille autem. 2.q. s. in uero talis, quae amisit carnis integri y late t per uiolentiam renitente uoluntate,aureolam habebit. Resp.D.Thcm.
in .hdist. 8.quod si aliqua per uiolentia oppressa fuerit, non amittit propter hoc aureolam, dummodo propositum lietuo ieruandi virginitatem seruet,ili actui nullo modo consentiens. & hoc siue pro fide, siue pro quacunq; alia causa violenter corrumpatur, sed si hoc pro fide sustineat, ad genus martyrij pertinebit. Vnde Lucia Sancta dixit, Si me inuitam violare seceris, mihi castitas du-ζlicabitur ad coronam, Non quod habeii duas uirginitatis aureolas, sed quia duplex praemium reportabit, unum pro virginitate custodita, taliud pro iniuria, quam passa est. Ita D. Tlioniam sequitur, Card. in sum. 32. . . in fine.
Vigessimas unda. Non licet mulierico se occidere, et ne ab alio corrumpatur: quia non debet in se committere crime maximum, quod est sui jpsus occisio, ut
euitet minus crimen alienum: Non.n. est crimen mulieris per violentiam uiolari, si consensus non accedat, c. ille autem, 2. . s. nam non coinquinatur corpus, nisi de consensu mentis, ad hoc 32.61 q. s .in prin. fornicatio utem et vel adulterium minus peccatum est, quam homicidium,& praecipue,quam tui ipsius, quod est periculo lissimum, quia iasi restat tempus, ut per rinitentiam illud crime expietur,unde nullo modo licet homini interficere se ob timore, ne in peccatum consentialiquia non sunt facie da mala,ut ueniant bona, I q. s. per i
tum. in .R. 2. P.is aut m, &ca.nequis,& e. faciat, uel ut uitantiar mala,& praesertim minora,& minus certa: Incerta
est enim an aliquis in futurum consentiat in peccatum: potens est enim Deus hominem superueniente qualibet tentatione liberare a peccato, secundum D. Thom. ad hoc c. 1i non licet, iux. finem vers. Item hic dicimus. 3 3.q. s. Archid.
in c. non et L num. 2. ead.quaest.
6i Vigesimatertiα et Mulier, quae ab alio
scit se tangi mala intentione, licet non consentiat, si tactus sunt ex suo genere uenerei, ut in locis genitalibus,aut uicinis,uel oscula surtiua, nullo inodo pe mittere debet, quantumcunque secreto fiat, sicut nec permittere,& tolerare debet ut quis in aliqua corporis parte, etiasi id secreto fiat, abutatur ea, sed debet Omnino cotradicere subtrahendo, imo si hoc non posset, debet cum Susanna
clamare, alioquin si haec non faceret, tacite consentiret, mavult enitin potius Illos tactus,quam recedere, quod constat esse mortale,& uoluntarii, sicut proiectio mercis in mare. Quod idem est,qndubitaret an tactus lint libidinosi, in do tactus cssent apertc impudici, ut nos diximus in nostris decis in i . par. lib. 2.
Vigesimaquarta. Boni debent infir-63 mos tolerar in multiscatibus,& Primus, ipsis consueta non denegad , cap. denique,dist Secudus,debili taliquatum ad labores condescendendo, 7.distinae omnes,in fi. Tertius ipsorum defectus ad infamiam non detegendo, C. in scripturis, 96. dist. led corrripiendo, 2.q. I.cap. si peccauerit: Et hoc de occultis intelligitur, nam de manifestis cogimur ac lare, prςmissa tamen admonicione, Gq. . quapropter. Quarrus commisia eorum propter spem correctionis patienter supportando, caelicet, dista s. Quintus, i plorum dc tractiones,& falsa iudicia aequanimiter tolerando, p. linteriores,& ca's . Gq. i S cap. ex merito. Sextus, boni tolerant malos, non se vici.