장음표시 사용
11쪽
splendore, & utilitatis magnitudine,& iucundititis illecebris, reliquas omnes vincit, busque humanis ceu altera secundum Deum vitx parens &vindex apprimὲ est necessaria, atque ideo non solum a Philosophis,aut Medi cis, sed& ab ipsis quoquet Imperatoribus, Regibus,atque etiam Pontificibus ,aliquando non oscitanter exculta. Neque enim puduit illos primi ordinis viros studiu atque industriam in eo genere disciplinaenonnunquam collocare. Et ut aliquot exempla proferamus: A gustus C sar, compositione medica a se inuentatu Denter utebatur, quam postea plerique medici in suos libros traflulerunt. Tyberius pastillii Graeci Trochiscum vocant ad herpetas, Gale. teste,composuit. Nero imperator illaudatus quidem, sed tamen apprimὲ doctus, partem studia in hoc genere doctrinae positisse fertur. Hadriani & Iuttini antidota nomine ab eis accepto, hodie ciuoque apud medicos celebrantur. Princeps Arabs Avicenna in remediis medicis a se conscriptis,testimonium Nabithi regis locis aliquot laudat. In Serapionis comentariis Iacibusia Medoru rex,& Kemud item Rex,velut medicinae testes memorantur. Lysim chus, Getius,Eupator,& Clymenus reges, ni edicae artis non ignari,sua ipsorum nomina platis indita
aeterno aeuo memoranda reliquerul. Taceo Iubam
Mauritaniae regem, qui herba Euphorbiam nomine, miris laudibus celebrauit. Praetereo & Archelaum ,Hieronem, Attalum, &Philometora reges, qui de plantis Graech scripserunt. Ex Pontificibus autem Nicolau quintu,& Eusebium arte & proseiasione medicos fuisse , in historiis nostris legimus. Ac de re quidem eiusmodi apud multos tam vete
12쪽
res quam nostrae aetatis scriptores, facsidia & eruditione percelebres, in commendationem dignitatis es excellentiae medicae artis,ac medicorum, longh plura literarum monumentis tradita su nt,quae hoc loco referre 3 longum esset,& minime necessariu,
eisque magis quo sid iam cumulath praestitit A dreas Tiraquellus tuus in curia Parisiensi consitarius, vir optimi squibusque disciplinis instructis. simus,ac linguae utriusque graecae S latinae, Iurisq; prudentiae , quam summa cum humanitate & morum integritate coniunxit, peritissimus : in opere quod de nobilitate & lare primigeniorum mox in lucem est aediturus.At verὁ non est,RErillustrissime ac sapientissime, quod peregrina iam exempla commemorem, cum tu nulla in re veteribus
cedas, adeo ut qui in posterum medicinam, ac bonas omnes disciplinas c quae te principe Mautore suo splendori reuitutae sunt autoritate princspum
commendare volent,non habebunt necesse veteres
illos clarissimos Caesares, Alexandros,Tyberios, Hadrianos, Iustinos, vel Reges alios, aut Pontisces amplius requirere, sed te unum nominabunt, qui disciplinarum omnium intelligentia, & amplitudine tabilis ac praepotentis imperii, veterum nemine sis inferior. Fcelicissimam igitur Gallorum rempublicam iudico, quae te regem tam prudentem , tam que salutarem, omnibusque virtutibus&disciplinis ornatissimum, diuino numine consequuta, rebus omnibus ad beath degendam vitam conserentibus , ita abundat, ut hodie uniuersi temrarum orbis tractus omnes ,& omnem antiquitatem superet. Sed multis adhuc sceliciorem eam se e confidimus,si te diutius ioco lumen, & quoti
13쪽
dianis rei pu .vulneribus medentem, eiusque partes omnes illustrantem habuerit. Quamobrem Deum Optimpid maximum precor,ut populum ab eo tibi comissiim annos adhuc quam plurimos, hoc salutari imperio regere possis. Quoenim ii plures erui, plus ad uinultim elicitatis huius amplissimi si
mul & Christianissimi regni haud dubie semper
ae Us ὸ tenebris,ut aemulari Germanas merito queat sorores.sis putres cinatum lacus repurgat. Nam quod Cou. huelsenex,quod ipse Buespectans tot hal et libris Galen, INMe τοtwm poteris videre Lector Teserit tum methodo breui. Proinde, m=no,iudice me, est honore dignis Vindex paeonia Taraaltin artμ. Quo chirnVia tam bono magi ΠωEi doctore tib; expolita prodit.
. t Operis huius cornmendationem Hen
- ra in rurga diu malis mayim is Lauiamo, si MaskGuidone,Bruo, Rostando. Rutrio, Vigomoque, - Indignam male passa seruitutem 2 i te: cacis delituit gemens tenebris, olim iam medicas duas sororesi' Emersisse vidιns. gradu citato
14쪽
visum , vin eius πιο A, ob idu quit M ita refertum erat erroribus
repurgare,Cr a vocabuti Qμ sordidioribus , atque ex intima serὴtlebedi siemouu fece acceptη , si quando per ocium liceret, pro mea rib parte, vindicare. Viiebam enim pleraque omnes, qui in disci DB humaniori bim π Aex. ntioribus literis probe erant innii tui. Jam eιu'οῖ, atque impuro nimis βrmone traditam chirurgiam auersari,ab eius elicitone, et tu ipse stibisti aditί qua perterritos statim s. sabducere. Nimirum exinimantes ure abire quidem est linam omnem detracto cubu orationis frdescere.
Contra a tem considerabam,chirurgicos hoste commentarios reme-
d a quam plurima, ad eos a lectim qμα maum operam desiderant. ioni optima σ efficacit ima continere: ac methodo tum ad recte Leen D, tum adsueti. Js dum apiissima conscriptos e. Daque operis huius non paenitendi, Me sque adeo mi existimo ) asse nandi prouinciam ,εο censebos i ii,ut ipsum a mendis, qui bius - bat, fregioribus lindicatum , meiat rc urmarem, quanta ma- ima in Fim diligentia ac Me recognitum , tu lucem proferrem Plurima igit irex GaIιnο σ Hippocrate a Guidone ipso Jesum,p Meprauate ac terreram ex vetere illo barbaro interprete citate, ,elex doctu Cr fisselibus Latiuis iniεrpretii in insensum germa num restituimus,HI ad fidem graci exemplaris in Nomani in eranionem salicius conuertimus: eaque non raro ,si quando obsuriora adparebant , sermone naui diluciso explicui nim: qua γε o breuita suppresserat, aut ambigua essecerat, sic expissim- , ut omnis
αmbiguitas toltaretur. Corruptas morberum pene omnium, ιυ
15쪽
F innumera/, abierimus . alia/ magi germana , lectas, prius , tum Graeco tum Latinas im locam illarum s ecimus: i. et nae , hos quam prurimos densionis obscuritatis tenebris Obductis , nil que retrusos in lucem clurishmam, non Hediocrι labore, ' diligentia reuocaui , Graeco item d ritiones, Cr Lati
canti bin turpissimo errore confusas diiunximm G explicui min. Acima M quoque et mole 'M, Graeis vocit u ineptissime attributa ,reiecimus: vera ii, interpretationem eae probatis autoribus
iuxt- lingua miri usque proprietatem adieriimus.Quasb. erant ab eo posta serat aute non parsi multa) emendauimm,er rationibu/frmissimis,adjectv etiamnu classicoris amorsi sentenim ad rem maxime facientibus , refutauimu . Iurisqvs, qua crassam nimis, supin que barbarie resipiebant, ea paulo tersitus ac uitidis sine iactorifrdeserent, expressimin. Denique Guidonis comentariude chirurgia constriptos, ex purissimis Graecorum , vidiacet Hidincratis,galens , Pauli Oetegineta Cr i qetj miderisontibuι, ae longe erudissimis atque elegantissimis Coriosi de re medica b-bm,ita locupletavimus . iduli, - - , a menasque issi fiat soribu,tae portentosis erroribu , quibuι passim deformati erant,expurgauimu/, ut non iam amplius Gubaci issisu opus ,sed uos trum merito ab Omnibuι dici σ ainimari psit. Quia cr me etiam tarente Delia videbunt,aes nisi utiqui fuerint auimatores ingenue satebuntur, quicunque nilbras bas inititutiones chirurgico accis . tiusperiaurauerint, Er eas eum scriptis Guidonis conferre non fuerint gra ti. O quib- fateor ordinem illum a Gindone conastitutum squod nobis,ut svra diximus, longe utimin videretur ibiquestre obseruauimus. De quo vonnihil modo, quando id e sens locus postulare videtur , niter ilicemus. Itaque adsultisne
eius iram de quo agit r. ii xta 7bilosophorum praeceptum ,semper austieamur. Mox quod iam definitione explicatum est in s.Mdisserentia. diuidimin. Post hac causa/, signa er iudicia cuiusque
sebiicimu/. Denique uniuersalem curandi rationem apponimus.
se absolutis, dis erentia ilia prima ae ut ita dicam generi cae,
propria etiam desultione circunscribuntur, c deinceps in Gas , luti bras finduntur,quae notis cuique peculiaribuι scit; designantur: praesagia deinceps cuiust e propria notantur, pomem ἡ ω- ran A methodus particularis describit ψr. Quo san. ordine vix alitu meo quidem iudiciο statui aut excogitari melior potisset. Caterum nos tantum uniuersalem methodum eorum assectuum qui
16쪽
vrotantium , acsngularum partium assectarum temperaturam,stum,connexum, substantiam guram,actionem,usum, si qua sunt alia, ex scriptu medicorum, sed Galeni maxime , didicerunt. Llaquesuperuacaneo iudicam de iis rursus assectibiu, quatenis iusngulis partibin inridere consueueruut, disserere.. Anatomen quoque cuius cognitio in primis AEtrurgo est necfaria) prate mismis, quod hae in longe erudati v ae prope diuinis Galeni commenta's de usu partium corporu humani, Er bbru eiusdem dia ramim admininrationibus, ac quibusram etiam a*s ,summatum arte, tum eloquentia conscriptis ut reliquos taceam,qui hac de re MIEra memoria scripserum) amplisiime aerae me doceatur m ex natur. Verumenimuero cum in eiusmodi bbri pluria rasim, quae valge multu subobscura, quaedam vero alijs probxὸnim dicta. Erparum ad chirurgum pertinentia videtur di in posterum e nouerimus nostiros hosce commentarios ab huim artis et L- castudiosis iam bu probari ,atque ut his accedat anatome
quod iam subodorati sumuιὶ desiderari, qua iam ante annos aliquo ea qua feri potuit breuitate . facilitate in hanc rem,qua tumsatu est chirurgo, conscripsimuι , alia aditione superu bene sa-
Mentibu/,ne quid bula veri is sit,in publicum emistemus. Quod a tem iamlum attinet,quo in hoc opere, quod totum addocendum res,easque non indignas cognitu, est accommodatum, usus sum: tam religio in Di,ut illum tam anxium verborum dele tam , t ques lindidum orationis euirum . ornatum ubique obseruarem, Palem at omnibu6qui in communem 'tiluatem Miquidscribunt, exigeressent,debcatuli isti lautioris eloquentia inIhtores,qui - nem dietionem , atque orationem ut putidam auersantur ac re stuunt, qua ex Tulliana Ustrina deprompta non st: c in tamen ostius ipse non requirat eloquentiam a philoisbo , quam etiam neque Senua. ηquam desiderat, nisi cum paruo conflati cumque ultro adest,ut res magna inquu) magnitu prosequatur. Cat rum et si res ipsa etiam quas lac tractamus orationu cultum Croris namenta dicendi admitterent, ne vacabat quidem, dum haec horis succi is commentabamur, visingulas tum vocis, tum sententio ita superstitiose expenderem, tar adeo euriose persequerer. Sed nec licet nobis etiam esse tam disertu, qui seueriores Musas colimus :quIque u ad ingenii ossentationem scribimus, aut ut fama via. rem messem nobis comparemus, fedpubstram duntaxat studiosorum utilitatem ste tamin. Osque huius sane rei nos subinde admonuit Iacobus Saluius, arctissima consuetudine vel ab ina=repa
17쪽
PR AE.F ATIO. lim ineunte adolescentia mihi senter coniunctissimus,mir cum Ur-- arte ingenua , liberalique doctrina , tum medicina scientia praestantissimus, ut copiosae . eriaditae eius lucubrationes abunde to Rantur. Itaquι,si rectὸ iussim spes ut 'lus noster neque nimis ne lactus neque anxie nimi a bitiose Haboratus sed tempera- - σ med actiter cultus videri possiti quanquam duobus postremis libris cir pauo cultior sit m aequabilior, q uippe quὀd eis ab quo, tum plus laboris Er diligentia quam in reliquu adhibuerimus, inoum eaver H 'ν uerimus. Caeterum alia aedati
coquendi . Augeni Aucam uvm- , ut ui east 1 distari tra nuta, segeadem que uda ueri poterit, aequabili. i, quod artis bene Aeni, atque etiam interpretandι primum ea put s) reperiatur. sed iam satu multa de praesentis operis materia, methoda. deis; toto Abore MDro dim in sit e qui an a nobis stati a. mel recte susce in si ae persectus Aliorum ena iudicium. Fessis M'paucis dicamus , eur liber sextus, ad quem toties lectorem quinque nomu prioribuι remittimus, nono nomine non fueris euulgatucra fuit in eausa, quod dum importunis amicorum effagitati uerer,ut quae δε re Airurgica scripseram, ea aederem, nisu putabam sextum librum adiungendum: propterea quod rudemtanta bat er immittam quam Gn fluam eongestam habebam eorum quae ibi tractanti erant: quam metiu prurimis ex familiari aer tuum occupatu baudquaquam re eg 'pateram. Itaque id oneri LMA. Nosterio,lectissimo medico , doctis,imoque philos p , ari. Seendi inurini ολι--, qui se σι ι rud. σῆuch atum a me limauit , Aliauit , locupletavis cons. mauit Aeque totum immutauit, i cum ad me rediret,ineum . esse nouaquam a noscerem.Qκ circa sub lilius nomi I
Dimis euulgandum: ne bominem mihi amie inuim debita laude,meritL emoria fraudaremus. T lector. utrius e labora
18쪽
Iribus praeter naturam, uniuersium.
ut it umor praeter naturam,qui vulgo generali nomine a Rema dicisnr , ct multiplicis eiusdem te initionis exam inatio, ac diuisio sicundum re-v M o R E s omnes, qui praeter naturam consistunt, recentiores tum medici tum chirurgi, atque etiam vul- sus ipsum sub nomine apostematis comprehenderunt. Quum tamen ἀπό syα Galeno & Graecis omnibus, απίγήμα. una si species tumorum praeter natu- ram incidentium,quam Latini appo ste abscessum nominauerunt,& ipsa iuniorum turba,accepto ab Avicennae interprete vocabulo,exituram de qua insequentibus fusius atque accuratius dicetur. Quanquani3ctecentiores ipsi apostema nonnunquam speciem,seu dissetetiam faciunt tumoris pr er natura,cum scilicet ipsum '
19쪽
α Institui. Chirurgicarum Lib. I.
diversum faciunt ab exitura quam vocant, Sc pustulis,dcquibus etiam suo loco copiosiu-isseremus. Noinine ensin apostematis illi fere cos tumores passi in intelligunt,qui αin magnam satis molem attolluntur,& ex humorum ut lo quutur naturalium influxu procreantur,atque ideo etiam svera apostemata vocanI. Itaque cum apostema generis nomyn cit,omnes praeter natura tumores sub se cqmplecten , O bo,Lina Auic nar& cius sequacibus ita comuniter definitur, Apo- iis d. fuitia stemapst aegritudo composita ex triplici genere morboru, mulpari . tu unam magnitudinem aggregatorum. Quam delinitio- Mefinitim nem essentialem et se contendunt:quippe quae genere con-nis examiua stet& disserentia,natui amq; ipsius definiti susticienter ex-ιio. plicet. Porro,generis defimiti locum in ea obtinet aegri- Iria morbo tudinis vocabulum. Reliqua verbapposita sunt,addincrerum genera tiam aliorum morborum,qui in compositione seu constru- 1 1-moris prae ctione instrumpn;orum contingunt, quorum disserentias tonat ram Galenus censet libro primo de morbo & symptomate. essentiam ω Tria a terri illa morborum genera,quae in tuniCre hoc
titumτια praeterna uram, aposternate vulgo nuncupato, reperiuntur, unius morbi essentia constituentia,sunt, intemperi , ΣΟ.qua& malam complexionem appellant: incon moderatio,. quae etiam malae compositio dicitur:& continui,seu continuitatis,aut unitatis solutio:Graiis aute vocibus dicut ,
tas apostematis vulgariter dicti dcscriptiones adserunt,ue 2 rius quam definitioncs,nam neque cum ipso definito con-
, uertuntur,neque eius natura satis explicant,aut cius essen-
tiam sufficienter constixuunt; proinde N qcci eqtales casvocat. Cuiusmodi est haec ex initio libri de tumoribus praeter naturam a Galeno constripta ab eis desumpta. Aposte- sosia,seu tumor praeter naturam unum al: quid eoru est,quae 4orporibus accidunp. parte quam occupat,secundit omnem dimensionem, distenacias. Quae descriptio ex iis Gal.verbis decerpta est, ἱνlι τ o LGκἰτωρ τοῖς σι eo. v x s , το
πρατ , γου βαθω Aiατο ε vi σμῖ-Hoc est, Quod xumoris vocabulo sgnificatur,id eorum quae corpori acci dunt,unii est e constat. Sic enim distensiope in lovgu, latum, Secunda. oc profundu,nomina .Talis quoq: erit definitio si ita dixe-mertia. ris. stema incrementu cst,naturale statu excedes. Item dc quae
20쪽
De Tu moribus praeternaturam. 3
- xo totius operis tertiodecimo de tu motibus,qui pretier na-- tura incidur,disserere incipiemus, in quibu4 1cilicet partesis, a naturali habitu in qualitate recesserui. Itaq; nis his dem finitionibus particula hanc addidcris,actiones laedens,lcu
Uidcnte actionis noxam induces,nequaquam absolutae S C sientiales eriit.N5 enim tumor omnis,distensione in longum, latu,&profundii, ultra naturae habitii in toto corpo-ve,aut particula aliqua essicies,uci incrementu quodcuq; i naturale statu cxcedens, iuxta vulgare acceptione,apostema, aut tumor praeter natura, statim dici debet. Siquidein, ut libro de tumoribus praeter natura Gal.ait,inc mentum eiusmodi naturale statu cxcedens, non aegris modo, scd α - sanis etia,tam in toto corpore,quam in qualibet particulaxo accidere potest. Obesinaq; tametsi ultra naturae habitum, in latu & prosundii distenti sint, non tame iam praeter naturam se habent sed solum inquit non natiataliter. Nondum enim naturς limites sunt egressi, neq; in eis adhuc est actionis laeso,qui terminus est excessuli,qui praeter naturam .i- et V cuntur. Tumores quoq; illi,qui in particulis adbuc sanis existentibus,& citra omnem sensum doloris consistunt re- ἔ cte quidem supra,seu ultra naturam, non tamen praeter na- turam,dicentur. Vt si utraque mamma, vel altera dunta- ρ - xat immodice increuerit, ita tatnen, ut ipsa partis essentia
sp ab omni uora videatur immunis nequaqua al)poste prae- 'um 'ter naturam, hic tumor dicetur,sed ultra naturam dunta- 'Mtὸν xat. Ergo si absolutam magis & estentialem tumoris prae- λ coternaturam,definitione ex Galeni mente ac scriptis ei ui- α ', dein placet colligere,hoc pacto definies, Tumor praeter na et i ta Yt ι I turam,incrementum est naturalem statu in corpore exce- retenturum ε dens, & laesonem actionis inducons. terum tumo- snt utiami μ res eiusmodi,qui praeter naturain dicuntur,in tres species bHhmis
di Cui doni& illius aetatis scriptoribus, solent diuidi in apo ια' 'stena ala scilicet,pustulas, & cxituras. Apostcinata itique teuc illi nominant tumores maiorcs,in quibus maic e