3]: De claris oratoribus, Ciceronis liber, qui inscribitur Brutus. Variae lectiones ex antiquis libris, & ex ingenio. ...

91쪽

dicere, pri tertim ci m Quam de illius ingenio non simam iudiciκm esset,nec illius de tuo obsecurum. Sed tamen Brκte, inq- Atticus, de caesareo ipsi ita dico, di de hoc hinus generis acerrimo ae limatore saepissime audio,illum omnium ferὸ oratorum Latine loquaelegantis sit me, nec id solum domestica consilietudine , ut dudum de Liuiorum Amorum familijs audieba αmμ , sed , quanqκam id quoqκ credo 'isse , tamen ut esset perfecta illa bene loquendi laus,multis literis, er ij qnidem reconditis exquisitis, summo sis Adio diligentia est consecutus . quin etiam in maximis occκpationibus cum ad te ipsam inquit , in me inutuens de ratione Latine loquendi accuratissime siri: erit irim oci in libro dixerit, uerborum delectum originem esse eloquentiae ; tribueritq; mi Brute huic nostro, qui me de illo maluit quam se dicere, laudem singularem nam Ari it his uerbis,cum hunc nomine esset a fatus: Ac sit cogitat praeclare eloqui possent, non nulli stadio e usu elaborauerunt cuius te penὸ

principem copiae,atcili inuentorem bene de nomine,ac dignitate populi R. meritum esse existimare debemus)hunc facilem et quotidianum nouissesermonem, nunc pro relicto est habendum. Tum Brutus, Amice herscule,inqκit, di magnisce te laudatlimilito,ciliem non solum principem atque inκentorem copiae dixerit,aliae erat magna laus, sed etiam bene meritum de populi R. nomine , dignitates quo enim uno uincebamur. uicta Graecia,id aut ereptum illis est, aut certe nobiscum illis communicatu . hanc antem inquit, gloriam,

92쪽

p:ιl dignitatis,qui 3 est ille, si modo est aliqui , qui

non illustrauit modo, sed etiam genuit in hac urbe diu cendi copiam,qliam illi, qui Ligurum castella expVna lierunt ex ililbκ multi sunt,ut sicius triumphi uerum quidem sit audire uolumus , omissis illis diuinis consiliis, quibus saepe constituta es Imperatora sapientia salus

ciuitatis aut bessit,aut domi multo magnus orator praestat minutis Imperatoribus. At prodest plus Imperator. Q rus negat sed tamen no mellio,ne mihi acclametis:

est autem , quod sientias, dicendi liber locus Malim mihi L. Crassi unam pro M. Curio dictionem,quam castellanos triumphos duos . At plus intersei reip. castellum capi Ligurum, quam bene defendi causam M. Clioris . credo sed Atheniensium κρεκeplκ interfuit firma edita in domicilios habere, qκim Mineruae signuex ebore pulcherrimum tam n ego me Phidiam Hemassem, qκam uel optimi fabrlim ignarium AEliare,

non quantum enisici e prosit sed i anti ci sque fit, ponderandum est praesertim cκm palici pingere egre*gi possimi, ut Mere 'perari autem,aut baiuli des esse non possint. Sed perge Pomponi de caesare,o redde quaere lant. Solum quidem,inciliit ille, quasi

fundamentum oratoris uides locutionem emendatam,

Latinam ciuilis penes quos laus adhuc fuit , non fati rationis,aut scientiae, sed quasit bonae cosiuetudinis mitto C. Liuilim , P. Scipionem: aetatis illius ista fuit laus,tanquam innocentiae, sic Latine loquendi , nec

93쪽

trA a ratio, quae mutari non potest, nec utendum pra

uisit a consuetudinis reglila. armaminium, qui cum Metello consul fuit , pueri uidimus ex lini absuta bene Latine,sed literas sciebat Catulus erat ille qκidem minime indoe ius, ut a te paulo est ante dictu; sed tamen siuauitas uocis, lenis appellatio literarum bene loquendi famam confecerat. Cotta,qui se ualde dilatandi, literi, similitudine Graecae locutionis abstraxerat, sonabatsi contrarium Catκlo,subagri te quid'dam, planeq; si br sicum, alia qκada quapi incultas uel tri uia ad eandem laudem peruenerat Sibennaaκtem quasi emendator sermonis uisitati cum esse uel let,ne a C. Rusio qκide accusatore deterreri potuit quominus inusitatis uerbis uteretur . Quidnam illuc est, inquit Brutus fauta Ais est ille C. Rusivi. Et ille, Fuit accusator,inquit, Mellis; qlio accusante hirtillum Sisenna defendens dixit quaedam eius si utatilica

esse crimina . Tum C . Rusius, circliniuenior,

inquit, iudices, nisi subuenitis. Ssenna quid dicas,nesicies metuo insidias. 'κtatilices quid est hoc si uita quid sit sicio,tilica nesicio Maximi fas si ille taumen familiaris meus recie loqui Atabat esse inusita-

94쪽

te loqui. Osar autem rationem adhibens, On udinem uitiosam o corruptam pura incorrepta con*-udine emendat itaque cum ad hanc elegantiam uerborum Latinorum, quae, etiamsi orator non sis, ersis ingenos civis Romanus, tamen necessaria est, adjugit illa oratoria ornamenta dicendi tum uidetur tanqκam tabudas bene pictas collocare in bono lumine hanc cum habeat praeci viam laudem in communibus, non video cui debeat cedere . 'lendidam quandam, minimeq; eratorium rationem dicendi tenet, uoce, molli , forma etiam magnifica, o generos ci dammodo. M. Brutus, Orationes quidem eius mihi uehementer probantur complures aκtem legi atque etiam commentarios quosdam scripsit rerum 'arnm: valde quidem, inquam, probandos nudi enim sint, recti, uenusti, omni ornatiorationis anc a ueste

detrudia sed dum volvit alios habere parata,-desu merent,qvi uellentscribere historiam ; ineptis gratum fortasse fecit, qui uolor illa calamistris inurere; sanos quidem homines a scribendo deterruit nihil enim est in historia pura o illustri breuitate dulcius. Sed ad

eos, si placet, qui uita excesserot,relienamRΥ. C. Siclu

nius igitur Q Pompei illius, qui censors it , ex filia

nepos, Mellorilis mortuus est, probabilis orator , iam uero etiam probatus ex hac inopi ad ornandum sed ad inueniendκm expedita Hermagorae sciplina uadat rationes certas, , praecepta dicendi quae si minorem habent apparatum , sunt enim exilia tamen habent ordinem, quassam errare in dicendo no patientes uias has ille tenens, e paratus ad causas Me

itis m

95쪽

cius is cκmis curulem Aedilitatem iudex ci stiounis esset,es mortuus in illi fateor Algi iudicium a rudicio me dissensisse nam popκlo non erat satis ciendibilis pri ceps qκaedam, Ἀκm idcirco obscura,ciuia peracκta,tlim rapida, celeritate caecata oratio sed neque uerbis aptiorem cito alium dixerim neque sienter: tiis crebriorem . praeterea perfectus in literis iurisq; ciuilis iam si patre Aculeone traditam tenuit disiciplina. Reliqui sunt, qκi morini sint, L. TorqRsilis, qReman non tam cito rhetorem dixisses, et non deerat oraritio ciliam , ut Graeci dicunt, πολιτικον. erant in eo

pummae literae, nec eae uulgares, sed interiores quaedam reconditae, dinina memoria, summa uerborum e grauitas er elegantiaci atque haec omnis uitae decoraubat dignitas, e integritas Me quidem admodum delictabat etiam Triari in illa aetate plena literatae feneresutis oratio . ollianta seueritas in milli,qκantκmio ἐκ in uerbis, quam nihil non conssideratum exibat ex ore. Tum Brullis, Torquati 2 Triari s mentione commotκs, κtrunque enim eorum admodum dilexerat Nae ego,intiliit, it omittam cretera, qκ sentinnumerabilia de i iis duobus cum cogito, doleo nihilinam perpetuam auctoritatem de pace ualuisse inam nec illos excellentes uiros, nec multos alios praestanteis ciues res . perdidisset. Sileamus, inquam, Brlite de istis ne augeamus dolorem nam praeterito m

96쪽

recordati est acerba, , acerbior expectatio relici αrum . itaque omittamus lugere, G tantlim,quid i Ais qae dicendo pollierit, quoniam id quaerimus, praedice Gram . Sunt etiam ex iis , clia eodem bello occiderunt, M. Bibulus 'iar scriptitam accinate, cum pr er*tim non esset orator per egit multa constanter . Ap

ius Claudi;ι socer iras, collega familiaris meus, hic iam o sati studiosa ualde clim doctus, tum

etiam exercitatκ orator, cum c liralis,llim omnis

pnblici iuris antiquitati,si nostrae bene peritus fuit L. Domitius,alla ille qaidem arte, sed Latine tamen, multa cum libertate dicebat . Duo praeterea Lentuli consulares quorum Ablius ille nostrarum iniuriaruultor, auctor salutis, quidqvid habuit, καntumcunque fuit, illud totum habuit e disiciplina . instrumenta naturae deerant sed tantκ animi lendor , tanta magnitκdo,ut ibi omnia, quae clarorum uiroru essent, non dubitaret Ucisicere, eaq; omni dignitate obtineret. L. autem Lentκlus satis erat fortis orator si modo orator sed cogitandi non Debat laborem mox canora, uerba non horrida sane,ut plena esset animi, C terroris oratio . quaereres in iudici is fortasse melius in rep. quod erat , esse iudicare satis. Nemitus quidem orasthumius contemnendus in dicendo , de rep. uero non mimι uehemens orator, Ram edator 'it effrenailis,

acer nimis,sed bene iuris publici leges atque institu

ta cognouerat. Hoc loco Atticlis, Putarem te,rnquit,

ambitiosium esse sit,ut dixisti,il,quos iandiu colligis, uiouerent . omnes enim commemoras,qui ausi aliquando

sunt lantes loqκRut mihi imprudens M. Serκilla praeα

97쪽

teriyle,rdeare . Non,inquam, ego illuc ignoro Pom poni, mAltos f ille, qκ uerbum nunquam in publico fecissem,clim milius aliqvrent possent, quam illi orato

res, qAos colligo, dicere sed his commemorandis etiami Iud a per z. or,ut intellugatis, primum ex omnldili mero quam non multi ubi in diceres, deinde ex ij ipsis quem panc 'erint seu de digni itaque ne hos cilii: dem eqκites Romanos amicos, ros, qκ nlipe mor*tui unt, P. Cominium Spoletinum, quo accusante defendi C. Cornelium, in quo compos tκm dicendi genus er acre expeditum fuit Accium Pisaurrensiem , cuius acclisationi respondi pro A. Cluentio qui accκrate dicebat, sitis copiose eratq; praete*rea doctus Hermagorae praeceptis ii qAiblis etsi ornamen σta non satis opima dicendi , tamen ut hastae uelitibus amentatae, sic apta quardamo parata singulis causarκ generi lis argumenta tradκntur . Silidio autem neminem , nec indrestria malore cognoui Ἐκanquam ne ingenio κidem qκ praestiterit, facile dixerim , Pisioni genero me . nullum tempus illi unquam uaca: bat aut a forensi diotrone, aut a commentatione domestica, aut ascribendi, alit a cogitando . itaqlie tantos processis Usciebat, ut euolare,no exclirrere,ideretκrreratq; uerborum delectus eleg s, 'pla, ηματ=i rotunda constructio : cum et argumenta excomta sanire ab eo multa firma ad probandum, ili coracinnae aclit siententiae, gestusq; natura ita Men: lis,

ut ars etiam, qκ et non erat, disiciplina motus quiαdam uideretur accedere . Vereor , ne amore uidear

plura , quam fuerint in D, dicere quod non ita est. iii

98쪽

enim de illo maiora dici possunt . nam nec conti inretia,nec pietate , nec, o genere Myt ii qμη i bis ieiusdem aetatis cum illo conferendηm ηι - ς M. Celium praetereundκm arbitror, qη μη Mesrin exim uel fortuna uel mens fuit, illiandiu audiori meae paruit,talis Tribunus pl.fAit,ut nemo contra civium perditorum popularem, entam i demen ilium senatu, a bonorum a V steterit con imμs: quam eius adlionem multum tamen , si lendida, Cr

mendabat oratio . graues eius conciones luiηρ 1ης ' urunt, acres accκsationes tres,e Hi omnes ex eip. contentiones ceptae . defensiones, etsi ilia erant in eo meliorara quae dixi,non contemnendae tamen , sane tolera αbiles hic cum summa uolotate bonorum Aedilis κ

a sesie,cecidit vi postea, cum eos imitari coepit, qκos ipsi seruerterat. ked de M. Calidi dicamus aliquid ; qui non 'it orator usu multis,potius inter mulios pro ivet pesintularis fuit cita reconditas exquisita, sentetias mollis pellucens uestiebat oratio . nihil tam teneru,

quam illius comprehensii uerborum, nihil tam flexibidite,nihil quod magis i ius arbitrio Meretur,ut nκllius oratoris aeque in potestate 'erit qκ primum ita pi ara erat,ut nihil liquidius cita libere fluebat,ut A qua huadhaeresceret . nullum nisi loco positum, et tanqκα tu tilii uermiculato emblemate, ut ait Lucilius, structum Meybum,ideres me uero ullum aut durum, aut insi 'alens, ut humili, aut longius ducillim ac non propria uerba rerum, sed pleraqκ tralata, sic tamen, va

99쪽

non irruisse in alienum locum sed immigrasse in si diceres nec uero haec soluta,nec disiuentia, sed astri 'Ainlimeris, non aperte,nec eodem modo siemper sed Orie dissimulanterci conclusis erant alitem er-borlim, e sententiarum illa lumina, quae uocant Graeci xx ματα, rubμ tanquam insignibus in ornatu dios linguebat omnis oratio . qua de re agitur autem, illud ,quod multis locis in in consiliitor u includitur foro mulis, id ubi esset, uidebat . accedebat ordo rerum plenus artis,aelio liberalis totumq; djcendi placidum res ni in gen l d si es optimum seu uiter dicere nio hil est,quod melim hoc quaerendum putes sed cum

nobis naκlo ante dicium sit, tria uideri esse quae oratον Uscere deberet, ut doceret,lit deleelaret, ut moueret: duo summe tenAit,ut rem ita iraret disserendo, animos eorum, lκ audirent, devincire uoluptate abuerat tertia illa talis, κα permolieret atqli incitaret animos,quam plurimum pollere diximus nec eratis,la uis atavi contentio: siue consilio, qAta eos, iliorum altior oratio amosi 4bet ardentior, furere, bacchari arbitraretur seu cili)d natura non esset ita factus: siue uta non con uesset frae qu)d non posset Jue unum illi, si nihil utilitatis habebat, abfuit si opus

erat uit civin etiam emini, cum in accusatione

testificationes,indicia quaestiones, manifestam rem dera fine diceret ide eo crimine accurate exquisite

100쪽

pro a limento, quod ille, cκm pellem capiti fui, cum indicia mortis se comperisse mans lo manli tene*re diceret, tam fol: te Cilbet,iam leniter, tam sicitater.

Tu illuc M. Calidi, n i fingeres,sic ageres 'praesertim

cκm illa eloqκentia alienorum hominum pericula defendere acerrime soleas, tuum negligere. ubi dolor stibi ardor animi qui etiam ex infantium ingeniis ellacere ces, qκerelas bolet nulla perturbatio animi, nulla corporis, frons non perc ga, non femA , pedis, qκod minimAm est,nκlla supplosito. itaque tantlim abis ait, ut in lammares nostros animos somnum illo loco uix tenebamus sic nos summi oratoris uel sanitate, uel uitio pro argAmento ad dilκendum crimen usi μαmκs. lim Bratκs, Atqui dubitamus,inquit,utra illa sanitas fuerit, an ilium 'clκis enim non fateatu cum ex omnibus oratoris laudibusque istast maxima, inα flammare animos audientium, o ciliocuncilie res pos Alet modo flectere; qui hac uirtute caruerit, id ei, quod maximam fuerit, desisse s Sit sane ita, inquam sed redeamus ad eum, qui iam unκ restiat, Hortensium rcum de nobisim et ipsis, quoniam id etiam Brute postu las,pauca dicemus. quanqκam facienda mentio est, ut quidem mihi uidetur, duorum adolestentium aut si divitκs nixibent, magnam essent eloquentiae laudem 5

secati. C. Curionem te, inqAit Brutus, C C. Liciniam Caluum arbitror dicere . Reifle, inquam, arbitraris.

qκorum Aidem alter, qκod uerisimile dixisset, ita facile solute is uerbis uolaebat satis interdit acutas, crebras quidem certe sententias,ut nihil posset ornatius esse,nis