Praxeos medicæ universæ præcepta. Auctore Josepho Frank ... Partis primae volumen primum partis secundae vol. octavum Partis secundæ vol. septimum, sectio prima, exhibens continuationem doctrinæ de morbis pulmonum et cavitatis pectoris speciatim

421쪽

Literatura.

I. De tussi in genere scripsere: PLANER 3 ,

fDisiit eo by Co le

422쪽

3. Ad memoriam revocare iuvabit, pathol

gos dividere tussim. Α) cx diversis, quibus

lutarem , noxiam, Icilialem ; - Ε) ex utito

G) Diss. de tussi in genere, et epidemiea illa , quae ho

423쪽

DE TUSAI GENERATIM. 423 absente , Vel Praesente - in siccam, et humidam, hancque iterum pro varia Futi qualitate in sanguineam, Prirulentam, mi iam , serOSam, mucosanive . Maxim; 'vero montenti divisio iussis in illam, quae aliorum morborum S mPtoma est, et jn illaim, quae ut morbus Per Se OCCurrit.

De lurii aliorum morborum V tomate.

4. De lussi aliorum morborum iv Iomate locuti sumus in tractatu dc febre intermittente

tum sporadica, tum epide mica 38), inflamma orta 39), de morbillis o), aliisque exati ille malibus, de assectionibus spus modicis vagis i), de ororiρ , phthisi laryngea, trachenti, et pulmonali, peripneumoniis, pneumonori hagia, hydrothorace , asthmate , atque doctrinam milliorum aliorum morborum tradendo adhuc quaestionem instituemus.

35 P. I. Vol. I. C. II. S. XXII. a. S. XXIN. 3. In principe R. Vtinae observavi , ut Fri Horruam Diss. de tussi eonvulatis S. αι i vidi virum tertiana exquisita laborantem qui quamdiu horror subrilia durabat, inniani - tussi vexahaturo 36) ib. Cup. IV. S. XL.

424쪽

De iussi morbum per se consti uente.

5. Tussis, morbum Per se Constituens, aut ConsenSualis est, aut idioρathica.

6. Tussis consensualis a caussis id ence phalo , nervis ex ' illo proficiscentibus , dcorde , vasis majoribus, visceribus abdominalibus . et

. Tussis caussa in cἡ rubro uuaerebatur ab

42 Lib. l. de generatione animalium. Cap. 3. 43ὶ Lib. IV. de inorbis.

44 Consil. t , t 62. . s 5 Supponebatur nimirum , pituitam ex eerebro Per Cara lides , et iugularea ad venam cavam , et cor defluere , aut roris instar per ossis eribrisormis foramina ad nares, sauces, pulmones delabi. 46ὶ Libro inscripto catarrhi doliramenta. 4 Lib. I. C. 3 de humani eo oris fabri Testatur de puella hydrocephalica, quae, quoties moverotur si Put, tussi tentabatur molestissima; ' .l: . Mi

425쪽

incusando , per par scilicet vagum , qua tonias agitur de cerebro , et per nervum sympathicum maximum, quod spectat ad aures 5o . Νervorum actioni et vis, quam animi pathemata,

potissimum ira 5 i , ei inocror 5a in iussi

excitanda excrcent, trihuenda videtur. Quod tu Asis violenta subitaneam memoriae, atque ratiocinii jacturam, nec non ParalySin manuum,

aure latente . ae tussieuIam excitante , atque sic observationem Aa IsTOTELIs tu Problem. Se t. 32. quaest. 6 enarratam confirmat, nempe titillationem in auribus tussim excitare ). 49. Op. e. ait: a tussis eatissam in capite esse posse, vel ex eo omnibus manifestum est, quod levem auditorii meatus ab auri scalpio irritationem saepius tussis sequitur. Ana tomicis quoque ea nota e1t, quae irritatis fit initiis neris vorum , velut interdum in hydrocephalia n. 5o Meatus auditorius externus norvum auricularem, Seu tem poralem superficialem posteriorem accipit. Iste nervus ex ramo tertio quinti paris proficiscitur. Hujus paris ramus secundus, viilianus ramus profundus , radicem nervi intercos talis. aeu sympathici magni largitur. Iste Iaervus ad Plexum Cardiacum, eum plexu ptilmonali commercium alentem , formandum concurrit.

5αὶ Novi iuvenem seminam, quae , qtaoties moerore et Zel typia afficiebatur, in tussim , eum coquelucha multam si militudinem habentem, incidebati

426쪽

et aliorum membrorum gignere valet 53

quodque in phrentii de vehemens tussis Super veniens saepe solvat malum 54 , nexum inter pulmones , et Cerebrum erte non solis nervis adscribendiis ) magis magisque confirmat. Sic et effectus vesicatorii atque ignis cranio ad motoriam advorsiis quasdam tusses rebelles 55)Dotandus; ne dicamus de illis narcoticorum in

genere. 53 BAchivi Prax. med. L. I. S. I de tussi, praeeunte Boux

considerat. touching the mmulnras sexperimental na- tiarat philos Ῥυ. ford i 663. T. II. p. 3 a. Spectat hvo quoque casus ab Ii.LMEno descriptus, Misc. Αe. N. C. Dec. I. An. I. p. 6 viri scilicet, qui praegressa tussiserina in singularem capitis dolorem inciderat, ac sine sebro spatio quatuordecim dierum obiit, in cujus post

mortem aperto capite . repertae sunt venae, et arteriae me

ningum sanguine nigro turgentes , sub os e occipitis ulcus magnum , inque anterioribus cerebri ventrieulis seri limpidissimi ut ciue a.

seri super stitiara coronali, si hoc non successerit, fieri tulisti catit rium iactualo eodem loro , parte serro candentetista usquo ad Perierantiam. ti Etsi autem videri possit sunt verba HκLio et 3 abominandum medi amentium, tamen tutissim rim ost . et sine noxa adhihetur , cum etiam Plurimos catarrhos ad thoracem delabentes compescui ..

427쪽

8. Tussim dentilioni comitem, illamque cinicantibus dentibus sponto evanescentem centie Sobservavimus, observaruntque alii 56 .

Tussis ex tonsiliis.

9. Commemorantur ealculi in tonsillis nati, unde tussis continua 57 .

Tussis ex stomacho.

IO. Ex ventriculo tussim ortum traheresia spicamur , si ea post pastum aut sortior Eva dat , nut sileat, si tussiendi sit mulus ex epigastrio proficiscatur, si, absoluto vomitu, Pro tempore saltem tussiq evanescat, si aeger ad insuntes, aut senes spectans aliunde stomacho debili praeditus fuerit, vitamque oliosam duxerit, si litomatum autumnali tempore obveniat. Nemo indolem tussis stomachicae melius intellexisse vi

ου atque hic affectus raro solus est, quin adjuncta habeat catarrhalia quaedam signa: unde

56ὶ Λι κητx Diss. de tussi insani. epidem. Hal. I 28. CD. P. III. Vol. I. Cap. de dentitione dissielli. 5 3 LAnci Epist. med L. II. Epist. 58. Vocat illum calculum gypseum, simillimum illis tophis, qui intra digi

torum articulos chiragra laborantibus accidere soleriat ). CD. etiam ΜARc. DonLTua L. IV. C. 3o.

428쪽

428 DE TUssI GENERAT M. aliqui a catarritali decubitu in postremarum faucium tunica , per oesophagum potissimum Continuata, orificium ventriculi sinistrum, ipsique proximas glandulas dorsales simul intumescere, nervosque paris vagi oesophagum ibi circumplexos irritari, hoc vero ad pulmones, dia Phrogma, et laryngum abeuntes ramos in con-Sens atra trahere existimant n. Colligitur inde , in tussi stomachali caute cum emeticis, et stimulantibus quatenus ad irrito mentum potius augeridum , quam imminuendum idoneis ) incedendum esse. His adnumerantur auxilia in tussi stomachica laudata, nimirum radix tumce haelidis mecacuan hae cui nonnulla grana sub arbonatis potassae addi solent , tum arima cutoti 59 ; vinum cubitum eunti ad cochlearia duo, tria sumendum 6ο , et panis

dissectus super prunis assalus spiritu vini, et aromatibus adspersus, itidemque regioni epiga-

stricae applicandus 6 i).

ssis ex intestinis. a

ii. Si perpe udamus, plexus nervorum me- sente ricos cum plexu COEliaco arctum commer-

59) Dosis a granis decem ad scrupulum. Huie Pharmaco iu- primis putois stomachicus Bia NA HI suam virtutem dehere

videtur.

429쪽

DE TUSst GENERATI M. 4et 'eium alere; ad huncque plexum sermandum

nervum Pneumo-gastricum concurrere, tussim

a sutibus Να , oermibus 63 aliisque infesti norum irritationibus 6 in excitari posse non

mirabimur. Talis tussis inprimis matutinis horis molestare solet. Fugatur carminativis, anthelm inticis, eccoproli iS.

Tussis ex hestate.

II. Bγar ob molem suam pulmonibus in

sensum fieri posse , GALENuM 65 haud latuit.

Ipse tussim ex hoc sonte cui et nervorum consensus addi debet provenientem rite magis pro tussiendi crviditate, quam pro tussi des nivit 6Φ. Revera solet ea esse brevis, et in-

6α Fimis de flatibus. C. s. HOLLEM Da de morbis internis. 63 Exempla lege apud BossEtu enarrat. in CELsI L. IV.C. 4. DO AT. AsT Aa ALTOMARE ex ΛET O. Mogii ou Epit. inst. med. FORESTUM L. XXI. Obs. 26, 35. MERccn ALEM de morbis puerorum. SEanERTUM tract de insania et rati pari. 2. C. 23. MEEcATDU L II. de pueror. morb. C. 8.VAn osta Boscn his t. constit. epid. verm. P. 243. 64ὶ Refert H xxius, tussim insuperabilem apud quosdam ortam esse , quihris intestina per annulum abdominalem egressa, supPurata, et iuguine aperto, excrem nta eum Pure dimittentia, aeri externo exponebantur. Bal. med. T. VII.

C. 4. S. 23. P. 199 . 65 u Jeeinoris moles, ait, incidens praecordiis sarit anguinstiam in praecordiis n. i 66ὶ ου Quae tussis magis tussiendi cupiditas est , quam ver Lussicula P.

430쪽

43o DE TUAsI GENER ATIM. 'terfecta. Interea tussim ex hepate , et ex cystide

sellea 6 pullulantem etiam ferocem observavimus. Occurrit ea ut plurimum per intervalla, prae primis matuti uis horis, atque Cum sensu strangulationis. Elapso paroxysmo , nulla omnino respirandi difficultas relinqui solei. Obnoxii tali sunt praesertim homines laute viventes. Meth diis medendi peculiari hepatis, aut cystidis selleae morbo adaptanda. Saepe nobis radix triticirmentis simul cum melle, addita parva salis cujusdam medii dosi, decocta prosuit.

Tussis lex utero.

13. Amoenori hoca sorte rectius ea ipsa caussa, a qua menstrua supprimuntur tussim haud raro excitat 68 . Exemplum habetur mulieris,

quae, quotieScunque maritus rem cum ea haberet, incurrebat tussim; quiescente vero marito

ab actu venereo, quiescebat iussis 69M Multis

Consuetum eSt, quo tempore utero gerunt ,