장음표시 사용
11쪽
symptomata cum hoc morbo communia, subsint. Qui tamen morbus dextri hypochondrii, tensirone, dolore manu premente multum adaueto, tussi semper sicciore, tamen minus molesta, et decubitu super latus adsectum quam integrum faciliore, spiritu raro tam dissicili, et comitante quidquid dissicultatis est singultu, cum vomitu, a Pneu monia magis alieniS. Febris etiam in Pneumonia Plerumque magis vehemens est. Perniciosia Pleuritidis spuriae cum pneumonia confusio quia est i ergo haee ab illa di Iudicanda. Symplomata febrilia mitia sunt in pleuri. Purid, item V X ulla dissicultas, tussis nul ius momenti ; dolor, pressu auctus, cum tumore saepeque rubediae. Sed et Paelimoniam eriam reserunt spasmodici quidam Rrictus, qui facilius lioctur, quod expertes sunt pyrexiae. φQuod ad peripneumoniam notham attinet alii
sunt ἰ quam adfectum inflamma tofi .sb.
vera pneumonia nisi magnitudine differre, notar Pros LCullenus illustrissimus arbitratur alii e
I ncantia, adeo lenia sunt, ut nihil ibi, faense AmyrR Unum aut alteph u. P donecum diem ante mortem turbaetum, Vet
12쪽
vel ab aegro, vel a me irco discernatur. Ad pneumoniam ab omnibus aliis morbis distinguendum, ejus definitio et histosia susscient.
Causae remotae dupliciter tractabuntur ; sub praedis ponentium, dein occason alium, titulis. Causae praedis ponentes aut communes toti corpori sint, aut partibus pro-
Priae. Communes toti corpori videntur multum tolli arteriis cum sanguinis abundantia impertire ; de ear iam paucis loquar. Hiems potissimum nocet; frigus debilitare hoc patet, quod saepe pariis mortem seu gangraenam intulit, et aliquando vitam animantium extinxit. De stimulanti ejusdem natura directa, quam nonnulli magni viri crederunt, multum dubitamus. Ut recta stimulans in firma viva solum agere posset, in quae utique, ut inter Omnes ConVenit, recta debilitatem saepe intulit. Quod si calor, Vitae principium, quod nemo negabit, faciendo et susteptando necessarius est ; inde frigus, ad vim ct actionem firmorum viventium imminuendam recta Pertinere, concedendum. Dum vero stimulans directum si i-goris opus neutiquam Verisiniale est, idem tamen effectus stimulantes, ut in frigida lavatione, quae toties in debilitatis morbis profuit, patet, Parere non negandum. Eodemque pertinet, quod septentrionalium regionum incolae, caeteris paribus, plus vigent, quam qui sub solis ardoribus vivunt, et homines regionibus in temperatioribus
plus hieme quam aestate valent. Denique, vultus sub frigore
13쪽
frigore cum eatore ei.rubedine affectus, eidem addit pondus opinioni. Affulta alia ad eandem firmandam in medium proferri, ni hae sum cerent, possint. Constituta igitur re vera, quomodo frigus sic es eluet stimulantes producit, inquirendum. Primum, potest frigustam in viva quam in simplicia solida agere, agitque procul dubio. In illa agens, ut supra relatum, rectam debilitatem infert. In haec incumbens, eadem omnia, quae in quavis materia inanimi, facit ; id est, partis cui admovetur moJem imminuit ; quae vis ejus dstrii ens
adpellata est. Hac igitur vasorum cava imminuuntur, magisque ab humoribus, intus perfluentibus, tenduntur. Quae tentio, ut Omnis alia, eorum actionem auget. Ea ipsa, frigus superficie corporis totius, pUlmonumque inc Umbens, solis in arteriis extremis ericit. Verique simile est, hinc, auctam cum actione aucta tensi0nem ad totum corpus perferri, et se viam ad morbos inflammatorios patefacere. Recta frigoris supra firma riva vis, vim et ip- sus in simplicia perpetuo diminuit, dum vis ejusdem in haec effectus ejus super illa semper moderatur. Absque qua acti Cne reciproca, magnae noXae corpori, Ut videa-tUr, acciderent. Verum rectum ejus in viva solida opus nunquam stimulanti ejus in simplicibus effectu exaequari videtur, nisi aut diu frigus aut summum fuerit admotum, RUt brevius et mediocre, magis in corpus jam ante debi- multum agerit. Haec, ut speramus, explicatio iuuitrauit, et quomodo pneumonia et aliae Phlegmasiae tantopere hiemali tempore saeviunt, magisque etiam Verno, ubi.causae excitantes in praedispositum jam ante corpus agUnt.
14쪽
Exercitatio et plenus victus etiam hunc morbum Peri- esitantur. Quomodo vivum corpuS exercitatio adficiat, nondum compertum videtur. Quae ubique, ut quotidiana et universa experientia satis probat, etiam longius, tenta, ad stabiliendum et firmandum corpus pertinet. Virestonici exercitationis victu pleno et ubere multum adju-Vantur, a quo, Ut maxime imperitum latere nequit, status
Tempus vitae ad hunc morbum viam sternans inter adolescentiam et justam virilem aetatem medium est. Hoc enim sanguinis in arteriis abundantia multum adhuc Viget, dum ipsae jam plus densitatis, eoque toni, quam superiore ullo tempore, nactae sunt. Quin et brevi post eaedem densitate venas superant. Quo fit ut sanguinis abundantia quae prius fuit, et ad pneumoniam viam facit, nunc in venas demum vertatur. Quod ad sexum attinet, mulieres, quia vasa laxiora habent, nec, ob crebrum menstruorum reditum, abundantiae sanguineae Patent, minus quoque Pneumoniae proclives sunt.
LOCALES CAUSAE PRAED IS PONENT ES
Ex iis una est thoracis, Prae totius corporis mole, angustia. Haec autem a mala conformatione, vel a spinae curvaturis, vel ab aliis morbis, pendens, plenam et tacilem pulmonum dilatationem prohibendo, sanguinis transitum, quoties ejus impetus forte auctus sit, dissiciliorem praestabit, eoque pleniorem ibidem justo statum creabit. Scirrhos
15쪽
Seirrhosi aut scrophulosi tumores in Pulmonibus, aut quolibet thoracis viscere existentes, sanguinis Per suam sedem transitum impediendo, pleniorem igitur vasorum vicinorum statum essicient, eoque congestionem parient
Sunt quaecunque vasorum thoracis cava subito minuunt, aut humorum in iis perfluentium copiam etiam subito adaugent. Frigus, de quo supra inter causas opportunitatem dantes, locuti sumus, augendo corporis totium agere videbatur ; hic vero, quatenus ad perspirationem impediendam pertineat, quatenus vali; bronchialibus admotum, subito cava vasorum diminuat, et exhalationem ibidem obstruat, animadvertendum est. Vis frigoris' perspirationem impediens ab omnibus, Ut credo, agnoscitUr, eoque hie impedimenti effecta sola consideranda. Cum excretio tum copiosa, quam haec multum repressa est, plenus corporis status ex ipsa humoris copia retenta fiet, ac proinde actio aucta, sequatur necesse est. Verique simile est, vasa pulmonalia tali statui, prae caeteris, fere opportuna esse ;nam, licet pulmonea tantum sanguinis, quantUm totum ortae systema, circumferri queant ; tamen Omne COPiae, magisque etiamivelocitatis, sanguinis per hoc augmen, majorem Pro rata parte velocitatem in vasis pulmonalibus
dabit. Quam tamen semper: factum iri non est verisimile. Et si non faetum fuerit, plenissimus pulmonum status accidat, et congestio formetur, necesse est. Quod, quia
16쪽
quia satis patere videtur, proximum fest animadvertere hujus obstructionis, seu impeditionis Perspirutionis, in pneu monia facienda, effectus esse plerumque Pro perspirationis,
quae, impedimento oblato, occurrebat magnitudine. Exempli ergo, si corpori calenti, cum jam ad multum sudoris adaucta perspiratio est, frigus admoveatur, hujus certior et amplior effectus erit. Hic potissimum a materiae perspirabilis, ex toto, vel prope ex toto sanguine, separatae, copia, rursusque ad sanguinem restitutae, et in circuitus cursu in vasa bronchialia perlatae, pendere putatur ; ubi non satis, per suam cum sanguine in reditu mixturam,
mutata, ut stimulus habilis agere potest. Qua ratione haec materiae perspirabilis facultas sic sola in vasa bronchialia
agat, dissicile forsan explicatu est, neque uos eXplicare audemus. Rem vero se habere, neutiquam dubitamus. Quinetiam, ob rem veram ante relatam, scilicet impeditionem tanto certius hunc morbum essicere, quanto major inter impediendum fuerit perspiratio. Haec autem aliquamdiu morata, plus minusve ad plenitudinem removendam pertinuerit, eoque tenus morbi adventus Periculum sustulerit, necesse est. Quod cum ita se non habet, contraque effectuS major et certior pro perspirationis magnitudine sequatur, idcirco materiam perspirabilem, ad bronchia reduetam, in haec recto stimulo agendi potesta. tem adquirere, fidem fecit. Proximum est frigoris vim vasorum per interiorem pulmonum superficiem distributorum cava diminuendi, tracto aere frigido, animadvertere. Hic effectus evidens adparebit, si quod de astringente frigoris facultate supra in praedis positione dictum
sit , Perpenditur. Haec cavorum vasorum diminutio pleniorem
17쪽
pleniorem eorum statum dabit necessario. Qui eousque procedere potest ut congesta Pariat. Quod eo facilius accidet, quod idem frigus exhalationem in horum vasorum sinibus diminuit, eoque pleniorem statum non augere non potest. Postquam tam fuse de frigore ut causa excitante didium est, de calore, ut eodem opere fungente, loqui absurdum videri potest. Cujus tamen haec vis aeque certa, ac frigoris, est. Calor sanguinem rarefaciendo hunc morbum gignere creditus est ; Verum ea corporis animalis fabrica, et conformatio est, ut aliqua ignota lege eundem fere calorem, in frigidissimis pariter et calidissimis regionibus, conservare possumus. Ejusdem ad pneumoniam concitandam vis multo rectius, stimulanti recto ejus operi, quod manifestum est, tributa fuit. Hac vi calor sanguinis
velocitatem adauget, eaque ratione, quae in audia velocitate tractanda explicata est, plenum pulmonum statum, congestionem daturum, dabit. Porro, si quae inaequalitas ad quamvis viscerum thoraci corum partem sanguinem percitans, ante vel minima ex parte extiterit, calor stimulando, impeturnque et velocitatem sanguinis percitando, impetum in eas Partes augebit, et confluxionem creabit. Multae aliae noxae stimulantes hunc secisse morbum creditae sunt ; cujusmodi sunt, potio spirituosa, aut vinosa, excercitatio vehemenS, cantus,:Clamor, et similia multa; quarum tamen OPUS, qui Rcaloris ab omni parte consimile est, eas igitur, aUt commemorare, aut fusius explicare, supervacaneum foret.
18쪽
is D E ΡNEUMONIA.. CAUSA PROXIMA.
Quod ad causam proximam attinet, nihil, in tam ardua re, solidi promittimus, eam solam quae veri maxime similis est, et reliquis morbum clarius explicat, sententiam tradere sat habenteS. Causae remotae ad congestionem alicubi thoracis viscerum faciendam concurrunt. Haec distendens vas eorum actionem augebit. Quae ad humores Propellendos, et congestionem, suam causam, solvendam ut sussicere quandoque potest ; ita, si non sussiciat, quia plus humoris in vasa compeΙlit, inde congestio aut adcumulatio fatis magna creabitur, resistendique sensus suborietur. Ad quem sensum tostendum, natura totius corporis actionem excitat, quod illa spasmum per omnia vasa extrema faciendo emcere nobis videtur. Externarum igitur spasmus arteriarum, horum adtionem audiam sustinens, pneumoniae causa proxima est. Talem spasmum revera incidere, ostendunt hujus morbi symptomata, sitis magna, cutis arida, alvus compressa, Urina parca. Eodem, modus quo in secundum valetudinem desinit morbus, scilicet per sputorum copiam, satisque alias claras soluti spasmi notas, pertinet.
19쪽
Quatuor fines habet pneumonia, resolutionem, suppurationem, gangraenam, et sanguinis effusionem. Quorum tres priores huic cum aliarum partium inflammatione communes sunt, qUarta propria. Ut ordine de Unaquaque verba faciamus. Reflutio est, ubi inflammatio partis laborantis, integra textura, solvitur. Qui felix evenins tumcidissi, cum congestio et spasmus mediocres fuerunt, eoque auctae vasorum actioni facile cesserunt. Quo facto, causaque sublata, tollitur effectus. Eadem resolutio raro sine aliqua aucta excretione accidit; frequentissima, maximeque essicaae, est materiae spissae, albescent , subflavae, aliquantum sanguine striatas, sputatio, et levi tussiendi conatu, copioseque peracta. Haec partim a mucosis bronchiorum solliculis, partim exhalantibus vasculis humorem serosam immittentibus, enascitur. Quam tingens Pars rubra a vasorum relaxatione, quod saepissime acci, aut ab eorundem rupturR, Proveniat. Sudor quo- ζ, qui saepe resolutionem comitatur, et hunc forsitaneincit, calidus et toto corpore copiosus est. Sanguinis e naribus stillicidium, ubi fatis magnum est Ct mature incidit, prospere morbum finivisse judicatum est Quo accidisse ut neutiquam dubitandum, ita saepe acci-E im praesertim si mor- se paulo provectior est, pro malo sympto te, sau-
20쪽
guinis per pulmones transitum multum impeditum significante, habendum. Aliae excretiones, interque eas haemorrhois, aut bilis profluvium, resolutionem pneumoniae adjuvare judicatae sunt. Quae tamen , et quotquot uliae
non cilciae, hoc facere creditae sunt, casu tantum supervenire, et in illud propositum minime lassicere, existimandae. Quod ad suppurationem, in quam haud raro PneVmOnia desinit, attinet; de pure formando disceptare a proposito foret alienum. Dixisse lassiciat, si aetio eousque aucta est, ut integrum a vasis serum separat, hoe haud facile resorbebitur. Et, tri Joannis Pringelii equitis aliorumque experimentis disci potest, serum stagnans certam mutationern subiri potest, qua gluten, quod in eo contine- tu in album, opacum, et aliqua ex parte viscidum humorem, pus dictum, mutatur. Quod, ubi fit, morbus in suppurationem dicitur des nere. E symptomatis innumeris,
qstae hunc adventare statum sat certo denunciant, eumque vere subesse declarant, pauca tantum memorabimus
'Tempus quo PneVmonia, Vel in resolutionem, vel in sup murationem terminatur, adeo in aliis casibus aliud est, in vix certius quicquam de eo disci possit. Verum, si mor-hus, plures dies cum symptomatis neque gravissimis, neque 1evissimis, neque . in utramVi S partem conspicui S, durat, in suppurntionem ire summopere metuendus est. Idemque eventus, ubi aegro supinos spiritus magis quam ante
. laborat, timendus. Aliud suppurationis indicium cst, si - crescente spirandi disti cultate, simul et dolore et febris
symptomatis remittentibus. Sputa quae prius extiterant, recurrente subinde horrore, pulsibusque in mollitiem cuntibus, iterum evanescentia, eundem finem denunciant. Haec Omnia effusionem illam, quae sta-