Dissertatio medica, inauguralis, de pneumonia

21쪽

riis suppuratorii causa est, jam ineidisse commonent. Pus formatum, major doloris, non auctis sputis, sed di cili spiritu aueto, remissio, decubitus in latus laborans, qUam contrarium, facilior, crebriores pulsus, febrilis omni Vespere exacerbatio, et paulatim in justam heeticam degenerans, conflamant. Abscessus ruptus saepe exspuitur Quo facto, saepe .ulcus sanatur. Quod ubique alias em 'pyema, et phthisin pulmonalem, creat. Estque ubi pus,

in asperam arteriam irrumpens magna copia, strangulat.

Non desunt casus ubi, perrupto septo transverso, in Cavum abdominis transfusum est. Tertius finis gangraena ell, Ut accidit quidem, sed rarius. Quae, cum effusionem Comitem plerumque habeat, et iisdem symptomatis ita insigni atur, ut haec in usu non sint distinguenda, ideo hic omittitur,let ad emtysonem sermo vertitur. Haec, quae multDpemiciosissimus morbi finis est, vel ex sero, dilatatis solitis exhalantibus arteriolis, copiose effuso, Vel ex sanguine, quod ex incisis cadaveribus longe saepillime accidere novimus, constare in Illud potest in omnia cava, et in viscerum thoracis superficiem, incidere ; haec phdmonibus propria est. Incisis cadaveribus, .serosam effusionem id quando plurae seperficie manari' pautim mol-

lis, viscidaeque crustae forma, saepe membranae serilem et Ut pulmo, mediastino, pleurae costali, et vicinis

22쪽

DE PNEUMONIA.

in errore fuit, eum hanc effusionem purem csse autumavit. Ut finem faciamus, serosum humorem'in bronchia ce sum saepe cum rubro sanguine una effundi, et sic exitio

strangulando esse judicamus Quem effectum isola seri

effusio trahere potest, et copia ejus certa eXpectorationi finem imponit, qui toties mortem antecedit. Haec non virium expeditorationis debilitati, ut vulgo creditur, debetur ; saepe enim ea emitti desinit, cum nullum aliud dtibi liratis signum cernitur, et ubi bronchia, effuso sero reserta, post mortem reperiuntur. Hanc seri et sanguinis rubri effusionemifuturam, cum a vehementis Emis symptomatis morbus incipiat, metuendum est. Eandem jam incidisse, Vires multum et subito fractae, in omnibus actionibus manifestae, vultus livescens, extremus spirandi labor, sublatus ex totoidolor, subeunte magno oppressionis sensiticum anxietate, documento sunt.

PROGNOSIS.

In oventu pneumoniae judicando potissimum intuendi sunt pyre ia, tussis, dolor, et ante omnia spirandi dissiculatus. Pyrexi a gravis, quae congestionis et spasmi multum subesse significat, plurimum periculi denunciat. Eodemque spectat tussis frequeus, Vehemens, ineunte morbo in- cidens, quae a magna distentione pendet. Neque provecto jam morbo suboriens, et a magna in bronchia eL fusione pendens, non etiam sine periculo est. Porro, ut

sputa copiosa, spissa, alba, aut subflava, paululum sanguine

striata,

23쪽

2 lstriata, tumsque magnae aut graVis expertia, bona sunt, utpote spasmum magna ex Partei solutUm indicantia. Dolor perquam acutus, ab aucta actione, et nimia partis laborantis distensione, pendens, multum inflammationis, eoque periculi, moustrat. Qui tamen Obtusus, magisque ponderis, quam doloris justi, sensum suscitans, acuto multo periculosior ei . eoque magis, quo dissicilior spiritus comi- Laturi; sic enim, maxime provecto jam morbo, effusione coepta, natus intelligitur. Migrans dolor, et a praecordiis

ad aversum thoracem, controe, aut aliter abiens, magnam in toto corpore diatheseos phlogisticaeivim, in thorace in-tHS majorem, denotans, gravem morbum Ostendit, Me

tuenda quoque spirandi dissicultas, quoties ea paulo major est. Quae ubi, jacente in latus aegro, tantum peragi potest, multum periculi est ; plus ubi supino solum spirandi potestas fit; plurimum, Ubi, ProVecto morbo, erectus solum ille spirare, atque sic quoque dissicillime, potest. Neque Periculum non multum augetur, cum Una cUm hoc

symptomate turget Vultus, partibus superioribus sudor manat, pulsusque ordinis expertes et debiles sunt. Haec spirandi dissicultas, adeo in hoc morbo molesta, ad aliquam

tritim causarum referenda est. Quarum una est nimia vasorum sanguiferorum exiguorum ubique aerifera comitantium distensio, horum dilatationem prohibens, eoque spiritum ab hac pendentem impediens. Altera cum hoc semper conjuncta, et plerumque, ut opinor, multo Potentior, dolor est, in nimis distentis vasis sanguiferis ab aeri- ferorum, quando dilatantur, compressione, pendens. Hinc spiritus inter trahendum adeo dissicilis evadit. Idem hoc symptoma, Provectiore morbo, effusae in thoracis cava

materiae

24쪽

materiae serosae, spiritum pro copia et ad pulmones propinquitate impedienti, tribuendum est. Rusdem potentissima et perniciosa causa est sanguis ruber in ipsorum pulmonumwcorpus effusus. Delirium hic semper malum eo eventum denotat, quod Pulmonum obstructionem, et impetum in caput diremam, significat. Aliquid de morbi fine ejus diuturnitas submonet. Ita e mors aliquo dierum inter tertium et septimum longe saepissime accidit; se , magis rarior est. Eoque post septimum diem, sisymptomata parum gravia sunt, laetus finis sperandus

CURATIO.

In curatione, duo medendi consilia commendaemus; prius cordis et arteriarum actionem imminuere, posterius

symptomata quaedam molesta prohibere, aut tollere. Ad prius attinens, sanguinis detractio, quia tanto essicacior, quanto subita magis est, potissimum brachio fieri, ubi ad amplam venam aditus est, et magna plaga efiici potest, Oportet. Detractio autem permanere debet ad doloris et spiritus levamen coeptum; aut, si hoc non accidit, ad animae desectionem. Quae, ne quod aliquando fit, ante tres aut quatuor Uncias detractas accidat, ex aegrotante supino sanguis detrahendus. Sunt qui in prima detractione, ad eam defectionem Opportuni, alteram aut tertiam sine en perserunt. Raro una detractio susticit; quae igitur seri iterum, aut saepius, semper, et, ut ante monitum, mul ac spirandi difficultas dolorque repetunt, quod vulgo eodem

25쪽

eodem die, aliquando protinus post ligatam plagam, ac eidit ; ubi vero haec accidit, re lVenda protinus plaga,

sanguisque, ad magnum symptomatum levamen, fluere permittendus. Denique, in hoc morbo sanguinis detractione, quamdiu symptomata redintegrari perstant, non est desistendum ; cumque eadem, quo maturius fiat, eo fructu osior sit; igitur inter primum triduum, si ejus rei facultas dabitur, continenda. Verum, si priores detractiones aut parciores justo fuerint, aut post satis largas, dolor et spiritus dissicilis tamen recurrant, iterum sanguis, Vel quarto vel quovis die, ad morbi finem, si nullum suppurationis indicium erit, detrahendus. , Sputa saepe minime multum, provecto morbo, incidunt. Quo facto, detractionem omittendam multis male Placuit. Meliusque praeceptum est, ut in hac re primis diebus reliqua symptomata, non sputa spectantur. Quod, si quarto, quinto, aut quovis post die, sputa libera, larga, et cum levamine ejiciuntur, tum demum scalpello parcendum ; sed repressis dein sputis, vel sputis manentibus, sed dolore, et maxime spirandi labore, crescentibus, liberrime utendus. Primis diebus sanguinis missisio adeo non imminuit, ut contra sputa augeat ; quae, nisi multum provedio morbo, magnaque omnigeniS detractionibus, et morbi cursu debilitate demum inducta, nunquam ab ea impediuntur. Quod mali, ne nunc quidem, nisi effusionem serosam in bronchia promovendo, et sic sputatrices vires debilitando, ab hac detractione infertur. De sanguinis detrahendi mensura nihil certe, ob virium, habituum, et symptomatum vehementiae varietatem, sta

tui potest. Ex qua varietate de copia detrahenda judi 'candum

26쪽

candum est. Ne tamen timor parcendo, audacia sed Μdendo, noxae aut etiam exitio sit, Culleni magisset illus, ct nostri praeceptum memorabimur. IS . mare adulto, et satisfvalido, a quatuor,' inquit, ad quinque libras , averdupois, ut dicitur,ὶ paucis diebus detractio tanta fere est, quantum Vires ferre impune possunt. Quae mensura, si inter detractiones, et totum tempus, quo detractionesa adhibitae sunt, longum fuerit, major esse potest Altera ratio hoc explendi consilium est assiduus administrationis antiphlogisticae usus. Ad quam pertinet, ut

tationem creat, et omni ex parte libero inimicus spiritur est. Ob quam causam, tamdiu in sedile continendus aeger est, quamdiu id satis commode tolerari possit. Ec uuando cubilis necessitas erit, leviter ibi veste tegendus est. Cubiculi temperies aliquo modo circa aut infra FGrenheltiani thermometri gradum sexagesimum esse debet. Colloquium, quod pulmones agitat, cturi cura caV dum est. Ρroxima ratio cordis arteriarumque adtionem imminuendi refrigerantibus perficitur. Quorum Praecipua sunt, acida, et sales neutri. Ex acidis, in morbis in-fammatoriis, vegetabile caeteris anteponendum. Quod in hoc morbo satis large utendum nobis videtur. Huic proposito optime respondunt aurantia dulcia, ad arbitrium comesa, et succus limonum; aut, si liic obtineri

: nequit, ex Vino confectum acetum aqua mixtum, aut

qualibet aegro grata diluente potione. Quam, ut et quam vis aliam potionem, aegrotans modice quovis tempore, et saepius bibere, oportet. Ventriculus

27쪽

Ventriculus enim, ubi coPiosior Potio assumpta est, distenditur,viet diaphragmatis descensus, qui libero spi ritui nςcessario, essicit, impeditur. Ex salibus neutris, ni triam, et, ut miti videtur, jure Primum obtinuit locum ;ejusodrachmae quinque singulis diebus assiimendae sunt rsed in potione ad sitim compescendam minime dissolvendae; eniminauseamratque etiam vomitum justum com-

Purgatio, quam nonnulli medici dubitarunt adhibere Propterea quod diarinoea, tuitio incidens, raro fructi risuit, siurimis tamen amnoribuS commendatur, quRten Sintra refrigerantia, laxantia, et clysteros laxandi causae

adhibitos continetur.

Vomitus, qui hic adhibitus est ob agitationem vi rum1ucertus aut etiam periculosus esse videtur. Doses tartar emet. inrtio morbi datae, illustrissimo Culleno profuissu Visae sunt. I Sudor λ Chalmero, Meridionalis Carolinae medico, et iis laudatus, auceps remedium est. Qui, si stimi ilantibus et calefacientibu S rebus atreHintur, multae noxa' esse potest. Ob quam causiam, nisi post aliquamisymp-omatum remissionem sudor sponte profluit, arte non solicitandus. Qui si sponte Profluit, occurrendum auxilio et aquosae et tepidae potionis.

g equitis, aliorumque illustrium virorum l Vtilit tem Vesta, QVOrime euo t0rra quam proxime partem labo-

rautem

28쪽

rantem admovendi docuerunt. De te pope hujus utendi remedium medici di senserunt.' PHngelius illust. ii antequam vesicatorhim dolorem ek ilia et san is csi t detractus, satis habuit, eoque maturo remedii usa vehementiam morbi praecidisse, et magna sanguinis profusione pepercisse, arbitratus est. Pace vero' tanti viri, hic morbus, ut nobis videtur, raro adeo mitis est, ut una sanguinis detractione, una alvi purgatione. tollatur. Eoque, nisi in leni simo morbi statu, vel eatorii ΤΛbis usus ad ' alteram sanguinis detractionem peractam differendus videtur. Quo facio a Vesicatorio propter irritationem; quae, quamdiu permanet, detractionis, sanguinis effectum imminuit, non metuendum est. Cum dolor loco movetur, aut, eo Permanente, alius supervenit, aliud vesicatorium, et, si fieri potest, supra doloris sedem reponendum. Quod in omnibus G1sibus alicubi thbracis faciendum est. Vesicatoria enim extremis artubus, Storhi 1 mediai Viennentis arbitrio, minime recte admoventur. Vesicatoria, quae unguentis irritantibus fieri nionita sunt,

nunquam cum recentiorum Vesticatoriorum usu comparanda sunt Quod ad alterum consilium, scilicet, occurrendi quihusdam symptomatis, attinet, primum omnium doloris habenda ratio est. Qui, si remediis communibus non sub l tus est, solumque majoris momenti semptoma est, aut communis; sanguinis detracti O, sine manifesta noxa longiosis perferri nequit, ad localem detractionem protinus confugiendum. Ergo supra partem dolentem inici arbi-

29쪽

rumque detrahenda, pro morbi vehementia/ et diuturnitate aptanda est. Proximum symptoma tussis est, ad quod tollendum optum adhibetur. Opii opus adhuc in magna controversia est, et medicorum de eo opiniones inter se non conveniunt. Quod utique, summis simul

auctoribus, et ex propria observatione, summa vi stimulante praeditum esse arbitramur. Eoque morbi initio, aut quovis tempore quo diathesis phlogistica viget, summae illud noxae sit, necesse esse contendimus. Verum, proVecti Ore jam morbo, ubi spirandi dissicultas multum jam levat, est, et ubi solum cujusvis momenti symptoma tussis est, quae hoc : in casu a tenaci acri sero in bronchia etaso Pendet, estque doloris et vigiliae causa, tum demum o-Pii usus non tantum tutus est, sed aliis omnibus remediis praestat. Spinorum intermissio, quam id paucas horas facit, sublata irritatione plusquam compensatUr. Unde stagnatio, et consequens materiae spissati Q, quae

ut mirum in modum postea ejiciatur essicit, exoritur. Cum libera et copiosa sputatio tanto pneumoniae fructuint, idcirca omnibus temporibus eam promovendam medici judicaverunt. Ad quod faciendum, accommodatis medidinis expectorantium vocabulum attribuerunt; quod ubique nullis nobis hactenus notis convenit. Ut tamen quae siet nominata sunt paucis exponantur ; compluria gummi hoc consilio usurpata sunt. Quorum Pleraque,q- ante in usu fuerunt, sagaciorum mesicorum, Ob Vitimul trices, consensu, sunt damnata. Muci lintneS N

De Haeno placuit, adhibendum arbitramur, civi cor ureb Olet unciaS quotidie dandas putavit

30쪽

tionis errorem, is opinione falsa operis eorum ductus fuit. oleum enim circuitu sanguinis recipi, sic ad pulmones perferri, et ibi ut oleum agere, et effectuS Producere, crede-hat. Quae opinio prorsus falsa est. At, cum glottidem et partes vicinas tegendo, et sic ab acri tenuique materia defendendo, quae tussim concitat, hanc stagnare sinendo, et tenuiores Partes, partim calore, partim absorptione dissipando, et reliquam partem inspissare permittendo, et, sic ut paucis et facilibus conatibus ejiciatur faciendo, praestat. Aquae calidae vapores, aceto mixtae in bronchia receptae, semper hoc morbo usui sputum expediendo sunt.

Verum, ex omnibus aliis remediis, tartarum emeticum, ita ut nauseam excitat datum, optime expectorationem prG-moVet: