Rei rusticae libri quatuor, vniuersam rusticam disciplinam complectentes, vnà cum appendice oraculorum rusticorum Coronidis vice adiecta. Item, De venatione, aucupio atque piscatione compendium, ... Auctore D.D. Conrado Heresbachio ..

771쪽

THER EVTacr. 38αli piscatorum genere capiuntur . De piscatu pauci quod equidem sciam &apud Latinos & apud Graecos scripserunt praeter Oppianum qui contraditius,atque id solum de capiendis piscibus marinis scripsit.Aristot. Athenaeus & Plinius de piscium natura quaedam tradiderunt: De piscibus autem capiendis vel parum admodum vel nihil. Columella de piscinis & piscibus alendis scripta reliquit,&Aelianus sparsim 'nsi nulla. Piscium usus humano generi sicut &alia animaliaco celsus singulari Dei beneficio, cibum enim praebet utilissimum & lautissimum. Multas gentes solis piscibus victitare.Na

Oritas & Arbias gentes Ichthiophagos Arbisi ubesse,qui domicilia quoque E piscium on thio unsibus faciunt, portas e costis,&e vertebris mortaria,teste Strabone. Item panem ὀpiscibus ad solem tostis atque contu

iis addito pauxillo sermenti. Principio

piscatorem Oppian' sicut res ipsa docet, non minus qui in venatorem vigilantem Piscator laboriosium, rigoris & aestus patiente esse qualis po- vult, item sagacem, ut piscium fraudes stuletur. eludere queat. Instrumentis huic arti idoneis instruct sit piscator oportet, ne

pere lib. tridetib. fuscinis, hamis, atq; id i

772쪽

genus ad piscationem necessariiS,ut mox P sicutio dicetur'. Porro tunc piscatio institu- qitando in- enda, cum pisces desiderios Ceturae locastituenda. tepida adeunt,tum enim maxime capi- untur,ut Aristoteles tradit, maxime sub solem orientem,vel paulo post qua in occiderit,ium enim maxime vis iis piscium sallitur. Hyeme vada petunt,alij in limum aut arenam,alij in scopulos se abdentes.Ad vernu tempus & aestate in sublime redeunt,ctim herbae virescere incipiunt littoribus appropinquant.Pisces qin mari degere solent prope fluuium aliquem aut lacum clim partui sint vicini e mari in lacus aut fluuios prodeunt, cliquod aquam a ventis tempestatibusque liberam amplexentur in partu, tum ne beluis maris scelus e Xponant. Atque ideo in Pontum Euxinum secedunt, qui

ob id plurim is piscibus abundat,& quod

beluis marinis rapacibus non sit obnoxius. Verno tempore germinante terra,Pisces quoque sicut aliae ad coitum incitantur,& alij oua arenis petrisque atterunt, alii natando expellunt. Et clim omnes reliqui semel,lupum bis,mullum ter pa- . rere tradunt. Mares procedentes semen spargere foeminas sequentes exorbendo

773쪽

T HEREVTIc E. 33i bi excipere, neque aliter coire. Ia et silex iHerodoto tradat Aelianus reprehensium tamen ab aliis,nam coire omnino, sed a iij aliter,idque tanta celeritate,ut obser

uari certi vix aliquid possit. Piscis scemi

na coitus tem pore marem sequi tur,ventrem eius rostro pulsans,sub partum ares

eminam similiter, de qua re qui volet legat Massarium in Plinium'. Tempora Tmpρ piscationi accommoda autumno proban Πν tim tur post solis occasum maxime prima nocte, nam tum pisces dormitant,& facibus

lucentibus capiuntur quiescentes,bruma vero meridie,vere toto die,quod tum ad elum euagen inr,& inVenerem conci

tentur. Alij estate capiuntur,alij hyeme. Nam hippurum & coracinum hyeme non capi,sed tantum aestiuis diebus, atq; tu cancri fluviatiles &trochae comendabiliores. Pisces alii alijs locis delectatur: Psesqui- alij inter saxa,alij in arenis,alij v luis her biu locis cibi disque locis versantur. Explorandus lectentur. ventus ut sit tranquillus; alienus atem seruitu. pestate. Et sicut in terrestri venatione, sic in piscatu Noto spirante retia, aduersus Borea, &contra Borea flante in Notum trahenda. Euro spirante aduersus Zephyrum dirigenda retia , & contra.

774쪽

luti ebrios & infirmos redcli, adeo ut ma nu capiantur, atque ideo ichthiotherondici. Idem de hyosci amo proditum-- Aelianus quatuor memorat piscandi genera, nempe reti, nasia, hamo, atque conto . Retium existimat uberiorem, sed supellectilem requirere Variam. Doliis superius dictum in venatione. Co seruantur autem retia piscatoria diutius, ut in venatione serarum dictum . Nas sarum usum, quia inlidiosas sit,ingen um hominem minime decere quidam opinantur. Hamo autem piscari libero homini magis decorum existimari. At quae conto fit eam esse strenuissimam,&hominem requirere robustum , ad e mrequiri perticam rectam oleagina, ct funes E sparto contextos, & tedas atque saces pineas ac resinosas: nauem paruam,&remiges validis brachiis. Proditum est tempore hyberno cum Ister glacie constrictus sit, piscatores glaciem in orbem perfodere instar putei, huc cum lucis desiderio pisces conueniunt, facile capi, ut Aelianus tradit. Item glacie secta securibus, verriculis pisces capi Vulgare esti

775쪽

nas, alii hamis incuruis annexa esca, alii, lina & suniculos contextos e nauibus iaciunt,alij multiplices hamos expediunt. c Sunt qui nassis, atque his diuersis: Nam quaeda ex saligineis virgis contextae, non nullae e linis constant. Alii plumatis su-nibus piscantur,quemadmodum lepores in segetib. superius diximus venari. Qui - dam expedito utuntur piscandi modo, perticae alligant rete, sacci in morem in- ferius clauso&angusto, superius patulo,

eoq; i m pos ta esca in aquam de mi sio, subinde reducunt, captosq; pisces eximunt.

Item modus capiendi corbe, fiscellis, in stagnis rivisque herbidis atque vitia ob noxiis, vi mineo cophino superius in se riusque patente,eoque subito demisso in Vadum,qui cinguntur cophino pisces capititur. Alicubi in rivulis ad faces noctu pisces fuscinis conficiunt. Crebrior pisca di maxime in mari & fluminibus modus Verriculis expeditur vel sagenis. Retia nerriculi sunt haec oblonga, & mediocriter lata, usu. altrinsecus sunt bus alligata, ex Vna parte plumbei globuli, ab altera suber annectitur. Atq; hor quidem lignum propter

leuitate in sublimi aqua sustinet ea partu

retis,

776쪽

retis,alteram cogit plumbum subsidere. Pars una verriculi scaphae i m ponitur, altera parte in ripa retitia nauiculaque in altum per gyrum ducta,ad ripa tandem reuersi totum rete ad littus retrahunt, inclusis piscibus. Plinius ait interesse ca '. plure si iteretur gurges. Et Aristoteles testatur,si gurgitum ima saepius tera tur,plures capi secundo iactu quam pri mo.Est & retis genus quod geminis perticis in mare mittitur , subitoque pisces comprehendit. Aliud in modum papilionis aut tentorij contextum rete ini rius plumbatum,in sublimi nodosum Eius caudam sinistra tenet piscator, dex, ira in altum iacit rete,idque fusi densi se stes qui eo loci sunt cingit,& cum retra

ipseri bitur claudit. E dςm aquatilia genera νbim v. aliubi atque aliubi meliora. Littorales in pelagicis meliores contendit Aristoteles quippe qui cibo copiosiore melioreq; potiantur. Lupi pisces in Tiberi amne inter duos pontes,rhombus Rauenna muraena in Sicilia,elops Rhodi,ostreis saporem optimum Lucrinis adiudicant quidam .Sturio ad ostia Rheni, siluri in Danubio&Moeno, salmones Rhenenses comendabiliores:varij in montanis rivulis

777쪽

E UTI C E. 3 3 haleces sicut,& piscis, qui induratur,ex Oceano Germanico commendabi liores. Caeterum ut sunt pisces varil,Variiq; pi scandi modi.Non omnes etiam esca capiuntur.Nonnulli priusquam appetant o- dorantur.Inesse enim & auditum & saetiim experientia copertum est. Quos auiuiu

dam &speluncis latentes salsamento il-osactum litis faucibus scopuli, piscator expellit, inesse.

velut sui cadaueris agnitionem fugien tes.Conueniuntq; exalto ad quosdam o- dores,ut sepiam ustam &polypum,&ob id coguntur in nassas,sentinas nauium sugiunt, maxime piscium sanguinem.Non

potest petris auelli polypus, sed cunila, admota ab odore protinus resilit, ut ait Plinius. Aliqui pane inescantur & voca- ti adsunt, sic assueti pasci. Purpurae&ali- quot alis aquatici saetidis delectant. Mi nores hamis minoribus,distentis etiam caprinis pellibus saepe capiuntur. Cete Gie. grandis belua, Nearchus vicenum & ternum passuum refert ipsis nauibus metuenda,in Hesperio mari plurimum visi tur & Oceano,& tarda incessu. Est muc

culus piscis exiguus aspectu sed cauda logiuscula,hic monstrum ducit, illud ve rosequit. Quare musculo uiuo cete raro

778쪽

o x p ADDHAr Asn As capitur vertim duce capto nota di capitur belua & vis& consilij expers,vtpote noctu caligans oculis. Custode igi , tur capto apparet monstrum eminenti- . hus extra aqua pinnis. Piscatores rudentes bene compactis nodis extendunt, qui ne abrodantur, catenis intexuntiar per . multos orbes. Ad haec vires spiritu distet ' tos alligant,eosq, in pelagus demittit, In hamo indit esca, iecur aut armus talxinus,que uno ictu deglutire queat. lo praeparatis securibus &ingenti b. gladi adoriuntur monstrum, sed taciti, ne rumorem sentiens in profundum descendat. Escam rapiens&deuorans capitur,

funibusque trahitur. Et ni vires sunt bus

rhysteteres

uib. facile mergeret immanis belua. Seddu in vires cedentes saeuit, interim pisc1 toris ictu cos oditur,& in terra trahitur. Eiusdem sere magnitudinis Physete res,qui efflationibus fluctum maximum & caliginem nauigantibus excitant, ut Strabo scribit. Balena etiam unco ferreo capitur, se- . curibusq; e X cinditur. Balenae submersurae naties,aolijs eiectis vel effuso canoreo terrentur.

779쪽

Palena,Orca,Cete, cona uniter vocant

Orcam tradunt balens infestam belu-orce. .am: Capi inuitatione praedae dum sagina prosequitur in littus fluctibus propulsa, eminente dorsi, multo super aquas cari nar in modum in uersis,multiplicibus pla viis confoditur, & mergi saepe piscatores reflatu belus oppletos unda,& quia os habet in fronte,ideoque summa unda innatantes in sublimis nimbos asstat. A Claudio principe oppugnatam orcam in portu Ostiensi,quo prosectus ipse cum praetorianis populo Romano spectaculu prethuisse proditum, lanceas congerente mi Iite Enauiuiis assultanti b. Plinius tradit. Canes quia voraceS,&piscantes perturbani,hamis occultatis in piscib. capiunt. Lamnae in remos quiunt,dentibus circulo iniecto capiuntur. Phocs no hamis neq; tridete aut suscina,cu duriore sint cute,sed retib.capiti t. Testudinem etiam inter cete numeratam,immenset magnitudinis beluam In re omdico mari mitti, quarum superficie habi riit . tabiles casas in tegat, atq; rubro mari his nauigant cymbis, & piscatorib. obuiam

infaustam Oppianus putat. Capitur si

780쪽

i nuertatur,& supina feratur,sic faci leo, sigitur. In primis eliciuntur ante meridiano tepore blandiente euect ,eminentes lato dorso,per tranquilla fluentes. Quae voluptas libere spirandi in tantum sallit oblitas sit,ut solis vapore siccato cortice non queant mergi,inutisque fluitent op portunae venantium praedae. AElianus scribit caput eius abscisum diu vivere, & si manum oculis admoueas, oculos claudere, & si propius admoveas mota

Delphinos capere religio est,siquidem Delphini. hi piscatoribus auxiliolunt.Nam ad n , , men Simonis Vocati adesse solent, pis es ex imo fundo pellentes. Vnde ei Partem praedae dare cosueuerunt piscatores, qui ii negent,in posterum eisdem non ad- , sunt in piscandO.Thraces ad Byzantium Delphinis non parcunt:& quia ab hominibus no metuuut,facile capiutit, maxi, me primum nati. E quibus uno caPto, mater facile capitur,vi sequatur, natos

que veluti ad ludum literarium liberos educente parente, Vt inquit Oppianus, ipsa pone ἐπισκοπος sequitur. Aristote les tradi t retibus apprehensum breui te

pore strangulari, cum spirandi facultas

quam