Oratio proverbiorum

11쪽

ORATIO liebri aliis p id genus rebus expoIiut ut longe alia a

miliaribus cuicinis appareat.Inges e acipe infimi ta in apud graecos:qua apud nostros silua puerbioF. EX qua paucaqusda. interlegi cerpsicli:que ianuar adat publicis lectionibus:quo enarratio sit ueluti prodromo ait precursoria curriculi nostri littera Prouer MULSunt aut puerbia ut docente Diuo Augustinobliquid didicimus.sentetiae uulgares:quas graeci paroimias: Parcimia latini aliis quoi uocabulis.Modo adagia morierba Adagii Modo adagiones appellant:quae ego subinde mecuRdagis pessitas inuenio no minus succosa esse:nec minus uti Verbum te coducetiat sanctiora philosopho uolumina.Ad

hec habet Pucibia dda simile legibus:qua' scriptuangustu est interpretatio latissima. Si quide summa breuitate c5clusa:intelle mi uberiore coplectunt :&sentetialiter uita instruut Ita ut quae ad morale philosophia ptinet ingentiq; elegatia:n minus ex Puer bais cognosci possit ex docttinis c uoluminibus socratico'.N credis hoc mihi crede Diuo Hicrony mo scribeti ci Solomon in libro puerbio moralem docuit disciplina:succines is ut decuit:breuibusl sentetiis uitae instituta c5pones.Quod ut planius fiat cmanifestius prouerbia aliquot explicare auspicaborι

ad uitae humanae cultum mores mire facientia. Vos quaeso diligeter attendite spcro enim qua a me dicetur futura dcautila oblectameto ob uatietate S Mos emolumem eruditione.Quodsi in huiuscemodi

12쪽

PROVERBIALIS

anteloquiis placere antehac consuevimusnia hac ho dierna disertatione haud qua displiciturum me esse

confido.Hinc autem potissimum ordiemur. M Terentius Varronile togato litteratissimus: Prouer e uiuetissime di tu es a Terentiano Vndccuci do biu uarroctissimus Proverbiu hoc coeptimis celebrat:h5 bulla nianum est:eo magis senex.Sc1tis opinor oes bulla dici iraqs Hybulla tumore repente natu repente evanescetem.Vidistis est.

ne unq/Etenim sepe uidere cotingit:e largo hymibre dc subitario id genus bullas quasi sussiatas intimescere Mox ubi respexeris euestigio euanuisse.

Talis nimiru est homo.Hodie ut bulla turget crustino nusierit.Nulli prorsus rei potuit scitius Noe rius hos bullae 5parari: idelicet frivolus:momen tarius:nugatorius:& instar bulla repete deficiens.

Quid est homo inquit Seneca:quodlibet quas ibo sum uas:& quodlibet fragile iactatu.Quid e homos Seneca

imbecillissimu corpus:&fragile nud suapte natu rannerme Aliene opis indigens.ad oem fortune o tumelia proiectum .Frigoris est d laboris impaties ex infirmis suidisticontextum:Odor illi sapor ac lassitudo de uigilia:humor docibus:sine quibus uiue re non potest mortifera sunt. Quocul se movet in firmitatis suae statim 5scius. nuictimis causis at possensionibus morbidus ac putris.Metito ital ccci nil sapientissimus poetarum.Tale quidem genus est uersus ho

13쪽

Plinius. Hesaias Fimbrias

dilatare.

mpus psens noPythagoras apud Quidiu.

ORATIO Tua satellitu cuneis stipatissimus cedis sexcelsissimo humani generis fastigio positus numinis uice coleris:d obseruaris:ite deu terrenu credis bulla es. Tu qui imortalia aio uolutas:cuius cupiditati orbis seno siniciticu nihil e satis:bulla es:scito homine nihil es e fragilius:cu eodem nihil sit superbius: pus humanae uitae.&imago est flos:qui mane uires Sante uespera arescit. Qui cum sit speciosissimus ocissime intermoritur:Magna ut inquit Plinius noster hominu admonitione:qua spectatis ime Η reant celerrime marcescere:hinc prophetes in canonicis scripturis exclamat:omnis caro scenuic as gloria eius quasi flos scenLCaetem coeno minus oratorium sit parua copiose qgrandia breuiter exprimere libet hic paulum 5sistere dc ut dici solet fimbrias diduce re dc peristromata coplicata latius explicare. Tria tempora predicat oesa norut praeteritu/pre sens' suturu.Sed quicuriosius c subtilius ista pen sitarui praesens tepus sustulerut quod in suga semper est quod fluuii more cursu rapidissimo fluit ac prae cipitat&qdante desinit esse uenit nec magis mora patitur' inudus cuius uertigo inenarrabilis est Andelit ut homo nun in uno statu uel tatillu permaneatι hic illa Ouidiam Pythagore acclamatio Nia quom ipso semper requiei sine ulla corpora uertui .nA quod fuimusve sumusve cras erimus. Consimiliter

Seneca. emo nostru inquit est in seneetiite.qui scit

14쪽

PROVERBIALIS

iuuenis.Nemo nostrue mane ita tiridieaeorpora

nostra rapiunt suminu more Nihil ex his quae uidemus manet. Ego ipse du loquor imulari ista imutat' sum:hoce.qd ait Heraclitusonide sumebis desce Duloqui

tidie demis aliqua pars uitae:&du crescit uita decre Heracliti scit:quotidie ex nostro corpore particu decedunt dictum. ex quibus 5sistimus: ut philosophi tradui:& memorat Alphenus Iuriscosultus titulo de iudiciis.Singu Alphe

lae horaramo mometa aliqd de nobis predant 4 carpunt:puctu e qd uiuimus:&adhuc pucto min'.Me Puctu es ritot μαεeodio dici possumus.hoc e diales:cuuit quod ui nobis unius uix dieculatributa sit 5 dies nostri.ut uimus. inquit Iob sicut umbra praetereat.Vitae summa bre Hemero/uis spe nos uetat inchoare longa ut inquit uerissime bii. Flaccus Nostia longu spes nostras cogitationesi Diales protedimus.Inquit unus anno quinquagesimoidi hominetificabo.honores gera.sendos emam Attalius a se Flaccus

xagesimo seriatus ociabor domihi uiua.Aito tertius Spes lonι Senex resera me in rusticu secessum ibi* in consilio P. habebo agricolationis consultissimos.qui me doce bunt in quincuce arbusta disponere.populos uitibo maritare Arbores insitione frugiferas efficere: rupastinare.Terra pullam ac tenera quae optima est a cariosa discerniculo quoda internosceretibet exclamare cu Lucretio.O stultas hominu metes, pecto Lucreti'.

15쪽

ORATIO

tus talia oia ridicula uidebant .Quid tibi de nituro pol licens.Quid uagas uotii saeculuaeu minime coperi tu habeas de anno. Nescis homine bulla esse:qui scis an adiiciat hodiernae crastina summa, a dii superi Nimis hoc est.unde habes exploratu te ad uesperam Lucianus esse ui mi F Na tmqtuens time Lucianus a tenuise A filo, simo filo pedemus es:quod citius dicto dirumpis demus Catoniania prouerbiicstanter os d ossam.quo Inter os admonemur ne spes nostras in longum Pirahamus d ossam cum inter os ccibum iam paratum multa interuenire possint offendicula:& quoniam prouerbia raeta mus non pigebit prouerbialiter fabulari Versuspa rarcus est uersus 'medimita λ μ ν adest prouer mimi bialis de significas:qd hoc nostru inter os 8c offam des ri ολλα με αἱ πελεικυλiκoo'ini χελεοπακρου Inter ali latine dici potes .multa cadut inter calice supremascem dc a labra.Dicitur aute haec paroimaa ex tali causa.

Num Anceus Neptuni filiusxu uinea sereret impera Historia ruit ne quis familiai tu ea ingrederes ne quis attingeremotior et interdixi' pene uestigiis semulorum:ex quibus unus asseueranter haud qua inqt dominus mustugustabit nec fruetu carpet ex catineatqua atopere custodit.Vbi aut ue cinaturuerui:cxultans Anccus

mustum ex illis pressum poculo indit. Mox seruum

illum accersi iubct:qui ncgauerat ei fas esse si uetus uineatK mustui gustare las poculum ori admo

16쪽

PROVERBIALIS

turus.Esto inqt memor uerbi quod adudu dixisti: dc ille fidenter uersum antedictum rettulit inquiens. Multa cadu inter calicem supremas labra. Ecce tibi famulus alter id horae eoi momento eXanimatus repente ingredies nunciat aprufulmineum serinida ldae uastitudinis uineam populati :docutusta subuertere.Tunc Anceus abiecto statim poculo: quod in manibus habebat in aprum cocitatus sertur ab eo pperemptus:mustum uineti prout famulus praedax ratgustare non potuit unde ortum hoc prouerbiu. Alii tradui hac paro1mia dueta esse ex antinoi in Antinoi

fortunio.suit aut hic Antinous: us ex proci Pene casus.'lopes .Qui absente lysse in ipsius aula indulgebat genio:& luxuriosa ouiuia coletes prandio aenamq; gurgitibus lyssea patrimonia helluebant . Verucu post diuturna egrinatione lysses iaculo sub

medici habitu domu reuenisset mi Moeret i.pro eos comesabudos morte muletatos iustis poenis asse citriter quos Antinous calice aureuicnes iac illi Ia bra admoues corruit moribudus sagitta ab lysse in gutture lethaliter umis.Calix mantes excussus erui canit H omerus.xxii.Odyssea .dc ita ex eo gustareno potuit:Quidam narranti Chalcate uites seren tem augur nescio quis uicinus praeteries dixit errare Chalias non enim ei fas esse,nouiam innum inde gustare.& uite seres caetera cossimiliter. Ex hoc prouerbio graeco:quam

de causa instituto: Ductum es adagium apud IM

17쪽

ORATIO

imos alterum minimet iviale minimel promtum. Inter mai quod es uater manum domentum Idem pollens.qanud me inter os&ossam.

tum. Quid igitur nos homuculi.& ut ait Lucretius hoHomuli mulicissimus animae salillum .ut inquit Plautus.Uinsmita concupiscimus ud spes nostras in spacia longiturna diffundimus quid secula disponimus cum possit homo ex offa qua manu tenetia uesti. ioculo qd labras admouetinon bibere.Deniq; cu possit tam repente deficere bulla subito manescit. De Andragora dixit Epigrammatista lotus no Martialis biscum est hilaris coenavit.& idem inuentus mane e

ca*cu hilaris coenasset/Angina pr. aecipit arreptus compresso arctatis faucibus spiritu ante luce decessit ostendit uerissimum esse illud Hippocratis progno Hippo sticon quo maximus medicorum signa Synachent crates sic enim graece dicitur Angina quae uulgo quinan

Synache tia:homini mortiferam siue eamq; ocissime strane Angina lare quae intrinsecus grassistur nullo in gutture senio

secus existet uestigiossi quia exemplis homines maxime ducuntur suntq; ad idem faciendam potetissima Agitedum exemplis ostendamus:q nihil sumus:

Repe emo calciant sani ac tepestiui.A.Popeius in capitolio mortes. cu deos salutast i legatus rhodi perorata in senatu

18쪽

PROVERBIALIS

Romano causa in limine curiae protinus expirauit. Iulius medicus dum inungit specillum:quod medi- construmentum est per oculum trahens L. Valladum mulsi potionem haurit.Ap.Saufeius dum forebet ouum. Repentino omnes fato occubuere . Ana

creon poeta acino inaae para.Fabius senator in laetis haustu uno pilo strangulatus .Quosdam crassior se liua suffocat:ut illud serio dici posse uideatur. Ambulatac subito funus mirantur amici Iam satis opinor constat ac liquet hominem bul lam esse.en agedum deinceps discutiamus quanto

magis senex bulla sit Quod quidem in cotis .est Bulla madc enim senis anima in labris primoribus habitat gis senex Senex uiuit mortuus inter uiuos.Senex estis non e beneXpuSenile corpus putridum est aedificium:in quo omnis india aedivinetura diducitur:& dum alia sulcitur.alia discindi scium. tur.Senilis artas non descendit sed cadit Senectus Versiculus ille prouerbii uice celebratur. Non est ipsa mox uiuere sed ualere vita.quo significatur uitam no est bus est,m homine uitalem nisi prospera ualitudine perfrua Tereisu tur.proinde senex minime dicendus est uiuere cum Apollo 'minime ualeat.cum seiacetus ipsa sit morbus:ut in dorus. quit noster comicus:Quod ex Apollodoro decenter Aristote

Aristoteres libro.v.de generatione animaliu Reel: Senectus inquit dixeris sene mite morbia esse naturale.a Sene morba in 'ea eleganter senectus dicitur morbus insanabilis sanabilis.

19쪽

ORATIO

Sanatas nihil est in uita melius sanitate:Sanitasec menS duod mens uitae bona rutro loc bono caret senex cu infirmus sit&delirus:&quauis Plautinus pater dicata trin morsapientiae aetaS condimentum est.tamen magna

Deliratio ex parte delirant senes.Vndeoc senilis stultitiam stollis iratio appellari solet:hinc quoq; graeco prouexbro di

Dis pueri citur αυρο mi id in te lito idest bis pueri se senes nes quoniam uidelicet repuerascere creduntur dein pristinam redare puerilitatem.Idq Plautum dice re videmus in mercatore.his uerbiS senex cum exte

plo est iam nec sentit nec sapit.aiunt solere inrepue rascere:subscribit huic sententiae Aristotelos scribens in secudo politicoru ut corporis sic tiam mentis stirseneetute.Qua aut sanitas pcul sit a colubernio se num: morbosa sit senectus quis ignorat circusilit agmine laeto morbo' omne genus:ut inquit satyn Incomo graphus:in senecta hebescut sensus/praemoritur ut da senese sus auditus laesius torpet palatia memoria labat denetatis es decidui:quae sunt cibos ac sermonis instrumenta Edentuli iures detuli senes chalbi.mebra torquens fiunt Silicerni silicerni quasi silices ex dorsi curvitate cernetes Noab re suerit apud auditores benivolos minimel se

Ex tu stidiosos cessere exemplum errata galaditae: qui cuberzelai . esset γερωμ'iαμ senex ualde rogatus a Rege D aut de ut secu iret hierosolyma esseti regius comes:sedi

20쪽

PROVERBIALIS tu regi ita dixis. prout scriptu legimus libro secun Ex libro

do 2 σiλεων idest regum siue regnoru Quot sunt secudo redies anno 'it meae:ut ascendam cu rege in jem gum. salem.octogenarius sum hodie.nunquid uiget scia'sus mei ad discerncndu suave aut amarum ' aut delectare potest seruum tuum cibus aut potus uel audii epossum ultra uoce cantorum atq; cantricum Quare seruus tuus sit oneri dno meo regitiisce senis aladi , Isitae uerbis concinit Licinius caluus homo Romanus caluit exactae aetatis domagno natu senex qui tribunatum nis militum deprecatus laticina secis ad Quirites Meiam nyctae sed umbram nome*.P Licinii relictu uidetis:uires corporis assectae sensus oculoF atq; au'rium hebetes.Memoria labat.uigor animi obtusus.

Mcrito senoestus aetas mala ab auctoribus nucue Aetas mapatur:quam inter caetera morborum genera:ut qui la.

veridicus Hippocrates id Hippocratem sequutus Cor.Celsus maxime infestant Dyspnoea dc strangu Dyspnotria fiocesi spititus dc utinae difficultas. Coryza idest ea. grauedo de pituita.Nephrytis 6 Paralysis:ita graece tragutia

dicuntur renum dolores:&icruorum resolutiones Coryza.

Adde dc cacmiam idest malum corporis habitum Nephryι Lyenteriam idest intestinorum lenitatem caeteraque tis.sus uentris mala:quibus senes uexantur. Paralysis

Somnus ut nemo no nouit curarum abolitor ut Caccxia.

risi stabilimetu est membroruc lassescetiit rcfocilla Lyetetiatio atq; sultura dc ut Graeci dicunt ininoo me υκε