De vita libri tres (De triplici vita); Apologia; Quod necessaria sit ad vitam securitas. Con aggiunte di Amerigus Corsinus

11쪽

bois itaedia

ellas medicinam obseruadae cap. iX. Quo planetis uti debeamus 1 medi

cinis cap. X

Quibus modis spus noster baurire plurimu por de pii uitalmudi Ecq planers spumPcreatarq recreat: Δ qualia ad unu luent planetam per

imen ' cap. XI.

Res naturales alle artificiolae habent uirtutes asstelli occultas per quas spum nostru stellis eisde expo

nunt cap. XII

De uirtute imaginu secundum antiquo S atas modicinarum stilus ac i

Ordines reruastellis pedeti ut Solariuar suntlitu.&.quo pus fiat Solaris cap. XHHDe uirtute imaginum fecitdum antiquos arc medicinarum: quomocio medicinae sint loge ualidiores ui imagines cap. XV. De potestate cili. De uiribus radiorum unde uim sortiri putentur imagines. cap. XViQua uim habent figurari lo alisubcso cap. XVuQuales caelestium. figuras tiqimaginibus imprimebat ac de usu ima: Sinum cap.XViii De fabricanda uniuersi figu

Quata imagines uim here putentii pom e spus Leas: de affectu utetis operantis cap. xX. De uirtute uerborum at xatus ad beneficium csleste captandu Ac de septem gradibus pducetibus ad celestia. cap. XX Quo septe modis nos cslestibus accomodare potissimus: de qbus Saturnus sit maleficus quibus 1 pitius: quos Iupiter a saturno desedata quocstum agat in spiritumi corpus ecanimam cap. XXIi.

Vt prospere uiuas agas p imprimis

cognosce ingenium: sydus:genium tuum: S locum eisdem Oueniente. hic habita. professionem sequere naturalem. cap. X Xiii. Qua ratione litterati cognoscat ingenium suum sequantur Suictum spui conseiaraneum cap. XXIII1.

Astronomica diligentia in liberis procreandis . In praeparandis epulis. In edificiis o habitatione atouestibus. Et quantum curare talia li

ceat cap. XXV.

Quomodo periferiora supioribus exposita deducantur lapiora. Et Pinudanas materias udana potissimum dona. cap. XXVI.

12쪽

uiuere. Hi ergo deide librii de uitaloga dedi. Dissidebit aut medicini attremediis in re tara terrenis. Adiunxi librii de uita tu ualida tu toga celitus csipanda: ut ex ipso in udi corpore uiuo uita quaeda uegetior in corpus nostru quasi quoddam id inebriuuelut ex uite 4 pagares. His uero tu medicua ilibris ignosce precor indulgetissime Laureri: si dum medicus esse uolo nescio ito etia noles sum si no bonus saepe poeta Naac phsbus idem est nedicinae proripoesis magister: uita ille sua nobis nota per herbasqpcithara cattiq; largie Ipsaqnetia Venus apud astrologos musicuaeque pariti&m edicti. Sed hactenus dii litteratorii ciumq3 simitu uiis curiosius costilo libroni meoni salute negligo: 'diuiter se patior esse sevictos. Quaobre in eos nuc primit puistin corpus unu copulo. Cuius artubus Luna forma iam pactis uita Prinus adsit No potest aut hoc opus physicum id quasi corpus est uita accipere nisi mea. Eiusmodi uero vita ex mea duraxat pedet anima H alitia liti penes te magnanime Laureti mi

patrone uiuiti in ea praesertim amplissimam diu tuam parte: ubi unaci Platone nostrum illud de animorii imortalitate seruatur opus tuo iuride nomini dedicari Ataius iste meus: A si i beara quada quasi patria penes re uita agit verutame quod, theo Iogi uolut inquietus e interea donec opus id physicu anesua corpus accipiat. Accipe igitur optime Laurenti post illos de ala hos eria de corpore libros eode amatu quo&illis dudu felirarer his aspira. Ita. n.&corpus hoc sub tuo spiritu P suam uiuet anima: anima uicissim nostra cu hoc iam suo corpore in tuis laribus conquiescet.

VNIVERSALI INSCRIPTIO.

.iber deuita. In res Libros Diuisus. Primus deuitatina. Secundus de uita longa. ertius deuitarilitus.

13쪽

aut me uita tuai uomi

io quolem est

ipiti Stpactis asi cora durate: ubi

tuatur

u feliuis la

DE CURA VALITUDINIS EORVM QVI INCUMBUNT STUDIO

nus Georgioantonio Vespuccio Iohan Baptista Boninlegnio uuis probitate doctrinaque insignibus. S. D. Multa uobiscum his temporibus peripateticorimore deambulando confabulati sumus decurada eorum ualitudine qui assidue incumbut studio litteram: Quae quide breui perstricta pendio uobis potissimum mendare decreui. Ne prius id opusculum uel ipse probabo clauobis praecipue uiris iamicis P pbacis imis probatu es e rescivero: uel elegatis linari Lauretii Medicis nostri uidicium subire permittam: Cuius quidem prosperae ualitudini estiprimis si opus fuerit costilaurum. ViX. n. praesentibus litteratisprssertim nostris prospiciet unu nisi prius Orti patrono Mecenari prospexerit. Legite igitur diligeter: atq; curate ualitudinem diligetissime. Sublata. n. sanitate sublimes musam fores nisi deus omnipotens mira quadam uirtute S ducat& patefaciati aut notanguntur a nobis unq/aut certe frustra pulsantur. Physicam uero hac disputationem nostram eo potissimum an argumetum quoddam spectare uolumus uidelicet si consequendae sapientis gratia corporis sanitas tantoperequireda est mulio magis sanitatem metis qua sola potest sapientia comprshendit esse quaerendam: alioquin inscite omnino scientiarita frunitquicunq; insana mente sapientiam capere molititur Samiarem quidem corporis Hippocrates animi uero Socrates pollicetur. Sed ueram urtiust sanitate solus ille pistat: qui sic exclamat. Venire ad me omnes qui laboratis Monerati estis: atl ego uos reficiam. Ego sum uia ueritast&uita

14쪽

Nouem studiosoruna duces Cap. I

Vicunt iter illud asperum arduulvi logum ingrediunt

quod quide ui rade ad excelsu nouem uiani temptu assiduo labore perducit noue omnino timeris huius ducibus indigere uidentur. Quorti primi quide tres misio. Tres sequentes manimo. Postremi tres in terranos ducunt. Prmcipio isto Mercurius uim uestigado musam iter aggrediamur uel impellit uel adhortatur. Siquide Mercurio tributu estis uestigationis omnis officiti. Deinde Phsbus ipse&qusrentes an uaaOSi res qussitas splendore uberrimo sic illustrat ut perspicue quod querebatur a nobis inueniatur. Accedit gratiosis ima Venus gratiarum mater: azPalmis omnino laeti' radus suis rem omne adeo codit&ornata ut quicquid Δ instigante Mercurio quaesitu fuit domostrante Phoebo 1a erat inuentum: mirifica quada&salutar uenustate Venetis circu sum delectet semper ci prosit. Sequutur tres cine tis huius duces manimo: uidelicet uoluntas ardens di stabilis: Acumen ingenii: Memoria tenax. Des terra postremi sunt prudelissimus paterfamilias: Probatissimus praeceptor Medicus petitissimus. Absque his noue ducibus nemo ad ipsu noue musarum remptu peruenire uel potuit uel poterit unqua Ceteros quidem

duces ab initio nobis prscipue deus Oipotens naturaq3 tribuit. Tres uero postremos nostia adhibet diligetia. Sed pracepta officia quae ad patrefamilias 5 quae ad neceptore circa litterarum studia pertinent antiq plures sapientesque tractauerunta primipue

Plato noster ει saepe alias: Δ in libris derep. ac de legibus diligentissime Deinde Aristoteles 1 politicis Plutarchius quoq; Quintilianus egregie. Solus aute litterani studiosis hactenus deest medicus aliqs: qui manu euntibus porrigat salutaribus consiliis atq; medicinis adiuuet eos quos neci cstune animus ne paterfamilias praeceptorie destituit. Ego igitur sorte eoru laboriosissimam miseratus qui difficile Minerus minuentis neruos iter

Mut/primus aqua medicus debilibus obvalitudinariis adsum:

15쪽

sed urina facultate tacitegra epropitia uolutate Surgiteta adolescentes deo duce alacres. Surgite iuuenes atq; triti: quos ardentius merus s udium nimis enervat. Accedite libenter ad medicum: qui uobis ad instituti uesti perfectione mos trante deo atq; fauente colitia remedia lalutaria largiez. Qua diliges habed cura sit cerebri: cordis: stomachi spiritus: Rincipio quantam cursores crurium athleis brachiorum:

musici uocis curam habere lenta tantam alte litterarum studiosos cerebri docordis iecorisq; 5 stomachi Oportet habere. Immo uero tanto maiore quato 6omebra hec praestantiora q illa sunt:&i frequetius atq; ad potiora his ebris Q illi illis urunt. Praeterea solers'libet artifex is frumeta sua diligerissime curar. Penicillos pictor: Malleo incudest faber rarius Miles equos di arma Venator canes S aues: Citharam citharedus: S suaqs in similiter. Soli uero musa ii sacerdotes soli sumi boni ueritati Rauenatores tam negligentes proh nephas tam i fortunati sunta ut instrumentum illud quo mundum uniuersum metiri quodamodo Δ capere possunt negligere peniciis uideant. Insti umetu eiusmodi spiritus ipse est: qui apud medicos uapor quidam sanguinis purus subtilis calidus S lucidus definitur. At ab ipso

cordis calore ex subtili oti sanguine procreatus uolat ad cerebrii: ibi animus ipso ad sensus tam interiores fleXterioreS exercendos assidue utit. Quaobrem sanguis spiritui seruit Spiritus sensibus: Sensus deni rationi. Sanguis aura uirtute naturali quae in iecore stomacho uiget efficitur. Tenuissima sanguinis pars

fluit in cordis fontem: ubi uitalis uiget uirtus. I de creati spiritus cerebri S ut ita dixerim Palladis arces ascendunt. In bus animalis id est sentiedimouedi uis dominatur. Ita talis plurimu ferme remplatio est quale sensus ipsius obsequiti. Talis ut sesus qualis di spiritus. Spiritus uero talis qualis saguis alii

16쪽

ωtres illiuirestquas diximus maturalis scilicet uiralis S aialis a quibus per quas linquibus spiritu ipsi concipiuntur nascunturiatis uentur.

Litterati pituitae 5 atra bili obnoxii sunt. C. Iri. On solum uero mebra illa uiresq3 5 spiritus homines litterani cupidi curare diligentissime debeta ueni eciam pituita semper&atram bile non aliter nauigare scylla atq3 carybdim cautissime deuitare iubent. Quantum mi reliquo corpore occiosi sunt tantu cerebro ac mete negociosi Inde pituitam quod grsci Regma. Hinc atram bile qua iidem melancolia uocant gignere

compestunt. Illa quidem ingeniti saepe obtundi, suffocat. Haec

uero si nimiti abudauerit flagrauerit uel assidua cura crebrisin delirametis ueκat animii iudicium cppturbat. Vt nos inmerito dici possit litteratos foret, praecipue sanos nisi cum pituita moles haest :5 letissimos sapietissimosin omnium nisi bilis at uitio uel merere saepe uel interdu desipere compellane Quot sint caussi quibus litterat melancolici sint uel fiant. iiii. vasit litteratisint mel acolici tres potissimu causarum specie faciunt. Prima cfles hi, Secuda naturalis Tertia est humana Celest is quonia Mercurius lut doctrina luest igemus multati saturnus qui efficit ut in doctrinis uest igandis pse Uerem ua in ueras seruem us frigidi quodam odo siccim ab astronomis esse dicuntur: uel si forte Mercutius no sit frigidus fit tame saepe Solis propinquitate siccissimus qualis est natura apud medicos melacobca eande naturam Mercutius ipse Saturnusq; litterani studiosis eorti sectatoribus partiunt ab initio lac seruat augeret quotidie Naturalis aut causa esse uidet: p ad scientias presertim difficiles consequedas necesse est animum ab externis

17쪽

ad intema tan a circitiarentia quadam ad emina sese recipere. AN, dum speculaturan ipso ut ita dixerim hominis cetro stabilissime pmanere Ad centra uero a circuferentia se colligere figi in tro maxime term ipsius est proprium cui quidem atra bilispersimilis est. Igitur atra bilis animum ut se& colligat in unum di sistat in uno Gtempletum assidue prouocat. Atq; ipsa mundi centro similis ad cereum rerum singularii cogit in uestiganduria. Euehitq; ad altissima quax,comprshendenda: quandoquide criSatumo maxime gruit altis imo planetam. Oleplatio quo Oipsa uicissim assidua quada collectione o quasi copressione naturam atrae bili persimile contrahit. Humana uero idest e nobis causa est. Quonia frequens agitatio metis cerebrum uehementer exsiccat. Igitur humore magna ex parte cosumpto quod caloris naturalis pabulu est calor quoq; plurimu solet extigui. Vnde natura cerebri sicca frigidac evadit. Quae quide terrestris S mel acolica qualitas nominatur. Plterea obfrequentissimum inquisitionis motu spiritus quo motitatinue resoluunt. Resolutos aut spiritus ex subtiliori sanguine instaurari necessariti est. Quapropter subtilioribus clarioribusque sanguinis partibus spe cosupris ι reliquus sanguis necessario densus reddits siccus citer. Accedit ad Esc: , natura in conteplatione cerebro prorsus cordiq; mtenta stomachuleparo destituit. Quare alimentis praesertim uel uberioribus uel durioribus male cococtis sanguis inde frigidus crassus 5 niger efficitur. Postremo nimio mebrorum octo ne lapstu excernunime crassi fuscioliapores exalar Hsc omnia melancolicum spiritu's stum lci pauidu animu efficere solenta Siquide interiores tenebrae multo magi si eXteriores msrore occilpant animvato terrent MaXime uero litteratorii omnium hiatra bile premunt qui sedulo philosophiae studio dediti metenia corpore rebusq; corporeis euocanitincorporeiso coniungunt: tum quia difficilius admodum opus maiori quoq; indiget mentis inletione: tum quia quatenus mente in corpore uentati con

a iiii

18쪽

iungunt eatenus a corpore disiungerecompellunt. Hinc corpus

eorum nonu nequasi semianimum redditur atq; melancolicum. Quod quidem Plato noster in timeo significat dicens animum diuina saepissime&intentisSine contemplantem alimentis eiusmodi adeo adolescere potentem*euadere ut corpus uti supra si natura corporis patiatur exsuperet: ipsum ruehemetioribus

agitarionibus suis aliquando uel effugiat quodam odo uel nonuntquasi distatuere uideat. Cur melancolici ingeniosi sint Sesquales melancolici sint eiusmodi:quales contra C M. Actenus quam ob causam musarum sacerdotes melancolici uel sint ab initio uel studio fiat rationibus primo festibus: Secundo naturalibus: Tertio humanis ostedisse sufficiat. Quod quide confinnati libro problematii Aristoteles. Omnes enim inquit uiros in quavis facultate pistantes melacolicos extitisse. Quam re Platonicum illud quod in libro de scietin scribitur confirmauip. Ingeniosos uidelicet plurimum cocitatos furiosos esse solere. Democritus quo nullos inquit uiros ingenio

magnostpiter illos qui mrore quodam perciti sunt esse unquaposse. Quod quidem Plato noster in phedro probare uidetur dicensi poeticas fores frustra absq; furore pulsati Et si druinum iamre hic forte intelligi uult tamene furor eiusmodi apud physicos aliis unguliis praeteremelancolicis incitatur. Deinceps uero assignands a nobis rationes sunt quare Democritus 5 Plato et Aristoteles asserant melacolicos nonullos interdit adeongenio cunctos excellere ut non humani sed diuini potius uideantur. Asseuerat id Democtitus 5 Plato 5 Aristoteles absq; dubio Racionem uero tantae rei haud satis explicare uidentur. Audendum tamen monstrante deo causas indagare Melancoli idest

19쪽

atrabilis est duplex. Altera quidem naturalis a medicis appellarur. Altera uero adustione cingit. Naturalis illa nihil est aliudu densior quaedam sicciori pars sanguinis . Adusta uero in specie quattuor distribuitur. Aut enim naturalis melancoliae auclanguinis putioris: aut bilis aut salsae pituitae combustione in Qpitur. Quscunq; adustione nascitur iudicio & sapientia nocet. Nempe dum humor ille accenditurat ardet concitatos fure te' facere solet. Quam graeci maniam nuncupant: no uero fas rorem. At quando iam extinguitur subtilioribus clarioribus cppartibus resolutis solaque restante fuligine tetra stolidos redditidi stupidos. Quem habitum melancoliam proprie&amentiam uecordiamq appellant. Sola igitur atra bilis illa quam diκimus naturalem ad iudicium nobis sapientiam i conducit. Neo tamen semper. Sanes sola sit atra nimium densaque mole obfuscat spiritus terret animum obtundit ingenium. Si uero pituitae simplici misceatur cum Digidus obstiterit circum praecordia sanguis crassa quadam frigiditate segnitiem adducit atque torporem. Atque ut densis imicuius materie natura est quando eiusmodi melancolia frigescit ad summum frigiditatis intenditur. Quo in statu nihil speratur timentur omnia redet celi conuexitum. Si bilis atra uel simplex uel mixta putrescit quartana gignit febre: lienis tumores &multa generis eiusde Vbinimis eκ uberat siue sola sit siue iuncta pitui spiritus crassiores facit at frigidiores. Continuo animu afficit tedio. Metis aciem

hebetat: ne salit arcadico circu prscordia sanguis Oportet aut atra bilem ne tam pauca esset ut sanguis:bilis: spiritus quasi fono careant. Vnde instabile ingenium labilem S memoria esse cotingat. Neq; tam multam lut nimio odere, grauati dormitare atque egere calcaribus uideamur. Proinde necessarium est omnino eam esse quoad eius natura patitur subtilissimam. Si enim tenuata pro natura sua maxime fuerit poterit forsitan absque no

20쪽

xa etiam esse multa A 3 etiam rara ut aequare bilem saltem pondere uideatur. Abundet igitur atra bilis sed tenuissima. Non

careat humore subtilioris pituitae circumfusor ne arescat prorsus durissima euadat.Non tamen misceaturomnino pituitae presertim uel frigidiori uel multe: nefrigescat.Sed bili sanguiniq; adeo

misceatur ut corpus unu conficiatur e tribus: dupla sanguini si ad reliqua duo proportione compositu. Vbi octo sanguinis partes: duae bilis: duae iterum ares bilis portiones eXistat. Accendat aliquatum a duobus illis atra bilis accensaq; fulgeat non urae. Nequem adinodum solet materia durior dum feruet nimium uehementius urat 5 concitet. Dum uero refrigescit similiter frigescat adsumum. Bilis enim atra ferti ins har quando multum ad fiet gus intenditur fiiget ad summur quando contra ad calidum uat de declinat calet ad summum. Neq; mirmn uideri debet atra bilem accendi posse facile atin accensam uehementius urere. Siquidem videmus calcem illi similem aqua perfusam feruetestatim

ato exurere Tantam ad utrunq; extremum melancolia uim habet unitate quadam stabilis fixaeq; naturae. Quae quideextremitas ceteris humoribus non contingit. Sume 'iidem calens summam pistat audaciam immo ferocitatem. EXtreme uero friges

timorem ignauiamq; extrema Mediis uero inter frigus calore*gradibus affecta uatie affectus producit uatios non aliter umerum precipue potens bibentibus ad ebrietatem uel etiam paulo liberius affectus inferre uatio soleat. Igitur oportune temperara sit atra bilis oportet. Quae cum ita moderata est ut diximus 5 bili sanguini pmixta qaec natura sicca est 4 caditione utuipsius natura patit tenuissima facile illis accendit. Quia solida dat tenacissima accensa semel diutissime flagrat. Quia renacissime siccitatis unitare potetissimae uehemetius calescit.Que

admodu lignit paleis si utraq; accedant magis diutiusq; catervi lucet. At a diuturno uehementi calore fulgor inges motus uehemes di diutum usificiscune Huc redit illud Heracliti: re