장음표시 사용
21쪽
sicca anima sapientissima. Quo pacto atra bilis conducat ingenio. Vere Brte quispiam: quale sit corpus illud humoris eius
modi ex tribus illis humoribus ea qua diximus Pportione conflatum. Tale est ferme colore quale aurum esse videmus: sed aliquantum vergit ad purpuram. Et quando ram naturali calore uel corporis uel animi motu accenditur feriale non aliters stignitum rubescitatim purpureo mixtum calet & lucer Arq uelut Iris trahit uarios flagrate corde colores. v si et aliquis iterum quonam pacto humor eiusmodi conducat uageni . Nepe spiritus ex hoc humore creati pruno quidem subtiles sunt non aliterqaqua illa quam 5 uine: seu uitis aqua nonam att& ardentem: quotiens e crassiori mero quadam ad ignem distillatione ut feri solet exprimitur Spiritus enisub angustioribus atrae bilis erusmodi compres 1 meatibus uehementiore ob unitatem calore maXIme tenuantur perci' arctiores meatus expressi subtiliores erumpunt. Deinde calidiores sunt iter atque eadem ratione lucidiores. Tertio motu agiles actione uehementissimi. Quarto: solido stabilim humore rugiter emanantes actioni dulcissime serurunt. Tali aut animus noster obsequio fretus indagat uehemeter Perseu erat in uestigando diutius. Facile quarta isti estigauerit miten inclare,spicita tacere dim dicat: acdm recinet iudicata
Adde*queadmodum superioribus significauimus animus institimento incitamento eiusmodi quod cetro mundi quodamodo congruit atq; ut ita dixerim)m suu cenini animii colligit sempietat orum 6ccetra petit 5 penetralia penetrat. Ogruit Insupcii Mercurio atq3Sarumo. Quom alter altissimus omniunx
planetam inuestigate euehit ad altissima. Hinc philosophi singulares evadut Presertim ianimus sic ab externis motibus aro corpore proprio seuocarus 5 qproximus druinis 5 diu moni
22쪽
instrumentum efficiatur. Vnde diurnis influxibus oraculi' ex alto repletus noua quaeda musitataque sem excogitati futura praedicit. Quod non solum Democritus atq; Plato affirmat sed etiam Aristoteles in problemani libro 5 Avicenna in libro diuinorum S in libro de anima confitent. Quorsum lis deares bilis humore tam multa 'Vt meminerimus quarum atra bilis imo candida bilis eiusmodi usreda 5 nutrieda est tanqOptimat tantum illam quae contra se habes ut dixtinus tan pessunam esseu Iranda. Adeo. n. dira res est ut a malo demone erus ipetus stigari Serapio dixerit S Avicena sapies non negauerit. Quinq; sunt praecipui studiosorum hostes: Pituita Atrabilis: Coitus: Satietas: Maturinu somnia S. C. H.
Taute redeamus illuc unde iam longius digressi sumus longissima uia est: qus ad ueritatem sapietiam* perducit: grauibus terra marisi plena laboribus. Quicunque igitur hoc iter aggrediunt ut poeta quispiam diceretisspe teria mari yiclinantur. Slue. n. mare nauigent continue inter fluctus idest humores duos pituitam scilicet Δ noxia illam melancolia quasi inter scyllam carybdim iactatur. Sive terra ut ita dixerim iter agat mamostra protinus sese illis obiciunt. Primum teri ena Venust Priapula nutrit. Secudum Bacchus 5 Ceres Tertium noαurna Ecbate frequenter opponit. Ergo oc Apollo ab aethere & Neptunus ab inuore S a terra Hercules spe uocadu S: ut monstra eiusmodi Palladis inimica iaculis Apollo traffigat: Neptunus tridere domet claua Hercules tatundat 5 laceret. Primu quide monstruest uenereus coitus: praesertim si uel paulii uires excesserit. Subito na*exhaurit spiritust praesertim subtiliores cerebru debilitat: labefactat stomachuam; prscordia. Quo malo nihiligenio aduersius esse potest. Curtia Hippocrates coitu comitiali morbo
simile rudicauit nisi ila mete quae saaa est pciatit: anmq; obest:
23쪽
utauicennam libro de animalibus dixerit Siquid spennatis supra si natura toleret coiripfluari obesse magis si quadragies
tantundem sangumis emanarici ut non ruria prisci nausas at pMmeruauirgines esse uoluerint. Huc platonicum illud spectat. Cum Venus musis minitaretur nisi sacra uenerea colerent se contra illas suu filiu armaturam. Responderii mula. Marti o Venus Marti talia mitare. Tuus. n. interno cupido no uolat. Deni
natura nullusensum longius tactu ab itelligentia segregauit Secundu monstruestumi cibiwsatietas. Quippe si uinum uel nimiu uel nimis calidui uehemensi fuerit caput ipsi humoribus
pessimisq; fumis implebit. Mitto Uinsanos facit ebrietas. Cibus uero nim rus primu quide ad stomachu in ipso coquendo omne natur uim reuocat. Quosit ut capiti simul speculationiq intendere nequeat. Deinde inepte coctus multis crassis uaporibus humoribus acie mentis obtundit. Qum etias satis coquatur: tamen ut alienus ait animus adipe&sanguine suffocatus celei ste aliquid pervidere non potest. Tertiti deniq; monstiu est ad
multa nocte praesertim post cena frequentius uigilare: unde etiapostortii solis dormire cogaris quonia ueroi hoc errat fallucc, studiosi pinulti iccirco qr genio noceat latius explicabo: atq; rationes septem praecipuas afferam: Prima ab ipso sto Secunda ab elementis: Tertiam ab humoribus: Quarta ab ordine rerum: Quinta anatura stomachi Sexta aspiriribus Septima a phantasia deductam. Principio tres planeis queadmodum 1 superioribus dicebamus contemplationi: eloquentiae maxime fauent: Sol Venus atque Mercurius. Hi uero paribus ferme passibus concurretest ad uetate nocte nos fugiut. Die uero uel uinquare uesia surgete resurgunt nos leuisunt. Post uero solis ortu in plaga est duodecima: qus carceri tenebrisque ab asti onomis assignata repete tradunt. Ergo no qui uel nocte quando nos fugitit uel die post solis orcii quado carceris tenebramq; domu intrat: sed ju APpemodu peteribus ortu uel iam surgetibus ad cotepIadu tatbε
24쪽
dum ipsi quo molargutiu soli actitissime specul1tur 5 eloquetissime inueta sua scribui atq; coponunt. Ratio secuda scilicet ab elemetis est talis Otiere sole mouetur aer tenuatq; ct claret: occidet uero cotra. Saguis aut o spiritus Orti qualitate aeris circumsi naturacpsimilis N necessario copellune. Tertia ratio quia humoribus ducit est eiusmodi. In aurora mouet saguis ci regnat motuque tenuatur in calescit S claret. Spiritus uero sanguinem sequi imitario solent. Verum accedere nocte melancolinilla crassior 5 frigidioriari pituita dominantur: quae spiritus ad speculandu ineptis imos proculdubio reddunt. Quarta ratiotquae trahitur ab ordine rem haec etit. Dies uigili emo somno inbuta est: quonia cum sol uel ad emisperium nostrum accedit uel super ipsum cedit radiis suis meatus co Fotis aperit atq; a centro ad circitferentiam humores spiritusque dilarat. Quod quidem
ad uigil iam actioneswexcitat atque conducir: contra uero quado recedit Omnia coartantur Quod naturali quoda ordine inuitat ad somniumaxime post tertiam aut quarta nocti partem. Quisquis igitur mane quidem dormitat quando sol mundula excitat: ad multam uerq noctem uigilat quado natura dormire am 5 a laboribus quiescere iubet hic absq; dubio cii ordini uniuersi tum sibi ipsi repugnant: ducotrarus simul motibus perturbaear imbitur.5ane u ab uniuerso mouetur ad extima ipse sese mouet ad intima. Atq; contra: dum ab uniuerso ad intima trahitur ipse se interim retrahit ad extrema. Ergo puerso ordine moribusq; itrariis tu corpus totii tum spiritus geniti prorsus labefactat. Quinto loco a natura stomachi in huc modu argumetamur. Stomachus diuturna diu mi aeris actione apertis poris admodii dilatat: euolantibusq; spiritibus radem ualde debilitamr. Igitur subeunte nocte nouam spirituum copiam Xigit qua foueatur. Quapropter quicunq; eo tempore conleplationes longas ct difficiles laboat ipsos ad caput spiritus retrahere nititur uero distractiine ijstomacho satis neq; capiti faciut. Maxime
25쪽
uero nocet si posscsnam lucubiales diu ei usmodi studiis attentius incumbamus Pluribus enim tu cad con queducibri spiritibus multo p calore stomachus indiget Haec uero duo lucubratione studioq; tali druertutur ad caput. Quo fit ut neq; cerebroρ ne stomacho suppetant. Adde 3 caput ob eiusmodi motu erassioribus cibi replet uaporibus. At cibus i stomacho calore respiritu destitutus crudescit S putret. Vnde rursus caput opplet diisdit. Deniq; matutinis hons quado surgendu es hi ut cretiaeris omnibus somno reteris singulam ebra purgesae triciiquod
pessimum est qui nocte lucubrando cococtionem penitus interruperat idem dormiendo mane excrementorum expulsionem diutius impedire compellitur. Quod quidem tam igeniori corpori medici omnes obesi e plurimum arbitrantur. Merito ergo qui nocte tranaturi pro die atomuerso die rursus pro nocte
utuntur tanqnoctuae ii etia I hoc uel inuit noctuas imitanE: ut
queadmodi illis sub solis luna me caligat oculi ita&iis mentis acies sub uetitaris splendore caliget. Sexto loco a spiritibus ideIta PbaE. Spiritus fatigatione diurna: praeserti subtilissimiq*dent Presolutine Nocte igie pauci s i lapsunt litteraru studiis
ineptissimi uino aliter mancis horti fremalis geniti uolare possit: luespertiliones at bubones Cotra uero post somnii mane spiricibus recreatis mebrisq; adeo corroboratis ut minimo spici
turi aminiculo egeant multi subtiles*spus adsunt: moerebro seruiaciat expeditius obseq posititiis ebris seu edis regedis pa
rti admodii occupati Postremo septima Nisic a phalas nanira deducit. Pharasia siue imaginatio siue cogitatio seu quouis alion Olenuncupada uidet multis logi si corranis inuigilado imaginibus cogitationibus cutis distrabie atq; turbat. Quae quidedisti actio pturbatio sequet conreptationi tranqllam serena*mentem penitus postulati inimiti contraria est. Sola uero nocturna ere agitatio 1lla sedat tande a 3 pacat. Igit accedente qdent nocte sep turbata mete: recedete uero utplurimu metetrasilla ad
26쪽
studia nos conferimus. Quicuq uero mente nimium agitata res
ipsas iudicare conanti licio aliter uilli qui uertiginem patiunci omnia uerti putat: ut Plato inquit cu ipsi uerrane. Quaobrescite Aristoteles in economicis iubet ante luce surgere: asserit idec
ad corporis sanitate:&ad philosophis studia Pdesse plurimit.
Sed hoc ita accipiendu est ut citaec modica csna matutina cruditate diligetis ime deuitemus. Deniq; sacer ille uates David omnipotentis tuba dei nuq dicit uespere sed mane seinpati diluculo in deum suu canendu se cithara psalmis surgere Surgere quidem mete ea hora omnmo debemus. Mox etia corpore:si modo id comode fieri possit. Quaesit hora inchoandis studiis oportunioni
X iis quae in superioribus disputata suci ferme iam satis costat oportune nostra nos studia exordiri: uel statim otiente sol uel hora una salte uel duabus ad stimum ante solis exortum. Sed ante e lecto surgas perfrica pamper suauiter palmis corpus totu primo. Deide caput unguibus sed id paulo leuius. Hac in rete Hippocrates amoneat. Nam frictione inquit si uehemens sit durari corpus: Si leuis molliri: si multa minuus modica impleri. Cum electo surrexeris noli subitae lectioni meditationi prorsus intabere. Sed salte hors dimidium cuilibet expurgationi cocedito Mox meditationi accingere diligeteri qua ad horam circiter una pro uitibus progabis Deinde remittes pamper mentis intentione at interim eburneo pectine diligerer dimo derate peae caput a fronte ceruicem uersus quadragies pectine ducto. Tum ceruice panno spe toti perfrica Demu reuersus ad
meditadum duas inlaphoras aut salte horam una studio dedicato Produci uero non unq studia positit sed aliquata interduintermissione facta ad hora uis merediana. Quin etia interdum
27쪽
quis raro nisi cibu interim cogamur asstimere postmeridie circiter horas duaLSol n.circa ortu potes e: potes dei medio flori plaga quoq; illa siti quae mediuixime sequit qua nonam astro nomiuocati&sapietie donati sol maxime gaudet quonia uero poetsoes msbu musani scietianique duce esse uollit merito siqd altius excogitandu est his horis potissimu cogitet: si musae quaerendari horis eisdemsbo duce qusrant. Reliquae. n. borae ueteribus alienis legendis potius' novi Pprii'3 excogitandis accomodatae uident. Sem alit meminisse debemus qualibet hora semel saltem paulisper remitteda esse mentis Intentione. Cti. n. ob interionem eiusmodi spus resoluant i merito si nun cesses rendere lontus eris. Dii laboras animo interim corpore siesce. Mala est defatigatio corporis: peior animi: utriusq3 simul pessima: oppositis homine motibus simul distrahes uitaq; disperdes. Deniq; haud niterius meditatio cedat uoluptas. Portu uero citra.
Quomodo sit uitanda pituita a. Q. Perspretiti fore uidetur quae noκia litteratis esse diximus
repetere breuiter: atque remedia singulis adhibere. Ergone pituita nimis augeatur exercitatione quottidie stomacho ferme uacuo bis utendum: nu nutamen laboriosa: ne acuti spiritus dissoluatur excremeta diligetissime ab omnibus meatibus eκpurganda Sordes a corporis totius curet capitis precipue tum lotione tum frictione penitus abstergendae. Vitanda alimeta frigida nimium atq; nisi obstiterit atra bilis, etiam humida omnino
quae pinguia viruleta uiscosa uncta/glutinosa sint uel quae facile putrescere soleant. Si stomachus uel natura uel aetate sit frigidus:aut dimittedus omnino aut certe minuenduSaqus potus.
Moderatus cibus sit oportet sed potio moderatior. Habitatio alta, graui nubilo aere remotissima. Tu ignis tum calidi odoris usu humiditas expel da. Prohibedusagus capite: maxime
28쪽
uero ceruice atq; pedibus: Multu. n. obestigenio Prodest moderatus usus aromatui frigidioribus epulis: nuci muscats praesertim eccinamomi&croci: ZinZibetis quot condit mane stomacho uacuo: quod sensibus etiae memoriae maxime prodest. Qua ratione uitanda sit atra bilis. e ima uero illa quam 1 supioribus detestabamur atra bilem haec auget: Crassu turbiduq uinui prae ipue nigruxi
biduti sicci salsi acres acuti ueteres usti asi 1 fi 1crit carne bouisti lepotis: caseus uetus: salsamera legumina praecipue faba leticula: melsigia: eruca brassica sinapis: radicula: alliu cepa: porru: mora: cariors ct quaecu* calefaciut uel f igefaciunt simul atque desiccant di Oia nigra Ara: timor: misericordiardolor: Otiti: litudQ: dc quaeciac uisu oboliatu audicii offedui: orum uero maxime tenebre. Prsterea exsiccatio corporis nimia si uel agis nata uigiliis siue multa mentis agitatione uel cura seu frequenti coitu usu*rem calidam multu at siccarum seu moderata quada deiectione at iurgatione uel exercitatione laboriosa uel inedia siti calore uel sicciore ueto uel f igore Citiem bilis atra iam siccissima sit iugida quoq; licet no sque huic certe resistendu est rebus quide modice calidis: humidis uero qmaxime Cibis elixis assidue: qui coquatur facile: di subtile gignat sanguinem atq; Aansimum. Sed interim ut stomachivi pituitae ratio habeat perindeat bilis atrae epulscinamomo S croco S sandalis codiant. Coferunt semina peponis: atq; cucumeris S pinei nuclei abluti. Couentu lacticinia omnia lac: caseus reces: amigdalae dulces. Conuentui carne auiu: S pullorum gallinaceoru quadrupedum uelactentii uoua sorbilia maκime: oc ex inebris animaliti cerebellu: dulcia mala: pyra: plica: pepones: pruna damascena: atq; similia: Cucurbita rite cocta: herbς humidae non uiscosae Cerasia uero Rcus: uuas minime laudo. Nauseam uero ec satietate ualde dete
29쪽
stor. Nihil aut aduersiis h1c pestem ualentius est Q uinu leue clarum suaue odorum adspiritus prFeteris Pspicuos generandos aptissimu Nam ut Platoniri Aristoteli placet hic humor hoc uino no aliter mollit atq; dulcescit doctaret luel lupini aquaifusi uel ferrum fiffinis accensum Verum tum eius usus spiritibus di ingenio prodest tantii nocet abusus. Pretereat fundere auruuel argentii maxime ignitu eoru*folia in poculis uel in ipso iure prodesse consentaneti est: at aureo uel argenteo vasculo bibere cibosq; sumere. Item putile est si saepe stomacho uacuo liquirille succus deglutiat Succus quoq; punici pomi dulcis: twdulta arancei Conducunt no mediocriter suaue odores item pati maxime: at si regnat frigus ad calidu declinates si dominetur calori uergentes ad frigidii. Tempandi sunt igit ex rosis: violis: myrto: caphora: sandalis: aqua rosacea: quae frigida sunt. Rursus
excinamomo: citro: aranceo garo filis: meta: melissa: croco: ligno
aloe: ambra: musco: qus calida Verni flores Plant imprimis, folia citri siue arancei odora* poma: sed maxime urnum. Odores eiusmodi put cui esuenit: Δ naribus hauriendi sunt &pectori atq; stomacho admouedi. Odotes uero calidos multu siccos si soli Detini S cotinui in Gi bamus. Tenedus ore iacintus Ranimum uehementer exhilarat. Hi embolanum quo . i. area siluestras ta cibo tum odores fert. Bu glossa rursus: borram: melissa: horuin triti aqua. Rursus lactuca: endi uia: uua passula lac amigdalinu mensifamiliarissima esse debet. Fugiedus aeri aut seruestaut glacialis nimium aut nubilus. Sed aer tem patus serenus liberrime admittedus Mercurius Pythagoras Plato iubet ditan ante animum uelis frente cithara cantuq tam costanti' cocinno componere simul atq; erigere. David aut poeta sacer psalieno psalmis Saulem ab isania liberabat. Ego etiam si modo infima licet componere sumisi tum aduersus res bilis amaritudinem dulcedo lyrae cantus ualeat domi frequenter expetior Lauda
30쪽
hortorum: nemorii usum deambulatione secus pumma perq:amsna prata suauem: equitationem quoq; gestationem nauigationemque lene ualde probamus. Sed uarietate imprimis facilesque occupationes diuersaq; negocia non molesta: assidua hominum gratiosorum consuetudinem. Cura stomachi. Cp p. XI. Equitur ut curam stomachi diligentissima habeamus: ne nauseam cruditateve adducat unusatietas caput offendat. Bis cibus quotidie sumendus est S modicus atq; leuis cinnamomo mace nuce muscata moderate Oditus. Sepiam e siccus
cibus podere alimet mollia potu*exsuper nisi forte atre bilis siccitate admodii uereamur. Fame si minode fieri potest)cibus t siti potus κpectet Aviditas utriusq; supsit mess. Fastidiu&saturitas Uul absint. Abstinendu ab iis quae ob nimia humiditate uel uiruleta 5 uncta uis saq; materia stomachurelaxado debili rata uel etia frigida aut calidissima sunt aut propter duritia egrecoquutur. Et quae talia sunt ut diu post mensam palato saporem reddant molestiore: siue inflent: siue caput muliis uaporibus impleant. Ab omnibus imprimis quae facile uel extra aluum uel in aluo putrescat Dulces sapores aut acres si soli sint nullo pacto probamus Sed dulces acti quodam uel acuto uel sicco uolumus Temperari. Masti 5 menta sicca: saluta recens uus pastulae cido
pari sic aceto coditus stomacho amicissima sunt Mala praeterea punica sapore inter acidum dulceo medio ct Omnino quaecu moderate arida sunt&aliquantulum austera: quae medici sti prica uocanta siue quae ali tum acuta sunt uel salsa uel aromatica. Mirobalani autem omnia superant. Vinum quoq3rubeum po
rius album sapore quasi paululum subamaro: ac nisi caliditas uel destillatio aliter postulauerit optimum erit merum bibitum