장음표시 사용
161쪽
An L. XXIII. DE RE c. Iust. Iis
distinctionem quorundam qui putant, parapherna diei na extra dotem eo casu, quo utenda fruenda dentur marito peculium vero, si servent tiri possideantur ab ipsa uxore Vlpianus certe in . l. 9 ejusmodi discrimen minime agnovit,
Differentia Paraphemorum mole manifesta est. Nam dotis dominium transfertur in maritum Sc hic dotis est dominus constante matrimonio LI3 tale praedium. . . st . defundo dotali. Vnde . rei vindicationem habet quae actio non datur, nisi domino. l. 9. doce Cod de re vind. st l. 21. in re)n actiost. dei et Pind. Sed Paraphernorum dominium non transit in maritum nisi hoc ipsum agatur inter conjuges, ut mariti esticiantur. d. l. p. si ego. f. caeter id de jure dot Alioqui mariatus nolente uxore ac prohibente ne quidem administrationi illorum bonorum sese immiscere debet. d. l. 8. C.de paci convent tametsi ut procurator 1 tanquam persona coniuncta possit exercere actiones illorum bonorum nomine,aIliquandoquidem cum cautionesve fatisdatione de rato aliquando etiam sine ea admittet dias lege vigesima prima Maritum. C. de procurat. Q. n. C. de paci convent. Qua-runa legum contrarietatem pulchre conciliat D. sphanius ἰή d. l. maritum C. de procurat aliter quam vulg DD. qui ut hanc α-ομίου, dissolverent, excogit, runt discrimen inter bona mulieris p.rrat lymia, quae ipsi vocant Paraphernalia, cinter bona Receptitia. Sed hoc discrimen plane esse commentitium, si Parapherna a Receptitiis non differre, nisi nominis sono, locet idem Giphanius . loco. Quid enim sunt Receptitia bona, nisi Parapherna, qua mulier extra dotem sibi peculiaria recepit ac rejervavit Et quid sunt Parapherna, nisi bona receptitia mulieris 3 Quamvis inter illa etiam Mylasingerus Gallius in Observationib. 8 Hotoman-nusin tractae dotib. cum Bariolo vulgo distinguant. Notanda est autem ex d. l. post . de Iure dot memorabilis consuetudo Romae frequentata, qua solebant plerunq; res extra dotem ad se allaras ab uxoribus, id est, parapherna vel receptitia bona, in libellum conserre, id est, annotare sive describere vel consignare quod alibi dicitur, intestatum redigere leg. I. I. recte.J usu uct quemadmod cape German. eine Jersei liui ober Inventarium. Quae annotatio non eo pertinebat, ut res illae fierent propriae, vel a dominium eius transirent; sed potiti probationis cansa, ut scilicet separato poste matrimonio, inde constare pollet, quid quantumque ellet illatum, si forte negaretur. Cum autem pauli ante dixerim , t item se in dominio mariti ea occasione
moveri hic posset nobilis illa disputatio ' ii quatenus hoc verum sit Constat enim alibi in legibus dici, quod dos proprium sit patrimonium mulieris, de
hor. Lun ί. 3. n.Clae rei ux. ait Octal/bi illud quoq constat, non post duos ejusdem iei dominos esse in solidum L s,3 n stibi icuri J. Ommo . t. 9. . 3.ss de castrens ectit Quare si uxor est domina dotis, sicut est non potest esse maritus quoque eiusdem dominus. Sed cum hujus rei explicati, antinomiarum distblutio hoe loco nimis longa ciliena tiodam modo futura sit; videri potest Giphanius add.
l. o. C. de jur. dot de Henricus docerus ad h. LNos potius pergamus ad alias res, quae cum dote cognationem quandam h bent. Sicut autem priores illa res ure nostr iunt receptae ita sequentes fere moribus
162쪽
bus sunt introdlictae ut organatria, sive Morgengaba ut Dotalitium sive Doarium, Germ. iei bivelit Item, i cibgebui M. ut Iocalia ut Gerada. De Morganatica dixi in partit Dud libr. I. cap. M.ques. lib. 2. G3. q. si vocabuliam est Longobardi eum, siqnificans munus'. matutinum, quod novus maritus novae nuptae dat pro prima nocte, sive pro concubitu, de quas pro praemio depositae virginitatis, solutaeque zonae virginea: De hac videatur Daniel Molletus lib. is est. c. 32.67 l. 2. semesin,.q3. Scipio Gentilis, in tractat. de donat inter vir. 2 uxor. lib. I. c. I. 9 maxime lib. 2. c. 23. Hic Morganatica simile est illud munus, quod βολον vocant Graeci. De quo videatur Cujacius comm. Feud de Petrus Victorius in variisl ctionibus. Dotalitium vocant ean speciem donationis, qua maritus uxori partem liquam bonorum sitorum assignat tum ut pro dote quasi h othecae jure habeat obligata eam tum ut post mortem iam consequatur vel usitati fruct una eorum, vel etiam plenam proprietatem. Priore casti vocant ei bitat inge. Videatur e- se iube eius in Paratiti. f. de fur dot MMich. Teuberus in Iur . Iur Civit. 2 Saxon.
lib. I. qΗΛ LῖO. num. 6O. In Iure Canonico nominatur Dota liticina duobus feresin locis, quod meminerim, Ut c. ex parte. LXIr. deforo smpet. canti. plerun h. exti . de donat inder vir. uxor. Alio nomine,DD. vocatur Doartuna. Iocalia, a joco seu
ludo se dicta sunt hias festiva dc hilaria munera, quae pertinent ad ornatum muliebrem quil, his idem Clarissi. Scipio Gentilis lib. 2. d. tract. c. as Geruda, cujus multus est ustis inter Saxones significat is pellectile sive utensilia hodierno idio mate Cercth ut videre est apud Thomingium Harim annum Pistoris in qq. Iuris. nec non apud Mollerum in semestrib. esen becium in con ilit, His adendum est illud genus, quod vocant ijdem Saxones Triis theryl. De quo idem Teuberus, quaest. 7. lib. i. Molle rus lib. semestrium. .et Postremo Doti etiar comparari solent Legitima dc Aliment, ut videre licet apud Nicolaum Everhardum in Iop. Legat in loco dote ad alimenta, de apud e-sembecium in parat. Sequuntur Di I NE Dotis. Prima itaque divisionem os vel est Pro- fellitia, vel severititia quae duae species conjunctim nominantur in l. . Codic decollat. Procillitia dos est, quae patre vel parente paterno, id est, avo, proavo,&c. prosecta est de bonis ejus, ut Vlpianus definitini in princ .f. deIur dot Ubi per totam legem, quae quidem bene-longa est multis modis tu exemplis declarat, quot modis fieri possit, ut do sit profectilia. Videatur etiam idem Ulpianus in stagni. tit.6. Huius generis haec est natura Sc proprietas, ut soluto matrimonio revertatur ad partem. l. IO. insit princ.ss soluto matrim. Quae est enim invidia, quod ex patris occasione profectum est, hoc ad eum reverti ut ait Imp. in j. quod no-bu Iolit per quas persi ob acq. q. d. aequissimum est, ut talis dos ad eum redeat, a quo est profecta. Est altera ratio, quam reddit Pomponius in I. s.f. de Iur. dot. ut amissa filia dos patri reddita,loco solatii cedat ne alioquin de filia amissa Scie euniae damnum sentiat. Et quidem tacitam ex stipulatu actionem habeat pater ad dotem repetendam. .un .ult. insin. .de re uxor ait. Sed tamen haec actio Scie petitio patris inhiberi potest per pactum, quo convenit, ut uxore in matrimonio defuncta dos penes maritum remaneat ut est ex preisus textus in I. 6se conpenit.
163쪽
V . . I. conr.tamsup ot Ratio est: quia expressi pacti merito major vis esse debet quam tacitae stipulationis tametsi alias major inesse soleat vis stipulationi, quam racto si videlicet utrumque rit expreisum. Deinde, quia pater potest jus suum,
quod habebat, circa dotem repetendam, deterius constituere vel remittere paci scendo. d. g. C. de paci our. arx in . pen. C. d.pact. Adi in Atta dos illa est, quae ab aliquo extraneo, qui non sit pater, vel avus,vel proavus paternus, constituitur, ut , matre, ab avo materno, i fratre, deniq; quovis alio etiamsi nullo cognationis
vinculo Sponsum attinuat. d. l. unic. g. accedat. is C. te rei uxor.act. In hac specie dotis, ut eam repetere possit is, ur dedit pro muliere, opus e re su stipulatione, veli acto ab ipso interposito in dote danda. Nam adita stipi latio hic noli susticit,
neque praesumitur interventile ut in priorij iiii d. g. accedat tu .ani Q. d. rei uxoraci ideoque si nihil convenerit, neque stipulatione neque pacto de dote reddenda extraneo; manebit illa, quasi donata esset penes mulierem vel virum, vel heredes alteruttiis tametsi alias regulariter donatio non praesumatur. I. cum de in e- biso. 28. . .pirabat. q. 7 . de donat. Secunda divisione, Dos vel est Inaesimara vel Epimata. l. r. Cod de ur. Ol. alii lcgibus, quas paulo post PQ bo. Inaesimatain dotem vocamus , quando res simpliciter, nulla facta aestimatione marito in dotem datur. Epimata dos dicitur, quando res cam aestimatione seu definitione certi precii, in dotem datur v. g. servus decem vel viginti aureis tres boves seMaginta aureis domus sexcentis,uel mille aurcis, item fundus ducentis aureis, e.Plurimum vero quo ad jus interest, hoc an illo modo do salicui detur. Nam si dos inaestimatast tum sive res dotales fiant deteriores, periculum est metilieri. sive res fiant meliores auctiores, commodum similiter ad mulierem redundat, ut est textus expressus in .s.inpr.f. d. ur. dot. Si autem aestimata sies; tunc maritu, commodum ejus sentit&dispendium
subit, periculum exspectat, si res vel augeatur, vel deterior fiat, vel etiam planὰ
intereat. .l. tin: c. f. cumque ex ipulatu, in . C. d. rei uxor aci. ct l. o. plerunt in pr. V. d. jur. dot Ratio hujus di fierentiae est quia aestimatio est instar emptionis,ct qui rem aestimatam accepit, ejus pretii debitor est, sicut emptor. d. l.I. Ol.s ct .io. cum dotem. C. d. Iur dot l. .ss. Locati. mn milib. Sicut ergo periculum commota
dum rei vendit pertinet ad emptorem posteaquam perfecta est emptio de venditio . . cum aurem I de empl. ,en . tit. . ct . . pericia ct commodo rei tua ditae, sic etiam harum rerum , quae cum aestimatione in dotem datae sunt, ad mari tum spectat de periculum de commodum. d. I. untc. f. 9. in v. C. d. rei ux.ast. Cui consequens est quod plerunq; magis expediat marito, ne fiat aestimatio doti; ne videlicet periculum ad ipsum pertineat; sed potius ad uxorem, vel eum, qui eum dedit, sibique reddi stipulatus est, d. l. io .d Iur dot Haec igitur est prima disteren ii inter Dotem aestimatam de inaestimatam. Est altera differentia, quae cerni tur in restitutione. Nam sidos inaestimata fuerit data soluto matrimonio resti tuenda est in ea ipsa re, quae data erat; non autem in alia, nisi forte volenti Invito enim aliud pro alio solvi, vel res pro redari non potest. Lis eum a quo. O l. seq.
οέ desolat. init. t. o. qui . mo P DD. in autem aestimatas fuerit
164쪽
si ierit dis , 'u erat ii quid restituenduin sit, tali distinctione utemur , aut circvlpiano in l. o. plerums d. ur dot Aut nihil dictum est, vel contum , i: danda dote de eo, quid reddi quandoque debeat; sed simplici e dos aestimata data est; tum electio erit mariti utium ipse malit rem, quam accepit, an pecuniam pro ea reddere. Magis enim hic favendum est debitori, quam creditori qui sibi debet imputare, quod non apertius legem dixerit contradfui, sibique melius prospexerit. arg. l. 9. Perfrib. D. de paci. l. 2. Labeo D de contra b. en pl. Aut convenit aliquid de electione. Tunc liquidem convenerit, ut uxoris stet electio, rem aut pretium, utrum ipsa mallet, maritus redderet tunc in arbitrio erit uxoris, utrum malit petere. Hanc enim vim habet pactio, perquam sibi hanc eligendi s cultatem expressereservavit, consentiente marit, qui pi inde non potest postea: a tali paeto resilire argum l. s. cut. C. d.Ob ct se l. Sin autem convenerit, ut mariti esset electio,&hic redderet, utrum ipse mallet tunc maritus eliget, ' dabit pro suo placito vel rem, vel pretium rei tum quia sic convenit, de pacti fides ter vanda est tum quia in alternativis alias quoque electio si debito is ut habet regula Iuris in cap. o. alternativis, ct ibi late Petr Dei ius de Reg. Iur in Sexto. r. que secundum hanc pulcherrimam distinctionem Vlpiani intelligenda est etiani l. s. quoties Cod. d. ur dot quae continet rei criptum Imp. Alexandri, cujus tutor fuit Vlpianus,&ab eodem Imp. parens appellatur, in l. q. C. Locati. De quale&. supra dixi in me λεγ hisor ad hanc lege n. Haec de Dotis divisione in eam, uuae est aestimata, quae inaestimata est.
Quod si quis ex nobis quaerat, an h. l. de utraque specie dotis intelligenda sit an
de altera tantiam,&de utra harum duarum 'espondebimus cum Ant. Contio,ci Constant. Harmenopulo, tantum de dotem caestimata hanc legem loqui. De aestimata enim non potest esse verum, quod in regula nostra dicitur quia in hae specie maritus, tanquam emptor, etiam periculum rei dotalis praestat, ut supra diaxi, ex I. unic. f. s. injsu. d. rei uxor act. Inaestimatae vero dotis periculum ad maritum
Sequitur jam ut nonnihil etiam de illa specie Dotis dicamus, quae appellat ut
ab Interpretibus Dos Congrua De hac videantur DD. ad lith. Re quae C. Comm.
de legat. Vbi hanc appellationem sumpserunt in illis verbis textus , pro modo his nisati personae congruo Videri etiam potest Parisius Cardinalis ii consit. 63. n. so. 1 seqq. ct consi 8 i. n. ε 3 voLa con L 26. n. 88 2 seq. voL Quibus in locis docet adho cui dos possit dici Congrua, Compescns, haec potist quatuor considerari. qualitatem de dignitatem personae dotantis r. personae dotatae. . facultatem euvires patrimonii. . consuetudinem regionis in similibus personis vigentem. Quaesii negligantur vel omnia, vel aliqua docerit excessiva. Nunc post divisiones, alliasque hoc θά ue non inutiles, Videamus ipsam eou lam, quid, inquam, d cur maritus in dote praestare debeat. Dotu isti rei dat. qui est contractus re initus, perinde ut mutui datio, vel arrharum, de coleri mimiles recipit dolum o culpam non etiam diligentiam multog minis periculum
se .calum fortuitum sive ut aliis verbis eandem rem paulἰ uberius explicem)
165쪽
AD L. XXIII. DE RE G. Iun. a Isaritis in re dotati sibi data praesare debet uxo aliis , hi dot Ibi reddisti
putati vel pactisunt, dolum atatu culpant, ii em culpam non etiam levi si manici non a uniforitiuum Probatur haec regula non tantum per hir u legem nostratu, sed aliis quoque multis in locis oris, ut in . ita , niinc videndum. v. ed ubi utrius'. o l. 8 in rebus in princ. . comm l. st in l. 7. in rebus. f. d. jur uot. l. 8. . licet: . . r . constante. . t maritio , cum l. seq. . maritum l. .cuto, in princ. a. ita penult. 9 L n. digest sol ut in atriin. Dixi: 1 re sibi data. Nam si tantum promissa sive ut veteres loquebantur, dicta, nec data, sive re ipsa illata sit non videtur maritus eaden illa praeliare lebere nisi forte peripsit in steterit, ii minus dos promista ipsi daretur ii, inquam dolo vel culpa sita eam non receperit, ut annotat Deirio cui allentior ea motus ratione, quia sicut qui dolo desiit possidere, pro eo habetur, ac si adlluc pollideret Dolus enim pro pollessione est,i. 22.quoris dolo. I. s. is qui l. 17. autenta . . l. qui petitorio, cum simillib. deest. d. re vindic. ita
etiam qui dolose impediit atque obstitit, quo minus incipere possidere, similiter testetur, ac si possides et Ratio regulae est, quia in hoc contraditi versatur utrius';
conjugum utilitas, tam uoris,quam mariti. Vxoris illidem ut tanto facilius inveniat honestam condicionem, di maritum, cui nubat cum nemo facile reperiatur, qui velit ducere indotatam Tametsi Megadorus apud Plautum in Aulul a l. 3 cen. s. putet, melius cum rebus humanis actum iri, si indotata nubantia mina ;addita hac ratione, quia quae indotata est, in potestate sit viri dotatae autem malo de damno mactent viros. Sed hoc apud Ic tosi in vita communi est ξ.i, ubi longe est praestabilius, foeminas eis dotatas non solum ut viros reperiant cedetiam ut una cum liberis ab iisdem alantur ad laod marito serviunt fructus do iis, ut supra dixi adeoque maritus dicitur decipi, si sorte, cum dos ipsi ellet pro mi ira, cogatur indotatam habere uxorem. l. 9. si ovaturus. . . . . . condidi. causa dat. Atque hinc non solum in minae interesse, maxime quidem, ut habeat de dote actionem, scribit Cajus in . 69.sirro legato, si testator. F. d. gat. r. Verum etiam reipub interellie, ait Palilias, mulieres dotes suas falJas habere. . . . ejur. dot kPomponius in . . . solut matrim Publice interesse dotes mulietibus con serVari maxime necessarium esse, ut dotata sim foeminae, ad sobolem procre an iam replendam irre libera civitatem. Mariti vero utilitas in dote versatur ut tanto leviora ipsi fiant onera matrimonii, dum fructus ex dote percipit. At oue ex his facile est iam respondere ad rationem dubitandi sumptam ex . r. in re bis iis , in I d. jur. ot dum Paulus ait Maritum cauila sua dotem accipere ex
Duo dicendum videbatur, ipsum iacia modi, dolum latam ac levem culpam, sed
instineret iam levis Isimam praestare oportet e perinde ut in commodaeo. g. s. j. Hunc videndi . . commodat rem commodati Di 8 in rcbus in princ diges. eod. it.
iebridum est non loqui I tum exclusive quasi scit maritus tantum sua
se illi ista diluam solius utilitatem, accipiat dotem: Ideoque Cuod ita omittitur, ii empe sua uxoris caussa simul dotem eum accipere; datis ex locis lup.
Ezriemus eadem opera etiam alia, qua regulae nostrae AD VERI A RI deinde exceptiones subiungamu . In primi objicitur ex ea eLII. In reb. f. d. ur.
166쪽
Aliod dicitur ibi, maritiam etiam diligentiam in rebus dotalibus praestare de Ler Si igitur etiam diligentiam prae istac certe delevissima quoque culpa tenetur, Nam diligentia in talibus locis, quando subjicitur post culpam , solet usurpari pro ea diligentia tuae est exactissima, cui opponitur culpa levissima ut re-ecte hic monet Aialon. Contius de dixi supra dum explicarem gradib. tredeciebus
culpae Petrus Faber lectionem ibi mutat,&pro fit cin, reponit fam qua mutatione licet admisti, tamen non video, quo pacto satisfaciat objectioni. Alii retinent Etiam; respondent, interdum ex accidente hoc fieri, ut maritus in re dotali de levissima quoque culpa teneatur nempe i in suis ac propriis rebus diligentissimus esse solet quia scilicet vix effugere possit suspicionem dolio fraudis, vel certe latam culpam, si non aequalem, sed minorem adhibeat diligentiam in rebus dotalibus quam in propriis argum. L quod Nerva. a depositi Ita fere respondet Deirio hic. Sed Eguttaarius Baro, quem S ant. Contius hic refert, putat hoc in mariti persona non esse asscribendum dolo aut lati culpae sed tantum levi si in suis quidem rebus sit diligentissimus, indotalibus autem non que. Idemq; hoc putat potius asscribendum esse latae culpa in marito, si negligentissimus cum esset in rebus propriis, tamen adhuc sit negligentior in rebus dotalibus. Quicquid sit: illud extra controversiain est uxorem a marito eam demum diligentiam in rebus dotalibus exigere posse, quam ipse rebus suis exhibet unest expressum in As con-sante a , .s si maritin doluto matri non. Alia. objectio sumi potest ex Li8. .isssolui. mair Nemo in rebus suis praestateulpam : quia unicuique licet in re sua est negligenti. l. In re mandata. I. C. mandat Atqui res ibiales propriae sunt mariti quia videlicet S rei in dioationem sive actionem de proprietate earum nomine exercet. cy. Doce C. de reti indie recte manumittit servo di, tales. l. s. ct ibi glo I. C. dour. lol. labet actionem surti desurreptis rebus dotalibus Lis debis Cod. d. t. Qu e omnia non nisi dominis competunt. Ergo maritus de nulla culpa, sed tantum de dolo tenetur. Respon. I. Dominui in rerum dotalium non per omnia esse mariti ut late demonstrat Gi phanti laos iter, .ad L3O Inreb in C. deor lol. 2. Res O tale non vere neci a tur liter elle mariti, sed tantum civiliter, sive fictione juris, d. l. In rebus Cod. d. or dot nec in perpetuum, sed ad tempus duntaxat nempe quamdiu eoni a mari imo
nium. Ideoq uenon est mirum,si marito non tantum liceat in illis reba quantum
m propriis. Quod ex eo quoque per sipicuum est, quia maritus nos ut proni ias res alienare potest, ita etiam dotales. Obstat enim huic a lienationi e Iulia de
Fundo Dotali . Etiamsi igitur vir in rebus propriis sit negligens, neque hujus negligentiae rationem cuiquam reddere comoellatur tamen in rebus dotalibus negligentia mariti non debet nocere uxori proindeque de ea tenebitur. Sequuntur aliquot ula EXCEPTioNEs: QDrum prima haec est: Maritum
teneri tantum de dolo mulier moram omini: it in dote reeipienda .
si matr. Culus ratio est quia mora cuilibet sua debet esse nociva ut est Ext. LI V. Iur. tu exto. Secunda est Maritum tantum de dolo si tu a
actiΩne de dote de eo, quantum facere possit. Nam hic quoque, si
167쪽
cium quo inmur esset solvendo,tenetur in solidum. Si ver,culo; non tenetur aio dii in la8.3. licet.ssis o nia . Tertia est Maritum teneri etiam de levissima culpa, ct de castu fortuito, ii ipse moram fecerit in dote reddenda. Ita Antonius Deirio hic arga. f. cm. petat. diaet . . sex legati.st de verbor oblig. Ratio eadem est, quae in prima exceptione reddita fuit. Quarta Maritum ruoque de lauissima culpa teneri sit ipse in rebus sitis sit diligentissimus: ira dere jam supra
inter objeciciones dictum est, id contingere ex accidenti potius, quam ex natura huius contractus. Quinta Maritum praestare etiam casum sive, ad ipsum pertinere interitum&pericu sum rei dotalis quando res est ejusmodi, quae constet pondere, numero, hensura. l. ψr Resin dotem. . de jur det. Vbi etiam rationem reddit Cajus quia in hoc dantur res,ut maritus ad arbitrium suum eas distrahat ut quandoque soluto matrimonio alias ejusdem generis 'ualitatis restituat non vero ea idem Quasi dicat Harum rerum datione in ereditum itur,&quasi matuum contrahitur. Iam ver in mutuo ita ius est, ut periculo accipiunt is sit res, eique pereat. l. itan evis n.C. certum petat. Est enim talium rerum haec natura, ut illis uti non possimus, quin simul abutamur,& consumamus eas secus, quam sancillae res comparatae, in quibus consistit commodatum quarum poteste: e usus, salva ipsarum substantia. Sexta Casum fortuitum etiam praestandum esse, fidos aestimata fuerit data: Quod quare ita fiat supra exposuimus m ιν ρ-nibus dotis. Septima exceptio.est: Nisi pacito aliquid fuerit immutatum de communi natura hujus contractus, v. g. ut etiam culpa levistima amarito praestaretur vel ut casus fortuitus pericu in omne rei dotalis ad maritum spectaret, etiam in dote inaestimata. Hoc enim generale in quolibet contrairia, ut natura ejus
possit paciis cola ventia alterari, atque essici, ut pliis minusve praestetur quam fert natura communis consuetudo illius contractus dummo ibi sit paetum contra substantiam illius, vel contra bonos mores quale est,. g. maritus pacto promittat, se insolidum teneri velle in restituenda dote. Hujusmodi pactum quo maritus renuntiat exceptioni, in quantum facere potest: quam vulgo vocantea ceptronem competentiae est improbandum. .i . Alia causa. a.A. soluto matrim Vbi diei tu hoc pactum ideo est reprobatum quia contrarium sit receptae reverentia quae maritis exhibenda est. Qita ratio etiam redditur a Iustiniano, ni unic. f. 7 cti v autem. C. de rei rex act. His adjungenda sunt Malia quaedam pacti legibus improbata, ct l. 6. . de paci. dotalib. Vbi reprobatur i. tales adsum; ne obrcs donatas vel amotas agatur. Et ratio additur: quia altero pacto mulieres invi tantur adsurandum. Omne autem pactum, quod incitat ad delinquendum est
injustum alterum vero pertinet ad impugnandum sus ciuile; quo scit prohibentur donati Oiles in te coniuges ite ininu.l. 7. mutile pronunciatur pactum,ut institu stant tura de dolo teli eatur. Illud autem pactum valere dicitur, ut dos si periculo mulieris,quae alias esset periculo mariti, S contra. Sequitur ut potica tiam dicamus de A CT ONIAE SUO tis nomine competentibiis Monui autem stupra diligenter distinguendum esse inter actionem latam, qua pet turdos, qua repetitur. Inter quas duas actiones etiam Paulus di
stinguit, misi aratu . ς uia is Illa datur marito haec uxori vel quisquis eam
168쪽
sibi reddi stipii latus uel pactus est, sive expresse, sive tacite 'itaiuluam in extraneo dotem ante opus est expressa stipulatione in dotante patre S muliere , pro quados datur ab extra taeo, sussicit tacita stipulatio. l. vii . . pen ta de rei uxor.ac illa d tur tam soluto matrimonii, quam eo constante ista regulariter tantum solutomatrimonio, non etiam constante nisi eo casu, quo maritus labitur ficultatibus, ad inopiam vergit. l. 2 .li consante in prsi olus. Matr. Gail. IaLa. O . 82. Hoc autem loco potissimum quaerendum est de illa aectione, qua dos repetitur. Olim ad dot repetendam dabatur actio,quae Rei uxoriae dicebatur cujus etiam Cicero libr. . deo rc. critii das in exico literas mentionem facit Sed hanc actionem sustulit Iustinianus, e pro ea substituit actionem exsipulatu Lunici de rei uxor .aci. Rei uxoriae actione in exstipulatu actionem transfusa. .fuerat. s. de Action Rati, quia hoc setis tu manum latis pium, satis utile matrimoniis visum esse ait ipse Impe rator in pn. l. l. huic. Hodie igitur datur pso dote repetenda Actio ex stipulatu. Cum autem alias neque ulla stipulatio in toto ure tacita reperiatur quia non potest confici stipulatio, nisi utroque loquente. l. i. in pr. β. deierk oblig. hic equitantur verba expressa utrinque, tam ex parte interrogantis, quam ex parte respondentis lan de 3 verborum obligatio dicitur. Nemo at tem tacens loquitur nisi fortξnuti signisque, ut ait Poeta sed hoc fit improprie. Deinde cum omnis ex stipula tu actio sit alioquin stricti juris. .s9. quicquid astringendae . everb.oblig. Duo haec singillari a jura introduxit Iustinianus favore dotium. 4. Vt hoc solo casu tacite stipulatioantervenisse intelligatur se ut etiam hypotheca tacita hic mulieri competit. Q. Vt actio ex stipulatu de dote haberet naturam judiciorum bona fidei.
d. 9suerat. Dd. l. n.C. crei rex. act. Nam cum rei uxoriar actio fuerit bona fidei si cui etiam Cic. testatur, l. lib. 3. l. . in arbitrio rei uxoriae haec verba maxime excel-
tu ille nielius θ' qtuus, ad quam formulam etiam in jure nostro alluditur ut in l. penult. 9. n. g. solui. matur . cini. 8as cum Cornelius in n. . desolui. merito etiam ea aetio, quae ipsi surrogata fuit, eandem naturam induere debuit Nam ut vulgo dicitur Surrogatum apere debet naturam ejus, cui surrogatur Iason Δ Zasus ad . .fuerat Inst. de Actioni b. Videndum autem ii primis, cui haec actio ex stipulatu pro dote repetenda detur,&contra quem detur. Datur ergo inprimis mulieri, si illa superstes sit viro, vel si matrimonium alio modo,quam morte, fuerit solutum. Qui alii modi explican
tu i l. 8 consensu. C. de repud Observanda autem hic est disserentia inter Dotem Prosectitiam J Adventitiam. De illa namque agit pater cum consensu , sive ex voluntate filia: ut est in . a. .sol. mair De hac agit ipsa mulier, nisi forte pater de dote pactus sit aliud quidpiam. l. 7. cum doso de paci. dotat. Aliquando igitur, patriiive socero competit dotis repetitio; etiamsi non fuerit stipulatus eam sibi red di ut est in dio . . un. f. penuit Cod de rei uxor action. Sed quaeri et aliquisse ii id siet de dote profectitia si mulier in matrimonio defuncta superstites relinqfiat liberos An tunc quo que dos illa profectitia revertetur ad patrem lan vero potius manebit penes maritum Z Quaestio haec nobilissima&antiquissima utpote de qua jam olim dist ensio fuerit niter Martinum de Bulgarum quod didicimus ex Agone insumma. Cod ad tit ol. mair de ex Dd ad . . , sed tit. dc ex alui quo glos-
169쪽
satore Pi leo inqq. aureis. q. 89. sed praevali ii sentetula Martini contra Bitigariam nempe eo casu potiorem elle causam mariti sive generi, quam soceri, a quo os est profecta de maritum huic elle praeferendum in dote retinenda ut late examinat c fiscutit Antonius Teiiaurus in eruditis is decision b. ut de NH9. per ρ- tam Praeterea datur actio ad repetendam dotem heredibus mulieris, si ipsa viro praemortua fuerit in matrimonio, neque supersit pater, qui dotem profectitiam ad se retrahat. d. l. uni g. procul dubio Cod de rei uxor. int ubi etiam additur exceptio, nisi maritus pactum fece it de dote lucranda qualia past lenis requentissima, Spene quotidiana fieri in instrumentis dotalibus tam in sum existentium, quam non existentium liberorum, tametsi in priorem Cepni Est altera exceptio, nisi mulier ob adulterium a se commissum dotem per iiderit. Nam de hoc casu maritus illam hic rabitur , si ron extent liberi. . . consen ii β. ,
haec nisi. O .seq. Cod. de Repud. Lii miles. 3. . adi. Iul. de s ult. l. r . si dotem. Cod. de ore tot quod etiam aliquot Novellis repetitur, ut Novesi. 21. Nov. iI8. Rati Θ'
est, ut maritus habeat aliquod solatium violatae ab uxore fidei conjugalis de doloris ob eam sui, qui solet eis acerbissimus. l. 8.s adulterium . . Imperator Marcus. 8. f. ad i. Iu de adult. Non enim soli Atridae uxores suas amant, ut ex Homero proverbialiter dixit Sext. Cecilius, ex eoque i epetiit Vlpianus lib. Is uxor. . . f. it. His tertia addenda est exceptio, nisi consuetudo vel stativum in aliquo loco tueat, de dote a marito Eicranda, si uxor in matrimonio decesierit. Sed hic
observandum, iriod tale statutum recipiatinterpretationem exstare conam uni, ne quid scilicet fiat contra constitutionem l hac edictali C. desecand nupt.Graucita de antiquitate temporum, parte . . videamus modo nam. 69. Datur autem actio de repetenda dote vel adversus maritum cui data illata est dos, vel adversus heredes mariti. Dixi, Cui datactillatae t don: Nam si tantum promissa, non autem num eratast, non potest repeti vel reddi, quod non est latum, quo pertinet titulit Codicis e dote caut non numerata. Nam sicut is qui spe futurae numerationis, nec tamen secutae, dedit chirographum, habet exceptionem non numeratae pecuniae Cod. de non numerata pecunia, tit. Instit deliterarum obligat. Ita etiam is, cui promissa sive cauta, non tamen numerata est dos, similiter habet exceptionem dotis non numerata , . t. Cod de Dote cauta non num o Nov.
ioo de tempore non soluta pecun .super dote. Sed inter maritum ipsum qui de dote actione convenitur. inter heredes ejus extraneos, non partim interest. Nam .maruus ipse non condemnatur insolidum, idem in socero uris est' sed in id tinti tum quatenus facere potest, deducto ne egeat , sive ut salva habeat alimenta: adeoque quod mirum, it ne quidem tunc in solidum obligatur, vel condemna tur, si pacto convela erit, ut in solidum condemnaretur sve, etiamsi beneficio suo renunciaverit. l. - . s. i. soluto matrimon. Et si enim unusquisque stio uri renuntaeiare potest ex quo dicendi m videbatur etiam tale paci una valere tamen quia
contra bonos mores est, nempe contra receptam reverentiam , quae maritis exhi
benda est ab uxoribus, di ab his qui causam ab illis habent ideo reprobatur lio ei, actuna, tanquam contra jus Publicum luctum; cui privatorum pactionibus dero
170쪽
to Curist Animi Tvns Ru ri Coumn υτ sarriton potest . . l. . . . i. g. solui. mair ct . unica.*. 7. C. de rei uxor. actione. I. 38. Impublicum. U. de paclis cum simi ibus. Haeredi vero mariti hoc beneficium non est praestandum. l. 2. ni tum l. s. quia tala. l. eq. . r. cum l. s. retoricatae. U. ρ- lato matri non. f. 8. Me maritus Coa eod. it. l. ro. Non tantum Diu ct .seq.scut aurem. de reju icata, di I. . unica. f. cum autem in exaectione Cod de rei uxor actione. Sed quod dixi Idem juris elle in socero, id est, in patre conjugis mariti, quod istinarito ipso id verum est tantum cum de dote repetenda agitur non etiam cum de petenda. Nam tunc in solidum condein natur soluto videlicet nora etiam constante matrimonio, ut est in . . ri. DLseq.ss de rejudicata, in L is reijudicatae 3 u t. f. soluto matrimon. Ratio diversitatis inter maritum teredem ejus extraneum jur,inquam, ille gaudeat hoc beneficio, ut non ultra facultates condemnetur, sed quatenus iacere potest, teneatur heredi ve 5 dein denegetur ratio haee est, quia marito debetur honor&reverentia maritalis quae est causa illius benem eii, sicut etiam in persona soceri, tu exdd. si apparet Extraneo autem heredi non debetur talis honor vel reverentia. Qitare cellante ratione beneficii, meriti, ipsum quoque Ius beneficium ei a re debet. Dixi de herede extraneo, eum in solidum condemnari denegat hoc beneficio,quod vocant competentiae, ut scilicet non ultra facultates condemnetur. Nam aliud dicendum est de filiis mariti heredibus. Hi namque eodem beneficio cum patre suo gaudent. l. 8. Etiam illos.in pnss.solu
Atque haee in praesentia sussiciant de Actione ex stipulatu pro dote repetenda: aquam vena non tantum ipsius dotis restitutio, vel naterdum pretii, in dotes et L aestimata sed etiam fructuum soluto matrimonio perceptorum secunddin distinctionem Papi man in . . di portio. g. Papinianis.st soluto matrim. Item quidquid dolo vel culpalatu ut levi mariti admissum est circa rem dotalem,secun id mea quae superius tradita sunt in Vstione regula item quidquid eo inprehensum
est pactis citis, 'utilibus circa dotem Li.ss pactuo .
ctu conven ramsuper dote, o c. Vbi obiter observandum,pacta dotalia quate usagunt de successione sutura, tum demum valere&irrevorabilia esse, si si ', non fuerint mutata Possiliat etiam mutari trista cujuslibet ultimae voluntati ouae
est ambulatoria ut probat Matth. Veseu beesu, is at . 11.
ssis inuim a volum. 2. Item Ioli. Siclivdiis Postremo loco hiajus capitis more nostro videamus pauca de ii ii
eurrit cum actione ex stipulatu etiam ei vindicatio. Ha e enim a mi Tutestivi λα inpr. .derei pini Atqui dossem obhibis, ' i' Q turaliter, .so. in rebus C. Dr. loti. In ut nappellari in rem actis' m,
rit. Sum enim plure an em actiones ut Publieiuna ut C fessori, ut Servian qu si serviana seu Hypothecaria ut Pauliana: rimi M '