Petri Pauli Boschæ bibliothecarii, ... De origine, et statu Bibliothecae Ambrosianae hemidecas. Ad eminentissimum principem s.r.e. cardinalem Federicum Borromæum ..

11쪽

ceptissimus Federico, ea exporrecta fronte a cipias, quae illi charissima fuerunt, δc iucundissima. Prouiderat CardinaliS BorromaeuS, Cum adhuc moraretur in terris, excelsam indolem tuam, atqUe animum maXimarum cogitationum rectorem, atque architectum, ac proinde institutiones optimas ad formandam pueritiam scripsit. Finxere Prosecto mentem tuam, Princeps Eminentissime, haec praecepta: & fortasse Ioanna Ρarens ex nobilissima Caeliorum familia Fe- clericum Cassium Cardinalem tibi exprimendum proposuit: ut ex Patrij, dc materni generis pum pura regium spiritum haurires, ac magno incitamento esset ex heroum Progenie proclijsse, atque heroum nominibus insigniri. Prosectus es ad Romanam aulam honoribus iam dignus, quos deinde es consecutus; dc quidem cum in

te omnia essent, Praeter aetatem, matura, honores tamen VirtuS negauit, quo industriae, & meritis obsequi videretur, non gratiae. Vel ipsum nomen satis te Urbano Pontifici Maximo conciliauit: ut, quando te Magnus Patruus auxisset honoribus, ille Pergeret cumulare. Praesuisti nobilissimis urbibus in Piceno, profectuS eS in Melitensem Insulam Quaesitor: utrumque mUnus ea ratione, dc consilio gestum est, qua rectius ad-

12쪽

ministrare nec Themis ipsa possit, nec Astraea.

. Gentiliti, nimirum annulis tuis maritari noUGrat virtus, improbitas framis coerceri: nec qui quam te, Postquam tot honoribus es perfunctus, ausus est odisse, nisi qui amaret flagitium . Diutius apud Helvetios moratus eam legationem visus es consecrasse; tentauit tuam Patientiam diuturnitas temporis, ut haec etiam con tantiae tuae laus accederet. Reuocauit Federicum ab ea legatione Alexander VII. breuique

curriculo temporis diuturnam. am moram tu

ta Principis prouidentia redemit. Praefectus es Urbi, non modo cum Alexander Pontifex E clesiae praesideret, verum cum res Ecclesiastica ad interregnum venisset , frequenti Quiritium acclamatione, dc Patrum omnium Purpuratorum consensu; tot enim sufflagatorum iudicio honestari debuerat, qui tot monumentis diu spectatae virtutis ornabat suffragatores suos, Cum

ornaretur. Verum haec communia cum multis

nam &alijsivacua Petri sedes prorogauit imperium ); illa singularia, ut in Mauritensi legatione aedes Legatorum regio plane sumptu reficeres, ut rei Hispanae consilio, dc ope adesses, ac doceres, Borromaeae familiae splendorem, δc imminaletiam in in regionibus occasum nescire,

quas

13쪽

quas cum attingit Phoebus, octissit. Inuidit-drito Roma: deesse Feclerico noluit Clementem X., cui Clemens alter plurimum detulerat. Committuntur tuae fidei arcana Pontificiae mentis ::redimitur: Bonomaeus multiplici lumine , cum prope Alteriana Sidera collocatur. Rutilas nimirum ostro: felici astrorum amatu Solem ibi .immo purpureum imbrem, Alteriae Pleia-

deS ferunt, atque IN FLUMINE MAGNO

conchas inuenis,quibus virtus ante fulgeat, quam amictus. Tibi intur, qui haereditarium muricem facis iam enim quartum Romana Purpura Bor- romaeam Gentem decorauit Bibliothecam tuani tradimus, non minorem fortasset Alexandrina , qUam Olim Patriare is urbs tua gloriose ia-:ciauit. Caeterum scriptori gratiam nullair debes , cum tibi consecrat tua 3 nihil enim es ferre tibi praeter se ipsum .potest j quanquali neque se ipsum, nam totus est in aere tuo, man cipio proprius , dc nexu. Vale diutius ad E clesiae totius opem, δέ ornamentum. u non Mediol. Cal. Quintilibus anno 16ZI. Eminentiae Tuae 1 l r

Petrus Paulus Boschae. n

14쪽

TESTIMONIA

SCRIPTORVM

Qui Ambrosianam Bibliothecam, aut Citis Conditorem ridericum Borro maeUmis Cardinalem Archiepiscopum Mediolani commendarunt.

Ioannes Antonius Velasquea cx Sodalitate IesuN Caput fecundum Epistolae F. Paali ad Philippenses cap. 2. vers. 6.suam interpretationem tuetur Catena Graea ιn Pauli. totidem verbis et eadem enucleatius habentur in Catena Graeca in Paulum, quae in Biblisibeea Ambrosiana Mediolanensi asseruatur; cuius quidem cum potiripercverem, Illustrissimus Fredericus Borramaeus, qui non modo pari purpura ,. Mediolanensi Cathedra, sed caelestilus etiam virtutibus Patruelis sui, Magni, inquam, illius Caroli Diui mestigia pressit: plura, quibus tam bie, quam alij Pauli loci mirifice illinaηtur, inde ad me, ne de facie quidem notum, quae mira tanti Principis humanitas, m in sapientia studiosos psingularis beneficentia est, transferri iussit. An-

15쪽

Andreas Scholius ex eadem Sodalitate

LIteris Antuerpia ad Federicum Cardinalem Borromaeum misesis Idibus Octobris anno I Sor. laudat Bibliothecam ,. Doc torum Collegium, σ Graeae linguae studia: Probaui equidem salt), vehementerque laudaui ,simul inaudiui tantum abs te beneficium adornari Italia, hoc est, in maximo ιngeniorum theatro, atq; adeὸ. Id. - i' uniuerso terrarum Orbe excitarι abs te interiores has e literas, Graeas praesertim perpaucorum hominum, quibus caeterae disciplinae adornatae te lati in illustri lumine collocata splendes uni ue ut, absit verbo assentatio, si iuris essem me , capite iam diminutus si eae siet aetas, qua olim in Iberiam profestus, tanquam in laudandarum artium mereatum, doctissimis me hominibus Donte adiunxi Ant. AVostino, σ Coaruujs, Petro Nunnesio, π Ioanni Mariane

nostro, mihi crede , nusquam gentium libenrius ,. quam tuorum in coetu literatorum aequiescerem : quos exemplo excitas tuo

praemijs foues, atque amplificas σc.. Idem Andreas Scholius

i Oreuco decimo eat. Apissis anno I 6 Io. fra ibit ad Cardinal lem Federicum, sique libenter ait decedere Antonio S a m alio in Sermonibus Pasibal lus D. rasillulatim/m si immunem conuertendis quam modestiam Patris Scbotti eximia laude esprosecutus idem Salmatius in epilla ad lictore cum Diis inte1 pretationem illam ederet ego vers quis sum, qui in hac ingeni mediocritate, nullaque doctrina , crescentis Ambrosiani Collegi honori olijcere meas nugus audeam ' In qua i ad merenum, ut duos hie orillus interpretes admittat, cum inus fatis,superqAesii futurust si Salmatius Graca adiunget, cedo equidem libens,. laboreque defungor.

Iosephus Scaliger episti 33. lib. r. ad Isaacum

Ium est, cui .m iucundum re a iam laudato Viro laudari.

. . . . Idem ii

16쪽

Idem Soliger ad eundem Casaubonum epist. I o.

lib. I. anno 16O8. ΙLlustrissimi Cardinalis Borromaei literae argum nto βιnt, non prorsus humanitatem ex re bas sublatam: ci operesse animas, Mis meliore luto finxit praecorda a Titan.

Iacobus Augustus Thuanus Lutetia Paris Pridie Nonas Ian. I SO8. Ad CardinaIem Federicum Borromaeum. SVbitui Antoni, O lati discessus, nam ipsem ad paucas tam

tum horas videre eontigit, ea a fuit, ut nee erudiro tiri optimi colloquio diutius frui, nec quaedam ad Ambrosiana Bibli

ibera tua olim Alexandrivis comparandae ornamentum facientia, qua runc negotiorum mole obruto ιn mentem non veniebant, cum eo

communicare licuerit 3 qua etsi ab alijs metius, ac plenius, atque ex te ipso in primis scire potes, tamen hoc extitisset deuoti erga

amplitudinem tuamam inostri monumentum.

Philippus Vuannemacherus Dominicanus in libro, cui titulus, triumphus literatorum pag. 8o. , & seqv. Nohesimam, maximamque non Insubria tantum, sed Hesperiae totius urbem appuli pueris gratia) Hicifuccessis,

Cr accessu. Et mi primu licuit Illustras. Borromaeum adjσc. ea occasione cum Billiothecae mentione facerem, quam magnifice eum struere ,σ instruere fama percepissem , moluit prima a meridie hora ad eum reuerterer comitaturus me ad illam GTe. Caepi autem oculos avide circumferre ad libros, ad aedificia, ad structuras, ad humanae vix potentia monumenta. Stupeo, dum narro; nec dum otis oculis meis eredo, atque identidem me, an viderim, interrogo. Ducor per omnia, σ singula. Quid primum mirare Non refero pompam, σ selectissmum librorum apparatum, erat numerare ΙΑ. millia voluminum manuscriptorum. Quot de alijs 3 Summe Deus i Innumerabilia in omni genere, in omni scientia, in omni

17쪽

stilo. utSS. Patres Graeci, Latinique: bHe Neologi: illic Iurise confulti, Philosophi, Medici, sic Mathematici, Apronomι ratibi Oratores, Poetae, Historio , Grammatici. Clara mi Vincenti, Pinellij Bibliotheca, apud omnes rumor, fama

commendauerat, ramiuam rarum thesaurum, c quam Cardina.

lis post ipsius e vita discessum comparauerat , angulum aliquem occupabat , π vicesimam partem . Reliqui ex omni Orbis plaga a portati, σ conquisiti. Nam funi, quibus illam curam prudentissimus Princeps cura commissit: alijs orientem, alijs Occidentem , alijs Septentrionem, alijs alium Mundi angatum ad Bi-ίliothecas , Bibliopolarumque o cinas perlustrandas , si quid dees' set. Hι vero nullum maius , gratiusque munus Antistiti adferre possunt , quam rariorem , CV electiorem litrum. Iam imagines, Diuorum, Magnorum, Illustrium, Docti morumque virorum vera, ae etiuae esties in summitate per circuitum depicta , quo elogio e beabo ' nihil illis artificiosius , nibu pulchrius. Illam e Graecia acceperat, alteram e S rIa, ex Asia, alteram e nouo Mundo. Erant etiam, quas ingeniosi mus Antistes collegerat ex annalis aureis π numismatibus GP Iustus Lipsius Louanio 3. Idus Ian. anno 16os. ad Card. Fed. BorrOm.

Sunificat aliquid Illustribsima Dom. tua , sed communiter , aut

obscure; distin lius de Γιbliotheca tangit Erracius noster , ' ait magno 1mpendis, cura , iudicio , maguam ,Wamplam ab Illustriff. Dom. Tu.a iri instructum. Gaudeo equidcm , platam do tam praelaro operi magiI , quam Pratorijs, aut Palat js aliorum manti actis in. Idem Listas laudat pluribus Bibliothecam ,σ Collegium Ambrosian m epist. 88. Centuria V., commendat tem Federicum Cardinalem Porromaeum epist. I9. 7 3. 9 2. cem

turia singidaris epistolarum felectarum , quam eidem Federito

nuncupauit . a

18쪽

Erycius Puteanus Louanio Pridie Cal. Octob. I 6 I s. Ad Cardinalem Borromaeum. AC sene, qui inc tas virtutes tuas, qui summam doctrianam, qui absolutam facundiam, qui reliquas plusquam

humani pectoris diuitias intuebitur, integram aptae , m perfecta Bibliothecae laudem,gloriamque znico Auctori Borromaeo ascribet. Nomina Ambrosianam e a te tamen appellationem defamet posteritas. Hoc pium erit originem non audita hactenus liter atit iis profiteri. Ego quidem quantum Dis potero, aeui nostra Bibliothecas percurram omnes, m describam ordine : sed mi tuam V tendam eminere. In hanc rem si curiosus ero, verus ero G c.

Idem Puteanus Louanio Iet. CaI. Decembris I 6O9. Ad Cardinalem Feder. Borr. DE Bibliotheca iam audiui publicis tas aperien am esse,

die Diuo Ambrosio Sacro. O bis igitur lucem illam ν - ληa urbi tuae felicem l bis notandam bono lapillo i quiam vetus tutelaris sui beneficiam emes agnosent, σ nouum hoc tuum, quod etiam insignire ipsius Ambrosij nomine moluisti σα

Alphonsus Ciaconius in hist. Pontic ,& Cardinat via. a.

col. I 8 IO. BIbliothecam Ambrosianam tora Europa celebrem innumeris fere libris, m mullis codicitus manuscriptis insignibus in struetum, quam Federacus Cardinalis Borromaeus suo aere para uit , metiras do hs auxit, miri eruditi Mediolanum proficisce intes admirantur, π laudant.

In libro , cui titulas Successores S. Barnabae Apostoli, eicismodi elogio commendatur Cardinalis Feda,

cus Borromaeus. LBerarμm impensus cultor, literatorum impendiosus Mare nas fuit. Sapientia sua magnum Insigne posuit, insignem,

19쪽

rotaque Europa celebrem Bibliothecam, cui peculiare Collegium udstruxit, hoe est, teritissimos Vires eius decoro seruitio ad auit. sectata sui nominis negligentia nomen promastauit Ambrosin

SaIuator Vitalis Franciscanus in Theatro triumphali Magnalium Vrbis Mechol. Spectaculo Quarto. A Zurasianam Biblisiberam Eminentissimi Fesseriei Bore

maei S. R. E. Cardinalis Archiepi σι Mediolani ma. gnanimita plendida, largitas Principalis instituit me.Opus equidem regium, π magnaler ut, Bibliothecam Vaticanam si demas, Ambrosiana sit merito, iureque quam optimo palma danda. Cuiusmodi rei mysterium signare crediderim ferream, ane amae illam passis ad ostium atrij spatalionibus sitam. Philippus Ferrarius Seruita in Lexico Geographico.

VRbs Mediolani cateras Italia urbes Meellit, quatuor imier alia, populi frequentia , T mplo augustissimo vix v quam perficiendo, Arce firmissima, tu' Bibliotheca Ambrosianua Federico Borromaeo Cardinali σ Archiepiscopo Mediolanensi miro vicissimo, π studiosorum Maecenate de suo extructa, librisque omnis generis, CT linguae, ae reditibus amplis ad perpetuitatem instructa.

Ferdinandus rihellus Abbas Cisterciensis Vol. . Italiae

Sacrae columna 3 97. ΙΝier plura pietatis opera, qua falubriter Federicus Borro. meus ursit, Bibliotheca Ambrosiana est, qua propemodum Vaticanae aemula tanta libro Ym copia abundat, tantoque ordine digesta est , τι ad commoditatem mortalium nil videatur potuisse fieri absolutius me. Reliquit aliquot monumenta tum Latina, tum Italica lingua conis ripta, S ae reconditam sapiunt eruditionem ,pi tatis autem stadium petulare.

20쪽

Ianus Nicius Erythrarus Vol. pr. libri, cui titulum praetu

lli, Pinacotheca Grorum Illustrium. FEdericus Cardinalis Borromaeus insignem Bibliothecam minet fico opere excitatam erexit, ae ditauit , omnibus euiusuis professionis libris undique magno sumptu conquisitis refertam, Ambrosianam ex Diui Ambrosis nomine, Ecclesiae illius tutelari Diuι, nuncupatam, quam duodecim Sacerdotibus omnium doctissimis commisiit, quos etiam Collegij Ambrosiam Dociores appellauit. Fuit ingenio praestanti, eruditione magna, eloquentia maiore, σ a summis suis occupationibus feriatus non aliam animi remissionem habebat, praeter hanc liter aram humanissimam, ac liberalissimam σc-

Lucilius Tergagus in Dialago de Bibliotheca Ambros

C Ardinatis ridericus Borromaeus Archiepiscopus Bibliothe.

eam omni tibrorum genere repetendam curauit .eamque non

de suo nomine Boi romatam, sed de Diui Ambrosi, Patroni nostri Amsi osianam nuncupari voluit. In quo non possum non vehementer tantι viri admirari summam prudentiam, qui omnem inanis gloria fusiclom multans , cui semper inimicus fuit, maioremvpullici commodi, qua m βια orum rationem habens, ut om nes intelligerent ad communem omnium Uum, oe,utilitatem esse comparatam, eam , ut dixi, Ambrosianamappellauit me.

Ioannes Henricus a Pflaumern in libro , qui inscribitur Mercurius Italicus ,. editionis secundae, in Elo ioMediolani. L Iterati in uniuersum, cui us ad libros emendos res angusta domi, habent Bibliothecam puιlicam omnium usi quot

die patentem, in qua , cum Mediolani agerem, numerabantur librorum XL. millia, π conquirebantur in lique noui codices Fria

derici Borromaei Cardinatis iussu, σ ιmpensa . Bibliotheca praeter lifros legendos . exhibet oculis lustrandas pictas effigies virorum eruditione , π vitae fan litate illustrium. Ioan