장음표시 사용
41쪽
- DE ORIGINE, ET STATU t ' Bbolem in hanc spem adolescere posse. Huc igitur
animum, & vota conuertit Borromaeus, & Collegium
lir irisionire Placuerat quidem scholae appellatio, leo ea
vir as Nec specie ipsa venerandi nominis improbaue rdit'titulum Academiae: sed nondum haec appellatio ciuabat grauitatem coetus, siue ascribendos homines, siue ipsius conditoris famam spectares. Collegi
ne hunc conuentum sapientum 'ritiori annellatione, quali duo iam nobilia iuris . oc medicae artis consultorum Collegia urbis nomen latius ad exi Pos DrΟDadarent . Oeterum cum Fidei Callio icς cie sensio a eretur totius Ecclesiae commodo, euocauit e TMediolanensii Clericorum Seminario florentis limulta,
mi mo I Quem adoptaret Collegio, nostrates tamen, aut certe prouinciae, agrim Medio tinensis acco Glis Insubruria dignitati studerent impensius Se fiun
fieo uentissimam veluti sacrae iuuentum coloniam deduxerat D Carolus initi Pontificatus auspicio; immo n multitudini adolescentum deesset quos Ecclesia ad tmloriam Draeiecturas, dc sacerdotia expectaret, tria inur e condidit , unum alendis adolescentibus ingenio
Ib erud Endae iuuentutis domicilia in Dioecesi et 'c'
iit Quod tamen in Orientali urbis regione condidit, id velut tremmia est, & caput rerum. Ibi adolescent ricilitioribus literis formantur primo, tum ad Ihilolo-nhantium Nymnasia dimissi ijs facultatibus immorantur, postremam operam Theologiae impendunt claras
42쪽
opus, cum Ecclesiae Mediolanensis compendio, quae ex hac sparta viros pietate, dc literis nobiles sibi hactenus pergit oppignerare, tum immani substructionis mole. Hanc excitauit Carolus fastigium imposuit Federicus: eam utrique BOrromaeo debet posteritas. Moles ipsa columnata, quadrata specie, multiplici porticu, qualem Solis Regiam columnis sublimibus altam somniauit poeta; cae teretes , & continuo marmore, fornicatas porticus fulciunt, disceptantium adolescentum sonore iugi repercussas, & vocales. Conclauia ingentia; horum quidem alia somnus,&epulta, alia Pietas, & Muta sibi vendicarunt. Sedes Ioanni Baptistae sacra est: manet adhuc vetus nomen Diui prae sito is, licet sint aequata solo antiqua
Hu lιatorum ibi incolentium tecta. Seminariens autem Musae uberrimos prouentus attulere Bibliothecae huic ue a Federico adolescentes o ct o quamquam Riuola .,m nouem delectos fuisse tradat, quem numerum certe non explet, nisi etiam Olgiatum iam natu magno, & huiusce familiae patrem annumeret) ex uniuerso grege iuuenum 1ecreti Ambrosiano Collegio sunt ascripti, A ntonius Sal--L-- κ.-matius, Iosephus Ripamontius, Antonius Gigaeus, Franciscus Bernar sinus Ferrarius, Benedictus Sociacus, Fran-- - - ciscus Collius, Antonius Rusca, Iosephus Vicecomes ue' agminis diustor Antonius o latus, quem caeteri humaniorum literarum praecepta tradentem audiuerant: ij vero omnes Seminariensis medulla. Iam studiorum carceribus egressi metam attigerant: erantque ad ea munia obeunda idonei, queis a conditore destinabantur. In D diis M. Ihoc delectu Ripamontius nonnullos memorat fuisse vo- z a 'n' catos ad Ambrosianum laborem, quos adhuc facultas oratoria umbraticis exercitationabus ad dicendum excoleret . Si vera narrat, Doctorum aliqui aspersitantun1 '' maioribus disciplinis in hunc coetum sunt cooptati tres
43쪽
atii Scriptores Hi patriae. Franei ius ea
1 DE ORIGINE, ET STAT Vminus digna Collegio); licet enim trienni studio viam
facilem inuenerat Cardinalis, Philosophiae &Theologiae addiscendar, neutiquam tamen haec astequi ob angustias temporis integrum erat. Nam Collegio addi isti statim
ea tractauerunt, quae scribenda proposuerat Cardinalis: tum duo tantum anni post hunc delectum abierunt, cum extrueta moles Bibliothecae ciuibus patuit. Ut autem Omnia caderent auspicato, cum prius ad aram fecisset
Cardinalis, septimo Idus Septembres coactam hactenus vim librorum ex Pontificali Palatio ad Sepulchri d micilium deferri iussit; nam iuxta illas aedes excitabatur Bibliotheca. Acta in tabulas relata sunt, ut munificentiam Principis posteritati narrarent. Aedium Sepulchri aut horsuit Diuus Carolus, cum dirutis veteribus in illa
tecta induxisset Oblatos Sancti Ambrosijs is coetus est
mystarum ultro se Mediolanensis Ecclesiar commodis temporibusque o flerentium ): templum vero Benedictus Rogo condidit, dicavitque Diuinae Trinitati; resecit autem post expeditionem ,& victoriam Hierosolymita
nam anno ab orbe terrarum seruato centesimo supra
millesimum Benedictus alter Rogo ad sepulchri Dominici speciem, quae obuersata suerat oculis, cum Hierosolum is moraretur. Templum lustrauit Anselmus IV. Ar
chiepiscopus, dedicauitque. In vetustioribus libris Ambrosianae Litur iae solennem legimus suisse diem dedicationis istius, eique sacras Idus Quintiles, quibus, iussu Anselmi, Cardinales Ecclesiae Mediolanensis hac enim appellatione Templi maioris Canonicos honestatos quondam fuisse in omnibus fastis, tabulisque legimus ad fanum Sepulchri supplicatum ibant: eaque dies ccle-hris erat nundinis. Hic olim rem sacram, &psalmodiam
Octo Monachi peragere, & quatuor Canonici scuiusmo
44쪽
na ) ι verum lana diu sonachi exulant : Canonicorum M perest nomen,& census tantum: templum autem religiosissime tuentur Oblati. Ad haec me deflexisse non piget, tum quia frequens redibit Sepulclari mentio deinceps , tum quia oblatorum sodalitati etiam nos dedimus nomen. HiS omnibus, quae excelsa, & alta moliebatur, parem animum cum afferret Cardinalis, placebat eX-teri. barbarique sermonis multiplex scientia: eaque videbatur nascenti Collegio cum primis decora ; tanti autem momenti rem pessimo publico negligi dolebat,& nem nem inuidere seris humanas voces, graecasque ipsas dicendae salutis sormulas, magistra fame, conantibus. Stimulabant praeterea animum exempla Principum extruentium gymnasia ad linguarum notitiam . Et quidem induxerat antea in Seminamenses scholas graeci sermonis tacultatem : sed pauci graece, nem o hactenus hebraice Io-qui. Eius sermonis clementa tradidit Dominicus Hierosolymitanus accersitus Mantua, aulicus olim Impera toris Turcarum,& Persarum Regis, postea vero execra tus gentis dogmata ad Christianos transijt, seque ad obsequium Ducis Mantuae contulit. Noverat hominem optime Federicus, aetate senem, infacundi coniugij vi. Ei lii Hi κ.-rum, literis addictum,qui confirmandae Catholicae Fidei causa lucubrationes aliquot contra HebraeoSapparasset. Plurium etiam nationum sermones apprime callere serebatur, Aegyptium nimirum, & Chaldaeum . Mauro, rum, & Arabum, Graecanicum insuper, & Hebraicum. Ea propter vocaverat huc hominem illiusque opera usus, qua ad sermonis hcbrari disciplinam, qua ad peregrina tionem Salmatij. Ignotae tamen erant nostratibus linguae populorum, qui orientem Solem spectant, inera ique cupiditas Borromaro etiam haec studia Quendi.
Probabat maxime Persici, Arabis, Armem, & Abyssini
45쪽
sermonis scientiam, meditatus, quemadmodum damnatam illam terrarum partem, S caligantem in Sole ex. citaret ad Fidei Christianae lumina, quod se assecuturum sperabat, si cathechismus Persici sermonis emanainret, isque apud gentem illam vulgaretur. Igitur conquisiti ad hanc disciplinam praeceptores, qui Collegium, totamque hanc familiam musarum peregrinas sermonibus formarent. & loqui docerent. Qui Persicae linguae elementa traderet, venit ad nos Persa quidam nomine Abdala: sed e Perside natalas tantum voluptates regionis deduxerat. Virgunculae amores magisterij curam excusserant primum, deinde mentiri subobscura verba inanis soni, comminisci denique sermonem a Persica lingua prorsus abhorrentem. Alia ratione , sed pari euentu, Arabici sermonis praeceptor spem nostram elusit. H mini nomen Simoni ; is se a Monte Libano prosectum memorabat. & Arabicae linguae consultissimum ue narrahat sortasse vera: difficilis tamen moribus ut erat, & agressis : ad haec ira praecipiti, & patriae suae desiderio incensus, deseruit nostra signa, pauloque post in meritoria tu herna fato sublatus. Fraudatum ita sua spe Cardinalem ipsa prope desperatio 1 olata est, namque cum immineret in aduentum peregrinorum hominum ab oriente Sole ad nos commeantium, siue illos lucri cupiditas, siue fuga, & odium regionis dimitteret in has terras, Obtulit se 1e irtuna melior. Ab his quidem erronibus posse impe-irari sermonis illius disciplinam sperauerat, cum humaniter inuitarentur ad haec otia literarum, atque fuga, vel peregrinatione squalentes pretio alliceret, morareturque mercede. Aliquando nostros in sinus sponte com
tib. 3. m Visa uolare fortunam animaduerterat, adesse inuocatam: vo
catam vero longius auertere se se, atque alio pennis subli-
παῖ'οῦ mem ferri. Haec Ripamontius tradit, & Franciscus Riu
46쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. I. Irti, qui tandem, diuina veluti virgula, Michaelum Maro,
ni tam ad nos delatum affirmat. Vtriusque sententiam , Gi M.- infirmant aperte literae Antonij Longi Iesultae, quo cum i ' egerat Borromaeus, ut alumnum aliquem Collegij Maronitarum , cui praeerat, ad Insubres mitteret; eiusque
deinde auspicio venit Michael, quem se nobis ostendi
serebant. Ingentem quidem expectationem sui conci- '' tauerat Michael, nec icsellit 3 ita enim scripserat Rector Collegij Longus, honis auibus solum vertere Maronitam, voluntati Cardinalis, & votis obsequuturum egregie: emendaturum certe ea, quae Simon peccasset, licet praeterita nulla ratione corrigi posis videantur. Commendati iijs praeterea epistolis Cardinalis Ioannis Baptis tae Deli cum Borromaeo conciliaretur, huc se contulit ad insigne magisterium. Persici quidem sermonis, Arabici quoque. & Syriaci scientissimus era i ,& dignus omnino auditoribus tantis, qui tradebantur. Immo anno
superiore scripserat ad Cardinalem idem Longus, atque in Collegio Maronitarum mystam ali memorauerat peritum Syrorum linguae , aetate & moribus grauem, cxpertam plures annos ipsius jndolem, atque scientiam, cum eadem lingua rudes imbueret: indicioque spectatae virtutis esse populare studium Omnium Cypriorum, quorum suffragijs. ubi Roma discesisset, ad patriae urbis Pontificatum vocaretur: ea propter longius fuisse Cyprie Ecclesiae interregnum, cum nemo alius summo honori idoneus haberetur: eam tamen alumni esse modestiam, ut de infula nihil cogitans, tandiu se Romae moraturum affirmaret, quandiu Pedericus obsequij vadimonio non exsolveret. Tanti videlicet erat etiam apud homines peregrinos Cardinali Borromaeo obtemperare. Ad tradenda Armeni sermonis praecepta, pellexit Franciscus Ri-C uola
47쪽
uola exterum hominem Bartholomaeum Abbagarum; vertit primum varias in partes fortasse reluctantem, tum vero expu gnauit illius propositum, atque Venet ijs secum abduxit. Natus apud Armenos homo in aula Romani Pontificis sermonem patrium interpretabatur eiusmodi Iinguae rudibus; relicta Vrbe, Venetijs familiaritatem, iniuit cum Rivola, quem deinde cum trimestri labore Armenum sermonem docuisset, redeunte in patriam est sequutus. Hospitio exceptum a Rivola Abbagarum large aluit sex menses Cardinalis, sacro munere, & pecunia donauit discedentem, ne locatam erudiendis Insubribus operam odisset. Valuit certe Iargitatis Borromaeae memoria apud hominem ; nam Coenobatam Armenum
Paulum Copum in eadem studia induxit, pari exitu doctrinae. Alia prassiidia Iinguarum molitus est Cardinalis, sed irrito conatu ue adolescentes enim appellebant animos etiam ad Abyssinae linguae studia,sed docentium vitio nihil prosectum videbant. Praeter hanc peregrini
sermonis curam eo intendit animum Borromarus, ut frequentia cxercitationum subigeret Collegarum ingenia, ita amoueri, abstergique posse rubiginem mentium ratus, si nunquam pateretur elanguestere impetum ingeniorum, & certamine Iaudis scriptionisque excitaret quotidie ad famam,&aemulationem eruditionis . Edixit
igitur, ut in aedibus Sepulchri haec studia recitandi aggrederentur, interea dum Bibliothecae moles iactis fundamentis erigebatur, atque peregrinusquisque arbiter interesse exercitationibus literarum posset. Conueniebat etiam ipse Cardinalis, audiebatque. volenti animo, suorum lucubrationes, siue quis Theologicos nexus , & recondita scientiarum explicaret, siue literis suavioribus musarum charites, & mella depromeret. Haeae veluti facies, & apparatus rcrum crat, conditisque legibuS manserunt
48쪽
serunt post. Recitabantur autem de scripto Iucubrationes , typis post Odum committendae. nec quisquam in-ntra unius horae angustias cogebatur, quemadmodum. postea iussit Cardinalis ad molestiam longioris morae x. o. auertendam . Prieterea amplificandae Bibliothecae li. hrorum que cura tenebat adhuc Federicum, siquidem in tanta codicum copia inopem reputabat laanc molem, ocinanem. Ossicinae urbis omnes, & tabernae librariae a colarum viduatae prope libris commigrauerant in hanc
literarum coloniam: sed quia moles ipsa per se immanis, di par magnitudini Cardinalis sensim ad fastigium surgebat, desiderabatur profecto librorum copia digna olim vel Graeca Bibliotheca Pisistrati, vel Romana Caesaris
Augusti. Itaque erant querendae opes librariae etiam. apud gentes longo regionum interuallo disiunctas; quamobrem amicae depopulationes factiesum apud exteroS, direptaeque non modo apothecae, sed priuatae aedes, maximoque etIam pretio conuectae undique literatorum hominum exuuiar in patriam. Hinc scilicet magnitudinem Ambrosianae molis licet conijcere, si Europam libris prope omnibus viduatam coFitemus unius Bibliothecae causa. Peregrinationem vero totam, immo ipsam
. conquisitionem librorum prosuso sumptu adornatam, 'instructamque, nisi etiam exteri praedicarent, videremur forta sie aliquibus, iniqua ratione, aestimantibus Fedetici Piscis ... Iargitatem & animum emere mendacio fidem. Nos certe minora putaremus, nisi essent omnibus miraculo, neque tanto Principi ascribenda, nisi opinionem vincerent singulorum . Summis viris Borromarus hanc prouinciam commisit conquirendi libros apud exteras nationes : eademque opera mandatum, ut inirent cum literatis hominibus amicitiam, mutuis postmodum epist larum,& scriptionum ossicijs colendam. Quae resprospe- C a re
49쪽
re cecidit Collegio, mirumque in modum. colueruntis cum nostratibus animi peregrinorum, felleium instar ar- . borum,que alienos surculos facile in communionem foetus admittunt. Atque ut Ordine res tota procedat, nec temporibus dissideat, quibus peregrinatum tuere, Ripamon - , υ,- 4... xij ,&Opicelli narrationem non satis probamus , primus enim discessit ad expeditionem suam Olgiatus, post Ol- ζ' o A;-giatum Salmatius: postremus abijt Gratius, Ferrarius autem, qui Hispanias peragrauit, aliquo post interuallo
suam peregrinationem suscepit; siquidem anno undecimo in Hii paniam perrexit . quemadmodum ex litcris eius didicimus, atque ab eodem nos accurate haec omnia sumus percunctati. Natus fuerat Lucani Antonius Ol.
giatus frequens id oppidum est inter Larium lacum, oemna iura Verbanum a lacunae vicinia nominatum ante, quam exsat missis- summo montium vertice, penitisque terriae valceribus
erumpentes aquae per convalles illas, & vada stagnarent qui cum se puer Seminariensibus disciplinis Mediolani tradidisset, musas sibi adiunxit, magnique postmodum nominis auditores in Seminario eodem ad illarum
D. -., με m adyta deduxit, tribuS pene lustris, aerumnabili laboroe,
consumptis. Vix intuerat Pontificatum Borromaeus. cum intentum huic operi Olgiatum amauit maxime, semperque postea in oculis tulit: eximiaque virtute , ac doctrina spectatum hominem in Collegium Ambrosianum induxit, ac Bibliothecae praeposuit. Ad Germanicam igitur expeditionem, Belgicam, & Gallicam ire OLgiatuni iubet, probe quidem in primis munitum aere, tum literis ad proceres viros scriptis, ut exterorum animos sibi facilius pararet. Haec autem peregrinatio OLgiatum ante alios poscebat, tum quia non ita pridem Operae pretium fecerat in emenda Bibliotheca Francisci
- Σώ - Caesarini comparandisque libris Caesaris Roui dij, Rasa: ta rit,
50쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. I. 2Irij, Ferraris, Merulae, Pinelli, dc Sophiani, tum quia facilitate morum plura a peregrinis nationibus eblandiri,& albuetus Heluclijs, quibus paret Lucanum, sine negotio sibi Germanorum animos demereri poterat. Acce sit comes itineris Petrus Martyr Locarnus non ignarus
viarum, ac rei librariae, cuius opulentam officinam habe--ν ra mbat Mediolani: quem postea, cum ad urbem reuenistici, di a .' arti .-Fedcricus aureo torque donauit. ressus e Venetorum finibus o latus, ad ipsum veluti vel tibulum totius Germaniae peruenit Tradentum. Ab urbe Tridentina migrauit Oenipontem, ijsque in sedibus quidquid aera Soliis merere poterat , comparatum est ab Oigiato in Mediolanensem Bibliothecam. Vadit inde ad VindelicOS, - - . ac principem urbem Augustam; frequentissima ea est ciuibus, & mercatoribus, qui ex Noricis, atque assin bus prouincijs illuc confluunt. , Huc fama urbis inuitauit
Olgiatum : vir literatissimus coluit Marcus Uelserus alter ex Duum uiris. Iunxerant quidem iamdudum amicitiam Uelserus, & Olgiatus missitatis inuicem literis: sed . nondum dederat copiam fortuna fandi coram, ac mutuo aspectu amicorum vultus commiserat. Eminuit laetitia utriusque oculis primum: tum erectis in admiratio-Γem, ac reuerentiam animis ventum est ad officia humanitatis, & obseruantiae. Grauissimis erat moribus Vel- , serus, ingenio speetabilis, tanta literarum fama apud ex- , τ ι, e
terOS, ut ab ljs etiam sibi laudem quaesierit; confiij au-
tem experientia praesectus fuerat Augustae ea lege, ut
uiuo nunquam abrogaretur imperium. Et quidem nos,
cum pri nam tabulam, quae expressam ipsius imaginem' refert, in Ambrosiano Musaeo spectamus, grauitatem eam ex oculis comjcimus, & ex oris ipsius maiestate vim literaturae, ac conlitis in administranda Vindelicorum prouincia deprehendimus. Conceperat igitur de Velse-