장음표시 사용
21쪽
simum . Quorum primum est , ut solo aequitatis vinc Iosubstineantur, nullo iure ciuili suffultae, is dea uti ,& vi Ciuilis obligatio dicitur vinculum iuris, ita Naturalis obligatio dicitur vinculum aequitatis. Alterum proprium est, quod naturaliter obligati improprie debitores dicuntur l. fideiussor . 16. ibi nam licet minus, ff. de fideiusseri quia proprie debitor is dicitur, quo invito pecunia exigi potest . l. debitor. io 8. ff. de verb. sign. Ab eo autem, qui nam turaliter est obligatus, inuito pecunia ex illi non potest ,
cum aduersus eum non detur actio. d. l. debitor . Te
tium naturalis obligationis proprium cst, quod ex ea nulla detur actio , i ed tantum exceptio , quod approbatur exemplo pacti nudi. primo in I. iuris gentium. q. sed cum nulla, is de pactis. Item exemplo pupilli mutuum accipientis, & post pubertatem soluentis. l. naturaliter .is. S. iin. cum l. sequenti, ff. de cond. inde 3. Tertio approbatur exemplo serui contrahentis, cuius nomine solutio est ficta . d. l. I 3. in princ. concordat. I. haeres. 2I. S.
quod sie . ibi, & tamen nihilommus, is de fideiussoribus. Quarto approbatur exemplo filis familias mutuam pecuniam accipientis, &post emancipationem soluentis. l. sed& si . I r. S. sin. cum l. sequenti, is ad Macedon. l. O naturales. s. C. de actio,&oblig. & l. fidei ti ssor. io. S. fideiu
sor, is de fidei utaribus, & hoc nisi aliqua Ciuili lege ad.
iuuetur. I. legitima. 6. ff. de pactis. Quartum proprium est, quod quamuis alias accessorium sequatur naturam
sui principalis, tamen obligatio fideliussoria , & pignoraticia naturali obligationi accedens parit actionem, quamuis ipsa principalis obligatio actionem non pariat. l. fidei iussor. 16. S. fideiusser, is de fidei iussoribus . S l. naturaliter . I 6. in princ. ibi,& ob id, isde cond. inde b. & l. res.s. ibi, vel tantum,& l. quaesitum . I . S. fin. ff. de pignor. Quintum proprium est, quod si fidei russor naturalis debitoris , pro quo intercesserat, haeres extiterit, fidei iussaria obligatio non extinguatur, quamuis siccus in alio fidei ius
22쪽
sore eueniret. l. Sticchum .ps. S. quid vulgo, C de sol tionibus. Sextum proprium est , quod Naturalis obligatio , Pacto conuento de non petendo , ipso iure tollatur , cum aliae obligationes per paetum , non ipso iure, sed per
exceptionem tollantur. d. l. stic chum .s S. S. naturalis, C.
de solutionibus. Et ex ijs constant Ciuilis , & Naturalis obligationis differentiae.
Secunda obligationis diuisio est, quod alia sit Civilis
alia Praetoria. Inst. de obligationibus S. t.& S.Ciuiles eod Tertia obligationis diuisio ex causa efficiente sumpta es , quod nascitur, aut ex contractu, aut ex quasi contractu, aut ex maleficio,aut ex quasi maleficio. Inst. de oblig. S sequenS,& l. I. in prine. Ede actio.&obligat. Obligatio. nis ex contractu descendentis diuisio sumpta ex causa , & modo contractus quadruplex est, Nam aut re primo, aut verbis secundo, Tertio aut litteris, Quarto aut consensu contrahitur. Instit. de oblig. S. fin.& l. I.S. I. Ede actio.&oblig. Quid sit re contrahere dicit Lobligamur,s I. S. I. scilicet mutuum, commodum, depositum, pignus, concordat Inst. quibus modis contra. obli . ubi additur quinta species, nempe solutio indebiti. Quid sit verbis contrahere obligationem dicit d. l. I . S. verbis, concordat d. l. obligamur, 3 I. S. verbis. Quid sit litteris contrahere obligationem dicit Inst. de litter. oblig. & aliud exemplum ponit l. vltima , in princ. E. mandati,&l non fig. 3 .ff. de actio, &oblig. Quid sit consensu contrahere obligationem dicit Inst. de oblig. ex consensu, & l. 2. Ede actio. & oblig. concordat l. obligamur, SI S. consentientes eod. & l. si stipuler. 3 3. S. fin. ff. de verb.oblig. Item contractus, ex quo descendit obligatio dupliciter . diuiditur. Nam primo alij sunt contractus nominati , alii
in nominati. l. iuris gentium I. in princ. Ede pactis. Et de innominatis, atque eorum species dicit i. naturales s. Edepraescript . verbis.
Item obligationis diuisio, itidem ex causa, seu laeta sumpta
23쪽
sumpta proponitur. I. ObIigamur. SI. C. de actio. & oblig.
Nam contrahitur aut re, aut verbis, aut utroque, aut consensu, aut lege, aut iure honorario, aut ex necessitate, aut
ex facto, quorum exempla subsequuntur in d. l. 3I. Item obligationum alia diuisio est duplex; Nam primo,, aut nomine nostro, secundo aut nomine alieno obligamur. l. t . S. aut proprio. E de actio.& oblig. Item obligationum alia diuisio est quadruplex sumpta; ex causis formalibus, i.obligationum fele s. Ede actio.&oblig. Nam primo in obligationibus est dies. a. conditio. 3. aut modus. q. aut accessio . Quorum exempla,in d. l. subsequuntur. ibi cum dies de die, de conditione, ibi con-.ditio vero, de modo ibi. modus autem, de accessione ibi accessio vero . & sic patet differre . ii t
ACtionis diuisio sumpta ex persona eius,aduersus quE
competit, est duplex. In rem prima, quae dicitur vindicatio, secunda in personam, quq dicitur condictio. Lactionum. a . in princ .L de actio. & oblig. & Inst. de acto
Actionis diuisio secunda sumpta ex facto, ex quo agi- tur est duplex. Prima ex contractu, secunda ex facto stertia in factum est. Lactionum. 2 . s. actionum. Ede acto& oblig.quorum cxempla subsequuntur. Nam de prima ex contractu ibi ex contractu, De secunda ex facto ibi. ex facto, De tertia in factum ibi in factum,& supra Diuis .as. versi tertia obligationis diuisio. Actionis diuisio tertia sumpta ex iure , ex quo agitur, est duplex. Nam primo, aut dicitur Civilis, secundo aut honoraria. d. l. ag. S.An.&in Diuis. 23. vers. secunda obligationis diuisio, & Inst de actio. S. scd istae quidem . ubi utriusq, species,& exempla enumerantur, quae Honorariae dicuntur, dicuntur etiam Praetoriae, & sunt annales. Inst.
24쪽
de perpet.& temp. actio in princ. nisi contIneant periecutionem rei l. in honorarijs,3 .ff. de actio. & oblig. & inst
Actionis diuisio quarta sumpta itidem ex iure,quo agitur, est duplex. Prima directa, secunda utilis. Directa est, quq ex ipsis verbis legis datur. Vtilis vero, quae cessanti bus verbis, ex mente legis iusta interpretatione competit. Vtputa dicit lex Aquilia si quis alteri damnum feoerit , quod usserit, fregerit, ruperit iniuria quanti ea res erit, diebus triginta proximis, tantum ars domino daret damnas esto. l. si seruus a 6. S. tertio autem, is ad legem
Si quis igitur seruum alicuius; vel pecudem usirit, stegerit , ruperit , ex iam dictis verbis legis aerio competit, quae dicitur Directa d.l. a 1S. si quis autem alienum i-num , vel humentum consumpserit, ex dictis verbis actio quidem non competit, quia de usto, fracto, & rupto, non de consumptis,vel effuso loquitur, quia tamen mens legislatoris: & haec fuit, ut quis de consumpto quoque teneam tur, ex mente legis competit actio , quae dicitur: utilis, i. qui oecidit , so- S. si quis alienum, is eod. quotiT3 enim. deficit actio, vel exceptio directa,utilis actio,vel exceptio danda est,i. quia, I i. & l. quoties a 2. C. de pr scriptis verbis, & nihil interest, qua actione quis agat, vel conueniatur, nam utraque est eiusdem potestatis,& eundem habet effectum, l. actio negociorum gestorum 6.ff. de negocior.
Actionis diu isio quinta sumpta ex re,quae in actione avenit, seu fine est triplex. Nam prima persequend* rei causa comparata est. Secunda penae . Tertia utriusque nempere & penae Inst. de act. S.sequens,quarum exempla ibi suiu sequuntur. De prima persequendq ibi rei persequend. De secunda penq, ibi pssa tantum. De tertia, utriusque rei, pqnq, quae dicitur mixta ibi. Quo casu, ct ibi. obia,& ibi Vi autem, & ibi. Item mota. u TI litie D Actio-
25쪽
Aetionis diuisio sexta itidem sumpta ex re quq in aetio. nem venit, quadruplex est. Nam prima in simplum concepta est . Secunda in duplum, tertia in triplum, quarta in quadruplum, ulterius nulla amo extenditur. Inst. de actio.S.oinnes autem actiones , vel in simplum, quorum exempla ibi subsequuntur. De prima simpli ibi. In simplu. De secunda dupli ibi et In duplum . De tertia tripli ibi. ' Tripli vero . De quarta quadrupli ibi. Quadrupli autem. fietionis septima diuisio duplex est. Nam prima bonq, , fidei. Secunda strita iuris . Inst. de aet. S aetionum quedam bonae fidei. quorum exempla ibi subsequuntur. D Prima bonae fidei ibi. Bonae fidei, cetera vero sunt stri-
, Aetionis octaua diuiso ex adiuncto iudicis officio sumpta est duplex. Prima Arbitraria. Secunda, non arbstraria Int de actio. S. preterea quasdam, quorum exempla ibi subsequuntur, Actionis nona diuisio ex omnibus generibus aetionum. notanda totuplex est, quotuplicia sunt genera actionum , quae enumerantur, l. actionis 36. ff. de actio. & oblig. &inst. de amo S. quaedam actiones, & aliae multq infra suis locis specialibus ponendae. Et sic patet differre. -
PAeri conuenti, seu conuentionis Prima diuisio dupIex
est. Nam prima dicitur Nominata. Secunda . in nominata,l. I.S.fin.ff. de pactis,& l.iuris gentium p. in princ.
Paetorum tertia diuisio est duplex . Nam prima pacta legitima, secunda iuris gentium continet dicta l. conuentionum , & l. legittima , 6. E. eod. concordat inst. de ob lig. S. ciuiles.. Pacet, de conuentionis quarta diuisio duplex est. Nam Prima parit actionem. Secunda exceptionem tantum , Dcc iuris
26쪽
iuris gentium in prine. se de pacris Pactorum quinta diuisio duplex est. Nam prima pactureale , secunda personale continet d. l. I. S.pactorum, &I. tale o. in princ. eod. i, Pactorum sexta diuisio duplex est. Nam prima continet pacta ex praessa, secunda pacta Tacita, l. a. ff. de pactis, Curius Taciti prima species proponitur d. l. a.Secunda species proponitur d. l. . S. huius rei, quarta species proponitur d, i. q. s.fin. quinta species proponitur L qui in futurum , 36. in princ. ff. de paci. sexta species proponitur,l. si unus, et T. S. si acceptilatio, si de pactis, septima species proponitur l. 2. C. de pactis. octaua species est, siquis id,quod sibi debetur, ab alio sibi dari sit stipulatus, hoc enim casu prior, debitor exceptione pacti conuenti defenditur,quq species approbatur, & distinguitur . in persona, go, S. qui pecuniam,ff. de pactis . Pactorum septima diuisio est quadruplex, aut enim reprimo, secundo verbis, tertio litteris,quarto consensu fiui. Vide supra diuisit et, Versi obligationis ex contractu descendentis diuisio sumpta ex causa,& modo contractus,ec ita dignoscitur eorumdem differentia . i
STipulationum prima diuisio sumpta ex causa efficienti quadruplex est . Nam prima continet Iudiciales ,
secunda Prstorias, tertia conuentionales quarta cymmo nes,l. stipulationum, .sside verb. oblig.quorum exqmplaia
ibi subsequntur . Nam de prima Iudiciali ibi Iudiciales:
de secunda Pi qtoria ibi Pr toris . de tertia conuentional cibi crumuentionales De quarta communi ibi Communesti Concordat Inst. de diuis stipulation utri,S.stipulationum ,.AZEo in summa,ff. de Praetorijs stipulat, i et , Stipulationum secunda diuisio sumpta ex re in stipularium deducta est duplex. Nam prima consistit in dando , D a secum
27쪽
secunda in faciendo. I. a. in princ. ff. de verb. oblig. concordat Inst. eod. S. non solum, , Stipulationum tertia diuisio itidem sumpta ex re in stipulatum deducta est duplex prima est Certa , secunda Incerta, l. stipulationum T . cum l. sequenti, ff. de ver b.oblig. quorum exempla subsequuntur ibi. Nam de prima Certa ibi,Certum est. De secunda incerta ibi, Vbi autem non , apparet. Certae stipulationis species ibi octo proponuntur, Incertq decem, quas scire multum interest. Nam ex stipulatione certa oritur certi condictio, ex incerta datur actio ex stipulatu, l. si quis, et q. ff. si cert. pet. & Inst. de verb. oblig. in prin. Stipulationum quarta diuisio est duplex. Nam prima est Diuidua , secunda Indi uidua, I. in exceptione S s.ff. deverb. oblig. & ita differre constat ..
Diuisio vigesimanona.STrpulationum P qtoriarum prima diuisio est triplex,
nam prima Iudiciales , secunda Cautionales, tertia Communes thipulationes continerit. I. in princ.ff. de praetor. stipui. quarum exempla subsequuntur ibi. Nam de
prima iudiciali, ibi Iudiciales. De secunda cautionali, ibi
cautionales. De tertia communi, ibi communes, & omnesiuinatura sunt cautionales ibi. . I . . R
Stipulationum P fortarum.secunda diuisio duplex est. Nam phima habet eas, quae istisdationem exighnt, secumda eas, quae nudam exigunt repromissionem dicta l. r.S.M-pulationum usque ad s. his verbis,st de praetor. mpQ.quo.
rurn exempla subsequuntut ibi. Nam de prima quq sati dationem exigit ibi. Stipulatio ista , & ibi .. Namque de eo, Nirbi, sed &Nj, & ibi . Nam si . De secundaquq satisdationem non exigit, sed nudam repromissumem ibi.
stipulationum Pistoriarum tertia diuisio est duplex.
28쪽
Nam prima continet rei restitutionem . secunda incertam quantitatem,l. .is de prstor. stipui. quarum exempla ibi subsequuntur. Nam de prima rei. De secunda incertam quantitatem continente . ibi incertam quantitatem. &di sic differunt propter diuersitatem nominis c
PIgnoris diuisio duplex est. Nam aliud est Conuentio
nale , aliud Prqtorinm, l. t. in princi C.de Astor. pia gno. st ideo differre constatis .
Societatis diuisio duplex est, aut enim primo est tm
torum bonorum, aut secundo unius alicuius negociationis. Inst. de societate, S. societatem coire,& l. soci tates, 3. Cpro socio, ut hac ratione differant. t.
MAndati diuisio quintuplex est. nam primo contrahitur, si sua tantum gratia aliquis tibi mandet. Se-- cundo si sua, & tua, Tertia si aliena tantum. Quarto si sua , di aliena . Quinto si tua, & aliena. Inst. de mandato in princ. quorum exempla ibi subsequuntur. De primo si sua tantum gratia ibi. Mandatis tantum . De secundo si sua, & tua ibi. Tua gratia & mandantis. De tertio si aliena tantum , ibi , Aliena tantum . De quarto si sua,& aliena , ibi , sua, & aliena . De quinto si tua, & aliena, ibi. Tua, &aliena, Tua tantum gratia mandatum tapetuacuum est, ibi . At si tua tantum, S est potius consilium , ibi. Tua tantnm gratia interuenit concordat, .Eman dati, di hac ratione differre non est dubium . 'l
29쪽
AGtionis Pr scriptis verbis quadruplex diuisio ex
quatuor causis sumpta esst. nam prima est Do tibi, vi des ; secunda do,ut facias; tertia facio, ut des. qua ta facio, ut facias , l. naturalis, 3. E. pr script. verbis, quorum exempla ibi subsequuntur . nam de prima Do tibi , ut des, ibi, Etsi quidem. De secunda do, ut facias, ibi, At cum do, vi facias. De tettia facio, ut des, ibi. Quod si faciam, ut des . De quarta facio, ut facias, ibi, sed si
facio, ut facias, & ita differunt . . . . - . a
. uisio Trigesimaquari . NEgociorum gestorum actionis diuisio duplex est. U-
recta una, Astera contraria inst. de oblig.quq quasi ex contr. nasse. S. I. ibi. sed domino quidem,concordat l. r. Enegocijs gestis. & utique ideo differre colligitur.
Diuisio Trigesima quinta .F Vrti diuisio duplex est. prima habet furtum manife
stum. Secunda non manifestum,i et .sside furtis,& Inst. de oblig. quq ex delicto nascum S. furtorum, & disseren-
EXceptionum prima diuisio duplex est. nam prim6
qusdam ex legibus, vel ex ijs, quq legis vicem obtinent, substantiam capiunt. Secundo quqdam ex Pretotis iurisdictione, & sic primq ciuiles e secundq Praetorie dici possunt . Inst. de except. S. hqc exempli, in fine. Exceptionum secunda diuisio sumpta ab effectu est duplex , nam prima habet perpetuas,& peremptorias. secuin
30쪽
da temporales, & dilatorias. Inst. eod. S. appellantur , quorum exempla ibi subsequuntur. De prima perpetua , ct peremptoria, ibi, perpetuq,hperemptoriq . De secunda temporali, & dilatoria , ibi temporales, atque dilatorii exemplum subsequitur, & Inst. eod. . penult. concordat diuisioni propositq,l.a. S. fin. Ede except.&I.exceptiones,3 .iLeod.& l .si quis, I 2. eod.&l. aperi issimi. C. de iudicijsist temporales , seu dilatoriae translatius etiam dici possunt ex sententia Cicer. lib. I. de Oratore, ibi Atque in nostra quidem consuetudine multis de causis fit,ut rarius incidant translationes, has utique meminit Quintil.de Oratore lib. s. c. I 3. in princ. ibi Patronus neget,d fendat , transferat ills peremptoriae, & perpetuae exclusi-uae, ibi, Nam & praetorijs exceptionibus multae excluduntur actiones , quem refert Budaeus in annot. in Pan decti ex l. post criore de orig.iuris, in verbo vindicias,fol. Ii s & differ utique notum est
I Iberationum diuisio prima sumpta ex iure,seu causa
liberationis est duplex. Prima Naturalis, secunda Ciuilis, i. verborum , Iop. ff. de solutionibus, quorum
exempla ibi subsequuntur. Nam de prima naturali ibi Naturaliter, de secunda Civili ibi Ciuiliter exemplum subsequitur. Liberationum serenda diuisio sumpta ex modo libe- sandi est duplex . Prima, quod ex quibusdam causis ipso
iure liberatio contingat secunda quod ex quibusdam causis nonnisi pcr exceptionem ipso iure veluti solutione, Nouatione, Acceptilatione, &c. quibus modis debitor liaberatur, etiam antequam solutionis, nouationis, vel accepti lationis exceptio fuerid opposita. Per exceptionem autem liberatur reus , cum non sufficit aliquid factum esse,
ex quo reus liberas possit, sed requirituretiam, ut in isto facto