De simplicibus medicinis laxativis

31쪽

25 EUFORBIUM calidum est et siccum in IIII fortiS

ACU minis Laudabilius est novum Clarum et Citrinum et forti odoris. Eiu proprietas Si laxare aquam leuCoflegmaticorum et segma a junCturi et VeniS. Prodest emigraneis paraliticis CiatiCiS, per Se non Xhibetur, datur ergo Cum alij mediCaminibus Dosis est media I granorum minor VI, maior ero XIIII, teratur Sed non Subtilissime, Sed Si non bibatur, quia Convertat tri-Sticiam turba ionem SubverSionem ori et StomaChi CompreSSionem Udorem et defeCtum ut ergo e VitenturACCidentia, Servatur quantita praediCta et apponatur ei de gummi arabici parum sicut pondus IIII uel III granorum. Usorbium RVeant omnes Calide Complexionis et quibus dominatur Colera et SanguiS.

nigram. Vnde Urat quartana et pOStemAt melancoliam intestinorum quintana etiam et febre Cronicas valde de Regmate Cum cleCoCtione Agarebature, et tunc est closis eius B II et Semis, si succus eius bibatur exagium emi Cum Ximelle, Urat quartanam Veram et notam inveteratam. Si autem datur eius cleCoCtio per Se Valet Contra predicta, sed tunc eius Osis est 5 II, minor III maior VI.

. SULA calida est in III sicca in II habet simul

RCumen et pontiCitatem Melior est Cuius Color in-Clinatur ad ruborem. In pondere Mevis. In substantia si ulsubtilis Coria simul reparato Coloris obSCUri St, Ub- Stanti grosse frangi difficilis, spinosa pessima est quia facit turbacionem torcionem et obpressionem in ore to-

32쪽

26 machi. Esula laudabiliter solvit aquam Citrinam, Regma

et graSSam umiditatem iunCturarum prodest Colico de Regmate et V CtUOSitate, laxat etiam Coleram nigram, laChabet, sed lac eius non habet utilitatem in laxando. Qui it reprimere maliCiam Sule infundat ipsam per diem et noctem in lacte dulci et Commutet a in die et nocte ter uel quater, dixi per diem et noctem quia, Si amplius dimittitur ammittat virtutem suam uel nimis debilitatur

postea extrahatur de laCte et siCCetur in Vmbra et postea pulverigetur. Si vi dare per se, da Um aniso et feni- Culo uel Cum Coctione eorum. Si datur Contra oliCame Ventositate aut Regmate grOSSO, addatur Ciminum RS- SV et Ximelle. Si is Curare dropico leuCORegmati-COS ut nHSHrCum poStquam infusa est lacti et siccata

et pulVerigata, infunde ipsam in aquam solatri Solseqvij et feniculi an per III dies, deinde Cola Colaturam, SiCCain Vmbra, done poSSillaCere troCiSCOS, Sed appone priUS parum salis indici aut turbi aut utrumque aut mirabO- lanis aut aloe Cum turbi aut Sale indico, et si de omnibus apponi modiCum non nocet, ducit aquam Citrinam Suaviter et Cum esseCt bono et magno TrociSCOS SiCponderis es et detur Cum aqua feniculi et Oximellis. In aliis predictis morbis dosis eius est ' II, et minor G Semis et maior es et Semis.

FUMUS TERRE frigidus est et siccus. Si autem in

eo amaritudo quedam feren Calorem a StomRClio,

laxat oleram rubeam et purgat ipsam a superfluitatibus Combusti S leuiter Sed effectuose prodest prurigini et Cabiei ex humoribus venenosis et adustis in Carne et Ute et lepre, Si SUCCUS libra semis et VIII uncias bibatur

33쪽

bene Colatus et prius modiCum CoCtUS et apponHtUr quando bibitur XX uocari. Sed non quod nimiU COQUAtU SUCCUS uel nichil sed bene coletur et habet maiorem esseCtus

tur in mortario lapideo, poSte ComprimRntUr R-nibus uel panno de illo liquido sumatur libra semis et CommiSCeatur cum V unCia et II ZuCCari istud mediCamen laxat Coleram rubeam Comprimendo Valet autem ad laXationem, Coleram rubeam et exti nJCtionem Caloris labrilis et sedacionem cephalice in febribus e nimio Calore closis sit unciae III cum aqua deCoctionis Violarum 107rlet prunorum ut auertu eorum.

HERMODACTILI calidi sunt in III sicci in II, laxant

Regma de iuncturis unde valet sciatici et podagrici ex segmate Laudabiliores sunt albi interius et exterius et duri ad frangendum dosi eorum Si oes et Semi Cum ZUCCAra Si Cum alia mediCina miSCetur, doctis eius exagium emi uel parum plus uel parum minUS, Secundum quod Videtur sapienti medico propter parti- Cularia. Notandum quod pocras in epidemiis dicit

quod hermodaCtili mulium noCent StomaClio, et prae- Cipit, ut miSCeatur Cum eis ingiber uel Ciminum et Consimilia hec enim Confortant stomaCtium ContrR OCU- mentum hermodaCtilorum, que tamen tollunt ei esseC- tum laxandi. Ego autem audivi quod pinguedini Corvino inest virtus hermodaCtilorum sine noCumento StomaChii laxundo. RANATA recentia et viridia XCoriantur et terRn-

34쪽

ERULI frigidi et sicci sunt in II. Saporem habent

HCerbum parum, proprie RXant Coleram nigram et Regma maxime Si in StomaClio Sint magi enim purgant Comprimendo quam attrahendo laxant etiam oleram rubeam Sed debilius quam Citrinam doSi eorum media est VI 5. Si prohicitur substantia minor IIII maior vero G VIII. Ne Consulimus quod detur Substantia eorum, licet Solitum it fieri. Sed non dantur nisi cum decoctione aliqua, tun autem Si deCoctio laXans oleram nigram uel egma uel oleram rubeam.

MIRABOLANI citrini frigidi sunt et sicci in II, Sed

tamen minus omnibus alijs Speciebus mirabolanorum amari Sunt, laXant Coleram rubeam Constringendo et Comprimendo dantur Cum cleCoctionibus in Sub-

Stantia 5 V, maior closis est 5 VII minor o IIII. Sed sida Cum aqua implici, Calida in aqua fricentur closis media est 5 VI. Si datur substantia eorum, doSiS Sto III uel IIII. Sed plus valet in Substantia.

MIRABOLANI INDI laxant coleram nigram, quibUS

est ponticitas maior quam ebulis, et est Virtus indorum proxima virtuti ebulorum. Sed inde forcius Operantur Dantur quia AiCu kebuli, minuaturiosis par-Cum Valde. Notandum quod plus Valent ad purgandum StomaCtium quam ad laXandum, Soluunt enim StomaChum quomodo galla Corio, quando dantur in tota Substantia: ad laxandum Valent quando friCantur in aqua uel de-COCtione proieCta Substantia et apposita VCCara de mirabolanis emblicis non St multum Curandum per e, dantur tunc Cum alij mirabolaniS.

35쪽

POLIPODIUM calidum est in I temperatiam in U

mido et Sicco laxat et educit melan Coliam et Salsum Regma, laxat suaviter absque Celeritate. Si autem meliu reCenS, grossam haben Virgam UiUS SUperfiCie de I10rvi clinat ad ruborem, et Cum frangitur invenitur viride Cum datur, debet teri et clare Cum deCoctione epithimi Contra melanCholiam uel cum ximelle ' parvi exigacria: et aqua. Si datur Contra Salsum egma, quandoque datur

Cum aqua implici, tun eius dosis est o II et Semis, minor 5 II maior 5 III. Si cum decoctionibus laxativis detur, da exagium I uel II ad plus, et quia tarde laxat differ prandium eius decoctio Cum rodio Cautium uel galli veteris laxat ventrem stipitCum Sequitur de reu-

REUBARBARU calidum est et humidum, habet

VisCositatem qua laxat oleram rubeam Sine molestia 5 III bulliantur parum in aqua et detur libra SemiS de hac aqua uel II partes libre, parum bulliantur ne Virtus eiu dissoluatur. Si datur Cum aqua in qua Cassia fistulareSolvitur, forCius opter Atur. Si datur in decoctione Violarum et prunorum, bene operatur, unde potest minui quantitas heubarbari, Si additur manna et tamarindi minoris dabitur quantitatis: hiis etiam modis valet Colice ex Calida Causa, Si miSCeatur Cum ea turbit, Valet olericis, ex segmate sine turbit. Valet hiis qui habent par Calidum, et dissolvit apostemata Calida quae Sunt in Ui- Sceribus et iunCturiS, Si Cum CaSSia Stula datur.

De burde Sta dari. De bor antageli stac vel parvo XiZaccharo.

36쪽

30 ID EUPONTICUM habet eandem virtutem Sed debilius operatur closis ergo eiu est augeatur in omni modo Secundum quod Sapienti mediC Visum fuerit. CAMIA ERIS proprietatem habet laxare segma et

HqUR CrOCeam Sive Citrinam, melior in hic effectum est, deClinat ad nigredinem closis eiu est exagium I minor III, maior exagium I et semis datur quia Cum modico Ximelle Vel aqua melli et aqua plUS.

SEMEN URTICE calidum est et temperate humidum

et SiCCum Solvit Regma et aquam Citrinam dosis eXagium emi sine ortiCibus datur, Cum aqua mellis et aqua pluS.

SENE calida est et sicca in fine I laXat olerRm Ubeam et nigram a profundi membrorum. Utile est artetici sciaticis podagricis ex olera rubea Sine eg-mate et Cum Regmate. Rasi cliCit quod purgat Cum predictis oleram nigram propter a dua CAUSAS; Valet Scabiei prurigini lepre et orphe et Consimilibus Co- quantur MVII de Sene et uarum passarum unciae IIII et semis et o II colature, addantur ori olei amygdalarum dulCium, et bibatur, Valet oleriCis de Colera rubea et Regmate. Si addas o V epithimi valet melancolicis et Cetera Sequitur

TURBIT calidum est et siccum in III, purgat segm H

laudabilius est in superficie planum temperctium in grOSSiCie et tenuitate, exterius glauCum interiUS album,

37쪽

31 frangi facile in gustu acutum Suthi et pungitum Um-mOSum. ReCen plus alet, Vetu parum uel niChil Vetus cognoSCitur e perforatione multorum o raminum prop- 108riter antiquitatem bonum quandoque invenitur, non Ultum indiget rectificatione, quia parve est maliciei, OSiSeius Cum decoctionibus est G III a IIII usque ad IIII 5 eius simplicis dosis est M usque ad GH et semis. Si vis dare turbith simpliciter, ad CortiCem done Veneri ad album. Sed si vi apponere antidotis uel electuariis, tritum diligenter Cribra et appone, Si Cum mediCini laxativi tun mediocriter, ne forte adhereat villis stomachi et rorabis illud oleo roSeo ut migdalarUm. IOL frigide in III humide in II purgant Coleram rubeam et laxant attrahendo. Si uStatur, habet aCUtum ACumen et UnCturam fere SiCut turbit, unde laxat parum, turbi melior St, Colori purpurei et bene romatiCa. Sibi laXare medioCriter uncias VI deCoque in libra I aque ad medietatem Cola et da bibere SiC QAXat et purgat oleram in febribus et sine febribus. Si vis magis laxare, adde praediCte deCoctioni Camone B emis, et ibi laxare Coleram et Regma, adde turbi Bes

I LOTANDUM quod omnis medicina fortis et debiliS debet dari in masio ri dos in frigida regione quam

in calida. Qui vult dare mediCinam laxatiVam, CCCSSeeS ConSiderare multa partiCularia. ediCina laxativa fortis non Convenit pueri ne Senioribus ne debilibus nec in nimio est ne in nimio frigore nisi Cogatur, et Si Cogatur, ingenietur aer in loCo ubi medicatur, ad praeSer-

38쪽

32vandum melius in Vere et autumpno CSte pOCrate, ad Curandum in omni tempore mediCina forti rectificetur. Antequam datur materia, digeratur, Vie lubriCentur, quetria innuit,pocras diCens Corpora que Vi purgare oportet fluX laCere. Item non de dua mediCina Simul, quarum Una S Solucioni Velocis, alia tarde testem alieno in Comento Super librum periConoXoon noSematon Si medicina bona non solvit in hora debita, quod fit uel propter Canalium anguStiam uel pilaCionem uel materie rudi-tHtem, pone Super Ventrem lanam SUCCidam octam in oleo. Si non laxat i et times, a Clister. Si non times et paciens Sentit Cotomiam et patitur mordicaciones in stomacho et alices, clara III de mastice Cum aqua tepida. Item Commedat pontiCa, ut docet G alienus . Et Si medicina non solverit post duo die uel III, per Venam et Xtrahe Sanguinem, ne humore agregentur ad locum unum. Item Si time de malicia mediCine, a Ut omatur, I108, uel da teriacam si est sine febre Ad illud valet omnis re que frangit Cumen mediCine glutinacione uel unC- tuositate uel lenificatione, in qua Si dulCedo et SuavitaS. Item non dormiat post medicinam, nisi Cum Velis re- Stringere. Item non exhibea Cibum ante perlaCtam purgationem Supra medicinam, niSi timea defectum uel ut stomaChu fuerit valde Calidus ad quem Currit olera ueloCiter, parum panis infusi in vino super medicinam antequam mediCina incipiat solucionem, uel si debilis sit StomaChUS et Calidus, ante medicinam humeCtetur et

Confortetur Cum aqua ordei Vel SUCCo malorum granatorum vel alio subtili et humido nutribili. Si fortis sto-

39쪽

cibro', quia forte Stomachus Sit RVaria Super mediCinum, vel postquam incipit medicina laxare, non debes medicinam in Cibum antequam quieverit tu Virtu clare, quia si a cibum post, timendum est de febre futura. Si febris Supervenerit medicine, da aquam Casei per Semel CU Syrupo CetoSo. Sed clare Syrupum per Se timendum XCoriaCionem, nisi fuerit post die III uel quatuor qui tun est forti venter. Si time eXCoriaCionem et dissinteriam post mediCinam laXativam, da bolum ArmeniCU CU SUCCo malorum granatorum uel qui bibit mediCinam, balneat se in die SeCundo ut per balneum CVRCUetur, Si quid de mediCina remanSerit et Si delectatur in balneo signum Si bonum et permittatur diUCius. Si patitur post StuaCionem, Statim Xeat. Vel OS SO-luCionem bibatur aqua ordei teSte pocrate. Non bibat aliud jus antequam perfecte Solvatur per Virtutem medicine et o dico si fortis fit paciens uel si ex medicina incipit par dolere bibat aquam Calidam fiat idem Si doleat par post fleubotomiam. Item qui SolVit Ventrem in hyeme, SerVet Ventum meridionalem. In State autem Ventum Septentrionalem, uel: diCit Partholomeus, CAVeat mediCu dare medicinam nisi cum luna fuerit in libra uel in piscibus uel in scorpione. Item Signum Cognoscendi quando Sufficit eduCCio est Siti magnR Cum Superfluitate eduCtorum. Sitis tun quandoque non St Signum

perfecte purgaCioni et non aCCidit propter multitudinem SolUCioniS, Sed propter disposiCionem ori stomaChi, ut Si fuerit Calidus et siccus, uel propter mediCinam que Stpurgativa et Calida vel quia humor purgandus est CaliduS et SiCCu ut olera. Item si times quod aliquid remansit

40쪽

34 de medicina in Corpore SuScipientiS, Uppone an SUO et femori et locis vicinis tegulam CalefaCtam panni involuta. Si autem Contingit quod inanicio Superfluit, quod I109, quidem CCidit teste Galieno aut propter Venarum debilitatem aut orificiorum amplitudinem aut quia medicina pungit orificio uel quia medicina est nimis maliciosa quando ergo Superfluit, liga extremitate incipiens abacellis et inguinibus uel da in potu parum philonum uel tiriace si pingui est, vel fac ut sudet sub vestibus vel

thim super ventrem de frigidi et odoriferis. Servetura frigido vento, quia nimis laxat. Calidia autem Ventrem dissolvit granorum nasturtii uel astice III orte, et da Cum mucillagine persilli uel emine CuComorum uel fomento tritici facto de farina Volatili. Si incopigat, da

Vinum bibere, et aquam OSRCeam Sparge Super laCiem.

MEDICINA vomica concordat cum mediCaminibuS

laxativis in attractione humorum ab Ultimo CorporiS diSCrepat autem in Vacuatione et Virtute attrRC-tioni humorum, quandoque medicaminum AXAtiVorUmproprieta eSt trahere humore inferius et emittere in SeCOSSum. Vomitum autem faCientium et proprium trahere humore Sursum per rueri et S. In Virtute attrahendi differunt, quia laxativa tardiu trahunt et SuaviUS,VomiCa VeloCiUS, unde Vomica forcioris Virtuti Sunt, laxativa debilioris, Vomitum faciencia mediCamina que attrahunt ab extremi Cum fortitudine et incidentia hu-