Theatrum tabidorum siue Phtiseos, Atrophiae, et Hecticae Xenodochium auctore Christophoro Bennet ..

41쪽

1 6 EXERCITATIONES vestigatione non minimus vertitur eura tionis cardo , 3c licet vitalitas eius in indebito calore stetisse videatur, diversimode verumtamen inter fluida radices agit , &ad modum materiae, ex qua primordia' duxit , agitata molestat . Cuius verumtamen materiae fermentantis , si liberior fit in vastulis universa reciprocatio, quod pepasmi, seu reductionis capax facilius depuratur , quod 'seclusioni tantummodo destinatum, facilius naturae dominio subiicitur , & pro pellitur , ubicumque Vero restiterit, a praeclusis aliqualiter naturae repagulis regurgi. tatum , & in naturam magis ferociens tu

multuatur , unde spiritus vitalis i. e. sanguis seu medicorum anima ) in suis focis accidentaliter accensis coercitus aliquoties suffocatur , & extinguitur . Fermenta4hio itaque sanguinis, morbida est irregularis eius agitatio , sive lucta , & excandescentia ex seminio , seu fermento delitescente , a nativa eiusdem familiaritate desciscente suborta , ad cuius existentiae modificationem substantiae proportionem, partiumque constituentium disposituram , mo- Vetur , separatur , & partes adoritur . Ut ut fermentum sanguinis crassiusculus videtur

42쪽

DI ANO ET IC A P . Itur incola , ex quo pabulum , ut in suo esse consistat , proleciat ; opposita autem pro Drietate alterat , cuius particulis dilutioribus praesertim serosis , ut suas Vires sanguini impertiat , utitur , tacite multo ties , & s ensim infestando, vimque demum patulo exercendo totum suo imperio subiicere contendit , quodque cum altius sese sanguini insinuaverit averruncare dissicillimum . Cuius praecautionis syntaxis ex debita etiam, & artificiosa rerum non naturalium observatione ,& accommodatione deis promenda est; ast contemperationis , & curationis methodum in parte therapeutica ,

quoad morbos quos retuli speciatim deli

Hi lariae, o Experimenta demonstratiis. FErmentationis natura, vel mediocriter praxi medica versatis in dies praelucet, ex varia eiusdem prole , succorum videlicet lapidescentia , colliquatione , verminatione, ut ex diversis agitandi modis. Acidi enim fermenti partes errabundae iugem agendi cupidinem inducunt ; tartarei , & acrioris mordent , vellicant, & periodice conve L

43쪽

28 Exx Re ITATI NE Slunt: crudi , & aquosioris consopiunt: biis Iescentis , & sulphurei fervefaciunt: tetri,& terrestrioris in moerorem , aut insaniam adigunt: putrentis fatiscentiam creant: main ligni languorem inserunt: venenosi, seu toto genere naturae adversi prosternunt . Discretae porro sermentationum p r prietates sensibus sese obviam dederunt in

diversa ad peripheriam protrusione , utpote in variolis , morbillis, impetigine, plora, vitiligine , essere , morbo pediculari , &vermibus cuticulam occupantibus, nec non in abscessuum, aut ulcerum diversitate , ut& in tumoribus , scrofulis videlicet , erysipelate, phagedaena, herpete , bubonibus &c. Fermenti substantiam ex materia spissa constitutam testari videntur lue venerea

profligati , cuius colluvies glutinosior , &compactior ea parte arteriae magnae non

raro insederit, quae infimae spinae , & ossi sacro subest , ubi plerumque micatio vehemens cum dolore gravante coniuncta , a quascaturiunt emanationes subtiliores capitis men inges , peri ostium nervosum , tendin sumque genus acriter petentes ; quod subtile terum licet per secessum , ptyalismum, sudores , diaetam , expurgatum , contempe

44쪽

ratum , & exiccatum fuerit , nisi visco.

sum eius corpus, tenaXque Veni S, aut arte

riis impactum ex omni parte seclusum secesserit, Sisyphi saxum volvitur, & malui

recrudescit . Tanta est huius fermenti venenosi proprietas , tacitaque potestas , ut non solum reptoria vi sanguinem universum diluendo occupet, sed partem eiu S non mediocrem praeter naturae modum praecipitando ad sui conservationem sibi unit; partem etiam , ut vires suas contra naturam expeditius exerere queat , nimi S attenuando volatilem reddit . Immo sensibilitatem quamdam hisce fermentis inesse iuraret , qui eorum activitatem pensitaverit . Sub oculis instantiae permultae ; unicam adducam . Domino ingeniosissimo hoc morbes conflictato , cum ultimae sere medicationis partes absolutae fuere , Oranti , & vehe. menter petenti , haustulum Σythi spiritu osoris vino permixti nutrix concessit : eris roris reum improbavit eventus . Domatam enim, & ob pabuli indigentiam effractam,& demortuam poene mali mineram arteiaria delitescentem cuius doloris palpitantis, ne minimum quidem per dies septemdecim antea senserat suscitatam, opeque no Vi pa-

45쪽

3o Ex ERCITAT 1ΟNRsbuli recreatum , exultando quasi per horas aliquot vigorem suum pristinum exercere ,& immaniter saevire observavi . In febribus malignis fermentum verinenosum primo sensim obrepit , unde sola mitis oborta fatiscentia ; cum vero altius sanguini radices egerit , frequenter rapidavi insilit , & prosternit ; eius autem 1emiis nium esse corpus παχυτερον liquet, cum nec sudoriseris ex artis lege reiteratis, aut sponte subortis , nec ullis aliis cedat , multo minus depellatur remediis . In fluxione periodica cuius ergo se mentationis proprietates obiter, breviterque enucleare visum est etiamsi tenuior pars

maxime in naturam ferociens exinanita , aut reducta fuerit, fermentum tamen cominpactius sanguini unitum , suique tenacissimum , novae recursionis ansam praebet , &materiam suppeditat ; a quo sanguinis suscitamento , ut plurimum secretionis effectore , & aquarum per pulmones expressi ne eos mediocriter madefaciente , sputatio frequentior aliquandiu promovetur, in qu rum uberrima alluvie substantiae mollitiem superinducente immerguntur cui ptyalismus diuturnior succedit, a pretata vero liquo

. o. Tum

46쪽

rum densabilium bronchia obturantur , a vapore mitiori subtus petente distenduntur , aut eorum iobi aliqualiter inflexi sura Tiguntur, a tetriori demum, crassissimoque

ne dicam maligno insufflato, spiritu copioso asthma periculosissimum suboritur .

de Vasculis liquorum alienatorum vectoriis, ct de eorumdem dispositura . LIquores naturae congeneres , ut & alienati , & redundantes, non diverso distrahuntur motu , sed iisdem importantur vasculis , & qui nec per εφίδρωσιν Vasa , viscerave maiora humectant , nec per affluxum, replent nervoso generi accumbunt, carnes alluunt per secessum , ductus urinarios, aut per sudores propelluntur. Qualem succorum sequestrationem praesertim vasa Ierfluentem haud raro cum molestia aggreo itur natura , non sine levaminis affuturi certitudine, cum vincendo secluserit particulam dissociatam. Nec solummodo s erosa arterioso , venosoque genere importata flu-

int , renuuntque , quorum quae subtilissi.

47쪽

3 a EXERCITATIONES ma , vinosa scilicet nitrosa , & acriora . nervosum , tendi nolumque genus impetere visa sunt , sed & sordidorum halitus sanguine perfusi grassantur , quorum praetergrestum cor ipsum aliquando patitur sine

valetudinis manifesta laesura : horum verumtamen halituum irrorationem universalem in phti sis inveteratae proventu citius debilitatis causam effectricem constituisse arbitror , quam si sanguis, quoad consisten . tiam deliquerit. Hisoriae , Experientiae demonstrativae.

λ 4 Ihi nota est familia generosissima , cui δ' amuxio periodica est gentilitia , quae

per mentem , aut circiter dat inducias , quam accessuram significat maestitia, cum exteriorum in frigidatione, quae symptomata tandem excipit dolor capitis pulsatilis , & gravativus , usque ad fatiscentiam ex cerbatus . Quo temporis curriculo e vascuistis minoribus , in maiora sanguinis partes putridae secretae sunt , unde per secessum 1umme nidorosa secluduntur . Quo peracto vires refocillantur, spiritus sereni , Sc alacres redduntur , quousque morbus demu

48쪽

DIAN ET ICAE. 33Non paucos mihi contigit vidisse sὸnguine bilescente refertos, & cholera humida spatio biennii plus minus cruciatOS ,

quibus omnibus per dies aliquot ante morin bi insultum , non solum venae, sed totius corporis genus musculosum pertum escunt , subita tamen liquorum concentratione , &seclusione corpora sublevata reducuntur , sanique permanent, donec praedictus mombus recruduerit. Permultos obser VaVi, quorum liquores incisivi, vix nervosum genus

influxerint, nisi a vini potu , aut diaeta salsuginea , vel nitrositatem , vel essentiam tenuiorem obtinuerint , qui faciliori negotio , ex summi Dictatoris sententia nervos exinanitos pervasere, si scilicet Veneri frequentius indulserint. Plitisicorum fatiscentiam , cum sordida expectorata fuerant , ad tempus desiisse

Non raro Observavimus ; quae denuo congesta languorem indicabant recursurum .

Viscosa de in , & congelata diu retenta pectori gravamen perpetuum , halitus vero sordidorum nidorosi, fatiscentiam periodi- eam toti intulere . Psorae foedissimae, operamque medicorum eludentis , fomitem mensis spatio

C rein

49쪽

34 Ex ERCITATION Esreductum per instrumenta pectoralia exina.

nitum , & sanatum deprehendi , depulsa scilicet illuc putida sanguinis foece .

CAPUT X.

de motu Sanguinis devio, seu de fluxione innprimis petitoralia alluente.

OΜnigenae fluxionis materies sanguine

importatur , & dum quoquoversum eo innataverit , haud gravat : cum Vero succus alienatus in gremio eius hospitans confluit , tumultuose agitatur , effervescit , aut extimulat , & in partem magis susceptivam illapsus deponitur , factaque σει , cum viam in partem aliquam affecta. prix , eam madore minus familiari rigat , & si quaevis eius particula talem spisu, in udinem pcquisiverit , ut ei non pateat exitus , partem replet, eiusque membranam distendit , vomicamque non raro progignit: huic negotio totus insurgit sanguis , & conspirare videtur , cuius liquorem exauctor tum minus crassiim per vasorum tunicas , Viscerumque membranas διαπἰδωM , seu e sudatione expedire cernitur , non sine emO

50쪽

lumento , si partem ignobiliorem perluerit,& cum successu haud minus felici , si partis suscipientis, vigor, licet nobilioris , constiterit & affluxi molem exoneraverit. Parin tes vero quaelibet huius reflui liquoris capaciores redduntur, si condoluerint, si peculiari , genio , seu nativo nectare defraudentur ; ut in phtisicis , a praegressa α-

res earum ab impacto humore gelido langueant , si succus proprius partium liquatus defluxerit , quibus iam infirmatis 1 anguis cum suis supervacaneis citius corruit , non modo si in partibus cordi vicinis eius

ἐυοδιοι perturbetur commota quasi in compitalibus seditione , sed si remotiora anguinctentur, vel tensa, & ideo exiliora facta minutissimos canales fluxui , & refluxui dic tos non sat pervios reddiderint. soriae , Experientiae demons time . v Iro aetatis maturae , moderate victitanisti , mediocriter carnoso, exercitiis deis dito , ob frequentiores saltatus , arteriae , nec non nervi cruris dextri adeo tensae ,