Theatrum tabidorum siue Phtiseos, Atrophiae, et Hecticae Xenodochium auctore Christophoro Bennet ..

71쪽

s 6 Ex ERCITATION ns congerantur . Caeterum parum resert quod ad rem nostram attinet an lymphae mites a vasculis suis designatis oriantur , yelan illis peracto opere dcstinato redactae fuerint, modo eas cum sanguine circulationem subiisse , & in maiores cavitates per expressionem elutriatas inspisnari eo . probavimus . Utcumque sputa blandarum aquarum producta minus nociva sunt , plusque laboris quam periculi important ; quaeque non celeriter per tracheae canalem aquarum instar corrivata profluxerint , in

spissam, & viscosam substantiam percomdissiculter prodeunt . Historiae , m Experientiae demonstrativae . MAtrona nobilis aetatis 7. eusarca , at vero valetudinaria , cui vascula omniat in hepate , liene , & mesaraeo desinentia obturata suere , horrorem inaequalem alia quoties, infrigidationem vero partis, aliueuius semper perpessa est . Qualem infrigi dationem aquae gelidae affluxurae , superfusionem assimulassis asseverabat , & licellsaburram subducendo insudavimus , adhaesit hoc symptoma Quoties vero Ptyali-

72쪽

DIANO ET ICAE. 37smus , aut diarrhoea supervenerit , ad tempus desiit. Praemissis demum aliquot catharticis', quibus viscosa copiose seclusa , postquam sudores in stupha sicca multoties excitati fuerant , diaeta parca, & sicciori perfecte convaluit . In plerisque limphae tenuiores e sanguine emergentes', primo tracheam copiosus alluebant , unde evanuit algor , sub Oriebantur sputa tenaciora , pellucida , cum screatu laboriosissimo , a quorum congerie pectoralia pertinaciter in farciri annotavi.

Omnibus pleuritide correptis , postquam purulenta per ανακαθαρσιν expurgata

fuere, successit per dies aliquot huius idaeae eiectamentum, a quo cum premuntur Vissem ra , vastave naturalia , minus obturantur spiritalia , minime vero si eius muco oblinita fuerint intestina . Quem mueum in rachitide affectis inaequaliter e sanguine expressum succi nutrititii vicem gerere autumo . Eu misdemque in infundibulo ureterum stagnantem obturare , serique.meatum praecludere , atque in ventriculum , -δc intestina regurgitare , dorsi dolores , vomitiones , tormina ,& ischuriam notham procreare pro certo

73쪽

33 Ex ERCITATIONES habeo . Imo talem viscositatem vasis malois ribus.adhaerendo non raro sanguinis reciprocationem praepedire videre est . Quod semel in arteria pulmonica , venosa dicta , infante ternario subsultu e vivis erepto observavi . In partes denique extimas particulares , si inaequaliter diffusae fuerint aquae densabiles , tumores Oedematosos constituunt ; si vero in universas , totius Gedeoma aequale , seu affectionem leucophlegma. ticam , & a natarcam curatu dissicillimam . In sexu foemineo , vel frigidioris te peraturae maribus , ut & in convalescentiae statu collocatis , quibus scilicet sanguinis calor minus viget, vel per morbum longioris durationis atteritur , & infirmaturi, increvit in toto haec mucositas , ob. Iurationis vasculorum radix pertinacissima .

CAPUT XX.

ri Latice forsan bilescente scaturiit Iu-I X teorum sputorum materia constitutiisua , sed.sanguine ante secretionem ita deis Jibuta , lut lapore suo saltem eminentioris pos

74쪽

spoliata sit ., Et ut salina ulcusculum erodendo , sic putrentia ingrediendo , incitando , & in tumorem attollendo infestant . Hisce tamen i emper salina , & serosa , partem suscipientem nimis in tenerando , & spongiosam reddendo praevenire , & aditum parare crediderim ; quae cum salis misceta destituantur , facilius putrescunt , ambo coniuncta vulnus compositum internum curatu dissicillimum constituunt .

Nihil tamen impedit , quo minus liquor , alioqui tenuis , clarusque , & sat naturae , dum sanguinem perluerit , familiaris , alienum calorem sentiens , in luteum abierit ;& ut sanguis dum a scaturigine , & vasculis assignatis dissociatus , tincturae , & consistentiae orbatus stat ; sic sputum , eiusdem eiectamentum , itinerando ad partium quas

tetigit , & teporis varietatem mutatur ;nec qualitatem aliquam eminentiorem , qua dum sanguine importatum fuit fruebatur , amplius retinet . Multo vero minus mirandum , si sputa lutea saporem amiserint , cum non solum massa sanguinea universim

perfusa fuere , sed per partium parenchymata , & membranarum poros percolata . Per hos etenim meatus angustissimos non

75쪽

6o ExRRCITATIONES transivit illa substantia in qua amaror habitaverat .

Historiae , Experientiae demonserativae . D Ile , seu particulis amariusculis omnis sanguis perfunditur , quae pro condi. mento ei assignatur ; nulla tamen eius , aut totius corporis pars fluida f excepta ea ,

quae ex eius massa secreta fuerit eminenter inter gustandum amara , ut in extremis vomitionibus , cum a communi h

spitio , vel forte proprio, & determinato

receptaculo revulsa I tanta amaritudine linguam saucesque inficit , ut exinde nervi lacessiti capitis concussionem inferant . Quam plurimis quibus vena secta , cuticula a sanguinis aspergine inter fluendum derasa incaluit : vasculis verumtamen quantum ex coniectura assequi potuerim , blandus satis erat ille , ac benignus sanguis . In cadavere dissecto mihi inter alios collegii nostri Μedicos cervicem vessiculae felleae tophis obturatam vidisse contigit; turgebat autem vessicula sero pellucido per tophos semina coriandri saccharo inaequaliter obducta mentientes tamquam perfit

76쪽

DIANO ET ICAR. 61filtrum crassioris texturae expresso ; serumtamen quo referta fuerat , gustanti plane insipidum , quod igni etiam admotum in

mucaginem albicantem ovi albumen assimulantem coagulabatur.

Non iugiter prodeunt lutea eiectamenta , nisi iugis sit humoris excandesce tia , vel per calorem a frigido in suo foco coercitum , Vel a propria ejusdem cor. ruptela , & exuberantia , quod a querelis eorum , qui talia sputa eiecerunt , quilibet medicorum facile discat . Portiunculam huius liquoris lutei percules traiecti inter exercitia sudores fundentia , sub axillis , & e collo non paucos excrevisse lotricibus non ignotum .

CAPUT XXI.

de Sputo subcaeruleo , subnigro ,

ferrugine. .

LIcet visceris nullius parenchyma sine caloris adaptati adminiculo sanguinem rubefecerit ; sputa tamen sanguini , & viscerum succis , ut & nutrimento materiam suam debent , & tincturarum varietates

77쪽

61 ExΕRCITATIONES mutuantur . Inter ea notatu digniora non

raro sese obtulere sputa subcaerulea , ferruginea , & subnigra , quae non , ut a plurimis autumatur , ab illis quae spiritu narium , orisve attrahuntur ortum ducunt, sed ab allatis , & aliquoties a proprio Vis ceris , aut vasis succo inquilino , a liene forsan tanquam in peculiari ergasterio primario profecta & fabricata , quorum quae in sanguinem recepta , circulationis beneficio extrusonem subeunt . Non tamen quam primum e vasculis prodierint colore tam surdo praedita fuisse reputo, sed & ro. ris instar viscera , vastave suscipientia per fundant necesse est , ubi condensata colore fusco tinguntur . Caloris verumtamen gradus non per se tincturarum effecti vi , si tamen excesserint , vel remiserint , sputa magis , minusve colorata reddunt . Ad ea vero quae retuli conficienda naturae ignicula remissiora diutius continuata sollici.

tantur.

Hissoriae oe Experientiae demon rati e .

Alori solari intensiori , aut culinari ex- pone eiectamentum subcaeruleum . &

78쪽

DIANO ET ICAE, 63 protinus in omni parte albescit ; quod non fit si pulviscula extranea inter spirandum sese sputis immiscuissent :Sputa assimiliter colorata tenuioris conis sistentiae nemini, ut puto, vidisse contigit; omnia quippe huius coloris mucaginosa . Ab esu eorum unde pectus in frigidatur , hordei , scilicet , & pomorum , hujus

sputi exauctoratur copia r a sudorem Verofundentibus , a continenti medicamentorum hydrargyrum recipientium usu , ut & quibus calor a morbo diuturniori atteritur ,

edaculis , exercitiis , & ieiuniis deditis , quibus pestus calet , aut quibus saepius sustum igia usurpantur , haud expuitur : iis . que raro , aut numquam acciderit , quibus pectus tussi frequentiori succutitur ; quae omnia hujusce farinae sputa a calore remissore diutius cocta , & e pectore multoties frigidiusculo , flaccido tandem , pro-

Ventura contestantur ,

Μemoria huius sputi suggerit exemplum cuiusdam mulieris mediae aetatis cum impluente catarrho , cuius lien tetris vaporibus ita suffercit cerebrum , ut inde quavis aurora destillaverit sputi ferruginei copia , faucium aestu ad eam consistentiam

79쪽

64 EXERCITATIONUS cochi , ut telarum aranearum speciem adumbraverit , cuius portiunculam catarrhus calidus in arteriae partem superiorem aliquoties detruserat , reseratis tandem , &detersis lienis vasculis pacata est tumultuatio , desiit catarrhus , & sputi commemo- , rati proventuS , ovi album en si diu , licet lente incalui siet , alborem amittere , & subcaeruleo colore tinctum fuisse deprehendimus . Sub finem tussis accidentalis per congestionem ortae , sive expectorationis cras-1iusculae periodicae , sputa huius generis , ut omnia minus depurata albescere , & defaecatiora provenisse animadverti . Nequidem talia reiectasse observaverim , nisi cuilien uterusve in vitio fuerant , nec concoloratum. mucum e naribuS umquam emunctum spectare licuit .

CAPUT XXII.

de Sputo saliuo .

- . t . .

SPutum salsugine resertum sanguinis sale perfusi progeniem , licet fluidorum

sit incentivum , raro tamen subitanea visua

80쪽

DIANORTICAR. 63 sua incisiva viscerum membranas , Vel Vasorum tunicas transilire ratus sum . Postquam vero sanguis serum suum salinum per tunicas , aut membranas pectoris proturbatum roris instar percolaverit, stimulando motum pulmonis contractivum tussim progenuit ; a qua concussione , & coarctatione subitanea frequenter invadente , & pe severante partes tenellulae , per quas pars sanguinis subtilissima salis asportatrix salse-dinem deposuerat, magis infirmatae citius corruunt . Utut falla particula visceri illata non illico quasi acus , aut terebellum partem compungit , & perfodit , sed cum ei diu insederit, demolitur , secumque rapit : cuius vis potius dissolutoria , quam incidens , & compuntoria aestimanda est rparti quippe sese nimis profunde insinuans quodammodo per minima commiscet ac coniungitur , & sic substantiam eius in quamdam conditionem inter mistionem, &confusionem mediam perducit , in qua neu-

. tralitate cum aliquandiu remanserit , tandem dissolvitur , & inducta friabilitate destruitur ; tali modo praecipitata , & substantiae partis ad unita liquoris salini , per halitum forsan extravasati , acrimonia erOE sio-