장음표시 사용
181쪽
bus nemo ea voce usus reperiatur. Et apud hune quidem locus est, qui non solum nomen ipsum exprimit, sed satis significat nullius tum dignitatis fuisse Cancellarios. De Carino enim cribens Praesectum Vrbi, ait, num ex Cancellariis suis fecit, quo foedius nil nec cogitari potuit aliquando, nee diei. Non desunt tamen qui aliter legant, scriptumque contendant m me Ancillariis suis, adeoque nec ab illo tempore huius vocis usum repetant. Quos utroIque longe reiiciunt,qui ab omni antiquitate non minus cognitum illud nomen, quam cancellos in via fuisse, ac ipsem munus ministeriumque vigui e assirmant nisi etiam Tertulliani autoritate in Scorpiaco, qui scribiti uas mihi potestates ianitrices affirma iuxta Romanam superstitionem. Carnam quandam si rimulum inimentinum ' quas a euncessis ordinaspotestate, verum, ut Tertullianus talita euncestis iue ad cancellos eadem significatione dixerint, qua posteriores, Cancellarios; non perinde sequitur ex tunc cius vocis notitiam Lusium obtin uisse, imo qui dixerit aut ignotam aut non probatam ab antiquioriabus, non minus consequenter eo ipso argumento illud conficiet. Postquam autem exsplendescere nomen Cancellari coepit, dubitatum est si non alia illi origo esset quam a cancellis Certe non pauci eruditi a cancellando deductum m gi probant. Verum qui sunt in easententia mihi
182쪽
videntur restrictius loqui, ad sensum infimae
vetustatis autorum, quibus Cancellari,fuerunt Scribet, Dictatores, quos nunc Secretarios voca. mus. Hi, quod nonnunquam instrumentavi scripta, vel quod non rite concepta vel non accepta PrinciPelian tractis decustatim lineis inducebant, aut scapello cancellatim traiiciebant atque conscindebant, inde nomen accepisse visi sunt. Id enim cancellare uno verbo dicebant. In eo sensu loquutus S. Bernardus, multo aliter tamen de illius vocis origine scribit Aiunt cancellos angu-siore esse fenestra intuit ille quales iique hi qui libros describunt aptare sibi solent, ad recipiendum lumen paginis. Vnde emputo Cancellarios eos appellari. lui chariis eon cribendis ex officio deputantur. Atque aec postrema interpretatio ad primam magis facit, quantum est ad vocis originationem, quantum ver,ad significationem id iam nunc videndum est. Non dubium sane quin cum tempore mutauerit. Nam ab aetate Cassi odoriri deinceps
Cancellari dicti sunt, qui vota supplicesque libellos ad Principem reterrent,in responta eius acciperent, redderentque Consstebant illi tanquam consilij participes intra cancellos,&inde responsa dabant cum prius ministri quos diximus, intra velumis cancellos stationem suam haberent. Itaque non Cancellariis aucta dignitas
Iantum, quod plerique scribunt, sed institutum
183쪽
plane aliud munus&ossicium nec minus ab illo diuersum, quam hodie supplicibus libellis Praefectorum munus ab Ostiariorum ministerio differt. Quanquam videri potest dichiis aliquando Cancellarius, tum maxime Cassiodori aetate, qui nobis est Le grand Hussier, quasi ruatorem Ostia, rium siue Ostiariorum Praefectum diceremus,cui quidem aucta fuerit dignitas, quὁd dandis accipiendisque responsis adhibitus fuerit, cui postmodum adiuncti ali eiusdem muneris partici pes, qui cum ipsi dicti essent Cancellarij, summus ille Cancellarius appellari coepit. Sic nimi-
ειοι, de quibus in Noueta. Denique abrogato Cancellariorum nomine adiuuis illis seu Colle gis, uni summo iupremo inter illos singulare mansit, quod hodie usus pene per omnes Christianas gentes comprobauit. Interim vero Maliis pluribus Cancellariorum nomen fuit commune, qui enim Iudicum, Patriciorum &c iudicata excipiebant, responsa dabant, etiam Cancellarij
appellati sunt. Nec alij quidem illi, quam qui
postea Graphiones, nobis Grefers, c. nominati 1unt. Quin aliquando, Scribae4 Notarij omnes ut Cancellarij nominarentur obtinuit. Quod factum, vita nam hi soli qui Principum&Magistratuum cancellos agebant, proprie Cancellarij, quanquam apsi se Notarios nonnun-
184쪽
quam inscribebant,quod constat ex antiquis Regum nostrorum&aliorum Principum diplomatibus. Notari tamen Nouest. x. Constantini Porphyrogenitae a Cancellariis distinguuntur, atque hi digniores significantur. Ex quo autem Cancellariinomen coepit esse singulare, illi ipsi Secretari dicti sunt non aliena significatione a priori. Secreta enim tam Principum quam Magistratuum, erant loca in quibus conueniebant rerum tractandarum causa, eaque ipsa quae cancestis circumscribebantur. Apud Ecclesiasticos Scriptores frequentius Secretaria dicuntur, quod notum ex antiquis praesertim Conciliis. Sed res Ecclesiasticas in praesens non attingimus. Non soli autem, qui nunc nobis secretarij, veniunt intelligendi antiquo Cancellariorum nomine, sed etiam qui libellorum supplicum Magistri vocantur. De quorum distinctione ali viderint, ii diernis certe moribus notissima est. Quamdiu aurem Cancellariorum nomen viguit his illisque seu porryaliis commune , quiniunc simpliciter
Cancellarius, non tantum summus Cancellarius, quod ante meminimus, dicebatur, sed cum alio etiam adiuncto, ut puta Regis Cancellarius, dignitatis regiae Cancellarius, ut constat ex Anti
quis Regum nostrorum chartis, quarum plures ciba udoeno in hunc modum subicriptas Tabularium Sandionysanum praebet; sed MArchican-
185쪽
cellarius postea nominatus est,quod nomen praecipue in Germanico Imperio inualuit, ut hodieque illud Archiepiscopi Electores retineant. Eo sensu plerunque legas diplomata subscripta. N. Cancellarius ad vicem N Archicancellari recognouit,in similia Hincmarus Rhemensis summum Cancellarium Asecretis olim appellatum scribit, quanquam de Hincmari autoritate arecentioribus dubitari coepit. Certe Graeci eam apud Latinos dignitatem agnouerunt, qua de re Meursius in παρή- At vero Regibus nostris nondum Christianis, qui nunc Cancellarius, is summus Consiliarius dicebatur, quod & longius postea in usu fuit, ut eruditi iam ante obseruarunt,& eius quidem rei nonnulla vestigia ex Actia quae helcaelcripsimus licet relegere. Nec miniti equidem solemne Referendari nomen,ut ex nostrate praesertim historia constat, de quo plane idem statuendum quod de Cancellari nomine praemisimus. Non unus enim ius penes quem rerum ciuilium summa esset eo nomine donatus est, sed etiam qui sub illo merebantur, quod non
obscurum in antiqua rerum nostrarum historia, de id Bignonio animaduersum cum notas eius nuper relegerem ipse mihi gratulabar. Sigebertus ex Almoni, Referendarius dicebatur ad quem pubi eae conscriptiones referebantur , ut per eum annulo fusi tu Regis confirmarentur. De summo Referend/-
186쪽
rio id accipiendum, nihiloque minus 'ut ad ipsum eas conscriptiones referebant, Referenda-rij appellati sunt Actis Boniti de quibus supra indicant ad distinctionem fecisse, quod adder tu is Referendarius annulum Regis habere. Amnulum autem sigillum intellige, quod manavit ex Romanorum more quibus annuli signatorij. Aimonius ipse praeit,4 quae hodie supersunt Regum nostrorum sigilla palam faciunt, cuiusmodi fuerint eorum annuli De signatoriis autem Romanorum annulis plus quam satis qui de rebus Romanis nostro saeculo scripserunt Butengerus nunc succurrit, qui simul rae Refendariis ea colligit quae ad pleniorem notitiam satis faciant. Meursus Mutherius hanc spartam luculenter
exornarunt. Audoeni Acta necessitatem faciunt, .
vide vocibus Auricularii, Silentiarij,4 Apocri- sarirnon plane reticeamus, ibi enim pro synonymis cum Referendario, Cancellario accipiuntur. Et quidem Iulianus antecessor Auricularium interpretatureum, qui ad diuinas aures causas refert,diuinasque iussiones iudicibus insinuati Graecis glossatoribus Auricularius tarat s in qua significatione Budaeus eius vocis vim expendit accurate in Commentariis linguae Graecae.
In genere dici posset , Auricularium appellari qui Regi gratiosus , quod hodiernis moribus convenit. cum de eo qui apud Regem fauore V
187쪽
let, vox ea sit popularis,ilanreisse duRI. Et quidem Acta Audoeni non videntur mihi operosiorem sensum habere, ut qui attente illa legerit per se deprehendet. Atque de Silentiarii voca Dulo similiter statuendum. Non enim Potest videri synonyme surpatum cum Cancellario, ut ex iis quae de Silentiariis certa sunt, manifestum styltra quam par est Silentiari siquidem quietis sunt ministri, qui circa latus Principis militare dicuntur, id de Audoeno Acta prontentur, Ut Regi familiaren & quasi contubernalem significent. Nisi forte alludunt ad silenti obseruantiam , quae in gerendis negotiis peropportuna,imui necessaria , religiose ab Audoeno seruabatur. Sed de ancipiti Silentiariorum voce ac officio consuli possunt eursius Gutherius, B longerus, alij. Denique Apocrisiarium haec Acta praeter aliorum fidem lautoritatem Cancellarium appellant. Quod tamen masis probem, quam quod Hincmarus scribit, Custodem Pala- iij seu Cappellanum eundem cum Apocrisiario faciens, unde suspectam malae fidei haberi hane
epistolam non plane miror Fauet quidem Au- dodni Actis eius vocis significatio&interpretatio. Dubium enim videri non potest, quin Cancellarius Regi h a Responsis Repugnat tamen munus quod Responsalibus4 Apocrisariis tribuitur, irenim propris supt qui responsa peregre
188쪽
ferebant. Qua eadem ratione Capellano non potest dici conuenire Apocrisari vox frequentata scriptoribus Ecclesiasticis non perinde aliis in usu titit. Si quibus autem possit attribui, Legatis certe ac Missis Dominicis, quorum munus procul est ab ossicio Cancellariorum Commoda igitur interpretatione haec in Actis Audoeni emollienda sunt. Quod exhinc reliquum videri potest ut etiam de Cancellario per comparationem ad Romanos Magistratus aliquid statuamus,4 quo potissimum nomine censeri debeat inueniamus, dissicultatem non habet concessuro in partes Omnium fere eruditorum, qui non alium volunt esse Cancellarium nostrum,quam fuit qui olim Quaestor Palatij. Et is certe Iustitiae veluti custos leges tractabat, petitionibus precibusque subscribebat,sicum Praefecto Praetorio sacris iudiciis prae sidebat. Quae munera quidem sunt Cancellarii, at
vero huiusIonge ampliora& magis absoluta, ut qui per se ac summo iure de rebus ad Iudicium Principis spectantibus cognoscat. Quod igitur
Cancellarium Quaestor Palatino aequiparant, id eatenus accipiendum, ut intelligatur nullum esse cum quo illi magis conueniat, quanquam huius dignitas&autoritas multo sit augustior Ex quo etiam sequitur non adeo temere a nonnullis comparatum Cancellarium Praefecto Praetorio, inquantum scilicet summa Iudiciorum illi delata
189쪽
est, cum de reliquo, cum Magistro Equitum,qur nobis Comes-Stabuli,& Praefecto-,Erarij, qui
nobis Intendens Financiarium, pro temporum varietate possit comparari. Adeo parum conuenit cum nostris Romanorum Magistratibus,
ut non possit cuiusquam per omnia aequabilitas inueniri. Quod pluribus de instituta Quaestoris
Palatij cum Cancellario collatione demonstrarem, si tantifaceret ad institutum nostrum. Ceste quod nonnulli Notariorum Primicerium,facrorum Scriniorum Magistrum faciunt Cancellarium, ut accommodate ad nostros mores loquuntur, ita satis significant non esse cum quo ex Antiquis Magistratibus Cancellarius noster aequiparetur. Atque hoc ipsum licet de Graecis quoque profiteri. Quod enim aliis Cancellarius noster Nwν φύλοξ, habet optime quantum ad VΟ-cis significationem. Verum cum apud Graecos --- constet a primo consessu summotos assedisse tantum non possunt eiusdem cum Cancellario nostro dignitatis censeri. Quod aliis idem esse videtur cum Magno Logotheta maiorem probabilitatem habet, quanquam eius officium , ut apud Codinum describitur, restriactius sit, angustius, nec illi tanta dignitas quanta Cancellario constiterit. Relegi Potest Meursius
in MD Certe ut Quaestor sacri Palati μεθει tantum fuit, boc est Adsessor quam inter-
190쪽
pretationem frustra sunt qui suggillant ita de
No S, Mφυ, ς. Et ad haec quidem sententiam nostram de Cancellarij nomine delibasse, pro instituto satis est. De ossicio etiam breuitis. Non enim animus mihi est ea persequi, ad quae Iurisdictio eius extenditur. Nulla siquidem pars Reipublicae ab eius cognitione atque autoritate vacat, ut qui Principis praesentis Vicarius, Mabsentes, quodammodo Interrex censeatur. Iuris dicundi per uniuersum Regnum ipse princeps. Legum interpres conditor, Gratiae dispensator ola administer, Magnus Logotheta , Nomophylax, sacrorum Scriniorum Magister, Notariorum Primicerius, Quaestor sacri Palath, Praefectus-Praetorio in Iure dicundo, 'uod ultra est ex hodiernis moribus .ut Cancellarius quoad
ciuilia plane sit, Non quem parte sui sed in omni corpore sumsit
Et quidem, Hic est qui lege regni cancella iniquas Et mandata p, Principis aequa faciti
Si quid obest popul , vel legibus est inimicum Z icquid obest per eum desinit esse nocens.
Igitur quod de CancellarioVrbis praedicat S.Bem nardus, id nonnullis paulisper immutatis de nostro debemus profiteri Nustum D mefit in Regno bonum, nodper manus a dammodo Canaeellari transire