장음표시 사용
61쪽
ratione grauiter ac sapienter egit, dictam recuperationem ijsdem quoque Cardinalibus instanter postulantibus. Quare anctissimus D. N in decreto hac de re pronunciando, humanis posthabitis rationibus, totam Femrariae ditionem Christo Domino Saluatori nostro, nec non gloriosae ac semper Virgini, Dei Genitrici Mariae, sancti'. Apostolis Petro lauto, constanti animo, miroq. pietatis ardore addixit&consecrauit. Iuris itaque atque Canonum ordine seruato, stricto tandem utroque gladio, Petroq. S. Nicolai in carcere, Diacono Cardinale Aldobrandino, ex fratre germano eiusdem Clementis nepote, ad res sane praeclaras&arduas pro Romana E clesia celeriter ac feliciter perflaiendas nato, in Ciuitate ac Ducatu errariensibus, necnon in uniuersa Italia ad quoscumque Principes Elatere Legato, pro Ducatu Ferrariae ipso recliperando cum militaribus copijs mi , Caesar Estensis nullo militum expectato congressu, eumdem Ferrariae Diicatum antiquo ac legitimo S. R. E. dominio, uiperiori amio M. D.XCVIII die La Ianuari restituere, inita conuentione, scriptis mandata, promisit req.
ipsa eiusdem vigesima non Mensis die, hoc est, pridie diei sancto Hippolyto consecrata , in qua ipsius Clementis, ante Hippolyti nuncupati, Pontificatus natalis celebratur, libere ac pacifice, non humano tantum , sed expresso diuinae opis praesidio, restituit, Ferraria gaudio gestiente, tota Vrbe Roma exultante Deoq. ingentes gratias agente, uniuersaq. Italia admirante Sanctis. Parte ter simus autem D. N. Clemens,etsi ad Ferrariam recuperan in β. dam, Alphonso statim mortuo, ipsemet ire decreuerat;
g sti ijs de causis, quas infra suo loco enarrabimus. Ab Vrbe autem Roma idem Sanctissimus D. N. terti Discessus decima Aprilis die M. D. XCVIII. discessit, Societate
sanctissimi Sacramenti cum sacrosancto Viatico unius
62쪽
diei itinere,&breuissimo quidem , praemia, si rationes, Pag. 1s, quas in Prima huiusce Commentari Parte in medium si attulimus, hunc nodum explicantes . Quare sanctissimus D. N. duodecima eiusdem Mensis die, peculiari usi Do- quodam nomine atque cultu Domino Deo consecrati, si ita ut sacrosanctum Viaticum ante suum discessum unius diei itinere praeire cerneret , in Basilica sancti Petri s per Altare sanctorum Apostolorum rem diuinam priuatim faciens, ex sacratissimis Hostijs duabus unam de sacratim: more absumpsit; alteram vero, completa Missa, sacerdo z: η' φtalibus exutus indumentis, moZZetta deinde ac stola in, palam adultis intra vasculum crystallinum, quod custodiam an lanct si-ctissimi Sacramenti appellant, repositam, in Arcula . tir siue Capsula suis manibus maxima cum veneratione corulocauit. Clauiculam denique, qua suis item manibus Capsulae Capsulam obseravit, Apostolici Palatij Sacristae, cui se ctissimi Sacramenti cura ex ossicio Sacristatus demandatur, assignauit. Capsula, ut eam plenius describamus, lignea est, Ion Capsubegitudine palmorum circiter quattuor; latitudine duo '',, i rum; altitudine autem unius palmi amplius, holoseri menti dec rubri coloris panno, intus sori'. conglutinato coo se ipx ' perta . Eius operculum habet soris in medio basem
quamdam ex aere aurato,intra quam statuiturCrucis aereae
pes auratae cum sacra Christi imagine unius palmi, eo amplius, eidem Cruci erecra super illam basem affixa. Haec interea Capsula habet intus in fundi medio sericeum Nosti sarubri coloris sacculum desuper contrahendum, uni P culis sericeis constringendum, in quo vasculum illud cry diem ii itallinum siue Hostiaria, vel, ut aiunt, Custodia cum pyi' sacratissima Hostia a Sacrista' de septimo in septimum : 'diem, ut iam diximus,mutanda, recondituro custoditur.
Extat etiam super Capsulam opertorium ex tela aut ea, Ch ':
seu potius ex serico&auro contexta in quattuor partesium
63쪽
diuisum, atque hinc inde pendens partium vero extremmitates lacinij item sericeis aureis distinctae orn rae sunt , necnon Ecclesiae sanct e, summi Pontificis, E cietatis Corporis Christi insignibus decorata . Ad qua Vmbella tuor Capsula angulos quattuor virgae ferreae lauratae mi sie , palmorum circiter quattuor, columellarum instar, ad tres mentica & amplius palmos supra Capsulae operculum eminentes, , si , , I aptatae cernuntur: super quarum summitatibus umbella,
ii tui quam vulgo baldacchinum appellant, ex serico item
auro contexta, sustentatur, hinc inde pendens, lacinijs,&lemniscisse flocculis in sericeis tum aureis distimeta&ornataci in cuius vertice ad quattuor angulos t iidem stellulae ex aere inaurato super glandes item a reas lauratas ac satis quidem grandes collocatae, musnam esciunt venustatem. Hunc in modum Arcula Comita siue Capsula varie ac decenter elaborata hastis quibuς ψ tam ornatis subleuata ab octo Basilicae sancti Petri C
Porta An nonici luper humeros dererebatur.
gelicam. Ante sanctissimum Sacramentum ibant Conuentus Consta Laicorum ad pietatis & religionis opera instituti, quos ' Confratrias vocant, cum cereis facibus seu funalibus ar-Rφὶygiosi dentibus, omniumq. Ordinum Religiosi, deinde a Cantores tores Basilica sancti Petri decantantes, Crucifero item Cruciser cum uniuerso Vrbis Clem subsequente. Post Clerum d Clerus ferebatur Capsula sanctissimi Sacramenti cum alia,
Cubieula tori umbella ab octo Cubicularijs ex intimis Sanctissimi η 'Pη D. N. Papae atque praecipuis,quos appellant secretos,d Ci Rigς lata,Clauarijs seu Clavigeris, Meluetijs sanctissimi D. Helvetis. .machaerophoris & hastiferis hinc inde in ipsius sanctiDsimi Sacramenti custodiamo venerationem incede tibus Prope sanctissimum Sacramentum sequebatur san-sinres,i ctissimus D. N. Papa, cereum satis grandem & ardentemma N. manu gestans, subsequentibus S. R. E. Cardinalibus,ri
'r' iuruli item cerea ardentia deserentibus hos Praelata
64쪽
multi ac nobiles viri sequebantur, immensa sere Madmiranda quidem Populorum frequentia accedente. Hoc ordine intra extra Ecclesiam ad scalarum radices usque, in amplissimam sancti Petri aream ducem Asture tes, itum est Lubi Asturco siue Achinea equus videlicet albus, cui non vulgaris in incessu gradus, sed mollis es heso. μ'
terno crurum explicatu glomeratio est, pulcherrime pna Astu ei Ieratus, opertorio rubri coloris holoserico ad eius usque nis oper- pedes defluente coopertus, ephippiatus, stragula scialicet,quam sellam passim vocant,rubri coloris holoserica, tintinna- tintinnabulo argenteo: inaurato a collo eius penden buium
Quo postquam peruentum est , Arcula seu Capsulae Capsula testatores, eam statim Asturconi imposuerunt,4 intra sellae anteriorem ac posteriorem partes, multo plus alijs es hi sit sellis prominentiores, ad ipsam Capsulam melius reci lae super piendam ωcoagmentandam ita elaboratas, coaptarunt : et Sacrista vero ad eamdem Arculam super sella tutius fir ptatur humandam&fulciendam, duobus ferramentisi qua vulgo mi ς' vites vocantur, vice'. clauium fungi solent ad anterio deseriptiorem sella 4 Capsuhe partem adhibitis,4 in utramque per foramina sinuosa transigentibus totidemq. ferramen Ferramentis ad posteriorem eodem modo appositis ita Sellam ω . : Capsulam inter se connexas siue coagmentatas ac stabi eapsulam. Ies reddidit, ut haec ab illa dimoueri haudquaquam possiti nisi ferramenta illa extrahantur, aut perfringantur. Hae re statim confecta, Sacrista mulam albam, eius Apostolia muneri destinatam, actutum conscendit, mantelletio& /xi moZZetta, ut loquuntur, iuxta Instituti sui colorem in id. Aindutus, albumq. baculum, nJgri coloris funiculo sericeo, insta pag. ωlemniscato insignitum, curae sibi commissae ius siue in ' signe praeseserentem manu gestans, Portam Angelicam aeui versus sese contulit, ubi DD. Praelati cum uniuersari cietate sanctissimum Sacramentum, a Constatribus, 4 velit. Clero
65쪽
Clero, necnon a Populis veneranter comitatum, praestolabantur.
Antea veris quam sanctissimum Sacramentum a scalis Maenio sancti Petri dimoueretur, sanctissimus D. N. Clemensis, bu ambobus genibus flexis, ab ultimo statarum gradu sese ν ε idie erexit ,4 ad Capsulam accedens, eam maxima cum v religio. neratione exosculatus est , deinde iterum genua flectens, ingenti lacrymarum etasione ac pietate religiose sacratissimum Christi Corpus ingeniculatus adorauit Lab humo autem non surrexit, donec sanctissimi Sacramenti Arculam videre potuit. postquam vero eam amplius cer- sanctissi nere non valuit,e terra erectus. S. R. E. Cardinalibus di ἡ ω;til missis, per easdem scalas in Palatium redijt. Vbi autem Cardina primum eo, quem enarrauimus, ordine, ad Portam Angchii, ζῶ cam cum sanctissimo Sacramento peruentum est, o reuertitur nes, qui eo usque sacrosanctam Hostiam comitati sunt, in aream sancti Petri, ad varia Vrbis loca vias monstrantem, redierunt, Societatem sanctissimi Sacramenti sese viae committentem progredi sinentes, eidemq. felix iter omi
Antea vero quam rem ullam ad iter pertinentem Pgrediamur, instructionem Societatis sanctissimi Sacramenti censeo describendam iuxta seriem ac pompam in , itinere obseruatam
DBructio ac series equitatus Societatis fanctissimi Sacramenti Ferrariam proficiscentis.
OMNIA in primis, quae ad Sacrarium Pontificium
pertinent, necnon Societatis quorumcumque uten Pontifieij silia, hoc est ad eorumdem cultum , aut usum spectantia a mulis
66쪽
λ mulis Mequis onerarijsin erebantur rimnium interea iumentorum ductores, hoc est muliones talij, necnon baiuli ad iumenta oneranda & exoneranda, ad sarcinas huc atque illuc super humeris portandas destinati, suo loco praeibant Sarcinae, ad Sacrarium Pontillatum Tubicen. pertinentes, opertorijs ex panno rubro summi Pontificis insignibus ornato erant contextae. Hanc tumultuariam Turmae&iumentorum hominum multitudinem Turmae equi ς xum tum cum Tubicine subsequebantur. Hos prope octo sturcones, siue Achineae sellis holoserico rubri coloris Astureo panno coopertis strati sine sesseribus a stabulariis du nes, eicti cum Alturcone duas ligneas m quidem breuissimas, deserente scalas panno rubro tectas subsequebantur scalae li-Vtraque vero scala duobus constat gradibus ad Capsulam sellae coagmentandam, & coaptandam, inde, cum Opus tacti. 'est, deponendam idonea. Hos ordinate ac distincte qui intra leguntur, subsequebantur uniuersae scilicet Practa Praelato- torum Familiar, famuli cuiuscumque gradus hominum,
qui aliqua dignitate sunt insigniti, vel aliquo funguntur esui
Duo deinde Cursores,duoq. ex oscio rubeam deseren Cursores. te virgam; Viginti Pontificiae Cappellae Cantorei Duo Virga Scutiferi; Duo Clauarisargenteas clauas gestantes; Alter α' φ Sacrarum Caeremoniarum Magister Duoq. Cappellae '' Pontificia: Clerici hyacinthini seu violacei coloris vesti '' ' bus induti, equis insidentes, argenteas'. laternas super 'in hastis fixas deserentes. Haste, verosuper stapedibus,sive, ut aiunt, staris quibusdam ad hanc rem solam confectis, ei di
fulciuntur ac sustentantur, cereis ardentibus intra later peli:e 'nas in summitate hastarum subleuatas, occlusis. Luminaribus hisce praeuijs, sanctissimum Sacramentum, Keo, quem explicauimus , modo, asportatum si
per Achineam seu Asturconem a duobus circumpedibus seu peditibus, quos Parastarnarios appellant, fraeno ductum,
67쪽
Helueth ductum, sequebatur, Heluetij in eius custodiamin, nerationem Machaerophoris hastiseri' stipatum Apostolici Palatij Sacrista sanctissimum Sacramentum Apostoli statim subsequebatur,mulae albae insidens, albumq. bacus, iii, tum iurisdictionis cuiusdam insigne pneseserentem manu
Parisi gestans, ut rusius hac de re nuper suo diximus loco. Hunc sequebantur Praelati omnes, ac ceteri sanctiGPrelati, simum Sacramentum comitantes, Fabius videlicet Blo Assissς ς dus, Patriarcha Hierosolymitanus Guillelmus de Ava zon Gallus , Archiepiscopus Ebredunensis uranciscus Montorius Episcopus Neocastrensis sanctissimi D. N in Cappelli Assistentes, Hieronymus Centelles Romanus Episcopus Caballionensis; Bernardinus Morra nunc subdiaco Episcopus Auersanus is Andrea Sorbolongus , nu Ap' bora sacra Resormationis Congregationes Scipio se
Referen cecomes Subdiaconus Apostolicus in vero tres utrius-dinj raue signaturae Referendarij. Hos sequebantur Alo Hus Cittadinus Pomponius de Magistris, Altaris Cubicula Sanctorum Apostolorum Petri Pauli in Basilica V VJ V ticana Praefectus , quem Altaristare appellant; am ho eiusdem amica Canonici necnon Octauius B tardus, Ioannes Baptista Genga, hi quattuor e sanctissimi D. N. Cubicularijs , quos vocant honoris. Cappella Quattuor interea ex ijs, qui domestico sanctissimi D. N. Sacello inseruire solent, Cappellaniq. passim vocita Scutistri tur; Duoq. tandem Scutiferi, seu Cubicularitex ijs, qui extra cubicula domestica seu secreta custodiendi mu
=riit, 'quin o ordine Societas sanctissimi Sacramenti, pri- fuit dies III die idus Aprilis, hoc est, duodecima Mensis die D0MiR, M. D. XCVIII ab Urbe Roma discessit, Ferrariam usque profecta;
68쪽
profecta; idemq. toto in itinerum cursu obseruatus est o db Idibus vero Aprilis, tertiadecima eiusdem mensis die, sanctissimus D. N. cum uniuerse Pontificio apparatu&comitatu praeeuntem sanctissimi Sacramenti Societ rem sequens, in viam sese dedit. Societas nanque iam ctissimi Sacramenti itinere unius diei,&quidem sere a semper breuissimo , Summum Pontificem antecedebat ut alibi fusius dictum est, nodo ad hanc rem spectante , Pag. 1 f. dix luto . Quotidie iter agebatur, nisi per sanctissimi D. N. Cursores Tabellarios ipsi Sacristae aliter mand tum fuisset . idemq. Sacrari Pontifici Praefectus singula quoque mane rem diuinam , quam Missam conuen- tualem appellant, pro uniuersa sanc imi Sacramenti Missa eon Societate iter agente, faciebat, istuc ipsum multis&fre RςMV3b quenter quidem priuatim facientibus Sacris peractis, hoc est Missa conventuali ab eodem Sacrista celebrata, Psalmio orationes pro iter agentibus recati recitabantur iuxta Clericorum Itinerarium in Ecclesia I. saneta institutum deinde ordine, paulo superius enarra tibus quoto, Societas via sese committebat,his prius a Fabio Blon eας Σὶς do Patriarcha Hierosolymitano dictis : Proeedamus impa '
ce Ceteris respondentibus In nomine Domini. Amen.
Magna diei pars singulo quoque itinere in septemra Psalmis, quos poenitentiales vocant &in Litanijs reci Exercita-τandis , alternantibus Choris, consumebatur .in reliquar' diei parte, suo quisque arbitratu, modo diuinum ossi toto itine. Mium modo preces aliquas modo orbiculum illum pre-x pr i
gionem redolentia, necnon ad rem quae in Arcula des rebatur, sacratissimam ac diuinam pertinentia, interdi habebantur.
69쪽
34 COMMENTARII De aressu ad ea loca,m qua disertendum erat.
Espertino iam deinde tempore aduentante, cum V Societas uno circiter milliario ab oppido, seu CNMilitares uitate, quo diuertendum erat, abesset, ecce statim pra ' R sto adsunt militares homines perarmati, Societati, inci norem ac venerationem sanctissimi Sacramenti obviam clerita. procedentesci deinde cum cereis ardentibus Clerus Religiosi Religiosi omnes modo Hymnum in solemnitate Corporis Christi cantari solitum; modo S. Ambrosi ac Beati P eris Augustini sacrum item Hymnum decantantes, o ventu'. Laicorum ad pietatis&religionis opera instituis
Consta cit, quos Contratrias, constaternitates appellant,sam cstissimo Sacramento occurrebant Prope autem loci Portam, ecce item Maaistratus,prae-
Magistra cinentibus tubis, dc Populo subsequente, obuiam Soci tu loco tali sese offerebat, sanctissimo Sacramento umbellam apopus, primarijs locorum viris, seu optimatibus Magistratu agerentibus per oppida seu Ciuitates gestandam honori simulo labori succedentibus, subeunte, hinc inde quo- Varius' que pueris & adolescentibus ac iuuenibus 'uidem nobilibus vario ac ditissimo vestium cultu decoratis
ae Iuue ali sinterdum Olivarum ramos, aliis vero clauas siue
num in baculos oblongos pictos ornatos manu deferentibus, circumsepto minoribus interea necnon maioribus tormentis bellicis ad laetitiam simul ac venerationem declarandam displosis . Societate sanctissimi Sacramenti hune in modum disposita, ad Ecclesiam Cathedralem usque appara pie ac religiose procedebatur: in eundo autem, exteri 2 2' res domorum parietes aulaeis picturata versicoloriq. te tura insignibus ac spectabilibus vestiti, fenestraeq. tapetis perpulchris exornatae, viae floribus ac Qlijs stratae, necnon
velis siue linteis desuper coniecis, ornatis'. Altaribus
70쪽
nonniaiquam ornatae cernebantur, Gentibus utriusque sexus visendi gratia undique confluentibus, praeter eas, quae e senestris ipsis, atque e domorum ianuis spect
DHaeresis ad Ecclesiam Cathedralem.
Postquam vero ad Ecclesiam peruentum erat, Arcula ipsa cum sanctissimo Sacramento in maiori seu priamario Ecclesiae Altari decentissime ornato statuebatur rdeinde a Cappellae Pontificiae Cantoribus, alternantibus Careest. Choris , Litaniae sacratissimi Corporis Christi, nemo sacrae cantiones decantari solabant, maxima Populorum intus extraq. Ecclesiam adstante frementia, attemisi, me audiente. Erudito denique aestuavi musicorum, concentu peracto, peri sacram precationem ab Episco Bidulgea-po seu Presbytero loci primario decantatam concluso,I dulgentiae non tum pro adstantidius, verum etiam pro sanctissi ijs omnibus , qui sanctissimum Sacramehium comitati uin s iam fuerant, ac postridie ad portam usque Ciuitatis aut ista: Oppidi comitaturi erant, a caeremoniarum Magistro promulgabantur iis peractis, Christifideles ad primam Populoruusque noctis&lius horam in Ecclesia commorantes, ζ' : in eam certatim concurrentes, sanctissimo Sacramento suppliciter preces offerebant. Dimi denique Populo, Apostolici Palatij Sacrista sacratissimam Hostiam Daer monijs sacris rite praemissis pie ac religiose visitabat: siquid in Capsula 'b continuam eius agitationem vitia Ecclesiastitum iuunt inuehium, resarciendum studebat. Ecclesia Ira Isticos postremo viros in custodiam sanctistimi Sacramenti sanctis imi nocturnas vigilias alternatim acturos, cereis ac lampadi . crameti