장음표시 사용
61쪽
O est pila, Ethanne, vel Tamanendi iocato. Cap. XIII.
G V I L A N D I N U S. VIDIS TI ne tu ibi ligustrum Aegyptium,quod AEgy
ptii Ethaniae,ac Tamarhendi appellant. Ibi siquidem ipsorum maximum esse proventum audio. A LPI N. Saepissime inspexi, ibique ea arbor tum copiosissima est, tun esiam omnibus notistina: etenim ex seliis magna ibi sunt
comercia, etenim iis utuntur ad tingendum aureo colore.
Vere haec arbor Ligustro similis apparet, floribus fiuistibusque exceptis, in quibus videtur aliqua dissimilitudo interellianne, & lim strum, nam & si flores racemaritia perindὸ atque ligustra spargant, tamen & colore, & figura, & odore ab nis differunt. Horum siquidem Ethan ne non albus color, sed cineritius est, flore sque figura sambuci s loribus proximi
apparent, illis tamen sunt minores odor eq. in Ethaniae est admodum acutus, & Ligustri suavior. Fruct ibus non minus inter se disserunt,quando Lighistri sint baccae iuniperi similes,& ellian ne semina rotunda coriandros imitantia existant. Fertesiam solia Ligustro minus lata, angustioraque & candidiora . Fructus, ut jam dixi, semina nigra,parva, multa solliculo concludunt, qualia in granis uVarum cernuntur. G UIL A N Quid ρ dubitas, e se nunc arbustum Liguli ruini certe inter ligustrum, & hunc aliquam esse disserentiam, negandum non est. quae solidiversitate esiam accidere posset; quandb omnibus constet, luantum eaedem plantiae in divertis locis ita fae inter sedisserant sphura,atque etjana supc facill-tate ut in Ria ab apbaro, dc Riaason ico Videtur. quoi una radi-
62쪽
ces, visu, gustu, eadem videntur, nihilominus facultate manifeste differre compertum est. At de Ethanne 'qua nquam
aliquo palao fruticis figura, floribus, & fructibus a ligustro
disserat, tamen ad eosdem valere morbos cosnitum est,quibus Ligustrum subvenire Dioscorides, atqi alii prodiderunt. sed quid plura 3 cum apertissime Dioscorides voluerit hanc
arborem esse Ligustrum: ut ex 'ipsius verbis plane constat, quae haec existunt. Ligustrum arbor est, quae circum ramos folia seri olivae proxima, sed latiora, teneriora, & magis viridia S: ssores albos muscoses, atque odoratos , ejus fluctus est niger Sambuci fluctui similis. Nascitur electissima in Asca- γ lone & Canope. Folia adstrictoriam vien habent, quare ' commanducata ulceribus oris medentur , lillita, fervidis in- flammationibus, carbunculisque prosunt. decoctum eo-ν rundem igne ambusta, capillum russant trita folia, quae in Vradiculae lucco maduerint. Flos ex aceto fronti illitus capitis radolorem sedat. Et de Ethanne, quam Alcanna Avicennas vocat, haec fere eadem prodidit, dixit quidem, solia habere adstrictoriam facultatem, in vulneribusque eandem vim ciam draconis anguine habite, conferreque decoctum si horum, calidis inflammationibus, dc exustis ab igne particulis. & oris ulceribus: & cum aceto conferre capiti dolenti.
A L P I N. Vere Ethaniae Aegyptiorum Ligustrum esse Di scoridis, constat, multo magis, quod nunquam in Aegypto Italicum Ligustrum inveniatur, in Canopeqi tantum Ethanne reperiatur, quae ibi est copiosissima. differt vero hic locus ab urbe Alexandriae decem millibus passuum. GUIL AND. Hinc qu que apparet hanc arborem esse Cypriim Plinii, delib naturalis historiae xxiiij. sic i ipsit: Ligultrum Cis 1
63쪽
nasci etjam his verbis libro i . Cyprus in Aegypto est arbor ''gilaiphi seliis, semine Coriandri , flore candido, odorato.' Coquitur hoe in oleo, premiturque postea qusa Cyprus' vocatur. praetium ei in libras quinque optimum habetur '' Canopica in ripiςNili nata secundum Ascalone Iudeae. Te '' tium Cypro Insilla odoris suavitate. Quidam hanc esse ''arbolestii duiq nt, quae indolia Ligustrum vocatur. A L PIN. Flores sunt in usu frequentisiimo dolenti capiti appositi, non
tamen cum iceto ς ut Idiscorides, atque alii meminer 'nGquod si secissent, mantastius;ut arbitror iis Horibus juvare ' vir, intus medicamenti vi aceto penetrationem adjuvante, dediteth p x se iis pulverem consciunt, quem 'chenda illi appellant. Hac mulieres utuntur ornatus gratia, manus' ac pedes colore aureo tingentex non autem in succo Lanaris vel Struthis, ut ait Dioscorides, sed simplicit aqua eam miscent k; aquain auream faciunt, quae aureo colore tingix, quod arcanum nostrae mulieres si agnovissent pro deaurandis ipsam metapillis, nil haberent, quo securius uterentur, neque Cib radiis solis se urerent, variisque modis caput lad
rent. ex hac pulvere, cum aqua multa parata utuntur, ad
humidos pedes fluxionibus obnoxios, ac multum exudantes se tentesque emplastri modo pedibus ipsin apposita , ac per horam retenta, maxime enim pedes, & quascumque alias partes corporis, apposita exsiccat, ac adstringit. Nihil habet quod exudantes pedes plus exsiccet, quam praedicta illaec massa apposita, & aliquandiu retenta: pulvere esiam hoc ad ulcera oris, gingivarumque, Δ pudendorum maxime utun
64쪽
Tamarhendi vel Arinna Avicennae
65쪽
NeFalsamo, Fatissan ab e en iis mocato Cap. XIII L
GVILANDINVS. NUNQUID Balsami planta amplius in AEgypto uti
viti AL PIN. Nequaquam, sed in Arabia foetici,
quam Balsami feracem omnes tum AEgyptii, tum Arabes praedicant. GUILAND. Igitur Dioscorides, Theophrastus, Plinius, Iustinus atque alii ex antiquis Scriptoribus permulti, qui Balsamum tantum in AEgypto & in Iud a olim vixisse prodiderunt, decepti sunt. ALPIN. Sine dubio illos non modo de loco Balismi patrio, sed et jam de arbore quoque, isucco, fructibus atque aliis deceptos stiisse arbitror, ex qxio etiam dubitandum esset ipsos Balsami arborem viventem nusquain vidisse. GUILAND. Rem valde admirabilem praedicas, de qua tibi non ita facile medici certam fidem adhibebunt, quaeso an non Dioscoridi, Theophrasto, Plinio, Serapioni atque aliis gravis imis Scriptoribus de Balsamo magis quam tibi credendum putas, qui in docenda herbarum stirpiumque materia, caeteris praeseruntur, ac fide digniores habentur 3 Α L p I N. Etsi in Dialogo olim Cayri conscripto Balsami veritatem plane manisellam me reddidisse puto, nihilominus quando me nunc ut veram Balsami historiam narrem provocasti, ut tecum de ipsi colloquar, atque com mentei effugere nunc non possim quare iterum eadem,qMς olim scripsi nunc repetere, cum res agatur tanti momenti,
non me pigebit, & ne longius rem producam, dico. Arabia. Relicem Balsami locum patrium perpetuo seisie, ac nunqUa
66쪽
Egyptum , ac ludaram Balsami terram 8'triam Disse, fac, te hinc conjicitur, quia omnes, qui de planta Balsami memtionem fecerunt, eam in viridariis soldin custoditam, inin meque in aliis incultis locis sponte natam, prodiderunt, ut Theophrastus, Plinius,Solinus de Strabo sigillatim memin runt . Plinius ait : Sed omnibus odoribus praefertur Balsamuunt terra: Iudear concessum, quondam in duobus tantum is
hortis, utroque regio, altero iugerum viginti non amplius, altero pauciorum. & Strabo de Balsamo Vallis Hierici scribens, dixit: Ubi & est, & Balsami viridarium, quae ambor aromatica est & taticosa, cythisb & terebintho persim, lis. Nulli dubit in est plantas peregrinas in viridariis tantum summa cura custodiri, & patrias non Alum in viridariis vel bonis, sed multis aliis in incultis locis,sponte natas observarti
sed cur studeo tibi persuadere Balsami plantas in Iudaea advenas fuisse, cum Ioseph lib. s . de antiquitatibus Iudaicis rem plane claram effecerit, qui ibi meminerit, Sabani reginam primam ex Arabia Balsami plantam in Iu scam dono lo moni Regi tulisse: ex qua postea ali e propagatae fuerunt. De Balsamo AEgypti eadem dicenda sunt,cum eam plantam ibi in viridario prope locum et Mattharia vocato, summa diligentia perpetuo custoditam vixisse, omnium aEgypti rum relatione liquido constet: quod omnes antiqui ac juniores Scriptores fatentur, minimeque in alio AEgypti loco
inculto unquam vivere inventam fuis se, non semelque ibi petiisse, atque ex Arabia rursum asportatam insertamque ac renovatam falsie, omnes Cayrini assirmant. Anno a partu
Virginis Beatissimae MDLXXV. AZetypti praesectus Eunuchus Messinor nominatus, dum quas ciam partes .Eegypriviseret, praesertimque et Mattharia, quem locum ob Virgi-
67쪽
nis Beatissimae boni ,rem ac observantiam singulios hebdo madis die Veneris, quem diem isti, ac nos Dominicum sa -ctificant, adire ac vilere, in ipseque loco orare consileverat. proxime cum esset in viridario videns omnes plantas Balta mi exaruisse, ac periisse e Meccha quadraginta plantas asis
rendas curavit,quae sane in eodem viridario insertae fuerunt, paucisque annis rursum curatorum negligentia perierit
Quamobrem gyptii Balsamum semper ex Arabia habu runt . quae res sinu ibi non est dissicilis, cum saepius multie
Meccha per rubrum mare Cayrum veniant. Iter quidenaa Cayro in Meccham est Acillimum, & stequentatissimum. verum non esset inutile nunc me historiam peregrinorum, qui annis singulis illa loca religionis causa, adeunt, atquz vistantsubnectere, sic enim certiora de loco, ex quo veniat nunc Balsamum, habere poteris . nec non unde Rex Turca rum multum opobalsami habeat. GUILA D. Peri lacuit mihi ex te audivisse Arabiam talicem nunc, perpetuoqtie suisse Balsami feracem, ex Hegyptiorum Arabumque testimonio. Quod veristinaum existimo, quando Dioscorides. Theophrastus, Plinius, Solinus, Serapio, Sethiis, atque alii scriptum reliquerint, solum AEgypto ac Iudeae sitisse olliri Balsamum concessum. Quibus Scriptoribus plena fides DG tasie haud omnino, me judice, erit adhibenda,cum permulti alii ex antiquis Arabiam olim quoqi Balsami feracem suisse testatum reliquerint. Diodorus etenim Siculus in 1. libro suarum historiarum , Balsamum in quadam Valle Arabiae nasci, & non alibi memoriae prodidit. & Strabo in i 6. lib. Geograph. ait: His proxima est Glicisiima Sabeorum terra, quς maxima natio est, apud hos thus & myrrha, & cina momum nascitur, in ora euam Balsamum, & alia quςdam her--
68쪽
buli valde odorata , & Pausanias lib. s. De Viperis veris iis νquet in Arabia inter Balsami arbores versantur, diversum quidem accepi. Sed curios magis Dioscoridi,Theophrasto, atque aliis de Balsamo quam AEgyptiis & Arabibus prope
Bassameta natis credere debebimus, prς ue quia incertus sum illos unquam viventem Balsamum offendisse, ac in xisse, & hi in Balsami locis nati quando omnium cum priscorum, tum hujus talis scriptis tirmissime constet, AEgyptum Balsami plantas aluisse in quam facile potuerunt has plantas vidisse, ac vere agnovisse, a quibus cum constet AEgyptum has ex Arabia habuisse, cur amplius dubitabimus Arabiam esse patrium Balsami solum Z quς res apud Aegyptios & Arabes demonstratione nulla opus habet, cum hi omnes certo sciant non modo superiori, sed pr senti quoquestate Balsami in numeras plantas in Arabia adductas vivere, atque omnes,quas hactenus Aegyptus habuit, exinde exporta ins & sipes plus eo modo renovatas fuisse. Apud me itaq; amplius dubium non erit, Dioscoridem, atque alios Balsamum solo Aegypto, ac Iudeς concessum olim fuisse asseremtes, plurimum deceptos, idque ex aliorum relatione magis , quam ex vera scientia, litteris prodidisse. Sed tu tamen ne oblivistaris jam propositam peregrinorum Aegyptiorumhiloriam nunc recenscere : quq mihi gratissima erit. A L PI N. In Arabia scelici civitas est primaria Mecchaducta, quς est ad mare rubrum sita: ab ipsaque altera Medina vocata, distat itinere octo dierum, in qua est sepulcrum Ma-hemetis ipsorum Pseudoprophetae. ad quod singulis annis ex Aegypto duodecim vel quindecim millia peregrinorum se consetant,sacrificaturi,& holocaustum oblaturi. His prςfic tur Dux quidam, qui trecentorum militum presidio illos G a omneβ ι
69쪽
Omnes peregrinos Meccham, Medi namque conducat, tamox Gyruin reducat incolumes ab injuriis Arabum , qui non raro in his desertis, eos invadunt, & occidunt, acu pr. aedantur. Vivunt enim Arabes hi rapina victilin quaerisetantes, suntque ferocissimi, atque audacissimi, habentque equos velocissit nos, quibus utantur, legeque sancitum etjam habent,ut alicubi nunquam consistere queant,sed continuo equitent, degentes sub tentoriis. Peregrini itaque duce illo , quem Hamisag appellant, reeia Meccham pergunt, deind eredeuntes proficiscuntur ad sepulchrum Medinae, quod iter perficiunt diebus quadraginta: Medinae & Mecchς per alios viginti morantur. Turcarum Rex Medinam mittit duos praefectos, quorum alter sacris praeest, & alter prophanis cimilitibus. Mecchae vero, quae Turcarum imperio non omnino obedit, praeest quidam Arabum princeps,quem S riph appellant, hoc nomine vocant omnes, qui a Mahem et oriundi sunt, & se illius cognatos scripto ostendunt . Habet hic princeps equitum armatorum decem millia, & viginti quoque millia peditum: quibus timens a Turca tibi hac iti neris occasione insidias seri, statim cum audit peregrinos ad sua loca appropinquare, recedit a i leccha& in montes se recepit, uni usque dum abierint peregrini, 'moratur, quibus quotidie minatur, nisi discedant post viginti dies, se aquas intercepturum, quando aquae omnes defluunt ex montibus. Mittit Rex Turcarum huic Seriph munera haec, quippe chlamydem auratam, eiusque sitis & fratribus centum & quimquaginta millia aureorum singulis annis, pro quibus muneribus ipse Regi Turcarum dono mittit quadrinsentas petias lineas Indicas subtilissimas, cujusmodi esse byilum, de quo meminere sacrae liueiae, existimari potest . Ampli cum eo
70쪽
bisio mittitesiam Regi opobalsami tres quatuorve libras, cil refecto C tyri libram, atque Hamirag peregrinorum semLibram . Sunt etjam alii duo duces sive Hamuag cum multis Peregrinis, scilicet alter e Da: nasco,& alter ex Arabiae Delicis locis, Me lidai &Medinam visitarum venientes, quibus omnibus donat parum opobalsami. Postquam om nes AEgypti, Damasti, Arabiaeque peregrini Meccha discedunt, ad
montem quendam proncucuntur, quem appellant Araset, ad cujus radicem est locus, quem Maure vocant, ubi sacrificant in memoriam sacrificii, quod fecit Abraham,credentes illum esse locum sacrificii. In medio vero itinere, quod redeundo conficitur, mons est arenosus, in quo multas bali mi plantas vivere assirmant, quas miraculo Malientelis insterni illo monte natas assirmant. C terum ne ex hac hustoria dubites, tantum opobalsami habere Seripli,scito, ibi a Seriphohobalsamum solere locari, solvuntque, ut audi alia quot millia aureorum in singulis annis & qui habent ab ipse
conductum, quibus volunt,vendunt opobalsamum, atque haec est historia de peregrinorum ad eas urbes itinere, ut ex ea etjam scias unde ad Turcas tantum opobalsami accedat, atque ut euam tuam hac de re retineas iententiam, quippe
Arabiam stelicem esse proprium balsami solum, Aegyptum vero peregrinum. G VIL A N D Quam gratissimum mihi siit, ex te diligentem pc inorum Aegyptiorum peregrinationis historiam audivisse, nec non ex Arabia solum Regem Turcarum opobalsamum habere: nunc vero illius planta est a te describenda. A L Pi N. Balsamum arbusculum est viticosum, qiuod crescit ad altitudinem Ethaniae,seu Ligustri vel Cythisi, selia paucisima gercs rutae proxima, non tamen,
ut dicebat Diostorides, iis candidiora, sed potius lentisci sta