Prosperi Alpini De plantis Aegipty liber. Cum obseruationibus et notis Ioannis Veslingii ... accessit Alpini De balsamo liber Prosperi Alpini De plantis Aegipty liber. Cum obseruationibus et notis Ioannis Veslingii ... accessit Alpini De balsamo libe

71쪽

liis sit nilia cernuntur, scilicet colore viridi, subalbido, perpetuoque virentia. Ejus lignum gummosum, leveqne apparet, colore exterius subrubro, cujus ramuli eodem colori conspicui sunt, longi, recti, graciles, paucis soliis inordin tim reserti, seliaque simul terna, aut quina, aut septena alae adnata aliquo pacto lentisci foliorum aemula . Sunt ramuli odorati, gummosi, digitisque contrectati eis tenaciter adli rentes. Flores fert parvos albos Acatiae floribus proximos,tem nos singulis alis appensos, quasi in umbellae forma, summe odoratos, odor paululo temporis resolvitur, a quibus semina promanant flava solliculis nigris stibrubescentibus contenta, valde odorata, intusque humolem flavum melli persimilem liabentia ,sapore subamaro parumque acri linguam ferientia opobalsamumque redolentia, terebinthi fructuum s rq de

magnitudinis qmula , extrema aculeata & medium crassum obtinentia. opobalsimum cstate a scariscato cortice caudiacis distillat, statimque eductum colore albescit, & postea in

viridem, tertio in ahreum, atque demum in melleum mut tur . Stillatum etjam est clarum, quod mox turbatur, cras scit, & tertio tenuissimum atque clarissimum sit, tandemque senio consectum, ut terebinthina crassescit. olet in principio recentissime distillatum acutissimo atque eximio odore, quod multis capitis dolore concitare solet, & aliquibus euam sanguinem ex naribus promovere, odoris vero illa acuties ac vehementia ac in Zebet fit, tempore obtunditur, & gratior vadit, senio vero confectum vix sentitur in eo aliquis odor,& ob id Dioscorides dixerat inutile esse antiquum. Est e atri in principio levissimum,& dilui facillimum, ita ut si in aqua

vel lacte ex alto distillet, in imum vasis residere non patiatur. clarum vero aureumque redditum lac ab omni fece pur-

72쪽

satisiimum mediocri lcvitate praeditum est, ita ut in stillatum

in aqua, etsi fundum petat, tamen cito rursum in superficie aquae feratur, cum eaque cito resilvatur. quae omnia 'ubannosius, eo obscurius habet. Hincque merito dicebat, Dioscorides, optimum Balsami succum esse recentem, validi odoris, syncerum, non ad acorem vergens, dilui facilem

levem, adstringentem, ac modice mordentem gust tam .

GUILAND. Dubium in colore natum est, cum tu dixeris inprimis opobalsamum statim eductium colore albescere, atq; nunc colorem brevi tempore in viridem cleosum mutari,&mox in aureum,& tandem in melleum, & Dioscorides, quem haud negabis verum opobalsamum inspexisse, dixerit is ucolore lactescere. ALPl N. Succum Balsami in aqua instillatum de liquatum colorem laetis accipere Dioscorides scriptureliquit. quod Verisimium est . quinimo hoc est signum inseparabile proprium, quod fidelius ostendit verum succum

balsami ab aliis vitiatis pro opobalsamo a multis receptis . . Multa de opobalsami synceri & adulterati notis, essenta n bis dicenda, non minusque de carpobalsamo, & xylobalsamo, de quibus medicamentis dubii sunt fere omnes recei tiores Medici, sed quia alias de his omnibus fusissime a nobis in Dialogo de Balsamo scriptum est, quς omnia cum te jaim pridem legisse & consideralse, cerab sciam, laeso tempus amplius in iis consumere, sed sermonem nostrum ad alia tradiicere, proinde qui absolutam ac persectam plantae, succi, fru

ctuum , & sir 'artina rationem audire, ac agnoscere cupiunt,

.Dialogum illum legere non graventur, ad quem te quoque pro aliis quae de Balsamo saperessent, dicenda, remitto, Babia mi platam apud me viventem verissimam Iacobus Contaienus Senator Clariis. Ioannes Vothus nobilis Anglus, Dan.

73쪽

Ferrerius Gallus, Ioachimus Iungermanus Germanus , Ma cus Fenarius Venetus pharmacopola & plures alii viderunt, veruinque euam opoballanium ab ejus foliorum alis dis ctis instillavisse. quod multis maxime mirum fuit, cum alias Italiam hanc plantam habuisse, nusquam appareat. usus t men in medicina,quos apud Aegyptios habeat opobalsamii carpobalsamum & xylobalsamum, ibi quoque detegere, ac referre nunc conabor. ab opobalsami dotis desumpto principio . GVIL AND. Gal. paucos usus Balsami in medicinae hinc novisse putandum erit, quod ipse inlib s. de simpl. med. facult. omnium simplicium medicamentorum usus copiose docendo, de Balsamo nihil ad hanc rem protulerit, ut is ex ejus his verbis constat: Balsamum desiccat &excalefacitis secundo excessu. est autem tenuium partium adeo, ut od ,, ratum sit. Sed liquor ejus subtiliorum euam partium est, is quam ipsa planta, non tamen adeo calidus, ut quidam exi- ,, stimant, tenuitate partium falsi. Porro fructust jus persimiri lis senere facultatis est, csterum longe in subtilitate partiumri inferior. Sed age tu dic usus illius apud Aegyptios frequentatos. ALPIN. Nullum certe ibi est medicamentum,quo magis, ac frequentius gens illa medendo utatur, quam opobalsamum, quod quidem illi ferc ad om nes morbos,ac symptomata adhibent ad eosque maxime, qui vel ex simplici temperie stigida & humida, vel a frigidis numidisque succis,

vela venenis, concitantur. Summa cum laude eo utuntur ad omnia vulnera, quo mirifice curantur. quod ego exi' 'rientia in Petro Mariano Veneto mercatore, in capite a Turcis

nocte quasiam usque ad os pessine lignis vulnerato, didicit

Balsamo liquidem inuncta ea vulnera per diem tantum, fere omnino coaluerunt, & eo quam paucissimis diebus, ut is testis

74쪽

stis esse potest, persecte sanatus est: utuntur esiam ipso ad ubcera Graida, quae eo mundantur, atque sanantur. In venenatis, & demorsis a serpentibus, atque iistis a Scorpionibustum epotum, tum illitum maxime juvat, In peste, ut ab ejus contagio defendantur, nihil majus habent, quo utilius tutius utantur, singulis diebus ejus semidraginam deglutientes Multasque etjam putridas sebres eo epoto illi sanam, iam glori ab ipso erumpente sudore. In chronicis febribus a cri dis sti idisque humoribus, obstructionibusque viseerum,nihil utilius ac praestantius experiuntur, quam opobalsami b, nos scrupulos, vel draginam per os quotidie exhibere:liberat

enim valenter viscera ab obstructionibus, caloremque o turalem fovendo crudos humores concoquit, ac digerit.

Hincque ejus usus ad omnes frigidos morbos, ac symptona ta, apud eos est frequentissimus. Oculis visum deperditum, atque auribus auditum instillatum restituit, auriumque dolores sanat praeterea ad convulses ex humiditate ac frigiditate, ad vertiginoses, epilepticos, resolutos, trementes, ad ius simque ex frigido humore, orthopnaeam, & omnem spirat di dissicultatem, pulmonum fluxiones, humiditates, & dot res, ad stomachique frigiditatem,cruditates, atque ad omnes flatuum molestias,ad uteri frigidam humidamque intemporiem,ad praesecationes, dolores, sterilitatem, albos suores, ad interceptam urinam ex frigiditate, flatu, vel lapidibus,ad calculosque in renibus valenter frangendos, ac abstergendos, usus opobalsami est apud omnes illos populos notissimus, & ad haec omnia mala praestantissimum illi auxilium

experiuntur. Mulieres Vero Aegyptiae steriles eo tum epoto

tum supposito, tum sussito liciori successu saepe ad rem ve ndam sterilitatem utuntur. Non minori in usu etjam ha-H Mi x. .

75쪽

bent,ad pulchram Aciem ei sciendam, quando eo ipsa illicia rugis defendatur. audio etjam aliquas eo ad conservanda faciei pulchritudinem ac juventutem non inutiliter usas sui se . GUILAND. Sed quomodo hae illo ad conservandam juventutem utuntur 3 nic enim usus quamquam in ore multorum sit,nihilominus a nullo id discere potui. ALPIN. Vt mulieres faciei cutem,dum juvenes sunt,perpetuo conservare possint, opobalsami usum in hunc modum sequuntur. Balsamanda enim mulier ut sic loquar) in balneum caludum in primis moratur quousque multam incaluerit, quo tempore cutem opobalsamo multoties copiose illinit . a qua linitione per horam & amplius in balneo valde calido, qu usque recte cutis opobalsamo imbibatur & arescat, morata, balneum egreditur, solitaque munia exercet, permanetque sic, facie atque pectore opobalsamo inuncta per tres ad minus dies, in quibus nunquam peruiae tam cutim abluit, vel inundat: ac tertia die ab inunctione,rursum in balneum eo dem jam dii ho modo se conseri, faciemque ac pectus valde calefactum copioso opobalsamo multoties perungit: aliquae sunt, quae Vel decies una die cutem inungunt, observantes commodum intervallum, quo recte cutis peruncta totum opobalsamum imbibat, atq; paululum arescat, ut promptius succum intimius haurire queat Quam opobalsami uncti nem hoc modo praestitam multoties moliuntur ; saltem diebus triginta. In quibus cutem nunquam lavant,vel mundanta quibus quindecim &etjam amplius, sic cute opobalsama inuncta quiescunt, quousque nihil liquoris ostendat, probeque ab eo siccata suerit. quo tempore aqua fabarum stili titia, prius ad eas partes praemissa modica olei a in igdalarum ainararum inunctione se lavant, cutemque multis diebus

76쪽

minium atque virgarum quoque recentium usus apud illos est familiaris. Eis siquidem ad omnia fere,ad quae opobalsamo, utuntur . praesertimque ad robur stomacho conciliandum. ejus enim pulverem cum decoch spicae nardi, ad bbnu draginas exhibent. idem praestat de istum, quo maximcolorem naturale' itavent, a ent,& roborant . utuntur &

A in spirandi dissicultate, iusti frigida, atque aliis morbis auigiditate nascentibus. Usum Dequentissimum habet pulvis, &decoctum ad humiditates uteri exsiccandas, eiulque calorem vivificandum. sussitum ex his stequentant ad morbos omnes uteri a causa stigida concitatos . eodem modo Saligni us is est. Succus enim,semina, ac lignum iisdem facubratibus donata sunt, ad eademque usum habent. veruntamen opobalsamum esticacius potest, eoque minus carp balsamum, omniumque minimc xylobalsamum. at tempus est, ut sinito hoc sermone, nos ad alias plantas narrandas transeamus. GUILAND. Istorum trium medicamentorum ustis omnesesiam Dioscorides, Avicennas, atque alii multi

praeclatissimi Medici docuerant, ex quo mirum non est, si iis adhibitis ad multa mala, voti compotes Aegystii fiunt. Sed de Calaftempus est ut loquaris, prius tamen Balsami vera visa ichone, quam a Peruis Bel tuo familiari amico Turca Sangiach receptam, alii, ex te audivi, atque

ex tua

vivente planta describere potuisti. Ha PAL-

78쪽

De Calas seu Tan. Cap. X ILA L P I N V S. ARAVs CVLVM fruticosum in AEgypto reperitur,

quod mea quidem sententia, Salicis genus existit, nasciturque in locis humidis, seliis aliquatenus Salici proximis, sed multo majoribus; quippe longioribus, ac latioribus. Floresque ejus sunt quidam globuli oblongi, albi, lanugin

si, caudici pene seliorum radices nascentes, quotque in a bore sella existunt, tot fores emittit . crescit arbusculum hoc ad viticis magnitudinem ramis multis, sive stolonibus reistis: ex floribus, ut audio distillant aquam inacahalas vocatam, quam insignes vires ad exsiccandam putredinem, atque ad venena, & cor recreandum habere, illi praedicant in Febribusque pestilentibus ipsa pro secreto auxilio apud illos habetur . A quam etiam, in qua multi flores infusi aliqua 'diu manserint, vel in qua ebullierint, exhibent ad dolores capitis, atque ad virium recreationem, quam & ipsam valide pu- ttredini ac venenis obsistere experti sunt. estque is ipsorum deco-

istum,

ac insesio in aqua parata, ad quoscumque Febr,

79쪽

AEGYPTI

80쪽

Perin. cap. XVI.

tu ichonem nunc spe stabis, ex oua ieinina illa ibi vulgatissima Bon, vel Ban appellata, productitur: ex his omnestum AEgyptii, tum Arabes parant decoctum vulgatissimum, quod vini loco ipsi potant, venditurque in publicis oenop liis, non secusquam apud nos vinum: illique ipsum vocant Caova. Haec semini ex foetici Arabia asportantur. Arbor, quam me inspexisse dixi, Evonomo similis observata est, sed tamqn folia crasitora, durioraque habebat, viridiora,perpetuoque virentia. Vsus est illorum seminum omnibus notissimus, ad parandum jam dictum decoctum , quod quo pacto ab illis paretur, alias a me dictuin est. Utuntur tamen ej us decocto ad roborandum ventriculum frigidiorem, adjuvandamque concoctionem, & non minus ad auferendas a visceribus obstria stiones; in tumoribusque hepatis lienisq; frigidis, S antiquis obstructionibus, taliciori cum successu decoctum multos dies experiuntur. Quod etjam uterum ona lxime respicere videtur,ipsum enim excalfaci obstructi nesq; ab eo aufert, sic enim in familiari usu est Fud omnes Ae yptias, Arabasque mulieres,ut semper,dum fluunt menses, ipsorum vacuationem, hujus decocti serventis multum paulatim sorbillantes, adjuvent. ad promovendos esiam, in q. sibus iuppresii sunt, usus hujus decocti, purgato corporei, ultis diebus, utilissimus est. GUILAND Avicennas de his seminibus ineminit, similesque vel eosdem usus a te narrat