장음표시 사용
111쪽
HVIVS . SEPULCHRI . IUSMs 1A. AD . HEREDES . PERTINET PROUT . TESTAMENTO QUIS Q. EORUM, SCRIPΤVS
ET LIBERTIS . LIBERTABUS CL, POSTERIS .
Ultimas has literas ita exponit Scaliger i me Monumentum ber In Indici ad des sequitur . Cum vero sepulchra in neutiquam hereditarium anti-ς μ' qui vellent, in ipsis sculpebatur saepissime H . M . H . N . S.
Quod omnes interpretantur: me Monumentum heredes non sequiatur . Quia vero saepe . heredes ex aliena familia erant , ne iNOnu- . mentum de familia exiret, cauebatur aliquando, ne heredes teque retur. Quare in aliquibus inscriptionibus hae notae habentur e N. D. P. E. hoc est, NE DE FAMILIA EXEAT.17. MIL. A. XXVI l. J Id est, Mi LITAVIT AN Nos vIGINTi s EPTEM. Mili aes in Republica Romana, lege a C. Graccho Paul. Min Tr. Pl. laia, infra XVII. aptatis annum ad militiam non cogebaΠtur, , ' sed a decimo septuno usque ad quadragestinum septimum annum , sibi . se vel quinquagesimum ad tam muci militabant. Intra quod rem DuS,Vz Polybius testatur, equites quidem dcua , pedites et icena stipendia ex
plere oportebat necessario annis q adraginta siex a nati altate , excς ptra tys , Τω myca arai Binas quaarigenas cenit eram i quos amittebant,
rcferuabant omne i ad na ticum etsum. Huius tamen legis beneficio se gauit uin non esse, apud populum Romanum conquerizur Sp. Ligu-Πl. lib. i. st mus, ut apud Liuiu in videre est ε, ait enim: Euater intra paucos a nos Primum pilum duxi, quater , c tricies virtutis causa donatus ab Imperatoribus sum. Sex civicas coronas accepi. XXII. Ilipendia annua in exercitu emerita habeo , . maior annis sum quin Maginta . Mos autem ille siligendi, ac dimittendi milites ctiamnu in apud Serenis limata a
112쪽
Uenetorum Rempubl. obtinet; nemo enim in terris ipsius dominio subaiectis in militem conscribitur ante annum decimum octauum, nec ultra quinquagesimum ad militiam adstringitur. Militandi autem tempore finito milites dimittebantur; eratque teste Sigonio duplex missio- ι . it. num genus: Honestum scilicet,&Causarium . Honesta missio eorum suit, quibus iusta militiae vacatio erati Causaria , quibus necessari tam Iusta vero vacatio esse censebatur, cum quis legitima confecerat stipendia, aut maior erat annis quinquaginta ; ideoque Adrianus de Ari a
militis etiam atatibus iudicabat, ne quis, aut minor , quam virtus po. sceret , aut maior, suam pateretur humanitas, in castris contra morem veterem versaretur. Missio necessaria erat, cum vel ob morbum, vel dubiam valitudinem miles muneri suo vacare non poterat e hinc Liuius : Consul educto in aestiua milite, dum quietos Samnites habetat, exercitam purgare missionibus turbulentorum hominum in Τι tuis , alijs eme-νita dicendo stipendia epe: alios graues iam aetate , aut viribus parum
mali s. Ceterum stipendia Romani milites ex aerario non accipiebant, sed Dmy. Di- suis priuatis sumptibus militabant , vique ad annum Urbis condite 'r l, in is CCC X L V II. ex Sigonio, Vel ad CCC XL vii I. cum Pan uinio. Tra- ψω citato. bunis enim militum Consulari potestate, P. Cornelio & Gn. Cornelio Cossis L. Valerio Potito. N. Fabio Ambusto, post Anxuris Volscorum oppidi oppugnationem militibus ob hanc cautam munera suerunt da. Fast. m. i. ta. e Uditum deinde omniam maxime tempestiuo principηm is m tti' 1 .. ij.4tudinem munere, ut ante mentionem illam plebis tribunorumve decer- 'neret Senatus , ut stipendium miles de publico acciperet, eum ante id tem pas de suo qui siue functus eo munere esset. Quale autem uniuersorum militum stipendium fuerit, in haec verba declarat Polybius. Stipendi, nomine pedites in diem aecipiebant binos ΟιEos : Ordinum ductores duplam : equites drachmam . - etiuntur mero peditibus qsidem , tritici partes circiter duas medimni ta trici ι equitibus mero hordei in mensem septenos medimnos, tritici vero binos . Sociorum peditibus par mensura da-aur ac Romanis: equitiἴus tritici medimnus inus Iemis , hordei mensium eiuscemodi quinae, hac tamen diuersitate, ut idem obseruat: Soclys quidem gratis donantur: Romanis flue frumentum istiue me Iis tribuatur,aut etiam si quibus armis opus habuerint, horum omnium c tria pretia uuae 'or deducit . Quam quidem ilipendij formam non semper aqualem suisse, sed varijs Reipublicae temporibus auctam aut imminutam, hilloriae
Icuocula, quae in inferiori huius monumenti pat te spectatur,Chlamydatam meo iudicio se intuentibus praebet: quamuis palliata docti di-ino perrario in suo De Re Vestiana videatur. Nam Chlamys, ut Ista o obta uatur, Vest IS eIat aperta, quae supra humeros ligabatur, & a ter-
113쪽
Sic Statius: D tergo demissa chlam s. Ea communis fueras, militibus, Ducibus, & Imperatoribus fuit: pue rorum tamen , quod alarum instar facta erat, alicula vocabatur. Vn- . de apud Virgilium Ascanio Chlamydem offert Andromache. Fert picturatas auri sub tegmine vestes, Et Phrviam et Ucanio Chlamydem, nee cedis sonori, Textilibusive onerat donis, ae talia faturae secipe, e r haec manuum tibi quae monimenta mearum Sint puer, G longum e sndrcmaches testentur amorem. Chlamys etiam militaris erat vestis: propterea Aeneas, quicunq; in pater
.arauid . nis ludis strenue se gesserat , victori Chlamydem auream largitus esti Sed & militum Duces Chlamydati incedebant: hinc Irae agmine vastas i. id i.b D mcdio, chlamyde, in pictis conspectus in armis. s. Uerum & imperatores ipsi Chlamyde utebantur, purpurea tamen, Vt quaedam distinctio esset . Eutropius de Diocletiano. Diligenti si
M'. M. . miti tamin, er flertissimus Princeps , Cy qui Imperio Romano primur π--- ' gia consuetudinis formam magis quam Romanae libertatis inuexis, adora iique se i0sit, cum ante tum cuncti salutarentur, ornamenta gemmarum messibus, calceamentis indidit . Nam prius imper, insigne in chlamyri purpurea tantum erat: reliqua communia. At nee purpuream Chlamy'dem semper Imperatores induiste deprehendo, sed ad arbitrium: nam ' Invita μ' de Seuero 'partianus haec habet : His tam exiguis melibus qui est, Ut vix tunica eius aliquid purIurae haberet cum hirta chlamyde hu
Ceterum non horum tantum Chlamydem suisse, verum etiam , se M. Viatorum , & eorum, qui pere te aduenirent, Plautus mihi suppe
Gis hic homo Chlamdatus est, aut inde est, aut quem P rimi Peregrina jacies videtur hominis, atque ignobιlis. Lib. .ctois In hac domo Scardeonius geminam, quamuis omnino sibi si-inilem, ponit inscriptionem: qua de causa equidem ignoro, scior men Unam tantum ibi reperiri. 18. M. M. J Duae iis e literae, in summo hoc marmore conspi D η .ib. euae,a Scahgero explanantur MEMORIAE: meo tamen iudicio, si quid' ' poli istu in restat, eas tribui vel MAGNAE MATRi s quasi monu mentum hoc Magnae Matris tutelae commendatum fueritὶ vel dici posin. μὰ, se credo, quod significent MONvMEN TvM MARci , ut obseruat
Notari ex- Manutius e cum MARCO AURELIO SAvFEIA CON lux mon mentum ere erat.
AURELIO J Aurelia gens ex SabInis oriunda Romae inter pau,
114쪽
eias minorum gentium primis temporibus, ante Augusti seeulum in.
ter plebeias numerata fuit: in qua consules,qui sπRominabantur Cotta, N. .. Orestes,Scaurus,Panuinius recenset; sed plebeiae tantu Ursinus meminit. Et sic inscriptio, quamuis unica sit, duplex HScardeonio recurrit, incias. Vtraque tamen corrupta. In prima desideratur CRISPINA CONIux, ιγ - α loco duplicis M, D Mit pro sΑVFEIA Vero S AVFEGiA, sicuti in se. cunda,vbi MM omnino omissum est, S A v F ER I A legitur. 1ς. MARIO J Maria gens quamula consularis, plebeia tamen, atq; ita humilis erat, ut C. Marius C. F. Ursino teste, nullo sit cogno- De Famil. mine usus. Nihilominus iste septimum consulatum est adeptus: quo tempore cum Sullae aduersaretur, ab eo victus, & in carcerem coni FUM i. ctus, immisem percussorem Gallum multus auctoritate deterriait is Et C. Marius filius viginti quinque annos natus consulatum inuasit,paterno - ω se
que saeuitiae heres euriam armatus obsedit,inimicosque trucidauit, ac prccipitauit in Tiberim Ceterum in apparatu brili contra Sullam vigili, fessus, dum sub dio quiesceret, absens victus est. Praeneste deinceps ab inimicis obsesso, tentata stustra petr cuniculos sua, se amico iugu
AEs CVLAPIO J bEseulapium Apollinis fuisse filium, tetatur
tum Hippolytus apud Ovidium: . Nee nisi tapollinea valido medicamine prelis Reddita vita seret: piam postquam fortibus herbis
sque ope Paonia, vise indignanis recepi.
tum Dionysij senioris sevitia ; qui cum Epidauri AEsculapij ει-
tuam contemplaretur, barbam auream demi rufiit , qMd of irmaret καuis. non conuenire patrem inpellinem imberbem , sium mero sariatum conspi- M. r.e 1.ci . Dictus autem fuit Asculapius, ut obseruauit Phornutus , quia ad mortem vergentem inclinaιionem reiiciat atque repellat. Bacillum de spreuiat. Serpens ipsi dicati fuerant. Causam tradidit Iulius Hyginus, Glaucum eueretur sanare , conclusius quodam loco secreto, bacilium tenens lib. 1. manu , cum, quid ageret, cogitaret, dicitur anguis ad bacillum eius ane.
se, quem Risculapius mente commotur interfecit bacilio , fugientem f.,iens sepius. Postea fertur alter anguis eodem Menisse,Oreferens herbam,o, in equi eius imp sui se equo facto ιμο fuisse, quare , culapium usum ea dem herba, glaucum reuixisse. Sed cur AEseuupio bacillum,&set.
pens tribuantur, mysticam quidem, cerςrum men pulcherrima in ob ti, titationem Phornutus reddit. Jlli ira nem a pingunt, quod quiddam Nat.Dαν. huic neutiquam diuersum patiantur, qui medendi arte munι- : idque haede causa, quia e morbis reiuuenes ant , ac senectutem exuant: stimul etiam quum artentionis signum sit draco , qua plurimum opus est in re medica.caurum baculus hui modi rei θmbolum esse apparet, quod, nisi tali cura erigamur, ac confirmemur, continuo ad imbecilliorem maletudinem a quo in citius Disitir oste
115쪽
ellius prolapsuri simus. AEleulapium fulmine ictum ob vitam Hippolyto restitutam, Virgilius t6statur. Moti disi, Numque ferunt fama, Hippolytum, postquam arte no er αOcciderit , patriasque explerit sanguine parnas, Tu,ntis distractus equis: ad Ddera rursus AEtheria Iuperas caeli venisse sub auras,
Paeonise reuocatum herbis, in amore Tiana. Tum pater omnipotens, aliquem indignatus ab imbris Mortalem infernis ad lumina sargere vita , Ipsie repertorem medicina talis . artis
Fulmine Pharbigenam Sugias detrusit ad undas. Plinius vero ita punitum fuisse asserit, quod Τyndaridem reuocaD scribitque, viperam serpentem, propter occultas, quitia hue ... bus pr. dita est, remediorum Vires ipsi dicatam, & ideo sorsan rimriacae compositionem versibus consignatam in limine aedis fistulapij
Ilibi.NM. Anno ab V.C. CD LXI. peste Romae grassante Senatus oracmi li responso admonitus, ad , stula pium accersendum , Epidaurum decem legatos . Ogulnio principe misit. quo cum appulissent, anguis quidam in nauem irrepsit, & in Q Ogulnij tabernaculo multi. plicem in orbem conuolutus, placide quieuit. Legatis vero Romam uis. In reuersis; in insulam Tiberis egressius est ι urbsque illico pesta liberata D L, . . suit: quare Aesculapio sedes eodem loco constituta est. Ceterum Epudauri nobile templum possidebat Aesculapius, longe ab urbe quinque
νιν. ni. idi. millia passirum ; idque donis erat ditissimum , qua remediorum salutarium agri meνcedem sacrauerant Deo, ut ait Liuius . Cur autem emtra urbem Aesculapi, templa extructa fuerint, innuit Plinius dum ino it t. at, quit . tum rem antiqui damnabant, sed artem . Maxime vero quaestum g δ'' V immani pretis et ita recusabant . ydeo templum AEFculon , etiam cum reciperetur is Deus, extra urbem fecisse, iterumque in is uia,tradu ma Na,. . r Huius iHygia,quod idem ac salus significat,appellatur: euius sta si s cap. tua, ut & patris, Nicerati sculptoris opus, Plinio teste, in aede Concor. diae Romae conspiciebatur . Aesculapio non nisi caprae , de gallinpcis dire. immolabantur e Leil'e, inquit Alex. ab Alex. ad rem diuinam luteor D. pro G pedibus,pura non fiunt; nigra vero, o imparibus digitis idonea. Propterea moriturus Socrates gallum Aesculapio vovit.
ASCLEPIO J Hoe eognomen Aestula pij nonnulli faciunt; sed
risu ibi hunc Hyginu ex Apolline, & Coronide, Phlegyae filia natum tradit, is i. eumque ab Inferis rediitis, auctoremque medicinae Clinicae fiasse. Due ibo an Inlcriptionem hanc mendosam, ac mutilam sic Scardeonius exhi
116쪽
1 o. OCTAVIO J Octauiam gentem inter plebeias Panuinius De Om. habet, in qua Consules cognomine Rusus & Thurinus fastis desi- 'Dq.
FEST A J Iegendum ut in saxo, non TE ST A, quemadmcdum ira i
Scardeonius habet. MI P. P. J Id est, i osvΕRE sorsan; vel PROPRIA PECUNIA. Lapis iste arae formam praeseseri, imo ad arae usum extructun a censeo ι quia Manibus honoratorum virorum aras consecrare solebant Veteress ut obseruat Adrianus Turnebus ad illud Virgilui vardanidae magni, genus alto a sanguine diuum,
. e. nuus exactis completur mensibus orbis,
Ex quo relliquias diuinique ossa parentis Condidimus terra, mastasique sacrauimus aras. Ijs in aris veteres Manibus lac libabant, & sanguinem: quoniam, BED-- ut ex Semio notat diligentissimus Κirchmannus', animas lacte , de sanguine delectari credebant. Vnde in Polydori funere Virgilius. ' ρορ Isserimus tepido spumantia Cymbia lacte, A neid. Sanguinis,m sacri pateras .' At non tantum Manibus, sed inferis Dijs omnibus super huiusn di aris sacra peragebantur, teste eodem Uate. Stant ara circum,m crines esse sacerdos Tei centum sonat ore Deos, Erebumque chasque M Terror. lib. t .c.6 Aeneid. lib. I.
117쪽
Hic Hecuba, . nata nequiequam aliaria circum Seruius obseruauit , quod Superorum arae sunt, Er altaria ι infer rum tantum ara . In aris arbitrio eorum, a quibus erigebantur, aper-De mer. tis verbis aliquando denotabatur, quibus Dijs sacrificandum esset; pro Vt apparet in veteri insalptione Romana, quam Κlrchmannus notat
CORNELIA . ANNIA . NE. IN DESO. LATA . ORBITATE . SUPERVIUERET . MISERA . UIUAM . ME. ULTROIN . HANC. ARAM. CUM VIRO. CUM QUO . UIXI . ANN . XX . SINE UL. , LO DO . OB . LIBERTABUSQUE
. No . VT . QVOTAN . SUPER. ARAMNO PLUTONI . ET . UXORI . PROSER PINA E . O MNIBUSQ UE . SACRIFICENT . ROSISQUE . EXORNENT. . DE . RELIQUO . IBI . EPULENTUR.
Unde facile in hanc adducor sententiam , aras in sepulchretis erectas ecdem loco fuisse apud veteres , quo apud ciuistianos sacella ,& pia legata ad animarum instituta suffragia ι ut in monumentis ubi- . ar. M. D. M. J Quod est MAGNAE DEvM M TRI. Hoc titulo condecorata fuit Cybele, ut alia quae passim apud Mythologos vid
te est, ipsius nomina omittamus . Sic UIrgilius . . qualis Berec nibia mater Inuehitur curru Phrygias turrita per urbes, irata Deum partu, centum est lexa Nepotes ei omnes Carluolas, omnes supera aba tenenIes. DERὸν. Sic Lucretius: u. lib.δ. Euare magna Deum mater, mater sua ferarum,
118쪽
n nostri genraris haec dicta si corporis ina
Sie Ouidius etiam. ' ' Rithesib. Supplicis alma tuae genetrix fecunda Deorum feeipe Fub certa conditione preces . Si e & Claudianus. De Rapt. Iam non miterius Phragia tellure morabor P emisi. Sancta parens 'Appellationis rationem Festus attulit 1 Cybeli mater, quem dicebant in C magnam, ita appellabatur, quod ageret homines in furorem qu)d iaci γdicunt. Haec capite turrito, sceptrum manu tenens, in curru a leonibus vehebatur . Quorum omnium non minus quam nominis in suis Mythologicis Fulgentius niysticam rationem reddit; quam hic subnectere haud inconcinnum putaui . Sofides intricus in libro Theologume- Lib. 3. t Be- non , quem appellauit, scribit Matrem Deum, in modum potentiae voluiP Uponi: mnde Cybele' dicitur quasi Oris baleon , id est gloria firmitas. in de cim Homelus ait: cui Iuppiter gloriam donauepat. Ergo ideo turrita pingitur , quod omnis potentiae elatio sit in capite . Ideo leonum currui praefl-dens, quis omnis potentia regno ornata sit. Sceptrum etiam fert, quod omnis scientia micina regno st. Ob hane rem etiam mater Deum diEta est. Huic Deae Galli sacrificabant, quos tamen verius si ita loqui licet capos dicerem, cum sibi virilitatem sustulerint; nis, cur Galli vocarentur, Festus his verbis declararet. sialii qui iocantu Matris magna Lit G. comites dicti sunt a flumine, cui nomen est Gatro, quia qui ex eo bibe .int, in hoc furere incipiant, ut se priuent virilitatis parte . Qui tamen Quam impuram traxerint vitam, testis fuit Apuleius in asinum conuersus. Di Magnae vero Deum Matri hoc monumentum optimo iudicio dicatum credo: cum nemo ambigat Matrem Deum terram esses cuiau- Macrob.ntem aptius, ac tutius mortuorum cineres, quam te e communi omnium matri traduntur, quae nostra corpora tim quam filios ad se longe redeuntes repetit, & amplectitur ' i
LYSIAE J De hac gente, ni fallor, nihil commemorant familia
rum collectores: eam tamen Romanam, ac consularem fuisse, ex his Taciti verbis elicitur et Redditur ordini Lusius Varius consularis auaritia eriminibus olim perculseus. Ex hac etiam Lusij Getae piaetorianorum militum praefecti antea meminerat . um M. DSACER D. DIVARUM J Videlicet sΑCERDOTI DIVA RVM. Quarum Diuarum Lusia Tertullina Sacerdos suerit , eruditis ii mus Pignorius noster, in suis Patauinis Originibus, ad hunc lapidem M perquirit, & diserte adeo explicat, ut nihil ei addendum videatur. Verba eximij viri sunt. II sense desta insinulane e , che Sesto e puleio GF i dedica a Cibete, In memoria di sua madre Issia, cuero Lu a Tertullina,
119쪽
TERTULIANAE SACERD . DIVARUM MATRI SUAE
SEX . APPI. Vnde factum, ut huius monumenti duplicem inscriptionem Gru. terus asserat, unam in aedibus Cauinorum si ex Scardeonio alteram nihil prorsus diuersam, a mendis tamen purgatam, ex Pinelli schedis, quam se Pinello ipsi dedisse scribit Pignorius. aa. LUSCIUS J A Lusia hanc gentem diuersam esse monumenta indicant. Romae enim inter libertos,& seruos Domus Augustae Titi Vespasiani Imp. memoratur
& in latere dextro basis praegrandis ad arcum Septim ij effosse, qua Paci ASternar Domus Imp. Vespasiani Caes. August. libertorumque eius factata erat, isti lustrantur tituli - MED M t
P . LUSCIVS , FELIX. P. LVSCIUS . MAXIMUS.
QUADRATUS J Cognomen forsan huic viro inditum a prς-
stanti corporis habitu, ic forma. Auctor enim est Corneli Celsus, , , quod corpus habilissimum quadratum ess, neque gracile , ncque obcsum a vieib.1 . t Nec tantum quoad formam corporis, sed etiam quoad animum homo quadratus dicitur; ut ex Aristotele primo Ethicorum Pierius in Hieroglyphicis notat. Gadratum simpliciter virum per translationem . 3 11 3 dictum Diuitiaco by Corale
120쪽
dictum autumat, edi perfectum significare. Sic & Mercurio, quem v mis ti ritatis, S rationis numen agnouerunt antiqui, Herma erigebatur, id vi lib.D. est , quadratus lapis. Unde Macrobius: Pleraque etiam simulacra Mer. Pu . curj quadrato statu figurantur solo capite inmita , m virilisus erectis. lib. i. cap. i s Euae figura Igniscat Solem mundi esse caput rerum satorem: omnemque vim eius non tu quodam diuiserum ministerio membrorum, sed in sola mente consistere, cuius sedes in capite. Ulterius quadrati cognomen viris sapientibus nonnumquam tribuebatur, cum sapientiam supra . quadratam basim locarint veteres , ad disserentiam Fortunae , quam ut sapientiae aduersam ob instabilitatem globo imponebant . Quadratus pariter homo a sortitudine dicebatur ad similitudine quadrati ag- Seneci Epist. minis, quod validissimum esse ad resistendum holi ibus semper cen- 't. Hi, sebatur. Ideo ea in iam Vespasiani formam describens Suetonius dixit, cap. m. eum fuisse flatura quadrata, compssctis 'misique membris. MAXIMAJ Haec mulier , cum inter ceteras sorores forsan halu prima esset, ad aliarum differentiam Maxima dficta fuit. Nam cum familiae nomine mulieres gauderem, si plures essent, eiusmodi discrimine, vel subinde etiam nuta ero ab inuicem distinguebantur. VALENS J Sic forsan cognominMus,qnia robore ac validitate pollebat. Sic enim Cicero sexcentis in locis viros validos, valentes,&validissimos nominauit. H. S. E. J Videlicet Hic si Tvs Es T. Vere nam siti dicuntur ij qui conditi sunt. Apud sitos siticines canebant , unde nomen traxe. NOI D- re, Gellii te ilimonio , qui ait sitiiciues appellatos, qui apud Hos cane- .., i re foliiι essent , hac uua Iustios, sepultos.
MENflv M II. DIERUM X I II. Omnes enim hi numeri monumentis Donishri inseribebantur: quia, ut politissimus Κirchmannus obleniat, solemne 'M.tib. 3. erat veteribus spatium vitae eorum , qui tumulis condebantur, exacte,& ad calculos quasi reuocare, non tantu:i annos &, menses, sed etiam dies ac horas quot vixissent : H pallim in monumentis conspicitur.
Quodsi aliquid mi lupost eruditissimviri virum adducere fas eli, cum in
puerorum, ac adolescentum monumentis, quae apud Gruterum , dc nos reperiuntur, ultra annos ut plurimum menses, dies , & horas expressis videam , saluo meliori aliorum iudicio , crediderim hoc sorsan fuisse factum, tum ad ostendendum , quam Velociter , quamque contra ordinem parentes filiis orbati ellestit, tum etiam ut monumentorum inspectores , parentum in sortunium ac orbitatem deplora.
. In hac inscriptione non est legendum IENs, ut apud Scardeo .fol. εου. nium, nec VA ENS, ut apud Gruterum , Sed vALENs, ut in lapidet ης 'd' conspicuum est: hac tamen obseruatione, quod A. L.ta in unicam lite am