Vita Guillelmi Verheiden Belgae cui accessit ejusdem De ortu et occasu maximorum imperiorum oratio Veneta. Edita per Iacobum fratre. ..

61쪽

1ι GυiLLELMI UgRHEIDEN, Iam his ut finem tandem imponam,S EN TENTI As Ex flati mpATHEGMATA quaedam, ab ipso prolata, addero expedit:ex quibus natura, animus, judiciumqueipsius etiaerit manifestum. Interrogatus,quodnam studium omnici esset praesuntissimum t quo prod semipumus quampi rimi respondit. rem Militarem putans. Quod studiu gravissimumJEloquctitia dixit. multa animi corporisque dona exigit hoc studium. Quid omnium jucundissimum3Libraris homirubusjureta Leges imberare DEo nos proxime similes esse Vera loquendo, alusque doliando. Cum ab amicis intelligoret se Invidos habere; dicere solebat: Virtuti qui non conpdissice, labridet alisme. Clam essent alicujus notae qui intemperanter de ipse loquentes, libenter ad jurgia eumdem prois vocassentiait: Italiam ego ini cum agnosco praeter unum Hilla. num: busequam perussmadversarius, sesa tandem ostendet mors. Homines ignavos & magnifice scribentes cum a Misordidique animi esse conspiceret; G ι A vicas, unas

nominavite quarum rauca vocalisque vox sive coaxatio

ignaris sicilε persuadet, vastum quodda illo in loco latere

animat: cum sit minimum & vilissimum. Cum aliquem favore alterius non virtute sua magnum videret; eumdem dixit habere nam qui per se natare non possunt, vesicis utuntur, quae inflatae vento ignarum ignavumque sustinent natatorem. Cum a magnis viris aliquid geri prγter honestatem notaret; HOC ROMANUM NON ES inquit. Cum amicum alicujus sertunis invidere audiret; Hariat, inquit,. ille suum 'latium. intelligens veram felicitatem in Virtute rectaq. Consesentia stam esse. ubi superbas civitates, structiararum moles operumq. labores aspiceret; pr nunciare Blitus est Sallustii sententiam: bomines aram, mi viginu

62쪽

tuti aliquando obstantem runcum appestavit:quo alta petens alata illa Virtus humi saepe detinetur. Cum cerneret domos nonnullorum instructas, tum qui se supellostile minimε necessaria jactarent,dixerat: stuam multis ego opus

non habeo s Interrogatus quae vita laboriosissima mors beoptatissima Homiti. od in Milite maximum iudicaret

esse peccatum Duci non obedire. Milites,iam eos qui justam causam non intelligerent, quam tui contra iustitia bellarent, Homi id, esset judicavit, Amici cum dicerent,Vitam Militarem multis periculis esse expositam; alti sti Inecesse in oenire Caesario eniet, quod Christiano animo usurpans,

Omnia Fato regi, oriri occidereque se; sit. Omnes cum sm et, Ignavos non tulit. Cum aliqui ipsius orationes laud rendi, Praeclarum silanqui rectescriber praeclirius ecte diserta pia omnium praedinissimum, recte agere. -ms Virtutis laus, uti sepius ii actione consistit. Quam virtute erga mines,quam erga Deu prima duceret Z Ut erga homines Anim mari dine sicerIa Deli, in heaioue nave missitate esse pret dicatac Quae mors optatissimaλλο PATRIA oppetitur.. Haec tibi,mi Frater, cbntigit:qui licet in tenebris cecideris Virtus tamen tua lucem tibi attulit, eos obscuros.

nobilesque reddens, qui in ignavia, fuga, divitiis v vaptatibusque tautem posuere. Tibi vero nunc hoc sit positam.

63쪽

Iudicio Antiquorum Censerum

GUILLELMO VER HEIDEN

64쪽

GUILLE L MI UER HEID EN

BELGAE

MAXIMORVM IMPERIORVM

Quae homines Arant, Nauigant,

65쪽

si AD LITTERARU M ET PATRIAE LIBER

TATIS STODIOSOM LECTOREMIA C. VER HEIDEN.

ORMiONEM, quam boni nonnulli & sortes Patriae cuves expetiverunt, hic tibi. Lector, exhibemus: quae non 'm eruditionis & ingenii, quam m ni ipsus animi est index constituerat enim in Itinere Omnia promte ex se petere, & quasi ex tempore,ut ita dicam, ere. Ex tempore & citra laborem haec composita oratio est ; sed non sine labore & periculo, ut observavimus, habita. In Peregrinatione honesto exercitii genere se non solum recreare, sed etiam Animi sui magnitudinem alere, pectus firmare, ex obliquo Hispanum petere, videri ab aliis ma- fis q. m videre Atos voluit. Argumentum Orationis no-iliuimum;υrbis nobilitati & Imperio respondens. In aliis quibusdam, quae penes me sensiorationibus doctrina major & ingenium:hi hac vero Animus & Virtus. Paucis; ab eo proseista oratio est, qui omnem Virtutis lavdcm in Actione consistere est arbitratus:Tum illam mortem selia mam,quae pro Patria oppetitur. Rationem c*gnomunis Campani supra reddidimus. Disputatio vero ipsius deSICiLIA sive de CupmiTATE DOMiNANDI, de qua sipra paucis auimus,& quae duobus comprehensa libris suisset, ipso jam mortuo, etiam intertriortua & quasi exstinctahaiatur. Hominis itaque Patriae amantis & litterati,ut fia- perior placuit, sic nec hic tibi, docte patriaeque amans

Lector, displicebit oratio.

66쪽

ORTU ET OCCAS VMAXIMORUM IMPERIORVM

ORATIO.

tus non fine manifesta vi numinis Ausu in menti. bus hominum exhilari, cum alias semper millima Hi tum etiam,hac tempestate, ipse Isim expertus.1wne mihi, Min sane peradolescenti, posteaquam aen dico pubcerrimam civitatis amplis De fornum ex ornatissmisgravissimo. rum hominumscriptis mimo comprehens Jem, sed osenionem modo virtutis, dignitatem imperii, magnificentium urbis prae sicari audi. vissem; nihilpotius fuit, quum ut eam rempublicam, qua de ibsens, praeclara multa intellexibem, coram, ipsi praestem,oculis usurparem circa cum per varios casus, per plurimas itinerum assar que rerum d scultate eo tandem aliquando,quo statim ab ine te ad lescentia antimus cogitabat, Deo adi ante, perpent non potui pro' festo aeterire, quin a uo, fortasse non prorsus indigno florenti L e reipubBaegravitate argumento, judicium animi mei erga magninimos rectante que Piros ro virili mea,declararem, quam ad rem aggredi,credite mihi, nunquam augus fuissem,ci vel nomen ipsum VENETiARvM, id eli, theatri orbis terrarum, velampy imorum virorum prudentiam, vel etiam dosiissimorum hominum eruditiora atque Iapientiam mecum ipse considerassem, nisi haec una me, quae Ρι lea , justentaret consolatio. Nam mihi quidem ita persuasum G, Plerosque omnes eminenti sortim viros quanto ad astiorem di I a nitatis

67쪽

Gath-γirtute sua peruenerunt, ὁ β itares esse se

moderatiores solae: . excellenti doctrina mpositos quantum buis munitati litterarem operae tibor que dederunt, tantum reliquis praedure omnibus er at ire judicandi .epinate. Iam herbdicere de 0rtu Vccus marini rem Imperio um, tum esse dimgnam auribus optinorum cxifferre, siquidEm eum esse me sentis rem, qui rem tantam pro magnitudine suu tumes quis id strarare ausit 2 explicare latiurauiter ornatequ8possem. Verumtamen quid en tandem in ipsa, quae lati Time patet, rerum humanarum nautura,quo de te ere tu ire, loqui debemus libentius,quam id quod

humanorum operum multo mari orum putatiis, in q proxime naturam attingit diuinam, de Mono IMPERANDIt ura dere, cum quanta maxima possum brevitate, dicrae decrepit memor . temporis, memor 'sonarum. Pos N. N. etiam atque etiam dieb menser orarem, ii me ἷmine cir attente audiretis, nisi animos prastros suasionte erectri viverem. I ton me fugit fuisse n nullus qui

causas Imperiorum contatuendorum e Icare sonati, is quas nobis artes in sitatas i as,inauditas, novi modia .pietate estula cogitationum ι λο- astionum noctrarum boum etia ab civi finitia atque honestate abhorrentes, attulerunt: quare ex exHE.

mationisuae vehementer obfuissePreque honeste consuluisse utilitari generis humani videntur, dum ingravi Abtilitatepra dentes, nova in abstrusa inpect ine, quam judicii gradiitate vetera Utata

tulerare maluerunt, enim tam nihil vitelem, tam alienus ab omni cognitione Varum,qiii illud ignoret, e iura omnino res, quibus eluvissmmes Imperiorum omnium mortus in processus jure referamus acceptos unam, Dii immortalis hunc machinam rem ram uniuersam, arbitratu suo moderansis Voli' talem: aberam, praestanti morim inrosens Hurem quandam e , excetrirem Virtatem. qtiarum alteram Icet ab altera nugost glosep re aliqua

tamen ratione re disguas. Atque haec Iunt illis principia,

68쪽

Dg ORTu set occAsv iMPER. . 6I hac fundamenta , hae quasi geminae columnae quibus nisca se per in omnis Imperiorum mamritudo. itaque, vide mihi, non modo bos, qm praecepta pietatis pernoverunt rerum scriptores, verum etiam illos, quos ab omni me fuisse alienos, nemo quibiquam ignorati quid volunt' quo te vocavis cui praticipia maximo. iram ω evniliM Imperiorum a cribrent; nisi Ea ori Gino' nissi prasantium virorum Virtutis strudis crucisium Lue prim cipes Herodotus atque TDic ides' quorum inis tantiquitate Hisnerabilis, aster prudentia sui iuris. qui lilii, qu i iret ignani Lotinωlim, disertiSimus rerum explicator T. Liuius , sedierim CSu, lustius prudensinattentus scriptor Cor. Tacitus' quid alii Ana.

mepabiles' nonne ad unum omnes incrementa Imperiorum ad DEois optimum Max. autorems ad e regios siuae ciuitatis viros retulerunt' Nam quae res a non nemine nimis frequenter jaClari boscii Fortu. nam esse reginam omisum dominum3. rerum humanarum; fortuna cuncta magis ex libidine sua, quam ex aequo libem di, fortuniat peris, regna asia talia,' quae mortales admirari soloet, dono durae

certe summae loliatis ese fidicas si credas, nequissimae improbita. tis. perinde,quasi non modo dux sapientium 'ti O,Persis etiam ipse sustorum mug er epentus nonsatis docuisse umbra esse suae quem-

qae fortunae: Fortunam a Pirtute, non a fortuna pendere Pirtutem.

stuo si cui artes eas,in quibus plhrimum inesse ad mentisintimus ad res magnis benegreendas, pel cripere Pel donare positi come. Iane libens Pim ill2us nodytine ibit mrendam videri: sin minus, quid est tandem, quin fragilem hunc imbecillam, nam subea pestirit Deam,pavum dumtaxat ω inane nomen,Pet ab infidelitate impio, i , Ni ab sustorum imprudentia profectum, arbitrem Sigitur cinfortuna bonam mentem, aequitatem, animam excel. sumet mictum, temperantiam cetera que pirtutes aut umquam

donavit aut donatus iaemit' aut 'resiluit admitra profecto niilli.

Est illi itis diuina.sempiterna Mens, Vol ille quem videmus, si serum

69쪽

6, O R A T I O HI siderum cursis castrionque motus, ν remm vitissitudines . ea res ommis nutu suo 'bernae; ea . flabilire is ris cir comamjvere folii. Etenim ' Ahina vis atque Potectas nu quam princlarius elucet, qu ibi , ubi nibil poten humano consilio iam,rustrari ; repete mecum animo Initia es Exitus a b ori Imperiorum tum denique intelliges, Potenti Ima Imperia diuisu numinis voltimae, neque conflitia, neque everti um modo posse. stuis Alsrhi eam mentem iniecit, ut imperium totius fere Asiae sitirent divina Voluntas: quis gentem 'Persarum incultam, ad tantum in rufactiguis evexit' dirim uoluntas: quis ignobiles, s in extremis Graecia angulis latentes Macedonas adversus Asiam conchahit' diuina Voluntas. quis denique populo 'mano universterrarum orbis imperium metu illabime em illa diuisu Volunt, tus sta profecto. nam Deus immortalis,quo iunitiam ejus agnoscant ob potentiam improbi perhorrescant, excitas iacente erigit Ussiolos , sedit superbos, ambitiose es a re imperantes, de dignitate

omni deturbat sit enim putas esse causae,cur arbores maxime pro cerari cur montes turre Medisi imas fulminκm iactu Pentorum,

que violentia os is humilia vero atque depressa tuta permanere sentiamus' an quod 'ummus ille rum terrarumque Imperator diligere modenos,ia Hsuperbos,potentes attenuare, infirmos adim re consueuit' quid euotaquis, Annec eos, qui ambitione varitialesimis consultoribu incitanter ad atque nefas domina. tum obtinueruut maximo Pidemus imperio loruisse' nemo ne gat. Perum istἰus rei haec causa est solet enim Deus,quogroius h

mines ex commutatione rerum doleau quos pro stetere eorum alcisi velit, bis sicundisres interdum res diutumiorem impunitate cono cedere. Pt enim turpioris criminis reos, quo vehementius ad terram ad gantur, altius minicter rerum capital um attollit ita Deus ima

moritas dissere aliquando hindictam, non culpam mal ficii conam improbos non ahn cissipare Hadgraviorem casem re struas

70쪽

; DE ORTU ET Occ As V IMpER. Ghoare Pelliladeatur. 0 Panas imperiiproferendi cogitationesto e. licem . catinniosam ambitionemJ 0 mistra Ujustam maxim rum sapere tum fortu mi qui, iusquam tibi se jentirent mmorare DEosis volense, de regno toto deciderunt. quamobremst hoc positum imprimis,quod in boni confitentur omnes, nec improbis

villat eclamante animi conscientia, infitiari au t; nempe,princiapem Imperiorum causam confictere in unius, qui res omnes ex hallido condidit,condit vi moderatur Ommpotentis Dei Voluntate. Iam ero dubitare quis potest, quin proximefecundum diuini numinis Munatatem,Imperia vel excellentium virorum Virtute firmentur,vel Gera tantur Disperditorum. Adfer enim quas pelis causas,inquire omnia multis ima quaeques Vcrutare: nunquam,siquidem integrum

derebus judicium ferre pelis, aliter reperies, nisi tortunam Imperii restondisse Moderatorum Virtuti: Semper cir linum a minus id neo ad optimum quemque translatum, elicitutem Imperii una cum moribus immutatam fuisse. quid enim si mundus ille ab ipso Deo admirabissi ordiare, uimia curasingulariprovidentia guber/ia tur, an tu Impsa iam conserant ab homine possesne summa virtute putas nam si arbitraris nora quaedam artifcia, insidio a consilia ad

principatum oblisendum, Pim quamdam incredibilem posta re, vo hementer raras. OMNES alienos a Uinute conatus, s refle ratiocinari velis, pilebis hel ad exitum non per enisse, pel autori suo clatidem attulisse inguem. pMenim ad modum telis aranearum mum scam irretire, ab hirum line rumpi cernis: Ita CALLIDAs IMPR DRUM ARTEs pauci imbelles cir incauti timent i prudentes . magnanimi sane facile conterunt atque contemnunt.quid multa Mare qaiana ista syes Terra quam extasimus, ea quae AEd scamus omnia, uni serviunt o parens Hirtuti. Veniant tibi in men, tem Assyrii atque mersae membreris Macedonum, recordare ma norum ecqua tandem re nis Hirorum excellauiani, tute Permis Si