De rebus gestis Alexandri Magni regis MacedonumQuintus Curtius. Cum annotationibus Des. Erasmi Roterodami

131쪽

. LIBER OCTAVVS Lxi, pit hortari, ut fidem, qua uim Macedonii mallet experiri,neu morareti estinationem uictoris exercitus in India tendentis. Cui quisquis semet osterret, in suu caput aliena clade esse uersunt. Et ipse quide Syii mitiares

deditionem abnuebat. Caetcrii mater eadem P coiunx moriturale an

te denutians, quam in ullius ueniret potestate.Barbari animu ad honesitiora u tutiora conuerterat pudebat libertatis maius esse apud scis minas,s apud uiros pretiu. itaq; dimitto internuntio pacis, obsidione serre decreuerat. Sed cu hostis uires sua scp pcsare rursus muliebris cGslii quod pceps magis u necessariu esse credebat, poenitere eum coepit Reuocatoq; strenuel Oxorte suturis se in regis potestate respondi qu/ nu imprecatus,ne uoluntatem & consiliu matris suae proderet, quo fas sta o oui citius uenia illi quoq; impetraret. Praemissum igit Oxortem cu matre nusliberisq; & totius cognationis grege sequebat, ne expectato quidem sis dei pignore quod Oxortes promiserat.R ex equite prsmilio, qui reuer. ii eos iuberet, oppeririss praesentialpinis, sust uenit, Sc uictimis Mineruae ac Uictoris caesis impertu Sysimithri reii tuit, spe maioris etia pro/uinciae sed a si cus de amicitia ipsius coluissset. Duos illis iuuenes patre tradente secu militaturos sequi iussi .Relicita deinde Phalange ad subi gendos, qui defecerant,cu equite processit. Arduu& impeditum saxis

iter primo utcuno tolerabant. Mox equoria non tingulis modo attristis, sed corporibus eii. i fatigatis sequi pleri* non poterant, & rarius

subinde agmen fiebat,pudorem ut sere sit immodico labore uincente. Rex tamen subinde equos mutas sine intermissione fugientes insequebat. Nobiles iuuenes comitari eum soliti defecerant, praeter PhilippuLysimachi erat frater, tum primu adultus,& quod facile apparet in dolis rarae, is pedes incredibile dieiu per. l. stadia Medium regem comiscatus es saepe equia suum offerente Lysimacho, nec tam cui digrederet .a regi estici potuit, cu lorica indutus arma gestaret. Ide cum peruentu

esset in saltu in quo se Barbari abdiderant, nobilem edidit pugnam regemo cominus cu hoste dimicante protexit. Sed pollea a Barbari in suga essus deseruere sylvas,animus, qui in ardore pugne corpus stis entavera siliquit, su bito q, ex omnibus membris proselo sudore arboris proxime stipiti se applicuit. Deinde ne illo quidem adminiculo susii.

nente manibus regis exceptus est,inter quas collapsus extinguit. γιstu regem alius haud leuis δolor cepit. Eriguus inter claros duc et subrat quem extinc Gesse paulo ante, I reuerteret in castra cognouit 'triirso sentis omni apparatu atin honore celebratu est. Dacas deinde statuerat petere.lbi nari P Spitamene esse cognouerat.Sed hanc qm neditione ut pleram alia sortuna induistendo ei nun a fatigata pro absim te transegit.Spitamenes uxoris i modico amore flagrabat, qua re suga,&noua subinde exilia tolerante in omne discrimen comite tria

132쪽

LIBER OCTAVVS. bat.Illa malis fatigata identide muliebres adhibere blanditias, ut tansdem fugam sisteret, uictorisq; Alexandri clementia expertus placaret, quem e lugere non posset.Tres adulti erant liberi ex eo geniti, quoscupectori patris admouisset, ut saltem eorum misereri uellet, orabat. Et quo efficaciores essent preces, haud procul erat Alexander. Ille se prosdi no moneri ratus,&sormae profecto fiducia cupere ea quam primu dedi Alexandro acinacem strinxit, pcussurus uxorem, nili prohibitus esset fratria eius occursu.Caeteruabire e conspectu iubet,addito metu mortis si se oculis eius obtulisset, & ad delyderi u leuandum noctes inoterpellices agere coepit.Sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est. l ta P rursus uni ei deditus orare non destitit, ut tali conilio abstineret, pateretq; sortem quacuq; his fortuna secisset. Sibi moratem deditione esse leuiorem. At illa purgare se, quod quae utilia esse censebat muliebriter forsitan sed fida tamen mentesilasisset, de caetero sutura in uiri potestate. Spitamenes simulato captus obsequio, de die conuiuiu apparari iubet tauro & epulis grauis semisomnus incubiaculum seri .Quem ut alto & graui somno sopitum esse sensit uxor, gladiu quem ueste occultauerat, stringit,caput eius abscissum cruore respersa seruo suo conscio facinoris tradit. Eodem comitante sicut erat cruenta ueste in Macedonu castra peruenit nuntia 3 Alexandro iushet adesse, quae ipsa deberet agnoscere. Ille protinus Barbaram iussit admitti.Quam ut aspersam cruore conspexit, ratus ad deploranda contumelia uenisse, dicere, quae uellet iubet. At illa seruum, quem stare in uestibulo iusserat introduci de syderauit. Qui quia caput Spitames nis ueste tectum habebat,suspectus scrutantibus, quid oculeret ostens dit.Cosederat oris exanguis notas pallor, nec quis esset nosci satis posterat.Ergo rex certior factus humanu caput asterrem, tabernaculo excessit, percontatusq; quid rei sit, illo prostente cognoscit. Variae hine

cogitationes inuicem animum diuersa agitantem comouerant, eris tu ingens in semet esse credebat, quod transtuga & proditor, quim tantis rebus suixisset iniecturus moram fuisset, interfectus esset. Cotra facinus ingens aversabatur, cum optime meritum de ipsa comunium parentem liberoruper insidias interemisset. Vicit tamen gratiam me riti sceleris atrocitas, dentitiario iussit, ut excederet castris. Neu licentiae Barbarae exemplar in Graecoru mores 8c mitia ingenia transferret. Dacae Spitamenis caede comperta Dataphernem desectionis eius participem uinctu Alexandro se* dedunt.Ille maxima presentiu curarum parte liberatus, conuertit animu ad uindicandas iniurias eorum, quishus a praetoribus suis auare ac superbe imperabat. Ergo Pharas iHyrcaniam Cardos cu Tapyris tradidisimandauito ut Phradatem, ebi succedebat, ad se in custodiam mitteret. Arsia mi Cariae praesecto

133쪽

LIBER OCTAVUS L substitutus est Tinsonor.Arsaces in Media missus, ut Occidates inde discederet, Babylonia mortuo Mazeo Dedi tameni subiecta est. Hiscopositis tertio mense ex hybernis mouit exercitu, regionem, q Gabas za appellat, aditurus. Primus dies quietu iter prsbuit, Proximus ei nodum quidem procellosus 8c triliis obscurior in pristino, non sine cresscentis mali damno pter itiTertio ab omni parte coeli emicare fulgura& nuc internitente luce nunc condita,no oculos modo meantis exercitus, sed etia animos terrere coeperiit.Erat prope continuus coeli fragor 8c passim cadentiu fulminum species viseba ξ. Attonitisq; auribus itus Pens agmen nec. Pgredi nec considere audebat.Tu repente imber grandinem incutiens torrentis modo effundit. Ac primo qui de armis suis tecti exceperan t.Sed iam nec retinere arma lubricae 8c rigentes manus poterant, nec ipsi destinare, in qua regionem Obverterent corpora, cuundiq; tempesta tis uiolen tia maior, si uitabZt,occurreret.Ergo ordinibus solutis p totu saltum errabundu agmen serebat, multio prius me, tu,q labore delatigati prostrauerant humi corpora, quasi imbrem uis frigoris concreto gelu astrinxerat. At a se stipitibus arborum admouerant. Id plurimis N adminiculum 5e seffugium erat.Nec sallebat ipος

morti locu eligere, cu immobilis uitalis calor linqueret. Sed grata erat pigritia corporum sitigatis,nec recusabant extingui quiescendo, quippe non uehemens modo, sed etiam pertinax vis mali insistebat.luce mo* naturale solatiu praeter tempestatem haud disparem nocti, sylvaruq umbra suppresserat. Rex unus tanti mali patiens circuire milites, cotrahere dispersios, alleuare prostratos, ostendere procul euolutu ex 'Tugur is sumum, hortario ut proxima quae* sumuSia occuparent. Nec ulla res magis saluti fuit, u quod multiplicato labore sufficiente malis, quibus ipsi cesserant,regem desσere erubestebant.Caeterum euscacior in aduersis necessitas, s ratio frigoris remediu inuenit. Dolas bris enim sylvas sternere aggressi, passim aceruos strues accenderuta Continenti incendio ardere crederes saltu,&uix inter flammas aginis . nibus relictu locum. Hic calor stupentia membra c5mouit, paulatimo spiritus,quem continuerat rigor, meare libere coepit Excepere alios tecta Barbaroru quae in ultimo saltu abdita necessitas inuestigauerat. Alios castra, quae in humido quidem, sed etiam coeli mitescente Leuitia locauerunt mille militum atquivaru calonum in pestis illa coimpsit. memoriae proditu est, quosdam applicatos arboru truncis.& non se id uiuentibus, sed Sc inter se colloquentibus similes esse conspectos,durante adhuc habitu, in quo mors quem P deprehenderat .Fortem ac do gregariu ς miles sem & arma sustentans, tandem in castra peruenes rat. uo uiso rex quariu inse tunc maxime admoto igne refouebat aratus ex sella sua exiliuit, torpentem militem &uix compotem menta

134쪽

mensam

LIBER OCTAVUS. is demptis armis in sita sede iussit cosidere. Ille diu nec ubi reqii iesceret nec a ci estet exceptus,agnouit. Tande recepto calore uitali, ut regiam sedem regem Φ uidit, territus surgit. Que intuens Alexander. Ecquid intelligis miles, inquit, quanto meliore sorte,d Persae sub rene uiuatis Illis et ii in sella regis cos edisse capitale foret, tibi saluti suit. Postero die conuocatis amicis copiarui ducibusώPnuntiari iussit ipsum Oia, qtisairussa essent redditurii, & rmisso fides extitit. Na Sysimithres multa iumenta & camelom. i l. millia adduxit, pecora in Sc armenta, si distris buta pariter militem Sc damno&fame liberauerunt.Rex gratia sibi relatam a Sysimithre praefatus, sex dierucocta cibaria serre milites iussit.

Sagas petens tota hanc regionem depopulatus.x . millia pecorii ex

prsda Sysimithri dono dat, indest venit in regionem, cui Cohortanus Satrapes nobilis praeerat qui se regis potestati si dei*st misit. Ille imperio ei reddito haud amplius si ut duo ex tribus sit 3s iecit militarent, exegit.Satrapes etiam eii, qui penes ipsum relinquebat, tradit. Barbara os

putentia conuiuiu, quo regem accipiebat, instruxerat. Idcii multa comitate celebraret introduci.xxx. nobiles uirgines iussit. Inter quas erat Glia ipsius Roxane note eximia corporis specie Sc decore liabit' in Barabaris raro.Qus quail inter eleetasPcessera Loim in oculos couertit in se, maxime regis minus ia cupiditatibus si iis imperantis inter obses a fortune contra qua no satis cauta mortalitas estutacp ille, u uxore Darii, a duas filias uirgines,sbus forma pler Roxanem coparari nulla poterat,haud alio aio, I parentis aspexerat tunc in amore uirtunculae si

regis stirpi comparet ignobilis it aetasus est,ut diceret ad uabilienduregnu pertinere Persas 8c Macedones conubio iungi, hoc uno modo& pudorem uictis. 8c superbia uictioribus detrahi posse.Achillem quo , a quo genus ipse deduceret, cu captiua coisse. Ne inseret nefas arbistrarent,ita matrimonii iure uelle iungi insperato gaudio istus pater sermonem eius excipit. Et rex medio cupiditatis ardore iussit a Terri pastrio more panem. Hoc erat apud Macedones sanctissimum coeuntiupignus .Que diuisum pladio uter*libabat.Credo eos, qui gentis mos res condideriit,parco& parabili ut si ostendere uoluisse iunoentibus

opes, quantulo contenti esse deberent, hoc modo rex Asiae&Europae introductia inter conuiuales ludos matrimonio sibi adluxit, e captiua

geniturus, qui uictoribus imperaret. Pudebat amicos super uinii Sc espulas socerum ex deditis esse electili. Sed post Clyti caede libertate sub lata,vultu, qui maxime seruit, assentiebant.Caeterum India &inde .ceanu petiturus ne quida tergo, quod destinata impedire posset. mo/ueret, Rexo iri ibus prouinti js.xxx. millia iuniora legi iussi.& ad se armata n duci. Obsides smul habiturus Se milites Craterii ad persequendos Hausta ne&Cathenem,qui ab ipso desecerant, misit, quoruHauε

135쪽

LIBER OCTA s LXmstanes captus est. Calenes in praelio occisus. Polypercon quoq; regios

nem, quae Bubacene appellat in deditionem redegit. lino omnibus copositis cogitationes in bellum Indicu uertit. iues regio habebat non

auro modo, sed gemmis quo margariti'3 ad luxu magis u ad na

gniscentiam exculta. Periti militares auro dc ebore seuere dicebant. itaq; nec ubi uinceret,cum caeteris praestiret,scutis argenteas laminas equis frenos aureos addidit,loricas quoq3 alias auro, alias argento adsornauit. x. millia armatoru erant, que regem ad id bellum sequebant Iamq; omnibus praeparatis quod olun praua mente conceperat, tunc esse maturum quonam modo coelelles honores usurparet, coepit agi

tare. Iouis filium non dici tantu se, sed etiam credi uolebat, tanu perinde animis imperare posset ac linguis. Itaq; more Persarii Macedonas uenerabundos ipsum salutare prosterirentes humi corpora. Non deserat talia concupiscenti pernitiose adulatio, perpetuu malum regum, quoru opes iaepius assentatio, u hostis euertit. Nec Macedonum haec erat culpa nemo enim illotu quicu ex patrio more labare sultinuit,sed Graecoru, qui professonem honestarum artiu malis corruperant mos ribus.Hastes quidam assiiuus pessimoru carminum post Choerilum conditor,ta ex Sicilia Cleo hic quide non ingenii solu,sed etiam nationis uitio adulator,&caetera urbium siram purgamenta, qtisSpinquis

etiam maximorumo exercituu ducibus a rege praeserebantur.Hi tum

coetu illi aperiebant, erculemq; 8c patrem Libest & cum Polluce Castorem nouo numinices iuros essen stabant. Igit festo die omni opus lentia couiuiu exornari iubet,cui n5 Macedones modo & Greci prin/cipes amicoru, sed etiam nobiles adhiberent. Cum quibus cum discu/huisset rex paulisperepulatus conuiuio egredit.Cleo sicut praeparauerat, sermonem O admiratione laudum estis instituit .merita deinde ncensiuit,abus uno modo referri gratia posset,si quem intellisterent deuesse confiterent exigua thuris impensa tanta benescia pensaturi. Persias quidem non pies tu,sed etiam prudenter reges suos inter deos e tere maiestatem enim imperii salutis esse tutelam. Nec herculem quis dem N patrem Liberti prius dicatos deos, quam uicisctent secu uiuenstium inuidiam. Tantundem quo* posteros credere, quantu praesens aetas sipopondisset. Quod si caeteri dubitent, semetipsum curex inisset conuiuium prostraturum humi corpus. Debere idem facere caeteros, R in primis sapientia praeditos. Ab illis enim cultus in regem este proodendum exemnium.Haud perplexe in Calisthenem dirigebat oratio, Gravitas uiri&prompta libretas inuisa erat regi, quas solus maces donas paratos ad tale obsequium moraret. Is tum silentio faeto unuillum intuentibus caeteris, Si rex, inquiti sermoni tuo assuisset, nullius proseisto uox responsuri tibi desiderareLIpse enim peteret,ne in pereε

Adulatio Graeci

136쪽

LIBER OCTAVVsgrinos ritus degenerare se cogeres, neu rebus secticissime gestis inuidia tali adulatione contraheres. γed quonia abest, ego tibi pro illo respondeo, nullii esse eundem & diuturnum et prscocem fructu coelestes* honores no dare te regi,sed auferre. Interuallo enim opus est, ut credatur deus, semperq; hanc gratia magnis uiris posteri reddunt. Ego aut ima mortalitatem precor regi, ut uita diuturna sit & aeterna maiestas. Hosminem consequit aliquando nunu comitat diuinitas. Herculem mo, do N patrem Liberu consecratae imortalitatis exempla reserebas. Credis ne illos unius conuiuii decreto deos factos: Prius ab oculis mortaliu amolita natura est, quam in coetu fama perveheret. Scilicet ego&tu Cleo deos facimus. A nobis diuinitatis suae authoritatem acceptus rus est rex. Potentia tuam experiri libet. Fac aliquem regem.Si deu postes sacere, facilius est imperi u dare, a coelia. Di j. Ppiti j sine inuidia, quae Cleo dixit audierint, eodem p cursu, quo fluxere res,ire patiantur.Nos stris moribus uelint nos esse contentos. No pudet patris, nec desydem ad quem modii rex mihi colendus si discere. Quos equidem uictores esse confiteor,si ab illis leges quis uiuamus, accipimus. Aequis auribus Callisthenes ueluti uindex publicae libertatis audiebat.Expresserat non assensionem modo sed etiam uocem, senioru praecipue, quibus grauis erat inueterati moris externa mutatio. Nec quicu, quae inuicem iactasta erant,rex ignorabat, cu post aut eam, quae lectos obduxerat, staret. Igitur&Hagem & Cleonem misit,ut sermone sinito Barbaros tantucum intrasse procumbere suo more paterent. Et paulo post quasi potiora quaedam egisse conuiuiu repetit. Quem uenerantibus Persis Polypercon,qui cubabat super regem, unum ex his mento contingentem humum per ludibriu coepit hortari ut uehementius id quateret ad tersra, elicuit cmram Alexandri, qua olim animo capere no poterat. Ita reX, Tu au inq*rio ueneraberis me An tibi uni digni videmur esse ludibrior Ille nec regem ludibrio nec se contemptu dignum esse responydit.Tum detractu eum lecto rex precipitat in terram.Et cum is pronus

corruisset. Uides ne inquit, ide te secisse qd in alio paulo ante ridebaset Et tradi eo in custodia iusso conuiuiu soluit. Polyperconti quidem postea castigato diu ignouit. In Calisthene olim cotumacia suspectu pulcatioris irae fuit, cuius explendar matura obuenit occasio.mos erat ut

supra dictu est, principibus Macedonia adultos liberos regibus trades re ad munia haud multu tauilibus ministeriis abhorrctia. Excubabat

seruatis noctiu uicibus proximi soribus aedis, in qua rex acquiescebat. Per hos pellices introducebant alio aditu, quam quem armati obsid bat. Iidem acceptos ab A asonibus eqs O rex ascensurus esset admo/Debant, comitabanturep&uenantem Scin prael as, omnibus artibus

studiorum liberalium exculti. Praecipuus honor habebatur, quod lice

137쪽

LIBER OCTAVVS LXIIIbat sedentibus uesci cum rege. Castigandi uerberibus eos nullius po testas prster ipsum erat. Haec cohors uelut seminarium ducu prssectorum in apud Macedonas suit. Hinc habuere posteri reges, quoiae stirpin multas states romani opes ademerui. Igit Hermola' puer nobilis ex regia cohorte cum aprum telo occupasset, quem rex ferire destinati rat,iustu eius uerberibus affectus est. Quam ignominiam aegre serens deflere apud Sostratum coepit, ex eadem cohorte erat Sostratus amos re eius ardens. Qui cu laceratum corpus, in quo deperibat,intueretur,

sorsitan olim ob aliam quo P causam regi inielius, iuuenem sua sponi te iam motu data fide acceptao perpulit, ut occidendi regem consiliusecu iniret. Nec puerili impetu rem executi sunt, quippe solerter, quos in societatem sceleris ascisceret, Nicostratum, Antipatru,Asclepiodoru*, R Philota placuit assumi. Per hos adiecti sunt Anticles Elapionius,& Phimanes. Csteire agends rei haud sane facilis patebat uia.Opus

erat eadem o coiuratos noctie excubare,ne ab explibus cost 3 impodirent, sorte aut alius alia nocte excubabat . ita in in pmutandis statios nutricibus caeteroq; apparatu exequendae rei. xxx. N. q. dies absumpsi sunt.Aderat nox, qua coniurata excubare debebant,mutuas de laeti cuius documen tu tot dies fuerant. Neminem metus spes ue mutauerat.

Tanta omnibus uel in regem ira, uel fides inter ipsos fuit. Stabant id ad sores aedis cius,in qua rex uescebat, ut conuiuio egressum in cubiculum deducerent.Sed sortuna ipsius simul epulantiu comitas prouoxit omnes ad largius uinum, ludi etiam conuiuales extraxere tempus, nunc laetis coniuratis, quod Epitu aggressuri essent, nunc sollicitis, ne in lucem conuiuium extraheret, quippe alios in stationem oportebat prima luce succedere, ipsorum post.νη .diem reditura uice Nec spera/re poterant in illud tempus omnibus duratura fidem.Csterum cu iam lux appareret,& conuiuium seluit,&coniurati exceperunt regem laeti occasionem exequendi sceleris admotam. Cu mulier attonitae ut cresditum est mentis couersarii in regia solita quia instincitu uidebat sutu ip samsi ιra P dicere, non occurrit modo abeunti, sed etia semet obiecit uultu ii ruerεN Oculis motu prsserens animi, ut rediretin conuiuiu monuit,& illest ' Iudii bene deos suadere resipondit reuocatisin amicis in horam diei serme secundam conuiuii tempus extraxit. Iam ali j ex cohorte in statione successerantiante cubiculi sores excubituri. Adhuc tamen colurati stas bant uice ossim sui expleta. Adeo pertinax spes est, qua humanae men/tes, qua ingentes concupiscentis deuouerunt. Rex benignius, qua alias allocutus discedere eos adcuranda corpora, quoniam tota nos'e perastitissent bubet. Data sunt singulis. l. sestertia. Collaudatiis quod etiaal Js tradita uice tamen excubare perseuerassent. Illi tanta lpe destituti

domos abeunt, & caeteri quidem expe stabant stationis suae nodiem.

138쪽

I LIBER OCTAVVS Ephimanes siue comitate regis, qua ipsum inter coniuratos exceperat repente mutatus, siue quia ceptis deos obstare credebat, fratri suo Eu hilocho, quem antea expertem es consilii uoluerat, quid Pararet aporit.Omnibus Philotae supplicium in oculis erat. Ita Φ protinus in acit Patri manu,& in regiam peruenit. Excitatiso custodi bus corporis ad salutem regis pertinere,que afferret,affirmat,& tempus,q uenerant,&uultus haud sane securi animi index & moesticia e duo, alterius. Ptolai nassi ac Leonatum excubantes ad cubiculi limen excitauerunt. Ita apertis soribus & lumine illato, pitu mero ac somno excitant regem Ille paulatim inente collecta, quid a Terrent,interrogat. Nec cu status Eurilochus non ex toto domit suam auersari deos dixit, quia stater ipsius, qua iacuimptu facinus ausus seret, tamen & poenitentiam eius age.

req& per se potissimum profiteret indicium, in ea ipsam nodum, quae decederet insidias coparatas fuisse.Authores scelesti consit a esse, quos minime crederet rex. Tum Ephi manes cun cta ordine consciore nos mina exponit.Catililienem non ut participem facinoris nominam esese constabat, sed solitum pueroru sermonibus uituperantiu criminansitum regem laciles aures praebere. Quidam adinciunt, cum Hermos laus apud eum quoq3 uerberatu se a rege quereret, dixisse, Calisthene meminisse debere eos iam uiros eme. Ido an ad consolandam patiens tiam uerbem,an ad incitandum iuuenum dolorem dieiu esse, in ambiguo fuisse. Rex animi corporisin sopore discusso, cu tanti periculi, ci aserat,imago oculis oberraret,Eurilochum. L. talentis & cuiusdam Tyridatis opulentis bonis donat protinus,statrem anteu pro salute eius precare restituit. Sceseris aute authores inter P eos Calisthenem uin istos asseruari iubet,quibus in regia adduistis toto die& noete proflxima mero ac uigili js gratiis acquievit. Postero aut die kequens consiliu adhibuit, cui patres propinqui*eom, de quibus agebatur, intere rant ne de sua quidem salute securi, quippe Macedonia more perire debebant omniu deuotis capitibus qui sanguine contigiment eos.Rex introduci coniuratos praeter Calisthenem iussit atΦ quae agitauerant sune cunctatione consessi sunt. Increpantibus deinde uniuersis eos, ipse rex, quo suo merito tantu in semet cogitassent facinus interrogat. Stu/pentibus ceteris, Hermolaus os uero inquit, quoni a quasi nescias ciris occidendi te consiliuiniuimus, quia non ut ingenuis imperare corapisti sed quasi inmacipia dominaris Primus Goibus pater ipsius Sci/polis parricidam etiam parentis sui clamitans esse consit it, R ad os manu obieeta scelere 3e malis insanientem ultra nestat audiendii. R inhibito patre dicere Hermolau iube quae ex magistro didicisset Ca listhene R Hermolaus utor inquit, benescio tuo, 8c dico quae nostris

malis didici. Quota pars Macedonum saeuitiae tuae superest uotus

139쪽

LIBER OCTAVVs LXV quis* non e uilissimo sanguiner Attalus & Philotas, R Parmenio.&Lyncestes Alexander,&Clytus, quantum ad hostes pertinet, uiuunt Stant in acie te clypeis suisI tegunt, & pro gloria tua pro uictoria uulnera accipiunt, quibus egregiam gratia retulisti. Alius mensam tuam sanguine suo aspersit. Alius ne simplici quidem morte defunctus est. Duces exercituum tuoRr in eculeum impositi,Persis quos uicerant,suere spectaculo. Parmenio indicta causa trucidatus est, per quem Attas tu occideras. Inuicem enim miserorum uteris manibus ad expetenda supplicia.Et quos paulo ante ministros caedis habuisti, subito ab alias iubes trucidari. Obstreput subinde cuncti Hermolao. Pater supremustrinxerat serru, percussurus haud dubie,ni inhibitus esset a rege quippe Hermolaum dicere iussio petito ut causas supplicii augentem pariter aussirent. Aegre ergo coercitis rursus Hermolaus,quam liberaliter inquit, pueris rudibus ad dicendu agere permittis KCalisthenis vox carcere inclusa est quia solus potest dicere.Cur enim non producitur. cum etiam consessi audiunturzNempe quia liberam uocem innocenstis audire metuis. Ac ne uultu quidem pateriset Atqui nihil eum secisse contendo. Sunt hic, qui mecu rem pulcherrimam cogitauerat. Nemo est, qui conscium suille nobis Calisthenem dicat,eum morti olim destinatus sit a iustissimo & patientissimo rege. Haec ergo sunt Macedonupraemia,quorum ut superuacuo & sordido abuteris sanguine. At tibi

xxx.millia mulorum captiuu aurum uehunt,cum milites nihil domum prster gratuitas cicatrices relaturi sunt.Qus tamen omnia tolerare potuimus, anteu nos Barbaris dederes, & nouo more uictores sub iugumitteres.Persiarum te uestis N disciplina delectat. Patrios mores Go/sus es Persarum ergo non Macedonu regem occidere uoluimus,& te

transfugam belli iure persequimur. Tu Macedonas uoluisti tenuatis bi ponere, uenerario te ut deum. Tu Philippu patrem auersaris, & siquis deorsi ante Iouem haberetur, fastidires etiam Iouem. miraris,uliberi homines superbiam tua ferre non possiimusrQuid si ramus ex te quibus aut insontibus moriendum est, aut quod tristius morte est in seruitute uiuendum Tu quidem si emendari potes, multu mihi des hcs. Ex me enim scire coepisti,qd ingenui holes serre non possunt. De

caetero parce, quom orba senectutem supplicηs ne oneraueris.Nos iube duci. ut 9 ilex tua morte Petieramus consequamur ex nostra haec

Hermolaus. At rex si talia sint, inquit, quae iste tradita a magistro suo dixit patientia mea ostendet.Cosessum ein ultimum facinus,in ut Dossim non solum ipsi audiretis expressi non imprudens, cu permisissem huic latroni dicere usurum eum rabie, qua compulsus est, ut me quem parentis loco colere debet uellet occidere. Nuper cum procacius se in

uenatione gessisse more patrio & ab antiquissimis Macedoniae regis

140쪽

LIBER OCTAVVsbus iiserpato eum castigari iussi. Hoc & oportere seri, R i: t a tu inrisbus pupilli,a maritis uxores,seruis quoq; huius pueros aetatis uerberare concedimus.Haec est saeuitia in ipsum mea, quam impia caede uolusit ulcisci.Nam in caeteros,qui mihi permittunt uti ingenio meo u mitissim,non ignoratis. Commemorare superuacuum et t. Hermolao par

ricidarum supplicia non probari, cu eadem ipse meruerit, minime hera cule admiror . Nam cum Parmenionem Sphilotam laudat, suae serauit causae. Lyncestem uero Alexandrum bis insidiatum capiti meo aduodus indicibus liberaui.Rursus conuictum per biennium tamen distuli,donec uos postularetis, ut tandem debito supplicio scelus lueret. Attalum,antesi rex essem hostem meo capiti fuisse meministis.Clytus utinam non coegisset me sibi irasci. Cuius temerariam lingua probra dicentem mihi&uobis diutius tuli, quam ille eadem me dicentim tu lisset. Regum ducumo clementia non in ipsorum modo, sed etiam in illorum,qui parent ingeni is sita est. Obsequio mitigant imperia. Ubi

Dero reuerentia excessiit animis, &summa imis confundimus, ut opus est ut uim repellamus.Sed quid ego mirer istum crudelitatem mihi ob, iecisse,qui auaritiam exprobrare ausus sitet Nolo singulos uestrum eracitare ne inuisiam liberalitatem meam faciam,si pudori uestro grauem secero.Totum exercitum aspicite,qui paulo ante nihil praeter arma habebat,nunc argenteis cubat lectis. Mriasas auro onerant,greges seruorum ducunt, spolia de hostibus sustinere no possunt. At enim Persio, quos uicimus, in magno honore sunt apud me quide. moderationis meae certissimum indicium est, quod ne uictis quidem superbe imporo.Veni enim in Asiam non ut sunditus euerterem gentes, nec ut dimidiam partem terram solitudinem sacerem,sed ut illos quoq; quos bel Io subegissem uictoriae meenopc iteret.Ita militant uobis, cu pro imperio uestro sanguinem lan diit qui superbeliabiti rebellassent.Noest diuturna possessio in quam gladio inducimur. Benesciorum grastia sempiterna est.Si habere Asiam non transire uolumus, cum his comunicanda est nostra clementia,horii fides stabile N aeternu faciet im. Periit,& sane plus habemus quam cupimus. Insatiabilis aute auaritiae est,adhuc implere uelle qd iam circvfluit. Vmr tamen eorum mores in Macedonas transtundo, in multis enim gentibus esse uideo quae non erubescamus imitari, nec aliter tantu imperium apte regi potest, quatit quaedam Sc tradamus illis,& ab iisdem discamus. Illud pene dignurisu suit, id Hermolaus postulabat a me ut auersarer Iouem,cuius orasculo agnoscor. An etiam quid di j respondeant, in mea potestate est . Obtulit nomen silin mihi, recipere ipsis rebus, quas asimus, haud alieonum suit. Utinam Indi quo deum esse me credant. Fama enim bella

constant, & saepe etiam quod falso creditu est,ueri uicem obtinuit Hn Digitigos by Coo