장음표시 사용
71쪽
sermi menta quibus materies secatur vel caeditur quibus aperiuntur Te circa situm valli Maquoductus. Item ligna vel stramina,arietes,onagri,balista caeter que genera tormentorum ne deessent aliquando procurabat. Is post longambatamque militia peritissimus omnium legebatur ut recte doceret abios quod ipse cum laude fecisset.
De ossicio presecti fabrorum Cap. XI.
HAbet praeterea legio fabros lignarios,instructores,carpentarios serrarios, pictores,reliqubsque artifices ad hybernorum aedificia fabricanda, ad machinas,turres ligneas, caetera quibus vel expugnatur aduersariorum ciuitates, vel defenduntur propriae praparatos. Qui arma, qui vehicula caeteras genera tormentorum vel noua facerent,vel quassata repararent. Habebant etiam fabricas scutarias,loricarias,arcuarias,in quibus sagittae,missilia,cassides omniaque armorum genera formabantur. Haec enim erat cura praecipua,ut quicquid exercitui necessarium videbatur nunquam deesset in castris:us,eo,ut etiam cunicularios haberet,qui ad morem Retarum,ducto sub terris cuniculo, muriscue intra fundamenta perfossis, improuisi emergerent ad urbes hostium capiecias. Horum iudex erat proprius praefectus fabrorum.
Te officio tribuni Ailitum Cap. XII. DEce cohortes habere legione diximus: sed prima erat miliaria, in qua cessi
genere,literis, forma,Virtute, lientes milites mittebantur. Huic tribunus praeerat armorum scientia,Virtute corporis, morum honestate praecipuus. Reliquae cohortes, put principi placuisset,a tribunis vela prspositis regebatur. Tata autem seruabatur exercendi milites cura ut non solum tribuni vel praepositi contubernales sibi creditos,sub oculis suis iuberent quotidie meditari, sed etia talis, ipsi armorum arte perfecti, csteros ad limitationem proprio cohortaretur exe-plo. Tribuni autem solicitudo per hanc laudatur industriam:cu miles veste nitidus,armis bene munitus ac fulges,exerciti usus disciplina eruditus incedit. Decenturiis atque vexillis peditum. Cap. XIII., is DRimum signum totius legionis est Aquila, quam aquilifer portat Draco-
Dracones. nes etiam per singulas cohortes ad raconariis feruntur ad prstium. Sed antiqui quia sciebant in acie commisso bello celeriter ordines acies turbari ais confundi,ne hoc posset accidere,cohortes in centurias diuiserui,S singulis λοῦ- verissa. turiis singula vexilla, constituerunt: ita ut ex qua cohorte vel quota esset centuria in illo vexillo literis esset ascriptu, quod intuentes vellegetes milites,in qua-c istbh-j Ouis tumultu, a contubernalibus suis aberrare non possent. Centuriones insu- transuersis per,qui nunc centenarii Vocantur,nimium bellicosos loricatos, trasumptis castidiam cristis,ut facilius nosi erentur,singulas iusserunt gubernare centurias: quatenus nullus error existeret,cu centeni milites sequerentur,non solu vexillusitum sed etia centurionem qui signum habebat in galea . Rursus ipsscenturis in colubernia diuiss sunt:vt decem militibus sub uno papilione degentibus unus
72쪽
quas praeesset decanus, qui caput contubernii nominatur Contubernium au Decanus. t manipulus vocabatur,ab eo quod coniunctis manibus pariter dimicabat. De turmis equitum legionariorum. Cap. XIIII. Uemadmodum inter peditescenturia vel manipulus appellatur,ita inter equites turma dicHur. Et habet una turma equites i. Huic qui praeest, De
curio nommatur.Cetum enim pedites ab uno centurione,iub uno vexillo gu 'ρ'bernantum similiter.3 .equites ab Vno decurione,sub no VeX illo reguntur. Praeterea sicli centurio eligendus est magnis viribus,procera statura, qui hastas vel missilia perite iaculetur & sortiter, qui dimicari gladio, qui scutum rotare do elissime nouerit, tui omnem artem didicerit armaturae,Vlgilans, brius, agilis, magis ad facienda quae ei imperantur, quam ad loquendum paratus.Cotubernales suos ad disciplinam retineat,& ad armorum eXei citium cogat,ut bene vestiti& calciari sint, ut arma omnium defricentur ac splendeant.Similiter eligendus est decurio qui turmae equitum praeponatur,imprimis habili corpore:vt loricatus 8 armis circundatus omnibus, cum summa admiratione equum possit ascendere,equitare fortissime,conto latenter uti,fagittas doetissime mittere, turmales suos, id est, lub cura tua equites positos erudire ad omnia quae equestris Tumiales.
pugna deposci ci eosdem cogere loricas suas vel cataphractas, contos suosa cassides frequenter tergere 6 curare . plurimu enim terroris hostibus armoru sple-dor importat. Quis credat militem bellicosum,cuius dissimulatione situ ac ruabigine arma foedantur: ci 5 solum autem equites,sed etiam ipsos equos assiduo labore covenit edomari .ltas ad decurionem& sanitatis exercitationis tam hominum uim equorum pertinet cura. iemadmodum legionum acies instruantur. Cap. XV.NVnc qualiter instruenda sit acies, si pugna immineat, declaretur unius legionis exemplo:qudd si usus exegerit, transferri possit ad plures legiones.
Equites locantur in cornibus Acies peditum a prima cohorte incipit ordinari in cornu dextro. Huic cohors secunda colungitur. Tertia cohors in media acie collocatur. Huic annectitur quarta. Quinta vero cohors sinistrum suscipit cornu:sed ante signa,S citra signa. Nec non in prima acie dimicantes,principes, Principes.cabantur,hoc est,ordinarii,caeteris principales. Haec erit grauis armatura, qui habebant cassides,cataphractas,ocreas,scuta,gladio maiores, quos pathas, o spathis. cant,& alios minores, quos semispathas nominant,plumbata quina positas in se Di scutis, quas primo impetu iaciunt. Item bina missilia,unum maius,serro triangulo,unciarum nouem,hastili pedum quinque de semis, quod pilum vocabant, pilis. nunc spiculum dicitur,ad cuius ictum praecipue exercebantur milites, quod ar Spiculum. ted virtute directum,& scutatos pedites,& loricatos equites spe trafuerberat. Aliud minus,ferro triangulo unciarum quinque,hastili trium pedum 8c semis, quod tunc verriculum,nunc verutum dicitur Prima acies principum. Secuda hastatoris,armis talibus docetur instructa. Post hos erat pherentarit Z leuisar V ci N. matura quosnuc auxiliatores de armaturas dicimus.Scutati qui plumbatis vel . di.
73쪽
gladii, wm si ilibus accincti, sicut nunc omnes prope milites videntur, armati Funditores erant. Item sagittarii cu cassidibus, cataphractis, S gladiis, sagittis,&arcubus. J Erant Funditores,qui ad fundas vel fustibalos lapides iaciebant. Erant tragula ii, qui ad niantibalistas vel arcubalistas dirigebant sagittas.Secunda acies limiliter armabatur in qua consistentes milites, hastati vocabantur Sed in secun-
.da acie, dextro cornu,cohors sexta ponebatur: cui iungebatur septima Octava cohors mediam aciem tencbat,non a comitante Decima coli ros in secuda acie,
sinistrum semper obtinebat cornu. Quemadmodum triarii vel centuriones ariantur Cap. XVI. Post omnes autem acies, Triarii cum scutis, cataphractis Sc galeis ocreati cubgladiis semispathis, plumbatis& binis missilibus locabatur,qui genu pomto subsildebant,ut,si prima acies vinceretur,ab his quasi de integro reparata pugna posset reparare victoriam. Omnes autem signarii vel signiferi,quamuis,pedites,loricas minores accipiebat: S galeas ad terrorem hostium, ursinis pellibus tectans Centuriones vero habebant cataphractas, scuta, galeas ferreas sed transuersis & argentatis cristis,ut facilius agnoscerentur a suis. Commissa pugna grauem armaturam stare pro muro Cap. XVII I Llud autem sciendum est, S modis omnibus retinendum:comisse bello,prima ac secunda acies stabat immota Triarii quoque residebant Pherentarii
aute armaturae 8 scutatores, sagittarii,funditores, hoc est,teuis armatura aduersarios prouocabant ante acie procedentes: si hostes fugare poterant, sequebatur: si eorum virtute ac multitudine premebantur, reuertebantur ad suos Sc post eos stabant. Excipiebat autem praelium grauis armatura, tanquam murus ut ita dicam serreus stabat:&non solu missilibus,sed etiam gladiis cominus dimicabant. Et si hostes fugassent,iaon secuebatur grauis armatura, ne aciem suam ordinationem 3 perturbaret Mad aispsos recurrentes hostes,incompositos opprimerent: sed leuis armatura cum funditoribus,sagittariis,& equitibus,fugientes
sequebatur inimicos. Hac dispositione is cautela sine periculo legio vincebat, aut stipata seruabatur incolumis: quia ius legionis est iacile nec fugere nec seq. Nomina militum Sc gradus in scutis eorum aduersis scribenda. Cap. XVIII. Ed ne milites aliquando in tumultu praelii assiis contubernalibus aberrar diuersis cohortibus diuersa in scutis signa pingebant: quae ipsi nominat dig-PE mata, sicut etiam nunc moris est fieri. Praeterea in aduerso scuto uniuscuiusque militis, literis erat nome ascriptum,addito ex qua esset cohorte,qua Vesceturia.
Ex his ergo apparet legionem bene instituta , quasi munitissimam esse ciuita- μ' η' tem, quae omnia praelio necessaria secum ubique portaret,nec metueret, repentinum hostium superuentum,quae etiam in mediis campis sebit, si a se vallo, muniret, quae omne genus militum contineret 6 armoria. Si quis igitur pugna publica superare Barbaros cupit, ut diuinitatis nutu,dispositione Imperatoris
74쪽
inulisti reparentur,e tyronibus legiones votis omnibus petat. Intra breue auteremporis pacium, iuniores diligeter electi oc exercitati quota die, non otii mane,sed etiam poli meridiem,omni armorum disciplina vel alte bellandi, veteres illos milites, qui orbem terrarum integrum subegeriit,facile coaequabunt. Nec moueatur Caesar,tua maiestas,quod olim consuetudo eit mutata, quae viguit h. Hi sed huius prouisionis ac felicitatis est perennitas tua, Vt pro salute rei p. 8 noua excogitet, antiqua restituat.Omne opus difficile videtur antiu tentes,caeterum si exercitati , prudentes viri dolei tui praeponantur, celeriter manus bellis
apta poterit aggregari Sc diligeter institui. iduis enim efficit solertia, lycompetentes non denegentur eX pensae. Pia ter corporis robur,notaruma computandi artem
in tyronibus et gendam. Cap. XIXSEd quoniam in legionibus plures scholae sunt,quae literatos milites 'usrunt s. bi rivab his qui tyrone probant in omnibus quidem staturae magnitudinem, cor tares. Poris robur,alacritate animi,conuenit explorari.Sed in quibuidam notarum peritia,calculandi computandis usus exigitur. Totius enim legionis ratio, liue obsequiorum, siue militarium numerorum, liuespccunia quotidie asscribitur actis
maiore prope diligentia, quam res annonaria, vel ciuilis, politicis libris annotatur. Quotidianas etiam in pace vigilias. item excubitum liue angarias de omnibus centuriis 3 coutuberniis,qus vicissim milites faciunt, ut nequis contra Ἀ-sticiam praegravetur , aut alicui prastetur immunitas. Nomina eorum qui vices suas fecerunt, breuibus inseruntur. Quando quis commeatum acceperit, vel quot dierum, annotatur in breuibus Tunc enim diis cile commeatus dabatur,
nisi caulis iustissimis approbatis. Nec aliquibus milites instituti deputabantur obsequiis, nec priuata iisdem negocia mandabantur. Si quidem incongruum videbatur,imperatoris militem,qui vestea annonainblica pascebatur, utilitatibus vacare priuatis Ad obsequia tamen iudicum vel tribunorum, nec non et laprincipalium deputabantur milites,qui vocabantur accensi, hoc est,postea ad AEE ULdit quam fuisset legio copleta, quos nunc Supernumerarios vocant. Falcicula. Superauaria tamen, id est, lignu,tanti. aqua ,stramen, etiam legi cimi milites in castra por hiabant. Munifices enim ab eo appellantur,quὀd haec omnia munia faciant.
Donatiui partem dimidiam debent apud signa sequestrare
milites seruandam. Cap. XX. TLlud verbabantiquis diuinitus institutum est, ut ex donatiuo quod milites. c5l equuntur dimidia pars sequestraretur apud igna, Sc ibidem ipsis militibus
seruarctur, ne per u Xum aut inanium rerum camparatione, a contubernalibus
possit absumi. Pleris enim homines praecipue pauperes tantu erogant, quantum habere potuerint.Sepositio aut cm ista pecuniae, primiam ipsis contubernal bus docetur accommoda. Nam cum publica sustententur annona, ex omni
75쪽
bus donatiuis augetur eorum pro medietate castrense peculuim Niles deinde qui sumptus tuos scit apud igna depositos,de deserendo nihil cogitat,magis diligit ligna. Pro illis in acie fortius dimicat,more humani ingenii,ut pro illis habeat maximam curam, in quibus suam videt positam esse substantiam . Lenis decem folles, hoc eis, dece sacci, per cohortes singulas exponebantur, in quibus
haec ratio condebatur. Addebatur etiam saccus undecimus, in quem tota legio
particulam aliquam coferebat, sepulturae scilicet cause,ut si quis ex contubernalibus defecisset,de illo vn dccimo sacco ad sepulturam ipsius promeretur expen Τ γpt sa. Haec ratio apud signiferos ut nunc dicunt in conliino seruabatur. Et ideoi'. I ' signiferi non solum fideles,sed etiam literati homines eligebantnr, quia serua rent depolita,& scirent singulis reddere rationem. In legione ita fieri promotiones,ut pesomnes cohortes transeant qui promouentur. Cap. XXI. On tantum,humano consilio,sed etiam diuinitatis instinctu,legiones arbitror a Romanis constitutas. In quibus dece cohortes ita sunt Ordinatae, ut omnium unum corpus,una videatur esse coniunctio. Nam quasi in orbe quenda per diuersas cohortes de diuersas scholas milites promouetur,ita ut ex prima cohorte ad gradu quempiam promotus vadat ad decima cohorte Scrurius ab ea,crescentibus stipendiis,cum maiore gradu per alias recurrat ad prima . Ideo Frisipa primi pili centurio,postq in orbe omnes cohortes per diuersas administrauerit ' uiolas, in prima cohorte ad hanc peruenit palmam,in qua ex omni legione infinita commoda consequitur Sicut primicerius in officio praefector prstorio ad honestum quaestuosum smilitiae peruenit gradu, ita legionarii equites cohor--- ώ, , , sua contubernii affectione venerantur,cum naturali rer equites a peditibus soleant discrepare. Per hanc ergo contextionem,in legionibus,& omni u cohor. tium equitum peditum, seruabatur una concordia.
Quid inter tubicines εἰ cornicines & classicum intersit. Cap. XXII.
c. H. , Ia Abet praeterea legio tubicines,cornicines, de buccinatores . Tubicines ad bMei bellum vocant milites,& rursum receptui canentes reuocant.Cornicines& buccinatore erant ornamentum totius legionis in ingressu conflictus Metus reditu. Hi quotiens canunt,non milites sed ligna ad eorum obtemperant nutum. Ergo quotiens ad aliquod opus exituri sunt soli milites, tubicines canunt,ω h milites ad signa eorum obtemperant. totiens mouenda sunt signa, cornicines canunt. Quotiens aute pugnatur,& tubicineso cornicines pariter canunt. cu p.in Classicu item appellatur, quod buccinatores per cornu dicunt. Hoc insigne videtur imperii, quia classicum canitur imperatore praetente, vel cum in milite capitaliter animaduertituri quia hoc ex imperatoris legibus fieri necesse est.Si vero ad vigilias vel angarias fac tedas, siue aci opus aliquod, vel ad decursione capi
exesit milites,tubicine vocante operantur,& rursus tubicine admonete cessat. Cum autem mouetur signa,aut iam mota figeda sunt, cornicines canunt. Quod
ideo in omnibus exercitiis Nicessionibus custoditur, ut in ipsa pugna facilius
76쪽
duces Siquidem ratio manifesta sit,semper in ocio debere fieri,ouod ne
facietndum videtur in praelio. γIUM MULCuario
De exercitatione militum G XXIIII Qv ordinati on digesta, ad exercitium reuertamur: undet sicut iam
dictum est exercitus nome accepit. Iuniores quidem de noui milit&postmeridiem ad omnemnus exercebantur armorum Veteres aut, ctu riline intermissione semel in die exercebantur in armis Ne enim ona udo aetati aut annorum numerus artem bellicam tradit, sed otinuitae e hi,
matura quae festis diebus hibetur in exercitio. Idcirco no tantὐ a maturam qui sub campidoctore sunt,'domnes aequaliter contubernales quo Tna meditatione discebant, corporis velocitatem. Nam Sc velocitas su se aeuu ritur coporis,8 scientia seriendi hostem si protegendi phises Pisad minus dimicetur.illud Veia maius est,ut seruate orditi discant&d zm suum in tanta permixtionibus in ipsa prolusione comitetu neri: V, ali
quis errorexistat,quamuis in multitudine sitiata confusio. Ad palum quoque pat
et iudes iuniores exerceri percommodumst,cdm latera Elmd ures
tere punctim,caesim condiscant.Saltus quos&ictus facere pariter aetatinsurgere tripudiates in clypeum, rursus, subsidere,nunc gestiendo prouo recum fallu,nunc cedentes in terga resilire.Massilibus etiam palos ipse, e serire meditentur,vi&ars dirigendi,&dextrae virtus possit aedisse. tar
nebant,ua V sexcentis pedibus remouerentur a signo, ut sagittis uel e Lari
dibus exsistibalo destinatis, ni sapius tangeret pie a h. h. Em acie faciebant, quod ludentes in apo secerat.Sempe assi,dseredi
ut semel tantu fuda circa caput rotetur,cum ex ea emittitur saxi, Sed, a Psola omnes milites meditabantur libralia saxa iactaret qui, sparror credi
tur,quia non desyderat landam. 1issilia quos vel pluzata, iugites ne OI ercit Odi gere cogebatur vis adeo,ut te in hyemi de id li dulis,quae si deessent cert)de cannis, viva vel ulmo, o tieuit miti Sequites,&quaedam velut basilicae ad pedites in quibu, state Eturbato,sub tecto armis erudiebatur exercitus.Caeteris aut metia hyber Ibus,si naues pluuias cessarent exerceri cogebantur in eampo ne in αἶsuetudine animi militum debilitaretur&corpora,sylva Iere,portare onera transilire fossas,natare in mari siue fluminibu gradu pleno ambulare C rere etia armatos cusarcinis suis frequentissime taueni ut quotidiani labor avsus in pace, difficit:s non videatur in bello.Siue ergo i ehi ,siuhaud exerceantur assidue . Nam quemadmodum bene exercita us miles raelium c
puga sormidat indoctus postremo sciendum est, in pugna usum amplius prodesse quam vires. Nam si doctrina cessiet armoru,nihil paganus distat a milite iii Exempla
77쪽
Exempla adhortationum,d exerciti militaris, de aliis artibus tracta. Cap. XXIlII. AThleta, venator, auriga,propter exigua mercede,vel certe plebis fauorem,
cotidiana meditatione artes suas aut seruare, aut augere consuescunt. Militem cuius eli manibus seruada respub. studiosius oportet scientiam dimicandi, sumque rei bellica iugibus exercitiis custodire cui contingit non tantum gloriosa victoria sed etiam amplior praeda: quem 3 ad opes ac dignitates ordo militiae S inperatoris iudicium consueuit euehere. rtifices scaenici ab exercitiis pro laude vulgi non recedunt Miles sacramento lectus,ab exercitiis armorum, vel novellus vel iam vetustiis celsare non debet, cui pugnandum it pro salute propriassic libertate communi:praesertim cu ntiqua lit prudens senten,
tia,Omnes artes in meditatione consistere.
Enumeratio ferramentorum vel machinarum legionis Cap. XXV.
Egio autem non tantii militu numero, sed etiam genere ferramentorum vincere consueuit. Primum omniti instruitur iaculis,qua nulla loricae,nulla possunt scuta iusterre. Nam per singulas ceturias singulas carrobalistas habere consueuit, quibus muli ad trahendu clingula contubernia ad armandum
vel dirigendum, hoc esst,undecim homines, deputatur. Nam hae quanto maiores fuerint, tanto longius ac fortius tela iaculantur. Non solum autem castra defendunt, veru etiam in campo post aciem grauis armaturae ponuntur. Ad quarum impetu,nec equites loricati, nec pedites scutati possunt obstare. In una autem legione quinquaginta quinque carrobalistae esse solent: Item decem onagri, hoc eli, singuli per lingulas cohortes in carpentis bobus duobus portatur armatis ut si forte hostes ad oppugnandum venerint vallum,sagittisac saxispossint casti a defendi .Scaphas quos delingulis trabibus excavatas, cum logissimis funibus . interdum et laserreis cathenis, secum legio portat: quatentis cotextis eisdem sicut dicunt monoxylis, tu perteXtis iniectis,tabulatis, flumina quae sine pontibus vadari nequeunt,ta a peditibus suam ab equitatu sine periculo tranna 'γώ seantur. Habet serreos harpagones, quos lupos vocant,' falces ferreas confixas fri longis mis contis. item ad fossarum opera facienda bidentes,ligones, palas,ra- stra, alueos,cophinos quibus portetur terra. Habet quos dolobras, secures, ascias, serras quibus materia ac pali dolantur at 3 secantur. Habet praeterea artifices cum omnibus ferramentis, qui ad oppugnandas hostium ciuitates, testudines,musculos,arietes, vineas it appellant turres etiam an)bulatorias faciant.
Verum ne lingula enumerando plura dicantur,uniuersaqus in quos belli genere necessaria esse creduntur,secum legio debet ubique portare, ut in quovis loco fixerit castra,armatam faciat civi.