Svecia, sive, De Svecorum regis dominiis et opibus. : commentarius politicus

181쪽

quod cum Dei praepotentis clementi providentia Z illo jure haereditario, quod secundum ordinum Regni Sueciae electionem S litterariam obligationem ad nos devolutum est, regni

Sueciae gubernaculo, omnium consensu legitime potiti simus; ideo hisce vicissim, amoris iratitudinis ergo, omnibus nostris subditis promittimus d spondemus, primori praecipue, nOSOmnes S singulos, summos .infimos, Ecclesiasticos, Politicos, Nobiles S plebeios , in pristina religionis libertate conservaturos, ut illa omnino libere sine omni impedimento fruantur, secundum Augustanae Confessionis quae Carolo Quinto in Comitiis Vindelicis anno is 3 porrecta)tenorem, velut avi nostri extremo, parentis autem piae memoriae primo gubernationis tempore, nunc

ad extremum anno IS9s, mense marinti, ex omnibus huius regni Ordinibus Vbsaliae approbata S acceptata, omnes in ea protegentes religione nec te ullis scholis aut templis uspiam in regno erectis, bonis aut malis mediis violentiam illaturos , ut neque in Ec-clasiasticis aut Politicis regni muneribus, ullius hominis utemur opera qui

non huius praefatae 4ςneralis per

182쪽

1ς AESueciam fuerit sectator religionis; Alias quiete iacate sese gerentibus, legibus Sueciae, privilegiisac praerogativis aequaliter cum aliis Sueciae subditis, pro sua quilibet conditione .statu, integrum sit frui. Deinde, chariss1mam patriam nostram Silectam, quo decet amore, prosequemur indigenarum fidelium salutem commoda fideliter semper circumspiciendo, una cum justitia singulari patrocinio S c. a. tum in arce Vbsaliensi xix febr. anno

Caeterum ut de politico descivili regimine porro dicamus Quinque sunt in regno Sueciae collegia primaria, penes quae Regni est administratio.

Horum primum est, Ii sua C DAE. Cuius tres uni ordines Supremus,

medius,i infimus. Ex quibus hunc obtinet legiferi civitatum plebeii quidem, sed honestissimae conditionis&juris Suecici periti: Istum provinciarum nomophylaces, communiter lagis man dicti viri praecipuae nobilitatis de dignitatis: Supremu vero illustrissimi regni Sueciae Senatores. Ad hoc judicium devolvuntur omnes caus , quo quot in forum veniunt per universum regnum, criminales & civiles, ut judicet an recte ab inferior ibus judicibus defi4

183쪽

definitum sit vel secusci nec datur ab hoc judicio provocatio, nisi ad plani

regem, penes quem est, aut paenam mitigare aut crimen abolere. Huic suis

premoTribunali duo alia subalternantur; criminalium scilicet, & curiae seu

camerae.

Alterum collegium est MART DALE; cui res bellicae deliberandae, omniaque militiae negotia ordinanda commisesa. Oportet enim regiam majestatem. non solum legibus esse armatam sed armis quoque instructam, ut pace rbello recte possit gubernare. Huic collegio praeest praefectu generalis e

ercitus.

Tertium collegium est C A NAE E L- UAE; in quo tractantur omnes causae, tam ad forum politicum,quam ecclesiasticum perimentes. In hoc prς-

sidet regni Cancellarius qui diplomatibus, edictis, mandatis, epistolis, Maliis scripturis regiis conscribendis, atque signandis, quaeq; ad eum mittuntur accipiendis Llegendis praeest. Dat etiam responsa regis nomine 5 in senatu proponit de quibus rebus deliberandum est denique senatus consulta regiaque comitialia placita ac decreta litteris mandat, Win publicum edit: est etiam cognito privatarum queri- ι monia.

184쪽

ab urbanis 5 oppidanis atque adeo prae se horum judiciis ad regium tribunal devolvuntur in summa secretariis, scribis, sacerdotibus, caeremoniisque Ecclesiasticis moderatur.' Si artum collegium est AMMIRA. Liae Aaeis; cui curae sunt omnia navalia classes , machinae bellicae, commeatus, miles nauticus, omnisque

bellicus in re navali apparatus, denique omnia, quae ad tutandum imperium, mare ab laostibus 5 piratis tutum praestandum pertinent. Huic

collegio praeest Ammiralius regni, quid sub se alium habet Ammiralium, re in singulis navibus singulos saefectos. Quintum collegiun est I AEC A Mam A se Fata ca in quo omnium totius regni redituum, seu tributorum, tam castrorum, quam praediorum, nec non teloniorum, tam in mari quam in terra, rationes redduntur, examinantur, e unguntur atque

laudantur. Huic collegio praeest Praestactus generalis rarii;qui secum duos ex nobilitate habet, c scribas multos plebeiorum ordine; qui pro labore an-1nuatim habent stipendium Hic quo lue praesectus est promus & condus

185쪽

D E AE R I IO. ςs thesauri regii symbolorum seu insignium regni; qualia sunt corona, ponium, sceptrum Sc gladius monetariaeque o cinae magi lier. Denique stipendia, tam militaria, quam aulica,

absolvit reddendae rationi soli regi

obnoxius.

Inter hos praefato ptimarios regni

administros, recensendus ARsCHALCHus, aulae regiae magister, administrator concilii publici penes quem est jus convocandi senatum ex an dato regis, imperandi silentium, S attentionem indicendi faciendi potestatem in comitiis dicendae sententiar; legatos externos excipiendi illisque de rebus ne etessariis providendi ejiciendi e concilio eos qui ad id non pertinent; decreta regia in causis infamiae il-timi supplicii exequendi pompas publicas ordinandi compescendiq; moistus inquietorum S turbulentorum. Marsichalco quoque competit in aulicum comitatum, administros mensae

regii ae,5 similes,jurisdictio, animata versio Denique in publicis conventibus, regi in publicum prodeunti praefert baculum erectum ligneum. Proximae post hunc dignationis tam regni quam regis administri, sunt Connestabilis,Marsichalchus exercitus, 3 rinis

186쪽

sed uslibet etiam Provincia dividitur in territoria sive praesecturas, vulgo Haradis dictas; quiparochias aliae plures, aliae pauciores comprehendunt. Ru libet provincia' habet suum Marchionem seu gubernatorem, quem Suecica lingira Land herre seu Stat- falle vocant. Ejus munus prox inὶ ead regiam majestatem accedit. Quaelibet praeterea praefectura suum Leensis mannum his et & quaelibet parochia

suum nembdarium seu nemdemannum.

Quae ossicia omnia distincta sunt &subordinata ab hoc fit accessiis ad istum ab isto ad praetorem, aegislatorem ab his fit appellatio ad praefectosi legiferos ab his ad judices curiae, si quaestio est de re tributaria vel ad judices criminalium , si quaestio est capitalis ab his ad concilium supremum Iustici ab hoc ad ipsum regem.

Scitum porro in Comitiis Stockholmiensibus ann. iso in hunc modum: Quanquam diversis temporibus patentia prodierint in vulg' diplomata,

velut

187쪽

ne ullis querelis, quae in judicio territoriali stini examinandae in aula excipiantur, priusquam illic exanainata:&diiudicatς fuerint;& deinceps nisi ruri decidantur, legitima quadam appellatione, eminentiori subiiciendas judicio Attamen paucos admodum huius rei observatores invenire licet , sed quotidie S. C. infinitis obruiturquerelis, ut impossiibile sit S. C. imi versas semper decidere. Quamobrem nunc statuimus, ut praefata exequutioni tradantur mandata, omnibus querelis in judiciis territorialibus discussis primo, legitime dijudicatis polimodum vero qui hac sententia non fuerit conis tentus, ad aulae forum appellet, ubi justicia illi administrabitur, a quo nemini licebit appellare. Si quis igitur ad aulam aliquas detulerit querelas, non hac ratione prius discussas , remittendus est. Quot sunt provinciae, tot sunt itidem legiferi; nempe undecim quibus plus quam trecenti Vicecomitatus seu territoria subjiciuntur. Legiferi partem suae provinciς quotannis circumeunt desperlustrant, donec omnes 3c singulae provinciae visitentur circulo

quodam absoluto, ad priorem partem denuo

188쪽

sigillatim dignoscendum di ad rem eis dia opportuna, morbis publicis adhibenda, mirifice prodest, ita populos

sublevat recreatque quandoquidem ex territoriis, desparochiis, quas visitaverunt, tributum alternatim exigunt, ne universae simul aggraventur.

Denique hae quoque e Comitiis Lincopiensibus anno 1s99 adjicere visum. Sexto etiam perpendimus, dc aequa lance examinavimus, ut quandoquidem jura mandent Suetica, quo iudicia praetorialia pro dignitate peragantur, in iis Regni ditionibus, in quibus necessitas illa postulaverit, ut unicuique, diviti aeque ac pauperi, summo ut infimo, qui alterum alicuius nomine ure posset compellare, justitia administretur Cumque eiusmodi judicia

hac hominum memoria vix in hoc regno celebrata deprehendantur,mideo plurimae controversiae inter familias, varias partes adversarias, non decisae adhuc persistant,examinaria determinari non valentes, priusiquam in memoratis judiciis sub legitimo fuerint examine iaci Quamobrem cum IllustrissimusPrinceps Dux Carolus id consultum duxerit, ut semel

189쪽

aut bis in anno haec judicia praetorialia instituantur nimirum hyemali tempore Vbsalia in nundinis Distinganis aestate autem circa eslum S. Petri hic Lincopiae r Ideo nobis etiam necessarium videtur, ut hac ratione utroq; anni tempore, aut certe uno eorum, prout commoditas, tempus, iegotia postulant, haec judicia

peragantur.

Quando autem eiusmodi tribunalia celebrantur, secundum jura citra sex hebdomadas publicata judices te restres ad praefata judicia accedent, cnon alii eorum loco ,sine legitimo impedimentori His igitur judiciis omnes controversiae, quae alias coram judicibus provincialibus decidi nequiverant, examinabuntura decidentur, cum aliis pluribus quae illa consultatio super hac re conscripta comprehendit, admonet, prout S. C. ante biennium etiam regni Ordinibus Vbialiae deliberandum proposuit, atque propediem ex typo divulgandum : Proinde. quicquid in hoc foro praetoriali, inter partes adversarias judicatum conclusum fuerit, firmum fixumque

sine revocatione permansurum, contra quod nemo potestatem habiturus

est appellandi, velut ura nostra illud L s etiam

190쪽

etiam expresse vetant Quod cum ita sit, provinciales Vices, 'ui eoruna Ioco munus obeunt in Regni Cancellaria sua deponent juramenta Quod etiam secundum Leges Sueticas in judiciis provincialibus, prius quam potestate, d munere judicis fungantur, facturi sunt. Similiter a nobis unanimiter concorditer approbatum .conclusum est, ut quandoquidem multis annis superioribus lustratio bonorum regalium in hoc regno sit intermissa, conditio reipublicae hoc tempore summopere postulet ut ea instituatur, quo partim regni corona cognoscat, quae ad illam jure spectent bona, sine impedimento retinenda, partim etiam alii quod ad illos legitima possessione pertinet, illo libere fruantur, citantur Ideo summoperinecessarium est, ut eiusmodi bonorum regalium lustratio primo quoque tempore in regni ditionibus instituatur, peragatur Cumque ad hoc prudentes

iusti requirantur viri, qui sine respectura ullius authoritate illud legitime examinent, quod passim in illo

muneres tempore occurret Proinde L. C. statuendum relinquimus, quorum opera ad hoc S. C. velit uti; nobis