장음표시 사용
12쪽
13쪽
14쪽
An quis chrisian0rum a religione vere orthodoxa , quam ipse pro tali agnoscit, ad aliam, S quidem hererodoram, commodi temporalis causa, si es con
Statum controversia proponens. M
In quaeritur de cujusvis religionis homune, sed de christiano, qui sub Christi vexillo militat,& doctrinam fidemque christianam profitetur, ia religioni, non quae
sic dicitur ac venditatur tantum, sed quaereat se tu κατ α Θειω orthodoxa est, & o- factu ad salutem necessaria continet, est II. Nonquaeritur, an quis agnitis suae religionis erroribus,ad veram Sc puram religionem transire possitZhoc enim non modo licitum est, verum etiam necesiarium: sed, an, qui de veritate suae religionis Plane, nec Per errorem persuasias est, nihilo tamen minus eam deserere, & mutare politi cum illa, quam certo scit esse heterodoxam & neri. culosam. U
15쪽
. q. rie III Non quaeritur de honesto ac pio mutandae religionis scopo, quo quis, salatis impetrandae causa, veram falsae praefert religionem, sed de utili, nec vere, sed apparenter utili, quum quis solius commodi temporalis gratia, Ut nempe suaviorem in hoc mundo vitam, lautioremque fortunam, Sc vel honores, vel divitias, aut pariter honores ac divitias so quantum his in rebus inane l) nanciscatur, religionem suam cum alia commutata
Posito sic statu controversiae, respondemus negando, dicimusque, non posse ullum christianum 1 religione,
quam recte pro orthodoxa agnoscit, ad aliam, eamque heterodoxam, commodi temPoralis ergo, citra conscientiae suae laesionem Mcedere: .
I. Quia contra conscientiam nihil quidquam est faciendum. Jam autem talis homo, uti supponimus, inconstientia sua convictus est, eam religionem, suam deserit, veram, alteram vero, quam recipit, falsam esse. Quando igitur nihilominus ad hanc sese applicat, directe agit contra conscientiam, atque aded elata quasi manu Peccat. II. Quia talis homo peccat in specie contra Deum,Proximum, & se ipsum 'Contra Deum ; dum veram destiarens religionem, eundem deserit, atque foedus in baptismo cum eo initum procaciter frangit. In primis autem violat praeceptum ejus Primum, quo Prohibetur, ne nobis sit
ustus deo m alienorum ante faciem Ibias. Exod. XX. 3. hoc est, ne amorem fiduciam nostram collocemus in alio, quam in vero ac vivo, Deo, Creatore coeli M terrae. At
quid aliud facit ejusmodi vertumnus, quam ut fiduciam, amorem suum, quem collocare debebat in immo illo bono, ac largitore omnium beneficiorum, Ponat inidolo
16쪽
commodi temporalis, atq; aded fiat idololatra λ illud enim ipsi est instar dei, sicut Paulus ait de omnibus illis, qui nihil aliud spectant, quam hujus vkae commoda, id est, ut pace, Ocio, & rebus omnibus ablandantes, cum magna apud homines existimatione vivant, quod eorum dem Et venter. ad Phil. HI. I9. Contra proximum; dum ei turpissima inconstantia isthac scandalum praebet ad simiIem lapsum. Contra se ipsum denique; dum se reum facit poenarum D tem-Poralium,& aeterna m. Ita enim docet Paulus, electum
illud Christi organum ; ita Christus, qui ipsa est veritas. Rudiamus primo apostolum , deinde , qui eum misit, D
minum. Syi volunt ditescere, ait PaulUS, incidunt in tentationem, o laqueum, ct cupiditates multa amentes V damnosas, quae demergunt homineν in exit um se perniciem. Siquidem radix omnitim maiornm es amor pecunia ζ qM i quidam dum appetunt , aberrarunt a rasse ipseos undis tr Vin erunt doloribus multis. I. ad Timo VI, 9. IO. Et eundem Tim meum lio latur, ut militet bonam militiam, retinen frim, am re
silentiam atq; subjungit: qua scilicet bona conscient ED-pus, nonnusti naufragium ei fecerunt- Cap. I. I 8. I9- ων te. ne ortatores, nes idololatrae squalm illos terrae filios ii Veτους - ολγεια esse demonstravimus nes marcha,
tem iossidebunt. I. ad Corinth. VI. 9. IO. Eorum, qUOmmdeus est venter, quique terrestria curant, gloria, quam scictantur in hoc mundo, es ad ignominiam ipserum, nis stumerceS ipsorum, exitium. ad Uhilipp. III. 19. Et Christus ait: qui non accipit crucemsuam, ac pone mesequitur, non est me dignus. ui invenerit voluerit sier re animam, seu vitam temPoralam siuam, perdet eam, reatum mortis aeternae comtrahendo tWqui perdiderit animam suam mea causa, δἰ evangelii, inveniet seu servabit eam, id est, aeternam vitam & DIu-
17쪽
tem consequetur. Isi' id enim prodes cuipiam, si totum mun iam lucratus fuerit, anima vero Iua mulctetur ἰ aut quam dabit quispiam compensationem animae suae ' futurum est enim, ut filius Dominis veniat cum gloria Patris sivi cum Aneelissisis r se tune reddet unicuique, secundum facta ipsius. uisquis igitur a n
set me coram hominibus, agnoscam e ' ego eum coram Patre me qui est in coelo. 'uisquis autem abnegaverit me, seu quemcuns puduerit mei ac sermonum meorum, abnegabo eum se ego coram
Patre meo, qui est in cauis, seu Filium etiam hominis pudebit ejus j quando venerit in gloria Patrissia, cum Angelis issis sanctis.
Matin. X. MXVI. Marc. VIII. 3 . 38. III. ia talis mutatio repugnat judicio & praxi veteris ecclesiae christianae. Notum est enim ex epist. I. ad Tim. I. ro. Hymen rim & Alexandrum, eo quod nauser gium siti stris Με, hoc est, doctrinam evangelicam, de qua tamen meliust erant informati, abnegassent quamvis in specie dici rion Possit, yuam ob causam, sive quo scopo a
fide christiana defecerint) ab apostolo, magno illo Dei
zelot , stanae traitos, sive ex ecclesia ejectos , Se excom- milesicatos, at j; ita pro mancipiis diaboli, regnique Christi extorribus, quamdiu non resipiscerent, declaratos, satanaeque potestatem, eorum carnem seu corpora peculiariter amigendi, pro ea, qua pollebat Apostolus, auctoritate, datam esse. Notum quoque e Caecilii Cypriani epist. LU
be lib. de Lapsis, traditores, qui sacros codices tradiderant ethnicis, M libellaticos, qui aere redemerant ab avaris praefectis seu praesidibus libellos, quasi sacrificasTent, thurima tossia sacrificatos, qui revera idolis thus adoleverant, iasaia crincaverant, sive id monte fecissent, sive metu suppliciorum perculsi, pro lapsis, hoc est, magnis peccatoribus habitos, nec nisi post largam Sc plenam poenitentiam in ecclesiae premium receptos. Jam si tales etiam homines, qui persecutionis impetu ita prostrati sunt, atque, ne durissimi judicis
18쪽
dicis recrudescente laevitia jam fatigatum, jam lassum eorpus, nunc flagella scinderent, nunc contunderent fustes, nunc equuleuS extenderet, nunc Ungula effoderet, nunc flamma torreret, nunc gladius Percuteret, nunc crux erigeret, nunc bestiae laniarent, fidem Christi non sunt professi, eamve abnegarunt, conscientiam suam insgniter violasse, maximumque reliquis christiani scandalum dedisse judicati sunt, qua conscientia, quaeso, aliam suis amplectetur religionem, eamque heterCdoxam, nullis adactus cruciamentis , nullis suppliciis, sed sola spe lautioris a s ictus, aut Potius deceptus Z
Ob octiones duas proferens, ac diluens.
OVamvis ver , haec ita se habeant, Se sole clariora sint,
nihilo minus tamen reperias, qui, ad palliandam sententiam contrariam, Unum atque alterum objiciant, Se soli quod ajunt, nebulas obducere neutiquam vereantur. Ac Primum quidem telum depromunt ex Gener XX VIII. zo-a I. & 22. ubi apud vulgatum sic legitur: Iovis etiam sJacob votum, dicens e Si fuerit Dem mecum, se custodierit me invia,per quam ego ambulo,udederit mihi panem ad vessendum vestimentum adinduendum o reversi s fuero prosere ad domum patris mei : erit mihi Dominus in Deum e Et lapis iste, quem erexsin titulum , vocabitur domus Deio cunctorums, quae dederis mihi, decimas o eram tibi. Ita enim exinde argumentantur: mi
fatriarcham Jacobum imitatur, is non facit mala. Iaco-us enim fuit vir sanctus , pius, ia Deo inprimis charus. Iam verbqui ad aliam christianam religionem, commodi temporalis causa , transeunt, patriarcham Jacobum imulanturinam & ille sub conditione hac, si Deus fiaturus esset secum, & custoditurus se in via, bc daturus Panem ac vestia
19쪽
vestitum, seque reducturus ad domum patris sui, promisit se Deum culturum. Etenim expresed ait : Si fuerit
Dem mecum sec. erit mihi Dominus in Deum. Ergo qui ad
aliam christianam religionem, commodi temporalis causa, transeunt, non faciunt math, adeoq; conscientiam suam minime laedunt aut violant.
Respondemus : Quamvis Major propositio ita se haheat , ut non plane nihil in ea desiderari possit, tamen, novae disputationis petasus evitantes, Κ brevitati studentes, eam hac vice missam iacimus. Mod vero Minorem attinet, ejusque probationem, varia ibi sunt ponderanda. Suppo
nitur enim, verbis hisce, V erit mihi Dominuι in DEUM, sive pro DEO, Jacobum I. sese obligare. 2. ad cultum D EI specialem, Sc majorem, quam hactenus Praestiterit, nempe, ut statim in seq. vers. exprimitur, ad sacelli exmuctionem, lalargitionem decimarum. 3. idque intuitu mercedis temporalis. Iam, ut υστρον se nes Progrediamur, Unde, qUB so, probabitur intuitus mercedis, quo Jacobus votum fecerit 3 an ex particula ακ sis ac si diceret: si me custodiveris in via, Si commeatu instruxeris, reducemque seceris, peculiariter colam te ac venerabor, ut Dominum Sc Servatorem meum, domumque in tui honorem erisam, Se decimas ad cultum sacrum praebebo: Sin; nihil istorum quidquam facturus sum. iniis enim aded amentem, adeo impium credat cordatum illum piumq; patriarcham Z ecquis nescit, particulam που si non semper esiis stricte conditionalem, sed saepe ut notam temporis indeterminati usurpari, atque in latina linqua efferri Per voces quando, quum ti similest ut Genes. XAXVII l. 9. Exod. XX. 2s. Amos VII. 2. Quae vocis acceptio etiam heic militare potest, absq; ulla sensus detorsione, M absurditate, ita ut dicamus, eam non finem aut mercedem significare, sed possibilitatem te modum, br,uti Chytraus annotat, hanc vim habere:
20쪽
Si DEVS istis mihiprorogabit, Unie proteget, ac defendet. eum congregabo in hoc loco ecclesiam ad sacrisium se concionem, sic eduitur e Non mortui laudabunt te, Domine. Sis vero non dederit mihi panem m. parat in sum adferendam inopiam, exitia, alias di cultarre, sicut David II. Sam. AH inpiat e Si invenere gratiam sn oculis Domini, reducet me. Si autem dixerit mihi. nonplace prapo sum, faciat, quod bonum videtur a Z Qu 2Π- uuam non negamus, homi nes pios ac fideles, etiam respectu temporalis felicitatis, cujus Promiisione toties in Scriptura utriusq; foederis, ad obedientiam Deo praestandam excitamur atq; allicimur,non quidem primario δἰ adaequa te qua ratione Deus ut Deus colendus est) tamen secundario Sc minus adaequate, nec non cum reservatione crucis te calamitatum, a paterna summi Numinis manu in humili patientia suscipiendarum, Deum colere posse ac debere.Pi Vnde autem Porro Probabitur, Phrasin hanc,
pro Deo, uspiam adhiberi pro certo aliquo externo cultu 8 Sand nullus proferri potest locus Scripturae, in quo ad eum modum sumatur. Duo vero significat Phrasis illa, nimirum I. cultum generalem a nobis Deo praestandum, Ut idem sit, ac si diceretvx: Dominum pr* vero Deo agnoscam , adorabo δc colam, in coque spem ac fiduciam unich reponam. a. Favorem gratiam Dei erga nos,
hoc sensu et Dominus mihi singulariter favebit, eritque Propitius, te auxilio, gratia, atque amore me Prosequetur suo. Utraque haec significatio occurrit Genes. XVII. ubi Deus Opti vix. Abrahamo ejusque posteris terrae danai
nis possessionem largissime promittit: de prior quidem
vers. 7. Posterior autem vers. 3. juxta ipsius cornelii Iansenti, Episcopi Iprensis, expositionem. bic enim is ad verba versiculi septimi, ut Deus tum e raninis tuipos te, sive ut sim tibi in Deum sese iri tuo post te, commentatur: idem ut B me