장음표시 사용
21쪽
Iis regiminis formam I. VI. iudicandi, aliquando et Ieges exequendi potestatem vel iis qui utraque Iegitime pollent exerc te permittit, vel aliis suo nomine ac iure administrandam tradit ; videamus nunc quinam sint, qur huiusmodi Potestate potiuntur, aut donantiar. Sunt hi autem Magistratus , id est quemadmodum exponit Cularitis, Parat. Dig. lib. I. tit. 2. publicae personae publice judicia jurisque dictionem exercentes; quos inter qui de criminibus judicaui, legesque exequuntur poeuales, seu ut vuIgo aiunt criminalem jurisdictionem in Republica exercent , ad rem nostram peculiariter spectant. Ac certe rationi innititur, et constat historiis apud omnes Gentes fiasse publica auctoritate deuotos constitatosquo Μυgistratus , quibus foret ius cognoscendi delicta, visime ne potestas inhaereret eXequendi Ieges poen Ies. Inutile enim prorsus &isset leges sciscere de or minibus , poenasque in eorum reos commitiari, et sancire; nisi constituerentur qai de illis cognitionem instituere, hos autem punire possent atque deberent. 2. Sed olim Romae, ut sere nunc etiam ubique, varii Criminalium Magistratuum ordines erant, λ
ο , itidicandi potestatem aliis suo nomine ac vice exerceudam Permittit ex quo fluit Principatus soria aequabiliter temperata.
22쪽
et quidam veluti gradus; quorum tamen omnium potestas , ut laboriose tradunt Interpretos Iuris Romani , dupliei munere continebatur: Jurisdictione, scia Ilicet , et imperio. Rino pronuxit, ut nostro etiam aevo haec duo spectentur in Magistratibus, eisque inhaerere dicantur. Iurisdictio est potestas iure publico eonstituta cum necessitate, ut loquitur laudatus C jacius, iuris dicundi, et aequitatis statuendae: Imporium vero est potestas armata, seu exequendi quod fuerit judicatum manu , et armis, illudque Iure R mano in meram, et mixtum dist inguitur. Dig. lib. a. sit. I. Leg. 3. Sed in utroque definiendo Inter tes sibi non constant. Coeteris uoncinnius Goςemus Od g. I. Dig.de a . eius etc. merum diei, ait, imperium, quasi simplex, nempe quod non sit cum Iurisdicti no oonjunctum ν neque iure Magistratus, sed pec tiari lego valeat exerceri, cum eontra mixtum diem
tur, quod sit iurisdictioni conjunctum, id est ita
huic adnectatur, ut semper sit penes illos, quibus uompetit iurisdictio. Merum porro imperium a Magistratibus exercetar , cum ab eis legitimae poenae ariminum Reis irrogantur: unde illud J. C. Ulpi nus recte vocavit potestatem gladii ad animadverte dum in facinorosos homines ; cuius nominE non solum capitis, sed etiam alia qu aecumque poena gene
ratim venit: Dic. lib. u. tit. I s. Leg. 28.
Ha nomina atque munera recensuit omnium diversorum Μag; tratuum . qui apud antiquas ac aequae retentes Nationes , tam in ter nos. quam exoticas inter remotissimasque Gentes criminalia iudieia olim exereuerunt, et eximiualem ntinc Iurisdictionem siti ut i eonsulendum propterea est ab iis, qui hanc non inexuditam historia. panem nosse velint.
23쪽
VIII. Tranti . Verum enim vero cuiusque Reipublieae , seu cumitatis lagibus moribusque . ut diversa sunt nomina sita , et diversae classes ac munera Magistratuum Crisminalium; quorum alios mero, alios mixto imperio
potiri reserunt , qui suae sentis criminalia instituta peculiariter descripserunt. Quin immo eorum sive de ariminibus judicandi, sive leges poenales exequendi potestas ubique sere legibus praefinita est, atque ex Principis, qui illam tribuerit, arbitrio aut mandato latioribus modo, modo angustioribus limitibus contisnetur. Sed quicumque sint limites huiusmodi potestatis , et quamquam latissime exporrecti; semper l, men debent eaui Magistratus legitima solemniqne qua dam forma exerere, atque exercere. Quod fit instituto criminali Iudicio, cuius prolude originem, naturam, finem, ordinem, parteεque iam exponere assredimur.
c APUT III De Jussicio criminati.
I. audita etymon , et generalis sum catio; II. Judicium Criminalem quid sit destatur. III. Quibus mrsonis constet:
IV. Mus origo unde arceuenda. iV. Criminalia Iudicia in Ciuili Statu necessaria.
24쪽
I. Iudicii erymon, et generassa signi alia. Iudicium, quandoquidem de voce prius quam dore. quaerendum, Iulius Maliger censet esse a juset ζικη dica. Lib. b. de cavs. ling. Lot. cap. I. Sed Cujacius vult et judicium dicatur quasi iurisdietio, cui lavere videtur M. Marro, qui judicium a jure disrendo derivat. Lib. V. de ling. Lat. γQuamvis autem variae sint apud Latinos Scriptores hujus vocis aceeptiones ci vulgo tamen ad freque lius en sumitur pro litigantium constictu, et Arein sium disceptati muti certamine. Quo quidem sensu Forenses Iurisperiti jejune nimis iudicium esse definiunt actum trium personarum Indicis scilicet, Aetoris , et Rei. Quare sic rectius Meemus : Jud aium est actus legitimus, quo Judex auditis Auctore, et Reo propositam controversiam, Seu causa Moognoscit, et justam de ea sententiam pronunciat squam denique, et exequi potest, et ius suum uni euiquo addicere. In iis enim versatur omnium jadboiorum , inquisitionuru ; atque etiam consularum vis.
atque Potestas. - . a Ivillatum. noti eam aeeipitur etiam pro eausae actione: cie. D. --. ἐυώ. q. viae. aa. Item pro loco . in quo Ium dictum exercetur. Lue. Lib. 1 v. cv. a. - . Pom-μ uν, rui muter ali-am gratiam iudicium militibua ah malis clauserat . Sias et persaepe translate usurpatur Poeristi uintione . seu viuione , se e ilia , mente.
25쪽
U. Iudicium criminale quid sit defrutur . .
i. Plures autem sunt Iudiciorum divisiones, quas rerum riminalium Scriptores sedulo recens resolent. Sed praecipua, et ' generalior divisio a re. robjecto , seu causa sumitur, in qua Iudicium versatur. Nam si de re cuiusque familiari, et privatis 'Civium negotiis res sit ; tuno Iudicium Civila diebtur, seu privatam. I Quando autem Iudicium de ariminibus instituitur, crimia ala, seu publicum arpellatur. Omnia enim Judicia, ut hene scripsit Tu lius , Orat. Pro Core. aut distrahendarum con- i
t persiarum, aut puniendorum malesciorum caussa comparata sunt.
a. Disserentibus heio vero Nobis de criminali Judieio , necessariam esse videtur quid illud sit dialigentius inquirere ac exponere, quam fiat a vulgo criminalium Doctorum, a quibus pecuIiarem aliquam propri amque Criminalis Iudieii dofinitionem frustra desideres. Judiolum criminale est actus Iog timus i. I. , qui instante publica vel privata Pe sona pro cognoscendis delictis instituitur apud eum, qui in civitate praeest criminali jurisdictioni , et certo ordine solentaque forma procedit; ut crim
i si spectes Iudieis personam, Iodleia disiduntur. Interpretibus in divina, et humana. quae deinceps in clesiasti ea. et saecularia distinguuntur. Item Iudiela alia ordinaria sunt, Hi extraordiuaria, quae nota consueta forma ac ratione institu in- ur Rique absiavuntis. Consul. - euas. O . Lib. 3.
26쪽
num pateant auctores, quorum , si iureniantur, damnatione ac poena denique absolvitur.3. Foret nunc Iocas quaerendi, quid et quantum
a Civilibus disserant criminalia Iadicia ; si mos ge
rendus esset rerum criminalium Scriptoribus, qui id operose nimis, ne dicam inutiliter, agunt. Sed sufficit heic tantum monere, magnam eorum diversi tatem esse , et in instituendis, et in exercendis: ci Civilia quidem Iudicia ad privatorum utilitatem in gis spectare constat, Iudiciis autem Criminalibus commune bonum magis intendi, seu ut loquitur I. c.
Paulus , Dig. Lib. D. tit. 4. l. g. 9. γ publicam respici di ciplinain. Hinc plura permissa in Civilibus Iudiciis , quae vetita in Criminali hus ; multa in his
redepta, q uae absunt ab illis. Sic Iure Romano in civili cognitione locus fit Procuratori, qui non admittitur in criminali quaestione; Iudiciis Civilibus absolvendis Iongius temporis spruium praescriptum , brevius Criminalibus: Cod lib. s. tit. I. leg. II. illa nimirum triennio, ista debent biennio expediri. III. Quibus personis constet. a. Quod spectat ad personas, quibus constat criminale Iudicium , tres sunt, quae ut in quovis I dicio omnino requiruntur I. l. , sic quoque ne-
27쪽
easmario adsint oportet in criminali Iudieio, Aetis, sedicet, Reus, et Judex. Sed qui in Civili Autor, is, in criminali Iudicio proprie, et peculiariter A
a. Accusator est, qui quempiam velut ali cuius Criminis reum apud Iudicem accusat, ci eique orbminaIem quaestionem movet. V. Vicat. Vocab. r. V. Aecusat. Hoc nomen velut generis considerari potest, cujus quatuor heic species distinguo, nempe Laesus, vulgo Querelans, Delator, Index, atque Nunciator. Querelans vulgo appellatur, qui de delicto in se suosque eommisso apud Iudicem queritur non tam publicae ultionis, quam privati commodi Caussa, ut illius auctoritate atque providentia , et illatum sibi suisque damnum resarciatura laedente, et ab ejus injuriis tutus in posterum sit. Sunt Delatores , qui crimina, praesertim clam ge sta , licet nihil sua intersint, tamen vel mercede conducti, vel praemii spe illecti Magistratui secreto aperiunt atque denunciant. Index est, qai Dein ris , cujus ipse est conseius, latebras Iudici indieat impunitate proposita. Ascon. in L Verrin. . Tamdem eos voco Nunciatores, qui, ut muneris sui partes impleant, crimina Iudicibus nuneiant, eorumque publicam poenam persequuntur, ut nostris m
ci Iure Romano Accusatrix speetatim dicitur . qui oblato libello eriineu reumque Iudici deseri, solemniqtie libelli su
εsriptione ae crimen probaturiun prosirelux ἔ ita ut ab nee satione citra calumniae notam recedere nequeat et L . 3. et P. sic. Ae Aeeusae. V. infra ca . 1 .
28쪽
u7M s sunt Magistratuum ossietates ,-Vimgilum, Lictorum Duces etc. 3. Qui criminis apud Judicem accus3tur vel adiguitur Reus appellatur, quod nomen ut inniat lius de Orat. II. 43. ad omnes pertinet, de qxiorrum re disceptatur. Quouscpie is est in reatu quo scilicet tempore neo absolutus nec damnatus est, proprie Reas, appellandus; cum vero damnationem subierit, potias Delinquens .meret nonianari. Quod licet vulgari usu sermonis non obtineat, nihilom, nus distinctionis caussa fieri deberet. Nam , et qui Reos inter relatus descriptusque fuit, potest in meens inveniri, et ab impicto ei crimine absolvi. Iudex deniquo est, qui a usationem recimpit, de crimine quaerit, causam cognoscit, senisu linque definit utrum Reus innocens sit, an delin stquens e sic dictus a iure disiundo; quod nimirum
ius dicat populo, sive quod jure disceptet: me, lib. V. de L. L. jure autem disceptare est iudicam.
IV. Hus origo unde arcessenda. Boo est in more positum institutoque omnium sere, qui de re aliqua ngere vel scribere aggredium tur, ut eam a remotissimis derivent. exordiis, quod antiquitati plurimum putent, et splendoris inesse, et auctoritatis. Atque his fortasse caussis moti plerique Jurisprudentium J fficii criminalis originem re petendam duxerunt a ii veteri Protoplastae peecata, quod Deus ipse , quasi instituto iudicio, cfgnovit, ac turba illa malorum ultus est , i quae Genus humν num adhuc miserrime amictant: Nos vero, ut dereb a
29쪽
cet, an opinando parciores , et severiores, post invectum confirmatumque inter homines Civilis Soei ratis statum reemur introducta esse judicia, de quihus disserimus. Postqutim enim homines bellandi pertaesi coeperunt oppida munire, et leges ponere, ut innuit Horatius, ne latro quis esset nee adulter, eommunisque salutis porturbator c Lib. II. cap. II. i. IV. γ; oportuit cognoscere, num qui criminum
rei accusabantur revera essent eoram auctores; ne
inique damnarentur insontes, meritas autem Deli fluentes effugerent poenas , coeteris exemplo suturas. Quod quidem fieri non alia poterat ratione, quam si certa soria Accusatores crimen probarent, Rei illud eluerent. vel laterentur ; et fio demum Iudici eonstaret damnaudi ne forent Accusati, an absolvendi. Haec sane origo fuit prima introducendi in CiVili brata Criminalia I adicia , quorum praeterea usus necessitate deinceps late exporrectus ost atque eonfirmatus, ut mox indicabimus.
V. Criminalia Iudicia in Ciuili Statu necessaria. i. cum homines in Civilis Societatis statum ideo
potis,imum convenerint, ut a mutuis inserendis atque ulciscendis iniur1is discederetur Lib. II. cap. I l. f. V l. ); 'n'on alitet proseuto facilius tutiusque id constitutis Civitatibus poterat obtineri, quam usu criminalium Iudiciorum , Rohemer. Jur. P ιb. Lib. a. CVP. 7. quibus privulae iiij uriae, o toraque nagistia non singulorum arbitrio, sed publica auctoritate cognoscerentur, atque panirentur. Neque enim ad sommunem civium paceiu fovendum , reique publi-
30쪽
cae salutem conservandam oportebat solum, ut oe ta ratione constaret, an qui criminis accusaretar reus
vel innocens esset cf. IV. : sed etiam necesse erae, ut nemini amplius de Delinquentibus statuendi, suasque injurias ulciscendi ius foret. Alioqui vis, di sensiones, turbae, qathus in statu naturali paci fiducia nunquam erat, rursus coepissent inter homines grassari, Civilisque societas dissoluta brevi sui set. Atque idcirco, ut recte inquierant Ii . mn
rius , ac Theodosius Cod. Lib. I. tit. 9. Leg. 18. diciqrum uigor , jurisque ρublita tutela uidetur in medio constituta ne qiusquaιn in posterum Per si
a. Hinc nefas est in Stata civili quemquam sibi jus dicere, et propria auctoritate , ae per vim quidquam agere ; sed oportet Legum , et Magistratuum implorare praesidium, atque Iudieiis uti. Qui contra faxit, crimen committit, nec quidem lepe .c Dig. lib. 48. 6. Leg. ixo. Etenim , ut scribit Tullius, nihil est exitiosus Ciuitati, nihil tam contrarium juri, et legibus; quam mPosita , et e-stituta Reyublica quidquam agi per vim. c Lib. 3.
de Legib. Verumtamen quoties agatur de vita, dehouis, de juribus a violento invasore aggressis, et periculum sit in mora, nec iudicis copia possit ha- heri , Dastraque Legum expectaretur auxilium; toties ut loquitur Grotius, Iudicia momentanae cessant, De J. B., et P. Lib. II. cap. 7. et naturalis cuiusque reviviscit libertas, potestiasqae consulendi saluti suae, vimque vi repellendi. Tunc si moderamen , quod vocant inculpatae tutelae adhibitum Oh- servatumque fuerit; nullum eius crimen esse argue-