장음표시 사용
251쪽
mnium quae materia sit,quaeque nos hortenIur saepe, interdum etiam impellant adscribe tum caussae, diu saepe ac perattente cogitauI.artem enim quasi quandam, auae uiam ad inuentionem patefaceret, inuenire cupiebam. Atque in hoc meditandi sudio ci occurrissent plurima, fass. asmodimidiuersa tandem aliquando,int edia rei cuiusq. natura, alq. ut, addis quaeda capita referri posse omnia uisum es:quorum alterim Graece
rale , est negotiale possumus appellare omnium enim epistolarum argumenta uel a m otio uel ab osscio, tamquam a duobus fontibus, deducuntur. P egotiales, quo res in flatust, hue no- Brasiue aliena,sive priuata, si e publica, gitimcant.nec, si quaesunt, in quibus aliqua de re diseputatur, ab hoc genere disiungo.uostrum omm negotium uidetur esses ultro scribimus; aliori , se rogati quam Τum deputationes remouet ab Epiriola scriptor egregius Demetrius, .u non Latininam Varro quaeritones multas Epistolis explicauit,ut Gessius, Carisius docent: Valgias Au
252쪽
epistolam quaesitis . Morales officium potiusquam negotium, continent . quodgenus late paret.hinc enim emergunt, quaecumque aut humanitatis, aut beneuolentiae, aut alicuius omnino
uirtutis aliquam significationem habent; ut commendaticiae, consostoriae, laetitiam, aut dolorem indicantes monentes, hortantes, querentes, o inurgantes gratias agentes, O, ut summatim complectar, quae materiam a negotio non
sumunt. Tertium quoddam genus, ex utroque mixtum, reperiri, non negauerim esse hoc ut aequaliter ex utroque constet, idest ut eae caus-Iae, quae ad scribendum adduxere, graues aeque sint, nec morales negotialibus,aut negotiales moralibus uincantur, perquam raro solet euenire quodsi morale, aut negotiale in epiriola mixta excellet, quod autem, ut ea scriberetur , vehementius impulit, id dico excellereo quis dubitet, quin, quae res in ea plus habet ponderis, eadem ei nome tribuat: n enim in assigna logenere uel partes numerandae sunt,uel longitudinis habenda ratio eri possunt esse plures morales partes, Vliam negotralesIaut si pauciores sint, uel una esse longior, qtiam negotiales omnes nec tamen ad morale genus epistola pertinebit quo enim itiam dixi praecipue adducimur ad scribendum, id sive Multis iue paucis uerbis eaponatur, epia sola facit aut negotiales,aut morales. At morales quidem in inplici fleriinaque uersantur argumento sui q. quosnibus contentae, negotialem
253쪽
et ςgotialem materiam non attingunt:negotiales contra, non quia necesse sit Jed quia deceat, morale
saepe aliquid assumunt. Possum probare exemplis , possum auctoritate eorum, qui de epistolis praecepta tradiderunt sed ipsa quoque in promptu ratio est quis enim, cum scribit, quod uelsuatie eius,ad quemscribit,intersiit,aliquam rei perficiendae cupiditatem non exponi, quis ad ea quae restant, curam ct diligentiam non pollice tur'quis aut, confecto negotio, non laetatur, arit desperato,non dolet ' quae interdum grati animihi anitatis quidem semper signa sunt Moueor
etiam non leuiter auctoritate Demetris scriptoris accurati inprimis, docti: Πλειςο:',ait ε'χέτω
Exempla uero Ciceronis ad Lentulum scriptae epistolaesuppeditant. negotiales enim omnes se re sunt, bis tamen morales Cicero sententias libenter admiscet, nimirum officii caussa ut in
patriam opera, ac uirtute Lentuli reuocatus, tanti benefici memoriam. remunerandi nuditini declaret.fortasse etiam,ut ingenio ualebat, ad officium artem adhibuit. nam,quia morale tu primis ad concilιandam beneuolentiarn idoneaesculentiaesunt; iccirco, uturum intelligens, ut negotialem primae epiriolae partem, dela narratro nem, Lentulus non admodum libenter legeret, quippe quae aduersa paene omnia, inclinatam reminenderet; m molentam morali principio leni u-
254쪽
leniendam putauit.ad leniendum autem, si cetera deficiant, ipsa tamen amoris, O grati animi significatio multum ualet O grata uoluntas societate quadam eiusdem doloris Uenditur dolor autem Ciceronis, in Lentuli caussa susceptus, quodsimulara quodam iudio ualde tamen non proficiat, cum ex ipsa sententia, ct ex hoc toto
orationis ambitu, tum uero maxime exoramis uerbis,unde oritur ententia colligitur. Eulo octo, ac potius pietat C. in, Ego
uiseni augetur in omni officio dicta mulatur demum correctione proxima, Ac potius pietates incium enim amoris expers esse potest, communiter in omnes conuenit nomen autem pietatis quiddam etiam grauius , quam amor,significatritaque non communiter in omnes sed proprie conuenit in deos , quibus omnia debemus deinde in patriam,atque in parentes quo- rura caritas proxime accedit ad deos: tertio loco, erga omnespropinquos:postremo,erga optime meritos; os diligere ut propinquos, ct colere parentum iere loco,aequum e l. quae singula eodem quo proposuimus,ordine probemus. Ac pietas quidem in deos multis cognoscitur exemplisci quorum pauca recitabo et ri de. lib. I. Tietas, sanctitas, religio pure, O cas tribuendastin deo rem numini. Et in a ibidem Pietas es militia aduersus deos.Et lib. III. Fin lucuero pietas
aduersus deos, nec quanta ijs gratia debe.itur. ne explicatione naturae intelligi potes. Et pro do
255쪽
nomine eorum,ac mente opinio. Et lib. II. O f. Pietas ct sanctitas deos placatos esciet. Et in Topicis: Aequitas tripartita dicitur se,una ad superos deos,altera ad inanes, tertia ad homines pertinere.prima pietas, ecunda sanditias, tertia iustitia,aut aequitas nolminaturi mae uero , ad pa- ria, paretes,propinquos et,licet n5 bene meritos Friment,hae sunt ib. II. de Inuent Pietas est, P e erga patriam, aut alios sanguine coniunctoso cium conseruare monea: Pro Flacco, di imia
petas, et summus amor in patriam. De sommo Sep. Iustitiam cole. Ῥjetatem quae cum it mgna in parentibus, ct propinquis, tim in patra maxima est. Et in Bruto Vrina C. Gracchusnin tam fratri pictatem,quam patriae praestare uduisset Tro Coelio:Pietas iu parentes,indulgeti inliberos.Pro Plancio Omitto ilia, ut uiuat cim suis,primum cum parente:nam pietas fundam itum est omnium uirtutum. Et Acad. lib. II. Almodum adolescens cum fratre, pari pietate, eindustria praedito,paternas inimicitias en persecιtAS. Et ad Att. . R. lib. VI. cu bellum esse in Syria magni putetur; uideatur ne pietatis esse meae fratrem relinquere. Pro tunctio. Si pie
rae propinquitas colitur;qui assuem prodit, impi isset necesse est. Et ad Thoranium, ep. O. lib.
VI.Hic tu omnes ualent, ummaq. pietate te desiderint. Atque haec uno loco si nata, in orati0 ne
pro Plancio,comprehenduntur. pietas enim deli nitur
256쪽
nitur, grata uoluntas inparentes, in patriam, in deos,in amicos:e . tribus modis laudatur,ut uirtus, ut uirtus maxima, ut uirtutum reliquarum omnium mater. Exemplum pietatis etiare, parentum in filios unum Cicerom aseram ex ep 3 9. lib. ' 111 'Domo sibi carendum propter matrem, plenampietatis Alterum Catulli: Egregium narras mira pietate parentem,
Qui ipse sui gnati minxeγit maremium.
Statius insitu Vera deum pietas. Extremum restat de pietate tu bene meritos qx ex genere est illud ep. I. l. i. m. Ego omni ossico ac potius pietate erga te. ibide ep. 9.Perilitandae mihi seuersit litterae tuae:quibus intellexi te perspicere mea in te pietate:quid enim dica, bete holentiam' cum illud ipsum grauissimum, O suctissimi Momen pietatis leuius mihi meritis o
ga me tuis esse uideatur. Et in eadem,in extrens Sunt enim testes meritorum tuoru ega me mereque in te pietatis. Cur autem,ctran id quod dijshominibusq. debemus, proprie Tietatis nomine o tu exprimatur, non eodem nomine erga Lent si Cicero uteretur, quem in utraque post reditum oratione non modo parentenn, uerum etiam delin3 suae salutis,uilae,fortunae,memoriae noxnin:St. uocat Sic in epistola ad Curioiaem lib. 2. cum Ailonem commendat, bis nomen Pietatas vispat; quod, eo adnitente patriam recuperauerit S alibisaepe si ii aut in prinus quattuor herbs pi
257쪽
solae i. ad Leer. Ego omni officio,ac,uocales cocurrere passus est in eo et moralis uirtus elucet laborare enim uidetur, quod amatissimi hominis es,de re potius,γam de uerbis. itaφhanc indiligentiam non solum a reprehensione uindicat,uerum etiam cum aliqua laude coniungit in Orat re Habet, inquit, iste tamquam hiatus, concus Mocalium,quasi molle quiddam,quod indicet non ingratam negligentiam de re hominis magis, quam de uerbis, laborantis. Et in eodem libro, infra: Nemo est tam unicus, qui uocales nolit coniungere in quo quidam etiam Theopompum, prehendunt quod eas litteras tantoperefugeriteris de magister eius Is crates,atio Thucydidesne ille quidem haud paullo maior scriptor laeto Demosthenes tamen magna parte conmrsionem uocalium, ut uitiosam, fugit. Sed Graeci Uderint:nobis,nes cupiamus quidem,distrabere
cales conceditur. Haec ille: tamen paullo post, non debere ad odum crebro uocales uocalibus occurrere,indicat his uerbis: Hoc idem nostri
saepius non tulissent, quod Graeci laudare etiam solent Gellius. in poetis hoc probat L VII. c. et o .aisq.suauius esse in Virgilio, Vicina Vesevo, Ora iugo, quam, Vicina Vesevo Nola iugo: σapod Catullam, Ebriosa acino ebriosioris. Didium eri degeneribus epistolai mquibus de nostratis, duplex occurrit animaduerso prim timquae utrique sint aptae generis tentiae; in de quibusnam sententiae uerbis en cientur. Ac lice nisi
258쪽
eet, nisii fastor, simul utrumque complecto ct ita
definire Epistola consuetudinem iere quotidiani sermonis debet imitari nam,si, quod inter longe remotos nequaquam uoi lingua praestare potesta bono litterarum consequimur, ut i s de re bus,quae uel nonra,vel amicorum intersint, communicemus profesto nihil aliud, quam imago quaedam sermonis, uidetur epistola idemsensiit Artemon ille, qui descripsit epistolas Eristotelis quem dixisse Demetrius ait, oportere eodem
'les dialogum scribi, ct epistolas esse enim
solam dialogi partem.Sententias tamen interdum grauiores, quam dialogus, ct maiorem elegantiam admittit epistola; non modo quia sudio curaq. maiore scribimus, quam loquimur; verum etiam,quia cum ad principes uiros, aut etiam ad ciuitates,litteras mittimus,quod interdum euenire solet,habenda omnino uidetur personarum ratio: in eo paullum se tollat epiriola, non modo licet, uerum etiam necesse est quales enim
putemus fuisse epistolas tuas, quibus uiri eloquentes, docti, atque ipse inprimis Arinot les Alexandrum Magnum, incensum cupiditate uerismae gloriae,cohortabatur ad decus am uero, quae leguntur Demosthenis ad Philippum,habere eas quiddam amplum, longeq. distare a communi sermone,negari non potest. Nec desunt Ciceronis in hoc genere nonnullae, ut illa ad Lucceium lib. V.ctam.de sui cosulatus hirioria separatim coponenda; scitia ad Dolabella lib. IX.qua
259쪽
23t ei de sublata columna , iis, qui eam Caesari
mortus,tamquam deo, in foro erexerant, supplicio assectis, gratulatur in illa uero ad Lenthium quae incipit,Periucundae, partes multae sunt,in quibus aliquanto maior uel uerborum copia,uel sententiarum splendor apparet,quam dialogi a tio, e natura postulet Age, quid in ea dialogo simile reperitur,in qua M. Bruttis Ciceronem a
cusat,quod suppliciter nimis,ac demisse ad dia nium scripsissere, Verum hoc, quidquid est licentiae, prudentia moderatur tempus personarum
dignitas,res ipsa,quousque progredi liceat,osten dit. Proprie uero os plici argumento, sim plici'lo contentaesunt epistolae. Recte, festitie Cicero ad Taetum: uid tibi ego uideor in epistolis' non ne plebeio sermone agere tecum nec enim semper eodem modo quid enim simile habet epistola aut iudicio, aut concioni quin ipsa iudicia non solemus omnia tractare uno modo epi- solas uero quotidianis uerbis texere solemus. Idem tamen,qui hoc praecipit, non usquequaque seruat suam regulam: indulget eni ingenio nonnumquam ct epistolas concinnat, atque ornat uerbis aliquanto illuririoribus, quam quae populosamiliaria, communiseermone trita sunt edhoc eiusmodi est,ut,immodice,ac temeres at,sasidium pariat,et in reprehensionem incurrat; modice, loco, delectet sine satietate , O laudem assequatur. decet igitur idem,et dedecet, pro utentis ingenio; quod alij quoque rebus contin-
260쪽
hac uirtute uel lus inter Latinos, ut mihi quidem uidetur, uel certe maxime omnium Cicero excelluit Demoribenem quidem ita uicit, ut comparatio nulla sit:quod Quinctilianus quoque uidit. Brevitas laudatur in epistolis iure quidem breui enim sermone magis capimur, quam producto uertim in omni re modus es etpeccat eodem fere modo, qui multa paucis contrahit, O qui pauca diffundit in multa Praeclare Gregorius 2 adanRenus,qui utroque uitio laborant, eos iaculantibus comarat, ita mittentibus telum, ut uel supra scopumuel infra feratur utrique enim errant pariter,licet contrario modo. Hic mihi comittendum non puto, quando de epistolis agitur ut fraudentur sudiosi pulcherrima ipsius Grego-ri,uiri eloquentissimi, epistola, nondum edita:ira qua prudenter, O ingeniose, quae ad hoc ipsum Icribendi genus attinent, omnia persequitur sicut ne Demetrius quidem ille, quem supra appellauimus,uelplura, uel meliora tradiderit